Isaac Xubín: “Quen realmente está a dinamitar a cultura é quen non está disposto a ofrecerche unha tarifa digna ou aquel que te chama para que recites de balde”

Entrevista de Lecturafilia a Isaac Xubín:
“(…) – Lecturafilia (L): Como te fixeches tradutor?
– Isaac Xubín (IX): Convertinme en tradutor de literatura por casualidade. A miña única intención ao marchar ao País Vasco era, dalgún xeito que agora non sabería explicar xa, completar a miña formación académica e vivir no ambiente dunha lingua que non fose románica, algo que fose o oposto a estudar unha lingua coma o galego que ten o abraiante paraugas do latín por riba dela. Foi co paso do tempo, e creo que grazas á miña faceta como creador, que me convertín en tradutor. (…)
– L: Como afrontas a tradución dun libro? En que momento comeza o teu traballo?
– IX: Polo xeral comeza cando un editor me ofrece un proxecto. Ás veces son eu quen ofrezo a idea de traducir un libro concreto que, en poucas ocasións e grazas á confianza de editores resoltos, viron a luz en galego. Por desgraza algúns editores só confían na aprobación da metrópole e até que non ven a crítica nun suplemento cultural de Madrid non confían na viabilidade dunha obra. (…)
– L: Amais de tradutor, tamén escribes poesía e novela. Que significan para ti as linguas? Como xorde o proceso de creación?
– IX: Gústame que inclúas na mesma pregunta o rol das linguas na miña identidade e o proceso de creación. Para min están vencellados completamente. Antes de comezar a falar galego escribía en galego para practicar, a miña man soubo antes do costume da lingua galega ca a miña boca. Se cadra é difícil velo pero creo que un ollo atento pode reparar en que, no que atinxe á miña faceta como creador, as miñas traducións e as miñas obras de creación son parte dun mesmo proxecto e que, dun xeito ou doutro, se alimentan as unhas ás outras. (…)”

Isaac Xubín: “Ser un intruso fíxome observar a identidade como algo moito máis consciente do que a xente cre”

Entrevista de Irene Pin a Isaac Xubín en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): “O poeta é un intruso”, afírmase no reverso do libro [Xenealoxía dun intruso]. Ten realmente esta concepción do oficio?
– Isaac Xubín (IX): É algo máis a nivel da miña vida. Ao ter morado en tantos lugares desde cativo teño esa sensación, por exemplo, de non ter amigos da infancia, de afacerme cada catro ou cinco anos a un colexio e unha sociedade nova. E cando marchei da casa, comecei coa mesma dinámica. Por iso teño a impresión de ser sempre un intruso, alguén que está fóra, e ao tempo tamén de disimular para non parecelo. Traduzo e escribo desde esa perspectiva.
Aínda que eu me identifico como galego, non vivín na Galiza até os 10 anos. Os meus pais eran galegos e leváronme nacer á Galiza para que fose “galego completo”. Porén, se boto contas, seguro que vivín máis tempo fóra. Logo, a lingua galega é algo que adoptei eu, porque na casa non me falaban galego. O feito de ser un intruso penso que me facilitou observar a identidade como algo moito máis consciente do que a xente cre. Cando falamos dela parece que nos referimos a cousas que nos veñen dadas e son inmutábeis, que non temos marxe para modificar. Pero somos o que somos non porque queiramos, senón porque nos vén de atrás. E non é así, é moi voluntario. No meu caso, o nacemento non foi un accidente: leváronme a nacer para que nos meus documentos houbese un topónimo galego e poder dicir que son galego. (…)
– ND: Neste senso, volvendo ao libro, hai unha chamada á acción en versos como “alguén debería comezar a tirar / do gatillo dunha vez por todas”.
– IX: Nese poema hai ademais varias referencias a cancións vascas, que enlazan co que che comentaba da calidade. Todo o que está pasando alí está funcionando porque a cultura vasca, desde hai 40 anos, ten unha calidade brutal, desde Chillida a Fermín Muguruza. É moi fácil sentirte adherido a esa cultura. Por iso puideron saír fóra das fronteiras grupos como Kortatu, con tan mala prensa como tiñan. Non saían nas emisoras de radio, pero vendían moitos máis discos fóra que grupos de moda nos 40 Principales. E o importante non é o que dicían, senón que eran bos.
Pero volvendo á pregunta, a identidade pódese construír, as cousas non son tan inmutábeis como nos fan crer. E todo se resolve con acción. Algo que me saca moito da miña tranquilidade cando falamos dos galegos é o autoodio. En Euskal Herria ou Irlanda tamén había. Pero algunhas culturas saben xestionalo, revolverse e mudalo, mentres outras parece que estamos co San Benito de sermos así. Non nos audoodiamos porque sexamos así, senón porque había (e hai) unha situación social que nos convida a facelo. Hai que pórse mans á obra para mudalo, como fixeron os vascos.
Sempre comento o caso de Argala, que vivía na casa coa súa avoa, pero como seus pais non lle falaban en euskera, en toda a súa vida apenas intercambiou “ola”, “boas noites” e pouco máis. Alí tamén había autoodio, pero conseguiron cambialo. Cadaquén ten a súa maneira de superar os seus demos e as súas pantasmas. (…)”

Feira do Libro da Coruña 2020: actividades destacadas do 8 e 9 de agosto

O 9 de agosto continúa a Feira do Libro da Coruña (nos Xardíns de Méndez Núñez, s/n.), organizada pola Federación de Librarías de Galicia, con horarios de 11:00 a 14:30 h. e de 18:00 a 22:00 h., cos seguintes actos literarios destacados dentro do seu programa para estes días:

Sábado 8
13:00 h. Alberte Momán asina A viaxe de Ana, publicado por Galaxia.
13:00 h. Paula Merlán asina Un trevo para Xulieta, publicado por Bookolia.
18:00 h. El Hematocrítico asina Alcaldesa Vermella, A media hora dos heroes e Campións do mundo, publicados por Xerais, e o resto da súa obra.
18:00 h. Marcos Viso asina O meu baleiro, publicado por Hércules.
19:00 h. María Reimóndez asina A semente, a árbore e a froita, A formiga destemida, publicados por Xerais, e O meu avó e o queixo, publicado por Alvarellos.
19:00 h. Pura Tejelo asina As horas de Hanna, publicado por Urutau.
20:00 h. Elena Gallego Abad os libros da Serie Dragal, publicados por Xerais, e o resto da súa obra.
21:00 h. Kiko da Silva asina Aprende banda deseñada con Fiz, publicado por Xerais.
21:00 h. Alberto Varela Ferreiro asina Wolfram. Espías, nazis e maquis, publicado por Xerais.
21:00 h. Miguelanxo Prado asina Amani, publicado por Retranca.

Domingo 9
18:00 h. Ledicia Costas asina Vampira de biblioteca, publicado por Xerais, e o resto da súa obra.
18:00 h. Paola Sepúlveda asina Alén dos mapas, publicado por Tulipa.
19:00 h. Isaac Xubín asina Xenealoxía dun intruso, publicado por Galaxia.
20:00 h. Henrique Alvarellos e Xulia Nieto asinan A nena que abrazaba as árbores, publicado por Alvarellos.
20:00 h. Yolanda Castaño asina a súa antoloxía bilingüe Un cobertizo lleno de significados sospechosos, publicada por Milenio, e o resto da súa obra.
21:00 h. Pilar García Negro asina Ricardo Carvalho Calero: a ciencia ao servizo da nación, publicado por Laiovento.

Isaac Xubín: “Hai cousas que se non as conto eu non as contará ninguén”

Entrevista de César Lorenzo Gil a Isaac Xubín en BiosBardia:
“(…) – BiosBardia (B): Que novela lle gustaría protagonizar?
– Isaac Xubín (IX): As miñas, por iso é que as escribo, para lembrar o que pasei, para imaxinar o que puido ser ou para facer memorial de agravios. Como di Sarrionandia no documental Joseba Sarrionandia, Hemen eta han, eu ben me conformaría con ser lector, pero hai cousas que se non as conto eu, cousas que eu vin, que eu escoitei, non as contará ninguén.
Porque eu escribo para min mesmo. Só eu sei do galicismo que introducín n’Os largos e longos campos de liño azul e que tamén empregou Pedrayo n’Os camiños da vida. Só eu sei que DB significa Danny Boy e que é un fósil dos primeiros pasos da construción da novela que daquela levaba o nome Matar a DB. Só eu sei cal era a canción que lle cantaba a Radoslav seu pai en Non hai outro camiño ou a identidade real que se agocha tras o número de identificación do censor que aparece na novela. Só a min me importa que a min me interese a historia que estou a contar, non me importa nada que a outros non lles resulten interesantes… Sobre os impostores xa falo en Xenealoxía dun intruso. (…)
– B: Que libro lle gustaría ter escrito?
– IX: Creo que o escritor coñece moi ben as personaxes e as situacións que aparecen nas súas obras. Igual que os bos actores coñecen as personaxes que interpretan máis aló do que é visible e explícito no guión, na escena ou na pantalla. En todo o caso gustaríame ter vivido o que viviron algúns autores para que chegase á súa imaxinación a posibilidade de escribir o que escribiron.
– B: Que libro, dos que publicou, lle gustaría que desaparecese das librarías (e das bibliotecas)?
– IX: Ningún. Tiven a sorte (esa sorte que se valora e aprecia coa perspectiva temporal) de non ter nin compaña nin padriño nin partido, é dicir, comecei a publicar tarde, habería cousas que agora non escribiría do mesmo xeito pero foron parte dun proceso ao que, sospeito, non lle queda moito tempo. Considérome un seguidor de Oteiza, escribo para aprender a escribir e, coma el na escultura, o día que sinta que cheguei ao cumio das miñas posibilidades, deixarei de facelo. Insisto, escribo para min, a cousa que máis insoportable se me fai de entre todas as cousas aburridas son eu cando aburro. (…)”

A Coruña: recital de Gonzalo Hermo e Andrew McMillan no Ciclo Poetas Di(n)versos

A segunda feira 18 de marzo, ás 20:30 horas, no Auditorio do Centro Ágora (Rúa Ágora, s/n) da Coruña, terá lugar unha nova edición do Ciclo Poetas Di(n)versos, coordinado por Yolanda Castaño e promovido pola Concellaría de Culturas da Coruña, cun recital de obra propia nun man a man de Gonzalo Hermo e o poeta inglés Andrew McMillan (as versións en galego dos textos recitados son autoría de Isaac Xubín). Máis información aquí: Folleto Poetas Di(n)versos marzo 2019.

Tabela dos libros. Marzo de 2019

Desde o blogue Criticalia, de Armando Requeixo:
“Co primeiro lunes do mes, chega a nova Tabela dos libros, que ofrece a lista de títulos que Francisco Martínez Bouzas, Inma Otero Varela, Mario Regueira, Montse Pena Presas e eu estimamos como os máis recomendables entre os publicados nas últimas semanas.”