Arquivo da categoría: Tradición

Un poema -descoñecido e non compilado- de Celso Emilio Ferreiro (1931)

Publicado o por

Desde o Caderno da crítica, de Ramón Nicolás:
“Javier Nogueira, amigo e ex compañeiro docente, sabedor do meu interese polo universo ferreiriano, faime chegar un poema de Celso Emilio Ferreiro para min descoñecido e que non puiden, por esa razón, incorporar á edición da Obra poética completa que se publicou en Xerais hai algúns anos. O poema copiouse a metade dos anos setenta, a man, desde un volume onde se gardaba encadernado.
Tal e como me indica Nogueira o poema viu a luz na publicación na segunda época do semanario Nueva Cañiza inmediatamente despois de que as forzas máis reaccionarias gañasen as eleccións municipais na vila no ano 1931. Sospeito que esa é a época na que a publicación muda o subtítulo anterior polo do Semanario local independiente, defensor de los intereses obreros y agrarios de la comarca e vai estar dirixido por Gerardo Fuertes. O poema conservouse mercé Dona María, que foi mestra da Cañiza naqueles anos, sendo director do semanario o seu marido, o devandito Gerardo Fuertes.
O poema, composto en Celanova o 28 de maio de 1931, publicouse no semanario o 7 de xuño dese mesmo ano e, inexcusablemente, pertence á época na que o autor procuraba a súa propia voz marcada por unha fonda preocupación social e política. Asemade, a composición amosa unha evidente filiación co coñecido poema “O maio” (Aires da miña terra) do seu admirado Curros Enríquez co que se establece un diálogo compartindo a mesma tonalidade anticlericalista e unha vontade socialmente reivindicativa. Grazas por permitirme traelo a este blog sendo escrupulosamente respectuosos coas solucións lingüísticas coas que apareceu publicado.

¡Oh, mayo de Curros
con q-anseas te espero!,
teu mayo con frores
e verde nos eidos
teu mayo cun povo
d`o fisco redento;
teu mayo sin proves,
que ximan famentos.
¡Oh mayo de Curros
con q-ánseas te quero!,
por bo e por xusto
por grande por tenro.
Pero por desgracia
teu maio está lexos:
pois aínda fai frío…
inda estamos no inverno…
Por q-inda hay ilotas
sin lus n`as ideas
que siguen forxando
suas propias cadeas.
Sigue sendo Galicia
unha quinta, un feudo
y-os proves paisanos
siguen sendo sereos.
Sigu-habendo frades
sigu-habendo cregos
-ises paxaros tráxecos,
ises paxaros negros-
que mercan as almas
e venden os ceos.
Sigu-habendo iglesias
campanas y-e infernos
sigu-habendo bruxas
beatas y-e demos.
¡Oh mayo de Curros
con q-anseas t`espero!
Teu mayo sonado…
d`un pobo liberto
d`un pobo sin fame
d`un pobo redento.
Pero aínda fai frio…
inda estamos no inverno.

Celso Emilio Ferreiro Míguez
Celanova 28 – 5 – 31″

“O poeta da lingua de ouro”

Publicado o por

Artigo de Tamara M. Pastoriza en Sermos Galiza:
“Aos 101 anos do seu falecemento, a Asociación Cultural O Galo de Compostela organiza unha homenaxe ao poeta Eduardo Pondal. Será esta sexta feira, ás 19:30 horas, no Museo das Peregrinacións. O profesor e escritor Carlos Callón disertará sobre o significado político e literario do autor do Himno Galego.
“Tiña unha gran capacidade para crear un mundo mítico a partir da realidade, ás veces precaria, que o rodeaba”, sinala Callón. A maiores, salienta a procura pondaliá dun galego culto, daquela “un rexistro inexistente”, e a súa tendencia cara ao monolingüismo: “Comeza a escribir en español, logo pasa ao bilingüísmo e remata escribindo toda a súa literatura en galego”. Célebre é a súa sentenza “déstesme unha lingua de ferro, devólvovos unha lingua de ouro”.
Segundo Callón, o creador de Queixumes dos pinos (1886) -unha das obras fundamentais do Rexurdimento- é un espello para as xeracións posteriores. “Marca un camiño importante cara á recuperación da soberanía cultural do país”, subliña. Eduardo Pondal (Ponteceso, 1835 – A Coruña, 1917) procedía dunha familia acomodada e puido dedicar a súa vida á escritura: “Era canto menos raro que un home que vivía de rendas constituíse a escrita en galego como eixo da súa vida, a súa razón de ser”.
O poeta vixiaba a súa obra con atención. De feito, lembra Carlos Callón, estaba obsesionado coa posibilidade de que lle roubasen as súas composicións. “Visto agora con perspectiva, como podía estar tan obsesionado con que lle roubasen poemas nunha lingua prohibida?”, pregúntase.
No acto tamén participará a Coral Solfa, interpretando Os Pinos e outras pezas de grandes autores da literatura galega como Rosalía de Castro, Curros Enríquez e Ramón Cabanillas.”

Calendario dixital Os soños da gaiola 50 anos

Publicado o por

A Fundación Manuel María vén de tirar un calendario dixital, con ilustracións de Leandro Lamas, para conmemorar os 50 anos da aparición do poemario Os soños na gaiola, obra emblemática de Manuel María que inaugurou a poesía en galego para a xente nova (a imaxe de abaixo correspóndese co mes de xaneiro e co poema O vento).
Para descargalo, e inclusive facer unha impresión del, pode accederse á seguinte ligazón e introducir o seguinte código 8yhqdz1esxcr.

Manuel Ferreiro: “Pondal dedicoulle toda a súa vida á construción dunha obra ao servizo de Galiza”

Publicado o por

Entrevista a Manuel Ferreiro na Real Academia Galega:
“(…) – Real Academia Galega (RAG): Que vai descubrir na obra de Pondal un lector que nunca se enfrontase á súa literatura? Que alicerces a sustentan?
– Manuel Ferreiro (MF): Vai encontrar un universo complexo, poliédrico, tamén con arestas e contradicións, e un múltiplo panorama de liñas poéticas. Con todo, o que latexa no fondo, o que está sempre por detrás da obra de Pondal, é o feito de que lle dedicou toda a súa vida á construción dunha obra ao servir da súa nación, da súa patria, de Galiza. Ese era o seu obxectivo desde moi cedo, desde que participou no Banquete de Conxo (1856) ata que en 1917 morreu na pensión Luguesa da rúa Juana de Vega da Coruña. Hai que dicir tamén que foi unha especie de escritor profesional, gozaba dunha posición económica que lle permitía dedicar os seus esforzos exclusivamente á literatura en vez de dedicarse á súa profesión de médico, que practicamente non exerceu. A súa vida era a poesía, a literatura, a redención da patria. E todo canto poema escribiu vai orientado nesa dirección. (…)
– RAG: E que pegada deixou na literatura posterior?
– MF: Obviamente creou escola. Pondal funcionou como poeta nacional en Galicia desde a morte de Rosalía (Curros estaba na Habana), polo menos esa é a miña opinión. Por iso lle foi encargado o Himno. O seguinte poeta nacional foi Cabanillas, e as influencias de Pondal nel son obvias, alén dunha serie de autores da que se chamou escola pondaliana, onde os trazos estilísticos e a épica de Pondal se perciben perfectamente. A influencia pondaliana chega ata hoxe, non hai máis que ler a poesía de Xosé Luís Méndez Ferrín, un dos grandes poetas do século XX e do XXI, recoñecido pondalianista e admirador de Pondal. Penso que toda persoa que se dedique ao cultivo da literatura en xeral e da galega en particular debe ler todo Pondal pola calidade lingüístico-estilística da súa obra, probablemente tería unha benéfica influencia na escrita de hoxe. (…)
– RAG: Como foi o proceso de escolma da antoloxía que Eduardo Pondal. Os cantos eran da Patria (120 poemas)?
– MF: Había moitos anos que desexaba facer esta antoloxía, acollina con moita vontade, mesmo moito amor, moito afán. Organiceina sobre toda a obra de Pondal con criterios chamémoslle temático-semánticos. Imitando a estrutura de Queixumes dos Pinos, abrina “Esta antoloxía non é un produto erudito, está pensada para calquera persoa non especializada que estea interesada en achegarse a Pondal” e pecheina con “Polo baixo cantando” e “Polo alto cantando”, para que fose circular. A partir de aí, a escolma foi construída, poñéndolle a cada capítulo un verso do autor, xuntando composicións arredor de distintos temas: están os poemas autobiográficos, os dedicados á paisaxe pondaliana, a cuestión amorosa e da muller, o pensamento do poeta, as composicións de teor helenizante, os poemas máis ideolóxicos; os históricos, que van das escenas do pasado mítico aos versos dedicados aos Mártires de Carral (1846), e tamén os dedicados a Rosalía e Curros. Outro capítulo recolle os poemas anticasteláns, extremadamente duros, penso que máis aínda que “Castellanos de Castilla” de Rosalía; outro presenta cinco poemas dedicados á lingua galega e a última sección antes do peche recolle o canto XIII d’Os Eoas, precedido por tres textos líricos nos que se refire á elaboración deste poema épico. (:::)”

Manuel Ferreiro: “Pondal estivo preocupado por que a súa memoria ficase viva”

Publicado o por

Entrevista a Manuel Ferreiro en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Pondal tiña medo de ser esquecido? Á luz dalgún verso…
– Manuel Ferreiro (MF): Pondal estivo preocupado toda a súa vida por que a súa memoria ficase viva, que a obra que el concibiu ao servizo do pobo galego fose lida e tida en conta no seu tempo, pero tamén nos tempos de hoxe. Nese poema que dita na pensión La Luguesa dous ou tres meses antes de morrer, explica ben o que é a súa obra.
– LVG: Cumpriuse a súa vontade?
– MF: [Suspira] Non vivimos bos tempos. Continúa a ser moi necesario que os galegos e galegas volvamos ler o que os nosos antepasados escribiron, e nomeadamente aqueles que entregaron a súa vida a que a nosa patria non desaparecese. Probablemente se reflexionaría, e moitas actitudes poderían variar: poderiamos construír ou reconstruír unha patria que está en perigo.
– LVG: Que é Pondal na súa vida?
– MF: Comecei a traballar con Pondal un pouco de casualidade, como un traballo académico, investigador, facendo o doutoramento. Eu nin sequera son bergantiñán, son chairego, e moi rexionalista. Sinto que a miña patria de orixe é esa, pero recoñezo que teño unha fraqueza especial por Bergantiños, e foi a partir de Pondal. Para el Bergantiños era Galicia. Cando dedicas moitas horas, días, semanas, meses e anos a traballar sobre un autor acaba habendo unha especie de identificación. Pondal é un home complexo e non todo me gusta na mesma medida, claro. Mais síntome satisfactoriamente acompañado por el. (…)

Culturgal, Pontevedra: actividades literarias destacadas do sábado 2

Publicado o por

Do 1 ao 3 de decembro, no Pazo da Cultura de Pontevedra, e con horarios de 11:00 a 21:00 horas o venres 1 e sábado 2, e de 11:00 a 20:00 horas o domingo 3, terá lugar o Culturgal 2017. O prezo das entradas é o seguinte: “a entrada xeral por día ten un prezo de 2 euros, entregarémosche unha pulseira e entrarás e sairás do recinto cando queiras durante ese día. Se queres acceder máis de 1 día, tes unha pulseira de 3 euros coa que poderás entrar e saír durante os 3 días. Nenas e nenos até 12 anos (incluídos) pagan 1 euro por día e 2 euros pola pulseira bono. Menores de 3 anos non pagan entrada.”

As actividades literarias destacadas do programa para o sábado 2 son:
– 11:30 h. Espazo Libro. Presentación do XXXVII Caderno Ramón
Piñeiro. Carlos Casares: Homenaxe. De Amicitia. Secretaría Xeral de Política Lingüística, Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades. Interveñen: Valentín García Gómez, Christian Casares Berg, e Xosé Luís Cochón Touriño e Luís Alonso Girgado, coordinadores do volume.
– 11:30 h. Espazo Carpa. Portugal na Culturgal. O Conto das três nozes que eram romãs, que eram maçãs, que eram…. Camões Vigo. Co grupo de teatro amador en portugués Eu.Experimento.
– 12:00 h. Espazo Arte Contemporánea. Derrubando muros con pintura. Concello de Carballo. Presentación do libro con Xosé
Regueira, concelleiro e Maite Parga, técnica.
– 12:00 h. Sinaturas de Eduardo Santiago e Fernando M. Cimadevila. Stand de Urco.
– 12:30 h. Espazo Libro. Presentación das novas obras ilustradas dos libros de María Victoria Moreno. A brétema e O amor e as palabras. Urco Editora. Con María Montes, ilustradora, David Cortizo e Andrea Jamardo, da editora, e Xavier Senín, asesor editorial.
– 13:00 h. Espazo Libro. Presentación de Uxía-O. Uxía canta a Uxío, un proxecto da Fundación Uxío Novoneyra apoiado pola Secretaría Xeral de Política Lingüística e mais pola Deputación de Lugo. Interveñen: Valentín García Gómez, Uxío Novo, secretario da Fundación Uxío Novoneyra, Pilar García Porto, deputada de Cultura de Lugo, Uxía, cantora, e Niko Alvarellos, editor.
– 13:00 h. Sinaturas de Eli Ríos, Eva Agra e Carlos Quiroga. No stand de Urco.
– 13:45 h. Espazo Libro. Portugal na Culturgal. Lectura co escritor João Tordo.
– 16:00 h. Sinatura de Mercedes Queixas e Paula Pereira do novo libro Xandra, a landra que quería voar. No stand de Urco.
– 16:30 h. Espazo Libro. Portugal na Culturgal. Conversas Nortear. Secretaría Xeral de Cultura e Direção Regional de Cultura do Norte e AECT. Con
Portugal como protagonista na décima edición de Culturgal, as Conversas Nortear propoñen un diálogo entre as literaturas galega e lusa con dous recoñecidos escritores das dúas beiras do Miño, Miguel Sande e Virgínia do Carmo.
– 16:30 h. Espazo Carpa. María Fumaça. Presentación do Quinto Aniversario. Galaxia. Sonárbore.
– 17:00 h. Espazo Foro. Rosalía Total, produto & cultura. Con Galiestampa e byKoala. Participan: Francisco Barberá, director-xerente de byKoala, Irene Silva, creadora desta liña de souvenirs, e Anxo Angueira, presidente da Fundación Rosalía de Castro.
– 17:00 h. Espazo Infantil Deleite. Contacontos ilustrado Serie GLIZ. Con Anxo Fariña. Xerais.
– 17:00 h. Sinatura de Cris Pavón: Limiar de conciencia. No stand de Urco.
– 17:30 h. Espazo Foro. Invisibles. De homes e mulleres. De maltratadores e torturadas. Concello de Pontevedra. Con Montse Fajardo, autora, e Carmen Fouces, concelleira de Cultura.
– 17:30 h. Espazo Libro. Um elefante no armário. Presentación con Teresa Moure, autora, e Armando Requeixo, crítico. Através Editora.
– 18:00 h. Espazo Foro. «Pergamiño Vindel. Un tesouro en sete cantigas». Secretaría Xeral de Cultura. Os profesores Pilar Lorenzo e Carlos Villanueva explican a singularidade do Pergamiño Vindel nas súas dimensións literaria e musical.
– 18:00 h. Espazo Libro. Luzes. Presentación número da revista con Manuel Rivas e Xosé Manuel Pereiro.
– 18:00 h. Conversa entre Ramón Caride e Jorge Emilio Bóveda. No stand de Urco Editora.
– 18:30 Espazo Libro. Conversa con Ledicia Costas ao redor de A señorita Bubble. Xerais. Coa xornalista Teresa Cuíñas. Ao remate, sinatura da obra no stand de Xerais.
– 19:00 h. Espazo Libro. Poesía galega ao abeiro de Tambo. Kalandraka Editora. Cos poetas Cesáreo Sánchez Iglesias, Xavier Seoane, Lucía Novas, Isaac Xubín e por parte da editora, Paz Castro.
– 19:00 h. Aulas. Portugal na Culturgal. Encontro entre representante de Correntes d’Escritas em conversa com Asociación Escritores e Escritoras en Lingua Galega. Direção Regional de Cultura do Norte.
– 19:00 h. Sinatura de obras de Elena Gallego Abad no stand de Xerais.
– 19:00 h. Sinatura de Manuel Miragaia: Galeguia. Chiado Editora. No stand da Libraría Pedreira.
– 19:30 h. Espazo Libro. Conversa entre María Solar, autora de Os nenos da varíola, e Luísa Martínez e Marta López, do CSIC Galicia. Galaxia.
– 19:45 h. Espazo Infantil Deleite. Gombó. Edicións Fervenza. Dramatización do conto Gombó e o medo á escuridade. Con Ánxela Gracián, autora, Christian Villamide, ilustrador, e Armando Requeixo, escritor e crítico.
– 20:00 h. Espazo Foro. Presentación da Semana do Libro de Compostela (Selic). Concellería de Acción Cultural do Concello de Santiago de Compostela.
– 20:00 h. Espazo Libro. Conversa con Santiago Lopo, autor de A arte de trobar (Premio Xerais de Novela) e Manuel Lourenzo González, autor de Ceiba de Luz (Premio Jules Verne de Literatura Xuvenil). Coa xornalista Teresa Cuíñas. Xerais.
– 20:00 h. Sinatura de Adrián Morgade e Pedro Feijo, no stand de Xerais.
– 20:30 h. Espazo Foro. Presentación dos tres primeiros títulos de Aira Editorial. Participan César Lorenzo Gil, Samuel Solleiro, Estíbaliz Espinosa, Jorge Campos e Xosé Miranda.
– 20:30 h. Espazo Libro. Conversa con Pedro Feijoo ao redor de Os fillos do lume. Xerais. Coa xornalista Teresa Cuíñas.