“As editoras acusan a Xunta de descoñecer a realidade do sector”

Artigo de Manuel Xestoso en Nós Diario:
“A Lei do Libro e a Lectura, aprobada no ano 2006, recoñécelle ao sector editorial a categoría de “estratéxico para a Galiza”. Porén, as actuacións da Xunta de Galiza non acaban de cadrar con esa tipificación. O sector do libro mantén reivindicacións históricas que seguen sen ser atendidas: plan de apoio á rede de librarías, implicación real da Consellería de Industria cun orzamento específico, creación do innúmeras veces demandado Instituto Rosalía de Castro de promoción da cultura, apoio dos medios de comunicación públicos… son algunhas das reivindicacións que non obteñen unha resposta concluínte.
Mais tampouco no día a día a acción do goberno parece estar á altura das necesidades das editoriais galegas. O pasado 18 de xaneiro publicábase no DOG a orde pola que se estabelecen as bases reguladoras para a concesión das axudas para as editoras galegas, e o sector xa rexistrou un escrito protestando polos cambios que se deron a respecto das bases do ano pasado.
“Existen varias cuestión técnicas que transforman estas axudas nun obstáculo máis que nun aliciente para a edición”, destaca Henrique Alvarellos, presidente da Asociación Galega de Editores (AGE). “Non se axustan ás necesidades do sector e carecen da flexibilidade necesaria para conveterse nun motor da actividade editorial galega”.
Un exemplo desa falta de flexibilidade está presente no que as editoras consideran un dos principais puntos débiles da convocatoria deste ano. As axudas cobren os gastos de edición, distribución e comercialización entre o 1 de novembro de 2023 e o 30 de setembro de 2024. “Iso quere dicir que todos os gastos do proceso de edición dun título determinado teñen que facturarse neses once meses”, explica Alvarellos.
“Pero un proceso desta natureza pode levar máis tempo. Desde que se asina o contrato de publicación co autor até que o libro sae do prelo pode pasar un período de tempo máis delongado e iso significa que algúns proxectos quedarán fóra, que non poderán acceder a estas axudas. E hai que dicir que isto supón un novo retroceso despois de que as editoras conseguísemos que ese período de produción do libro fose de 22 meses na convocatoria de 2023”.
“Por outro lado, a orde pretende que se cuantifiquen os gastos por adiantado, sen ter en conta, por exemplo, as fluctuacións dos prezos do papel”, continúa Alvarellos. “De aquí a setembro, o papel pode subir un 10 por cento, pero as axudas que se concedan finalmente non terán en conta ese incremento porque o cálculo está feito sobre o prezo do papel no momento en que se presenta a solicitude”. “Desde a Xunta comunícasenos que se trata dun problema administrativo, que non se poden solapar dous exercicios”, engade o presidente da AGE, “pero o certo é que hai convocatorias doutras comunidades ou do propio Ministerio que si manexan tempos amplios nas súas bases. Cremos que se trata dunha cuestión de vontade política que as axudas atinxan dous exercicios para facilitar o traballo das empresas”. (…)”

A Xunta da Galiza volve ignorar o sector editorial nas axudas á tradución

Artigo de Manuel Xestoso desde Nós Diario:
“(…) Quizais a principal é que se estabelezan axudas diferentes para a tradución e para a tradución inversa, é dicir, para a tradución doutras linguas ao galego e do galego a outras linguas, dúas realidades con condicionantes moi diferentes e unha das reivindicacións históricas do sector do libro.
O Diario Oficial da Galiza recollía o 16 de xaneiro a convocatoria das axudas deste ano, e tampouco en 2024 a Consellaría de Cultura aceptou as suxestións dos profesionais da edición, volvendo a mesturar ambos campos.
Iria Taibo, presidenta da Asociación Galega de Profesionais da Tradución e da Interpretación (Agpti), cre que “son realidades moi diferentes que non deberían competir entre elas. Os obxectivos culturais de que Follas Novas se traduza a unha lingua estranxeira ou de que se traduza ao galego a obra de Dickens son diferentes. Separar ambos campos sería moi importante para o noso sistema”.
A liña de subvencións, por outro lado, mantén uns fondos de 200.000 euros que se distribuirán entre as editoras beneficiarias da convocatoria, o mesmo que se vén outorgando desde o ano 2012 (o último ano do bipartito foron 268.000 euros).
“As axudas son claramente insuficientes desde o punto de vista económico”, opina Henrique Alvarellos, da Asociación Galega de Editoras (AGE). “Non tiran da tradución, que é para o que naceron, para posibilitar que as editoriais poidamos enfrontar a publicación dunha tradución, que ten os custos normais de calquera outro libro máis o pagamento da tradución. O prazo de execución destas axudas é de dous anos, e os prazos nos que paga a Administración non permite embarcarse nesa aventura, e menos co diñeiro que se dedica a estas axudas”.
“Unha Administración que presume de non decatarse do incremento do custo da vida nos últimos dez anos, que credibilidade pode ter?”, pregunta Taibo. “E non se trata só do aumento que os tradutores teñen dereito a ver reflectido nas súas nóminas, é que os custos editoriais, especialmente o prezo do papel, disparáronse nos últimos anos dunha maneira vertixinosa. Dá a sensación de que a Xunta descoñece por completo a realidade do sector”.
Moitos dos axentes implicados na tradución avogan, ademais, pola creación dun comité de avaliación independente que poida descartar o que non sexa susceptíbel de axuda e para conceder as axudas, con obxectividade e transparencia, a aquilo que si ten sentido traducir.
“É unha práctica que existe en todos os países da nosa contorna”, explica Alejandro Tobar, da editorial Hugin e Munin, especializada en traducións. “Estabelecer e definir os obxectivos que perseguen estas axudas é fundamental: Queremos que se traduzan clásicos? Contribuír ao financiamento das editoras? Que autores contemporáneos con pegada noutras linguas estean traducidos ao galego? Se cadra, habería que empezar polo principio, por determinar que é o que necesita da tradución a cultura galega”.
“Que os autores contemporáneos estean traducidos ao galego sería moi importante mesmo para a normalización da lingua”, engade Taibo. “E para iso debería estar a Administración, estabelecendo resortes que permitan que eses autores cheguen ao galego ao mesmo tempo que ao castelán”. E segue: “Estamos de acordo en que teñen que existir algunhas exixencias técnicas obxectivabeis, pero na cultura non todo é baremábel. Non é igual traducir a Shakespeare que a un autor de novelas policiais mediocres e non é igual traer ao galego autores que hai anos que están dispoñíbeis en castelán que autores que suporían unha novidade para o público lector da Galiza”. (…)”

A compañía Producións Excéntricas gaña o Certame Manuel María de Proxectos Teatrais, na súa 3ª edición, con Auto do Castromil

Desde a Fundación Manuel María:
“O Salón Teatro compostelán serviu de escenario para a entrega do premio correspondente á 3ª edición do Certame Manuel María de Proxectos Teatrais convocado pola Fundación e Casa-Museo Manuel María coa colaboración das Deputacións da Coruña, Lugo e Ourense; do Centro Dramático Galego; das Mostras de Teatro de Ribadavia, Cariño e O Carballiño e de 33 concellos galegos: A Coruña, As Pontes, Ames, Arteixo, Barbadás, Betanzos, Brión, Cangas, Cambados, Carballo, Cariño, Carral, Cedeira, Culleredo, Gondomar, Lugo, Malpica, Melide, Monforte, Neda, O Barco, O Carballiño, Oleiros, Ponteareas, Pontevedra, Rianxo, Ribadeo, Ribeira, Sada, Santiago, Tomiño, Verín e Vilalba.
Nesta 3ª edición o premio recaeu na compañía Producións Teatrais Excéntricas polo seu proxecto Auto do Castromil, realizado sobre a obra homónima de Manuel María. A obra será dirixida por Quico Cadaval e o elenco está composto por Víctor Mosqueira, Evaristo Calvo, Patricia Vázquez e Rocío González acompañados de Carlos Alonso na escenografía, Piti Sanz no espazo sonoro e Octavio Mas na iluminación.
O xurado tomou a súa decisión por unanimidade e cualificou o proxecto como “brillante e imaxinativo, recuperando propostas contidas no Teatro de máscaras de Otero Pedraio, un dos textos máis visionarios no deseño dun teatro de vangarda propiamente galego”. Resaltou, ademais, que “a obra presenta unha gran capacidade de chegar a un espectro de público moi amplo, incluído o público escolar, pola súa mistura de estilos, o xogo cos obxectos e os materiais propostos, aventurando un espectáculo singular que promete poética e humor”. Tamén valorou o xurado que a proposta gañadora “presenta unha estética con capacidade de intervir na sociedade contemporánea recollendo os valores da obra de Manuel María que combina a vangarda coa cultura popular.” Finalmente salientou que “a compañía promotora -Excéntricas- está constituída por un equipo artístico sólido, contrastado e de alta calidade que resulta unha garantía para o desenvolvemento dun espectáculo atractivo de xogo escénico, comprometido, de humor e poesía”.
O Xurado estivo presidido por Manuel Lourenzo -Premio Nacional de Teatro-, actuando de vogais María Barcala de Teatro do Atlántico, Fernando Dacosta de Sarabela Teatro, Mónica Camaño, actriz e Manuel Xestoso, crítico teatral. Realizou a función de secretario, sen voto, Alberte Ansede en representación da Fundación Manuel María.
Este Certame ten carácter bienal e está destinado ás compañías profesionais galegas. Nel prémiase a mellor proposta escénica dunha obra de Manuel María, co compromiso por parte da compañía gañadora de levala á escena no prazo máximo de 10 meses. Despois estará en cartel cando menos até rematar o ano 2024.
En relación ao premio outorgado adóptase unha fórmula orixinal en canto que o seu aspecto substancial reside na amplísima xira da obra pois partirá con 40 representacións grazas á colaboración das Deputacións, concellos e diferentes Mostras de Teatro. Ademais diso a propia Fundación achega 4000 euros como axuda á produción e o CDG coproduce o espectáculo. O presidente da Fundación Manuel María, Alberte Ansede, resaltou precisamente o feito de que este é un galardón moi singular en canto que “o mellor recoñecemento para unha obra é a súa difusión pois, ao fin, é o que máis desexa unha compañía profesional: chegar ao seu público.”
O encargado da entrega do Premio foi o propio Alberte Ansede, sendo recibido por Quico Cadaval, director da obra premiada. Estiveron acompañados por Francisco Javier Núñez, Director do Centro Dramático Galego; por Mercedes Rosón, concelleira de Cultura de Santiago de Compostela e polo Xurado ao completo.”

Celso Fernandez Sanmartín: “A cultura popular galega conta cun abraiante depósito de realismo máxico que hai que contar”

Entrevista de Manuel Xestoso a Celso Fernández Sanmartín en Nós Diario:
“Celso Fernández Sanmartín é un dos mellores narradores orais do país. O seu repertorio xorde dos seus encontros coas persoas maiores, ás que escoita relatos que sintetizan toda unha cultura, unha forma de ver a vida. Agora vén de recibir o Premio Rebulir na categoría de Artes Escénicas.
– Nós Diario (ND): Supoño que o feito de que lle outorguen un premio “por preservar e difundir a tradición oral galega desde o respecto” faille unha especial ilusión.
– Celso Fernández Sanmartín (CFS): “Respecto” é unha palabra que me gusta moito porque, ás veces, cando se fala de narración oral, ponse o acento no humor, nalgún aspecto anecdótico… mais non se dimensiona correctamente o que ten de transmisión dunha cultura. Eu traballei moitos anos con residencias de anciáns e puiden ver como o que contan ten moitas caras, como existe unha carga reflexiva moi digna de contar e unha carga de experiencias vitais abraiante. A nosa cultura popular conta cun depósito de “realismo máxico” impresionante. Cando apareceron eses Pokemon que introducían seres fantásticos na realidade, eu pensaba que nós xa tiñamos iso. Meu avó non inventaba, mais contaba que levando as vacas ao monte vira “unha galiña de ouro cuns pitos tamén de ouro” que se meteran nun burato e desapareceran. Esa irrupción do fantástico forma parte da cultura galega e hai que contala toda, tendo en conta en que situación se conta.
– ND: Vostede sempre trata de reproducir escenicamente a situación en que esa historia lle foi contada, sempre inclúe o contexto do que xorde a anécdota.
– CFS: A narración oral non é teatro, non hai cuarta parede. Estabeleces unha relación directa co público, desde ti mesmo, non desde un personaxe. E por iso trato sempre de citar a fonte, de quen recibín a historia, porque creo que igual que a historia non se debe perder, tampouco se debe perder a memoria da situación na que xurdiu. Creo que estas historias que proceden do pobo son exemplos de xenerosidade, de esforzo e de dignidade. Exemplifican un modo de vida no que había, quizais, moita pobreza material pero tamén moita riqueza espiritual.
– ND: Segue existindo ese complexo cultural que transmite ensinanzas dunha xeración a outra?
– CFS: Da mesma maneira en que se daba antes non, desde logo. Nos últimos cen anos a sociedade cambiou por completo. Eu teño algún amigo duns sesenta anos que di que coñeceu a Idade Media: coñeceuna a través dos contos que se narraban na súa familia, na súa aldea. E eu, a través da miña avoa, estaba moi familiarizado coa desamortización. Esa forma de manter a memoria colectiva xa non existe: a tecnoloxía da comunicación modificou por completo os modos que temos de relacionarnos, de falar, e mesmo de seleccionar aquilo que consideramos digno de ser contado. A min interésame moito cando a xente conta a súa vida, pero a xente tende a contar o que considera unha “aventura”, case sempre o que lle sucedeu durante as vacacións. Pero a verdadeira aventura está no drama diario: cando volves do hospital de visitar un ser querido, cando non es quen de conseguir un traballo.
– ND: E non se contan esas cousas?
– CFS: Habitualmente non, pensamos que vivimos en comunidade porque as redes sociais xeran esa ilusión, mais eu o que vexo é que cada un permanece na súa garita, contando cousas superfluas ou opinando sobre temas que non domina. Vexo unha grande exacerbación dos egos, todos cremos que calquera cousa que se nos ocorra debe ser escoitada. Eu creo que iso non é exacatamente así e o máis triste é que se vai deteriorando o sentido de comunidade.
– ND: En todo caso, a narración oral mantén, até certo punto, esa herdanza cultural.
– CFS: Nunca pode ser o mesmo, porque non ten os mesmos fins. A cultura de escenario non suple a comunidade. Mais está moi ben que exista todo este movemento porque dalgunha maneira, lémbralle á comunidade que esa forma de transmitir existe. É como na música: o cantar e o bailar formaba parte da vida cotiá e as agrupacións de música tradicional teñen outra finalidade. Coa narración oral sucede o mesmo.”

Xosé Ramón Pena: “O escritor non debe depender demasiado do público lector”

Entrevista de Manuel Xestoso a Xosé Ramón Pena en Nós Diario:
“(…) Catro relatos, catro historias que se desenvolven entre o final do franquismo e o inicio da democracia abondan para mostrar perfís dunha sociedade que non por ser antigos, deixan de ter efectos na nosa actualidade. Os catro contos recollidos en En tempo de desconto, de Xosé Ramón Pena, retratan un mundo que, apelando a outro título do autor, poderiamos alcumar de paraíso triste.
“En realidade, as historias son moi diferentes”, explica Pena en conversa con Nós Diario, “mais á hora de buscarlle un título ao volume decateime de que todas falaban de personaxes que estaban nun momento en que as súas vidas podían decantarse cara a un lado ou cara a outro. E vendo un partido de fútbol atopei esa expresión ‘en tempo de desconto’, que indica eses momentos álxidos que poden separar o fracaso da gloria. E dalgunha maneira, aos personaxes destes contos sucédelles xustamente iso”.
Os contos de En tempo de desconto logran manter a intensidade do relato ao tempo que desenvolven a trama e os personaxes case á maneira da novela curta. Unha síntese que, porén, Pena afirma ter atopado dunha forma moi natural.
“Escribo sempre cun guión previo, non son deses escritores que din que se poñen fronte ao papel en branco e van desenvolvendo unha idea. Teño que saber onde vou e contar cun esqueleto que me diga cales son os pasos principais que teño que ir cubrindo. Mais a medida que vou escribindo, as personaxes van medrando por elas mesmas, van aparecendo outras, unhas adquiren maior dimensión que outras… Entón a lonxitude do relato vai dándoa o propio proceso de escrita”.
Os relatos teñen tamén unhas estruturas diferentes, desde un clasicismo bastante ortodoxo até un fragmentarismo case “posmoderno” que lle dá variedade ao libro sen que perda ese sentido de unidade que se pode albiscar tras as catro historias. “O punto de vista, para min, é básico. Antes de poñerme a escribir teño que saber que mirada vai ser a que guíe a historia, quen conta o sucedido. E iso, por suposto, determina o estilo. Forma parte fundamental dese guión previo do que parto”.
Os catro relatos están unidos tamén por unha querenza por unha cultura popular que non sempre aparece na novela galega: os concursos de canción lixeira, a tauromaquia, a televisión… Son elementos que aparecen de forma discreta mais que debuxan un ambiente no que se percibe claramente a sombra da ditadura.
“Non creo que a miña biografía teña interese, nin que sexa necesario coñecela para entender o libro. Mais supoño que iso débese a que eu son fillo de ferroviario de Betanzos, dun obreiro industrial que formaba parte do proletariado concienciado, vinculado á esquerda. E ese era un grupo social que na Galiza da miña infancia non era moi amplo. Cando aínda era un neno, a miña familia trasladouse á Coruña, a un barrio -daquela de nova creación- de cuxo crecemento fun testemuña. Eran barrios habitados por persoas que procedían do rural ou de contornas semiurbanas que foron atopando traballos na construción ou na pouca industria que había, e que foron prosperando ao tempo que eses barrios ían modernizándose. E esa cultura popular da que falas era, en realidade, a cultura de barrio, a que absorbiamos naquel ambiente. Logo, naturalmente, funa substituíndo pola cultura académica que recibín na universidade, pero ese pouso queda aí, coñézoo ben. E claro, de aí xorde esa síntese”.
Na universidade, os fillos de obreiros eran minoría, case todos os compañeiros de Pena procedían do rural. Por iso as historias que se contan aquí forman parte, dunha educación sentimental pouco habitual entre os escritores da súa xeración.
“Unha cousa que lle pasou sempre a literatura galega é o que Saramago dicía da portuguesa: que os escritores, como os militares, sempre levaban a patria sobre as costas. Dalgunha forma, a literatura galega adquire ese compromiso simbólico e redentor de construír unha cultura normalizada, e entón séntese na necesidade de chegar ao público como sexa. Búscanse entón temáticas que poidan interesar ao público lector. Mais o problema é quen é ese público: é evidente que unha gran parte é infantil e xuvenil. E daquela xorde a obsesión por formar un público lector, de enganchar á mocidade á literatura escrita en galego. Iso condiciona a temática e por esa razón xorde tanta literatura detectivesca ou de intervención, a que trata de educar na diversidade, por exemplo. Iso está moi ben, pero deixa de man outras realidades -e outras fantasías- que tamén forman parte da nosa sociedade”.  (…)”

O sector editorial acusa de desleixo á Xunta polas axudas á tradución

Artigo de Manuel Xestoso en Nós Diario:
“O sector editorial vén sendo moi crítico desde hai anos coas axudas da Xunta de Galiza á tradución de obras literarias, por mor dos criterios utilizados para conceder subvencións ás obras que se traducen desde outras linguas ao galego e desde o galego a outras linguas. A censura chegou a un punto álxido o ano pasado, cando se soubo que a segunda empresa máis beneficiada polas axudas á tradución -a Editorial Tegra- era propiedade dunha muller condenada por estafa, constituída pouco antes de que se publicase a convocatoria e que posuía un catálogo de só vinte títulos, dezanove deles en castelán. A empresa recibiu, precisamente, axudas para traducir eses dezanove libros ao galego.
A convocatoria de axudas deste ano volve incorrer nalgunhas das incongruencias que o sector denuncia exercicio tras exercicio. Alejandro Tobar, responsábel da editorial Hugin e Munin, especializada en tradución, fixo público un documento no que debulla algunhas das eivas que se detectan na Orde de axudas públicas á tradución de 2022.
Entre os defectos sinalados por Tobar destacan algunhas medidas que a Administración implementou como presunta solución a carencias anteriores. Por exemplo, o ano pasado deuse a circunstancia de que até tres editoriais diferentes recibiron axudas para traducir a mesma novela –O xardín secreto, de Frances Hodgson Burnett. Este ano, a Xunta mostra a vontade de non recuncar nesa falta de rigor, mais faino sen valorar ningún tipo de mérito na realización do traballo, senón priorizando, simplemente, a orde de chegada da solicitude.
“Hai uns dez anos que as axudas son outorgadas desde criterios moi pouco comprensíbeis desde un punto de vista profesional”, declara Tobar a Nós Diario. “Pero creo que o máis inxustificábel da convocatoria deste ano é a desaparición dun criterio que se aplica universalmente, o da extensión das obras cuxa tradución se subvenciona. Se concorren dúas obras, unha de 40 páxinas e outra de 800 e ambas teñen a mesma puntuación, recibirán a mesma axuda, o que desvirtúa completamente o sentido destas axudas “.
Tobar acrecenta que o que sucedeu o ano pasado coa Editorial Tegra podería volver ter lugar: “Non se valora a traxectoria das empresas e iso propicia a aparición dunha picaresca que a Administración non debería estimular”.
Henrique Alvarellos, presidente da Asociación Galega de Editores (AGE), cre que a solución pasa por que unha representación da asociación estea presente na comisión que determina cales son os títulos aos que se lles conceden as axudas, ou mesmo na redacción da propia convocatoria. “Nós somos quen coñecemos as dinámicas de traballo das editoriais e o noso único desexo é ser útiles ao sector e á sociedade en xeral. Creo que coa nosa presenza se solventarían moitos dos problemas que se veñen repetindo ano tras ano”.
Até o de agora, o diálogo que a AGE estabelece coa Administración dáse a distancia. “Nós enviamos propostas e eles contéstannos que aceptan algunhas e outras non. Ás veces por motivos puramente administrativos e outras, por razóns que descoñecemos. É posíbel que se ese diálogo se estabelecese desde unha mesa de traballo conxunto, poderiamos aproximar posturas dunha forma moito máis fluída”.
Unha das reivindicacións históricas do sector é que se fagan convocatorias diferentes para a exportación e a importación de textos literarios, é dicir, para a tradución doutras linguas ao galego e do galego a outras linguas, dúas realidades diferenciadas, con condicionantes moi diferentes. Coa intención, presuntamente, de difundir no exterior a literatura galega, a convocatoria estabelece que se o orixinal é dunha autora ou autor galegos recibirá máis puntuación que se é do resto do Estado ou doutros países. Mais o que se propicia é que algúns dos máis beneficiados sexan proxectos que traducen ao galego obra de autores nacidos na Galiza e que escriben en castelán. “A convocatoria está ateigada deses pequenos desaxustes que estimulan o intrusismo e a picaresca”, resume Tobar.”

“O rexurdimento de Anxo Angueira”

Artigo de Manuel Xestoso en Nós Diario:
“Ás veces a Historia escríbese así. Un dos nosos emigra, faise rico, e ao volver, escolle como emblema do diñeiro unha planta exótica que lle lembra ao mundo a orixe da fortuna: unha palmeira. Ás veces a Historia quere que esa palmeira –palmeira chafariz– acabe transformada en símbolo da aldea. Anos despois, un escaravello, o chamado bicudo, acaba con ela. Un escaravello vido do leste –de onde veu o Mao Zedong / a pólvora e as magnolias– remata con aquel brasón exótico e de novo hai que reescribilo todo, resituarse no complexo mundo das identidades, mirar desde o lado do bicudo e desde o da palmeira.
A morte da palmeira de Manselle, a súa aldea, impulsou a Anxo Angueira a volver á poesía. Ou como matiza, en conversa con Nós Diario, “á publicación, porque un nunca deixa de ser poeta”. Palmeiras, piueiros é o volume que nos trae de novo os versos de Angueira despois dun silencio poético de quince anos -desde aquela visión de Vigo que foi Fóra do sagrado, en 2007-. Un libro que fala, di Angueira, “da morte, da desaparición, e tamén do rexurdimento, da forza contraria á extinción. A morte da palmeira abaneoume de tal maneira que empecei a xuntar moitos cabos e a tecer este libro con materiais que teñen que ver coa terra, como a palmeira, e co mar, como o piueiro”.
O piueiro -o pandullo da volanta- é esa palabra que non aparece nos dicionarios e que unha asociación da Guarda recuperou. “Coa axuda deses mariñeiros da Guarda recuperei esa palabra –tan enxebre que a ignoramos– que constitúe un símbolo da súa cultura; igual que recuperaron un tipo de embarcación –o volanteiro– desaparecida hai cen anos. Un exemplo extraordinario non só para a cultura naval, senón para toda a cultura galega contemporánea”.
Os poemas de Angueira teñen ese don: nomean, recuperan palabras –e polo tanto, realidades–, que pasan a engrosar as filas da resistencia. “O encontro feliz e revolucionario entre as cousas e as palabras”, di Chus Pato nas achegas das Contornas que pechan o volume. Esa, talvez, é a máis alta finalidade do poeta. “Efectivamente”, concorda Angueira, “así contribúe o poeta a ese esforzo colectivo de rescatar do desacordo, de desenterrar o que temos esquecido, e de sentirnos orgullosos do que somos para manter viva a esperanza”.
E claro, o bicudo que rematou coa palmeira ten o seu correlato noutros bicudos. “O da alienación, o do control, o que nos mantén incapacitados para ter claras as coordenadas en que vivimos e para organizarnos e intentar mudas o estado das cousas”. Sodes mentres non sexan / a fouce e o martelo / a independencia. (…)”