De que falarán as árbores convértese na obra gañadora do II Concurso Balbino de Relatos

Desde Noticieiro Galego:
“A obra De que falarán as árbores acaba de ser elixida como a gañadora do II Concurso Balbino de Relatos, de maneira que o seu autor, Ricardo Cid Paz, veciño de Ourense, verá publicado dito relato por Edicións Fervenza, sendo ademais, beneficiario dun cheque por valor de 1.500 euros.
O xurado, composto por Rosalía Morlán (escritora e poeta), Armando Requeixo (escritor, investigador e crítico literario) e Ánxela Gracián (escritora, poeta, crítica literaria e directora editorial) destacaron a calidade das obras presentadas nesta segunda edición. Un total de 24 relatos que achegaron diferentes visións do rural galego, valorando a defensa da nosa cultura, o que permite consolidar este premio como un referente para os nosos escritores e escritoras.
Non obstante, o xurado inclinouse por outorgar o premio, por unanimidade, ao relato De que falarán as árbores, que se correspondía co lema “Tyto Alba”, resultando da autoría de Ricardo Cid Paz.
Do relato, os membros do xurado destacaron a orixinalidade e modernidade dos seus relatos, onde o rural galego figura retratado dende unha óptica actual, na que deambulan os personaxes movidos pola forza dos sentimentos e o inevitable dos acontecementos. As quince historias que compoñen este volume ofrecen escenarios diferentes que converxen na intensidade das tramas propostas, así como na ductilidade dos rexistros idiomáticos empregados, na excelente caracterización dos personaxes e na viveza expresiva dos seus diálogos. (…)”

Entrevista a Mario Regueira en Noticieiro Galego

Entrevista deMario Regueira Carlos Loureiro a Mario Regueira en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Amigo Mario, nunha biografía túa figura que te caracteriza “o gosto pola subversión”. Que tes que dicir desta afirmación caracterizadora?
– Mario Regueira (MR): A cultura galega móvese habitualmente nunhas nocións do subversivo bastante peculiares. Dun lado, hai quen defende que calquera aposta pola lingua galega é, en si mesma, unha actitude subversiva. Hai algo de certo, xa que apostar por unha lingua minorizada é ir, en certo sentido, contra a orde das cousas. A pesar diso, a nosa cultura conformouse moi habitualmente con esa mínima rebeldía, e así acabamos canonizando persoas que, aínda contando cunha certa sensibilidade galeguista, en realidade foron cómplices dun estado das cousas opresivo e conservador. Por outra parte, a nosa cultura é particularmente impresionábel ante calquera xesto subversivo que exceda ese compromiso cultural e lingüístico. Imaxino que a miña caracterización vai máis no segundo sentido, aínda que en realidade é unha perspectiva que sinxelamente propón unha interpretación alternativa da realidade en relación ao reparto da riqueza, a loita de clases, a división dos xéneros ou o papel das culturas minorizadas no mundo. É dicir, é unha aposta por impugnar o estado actual das cousas e a perspectiva que o presenta como natural e como o único posíbel. Penso que ese “gosto pola subversión”, interpretado así, debe ser o punto de partida de toda literatura: sinalar as alternativas, desvelar o artificial das convencións e das explicacións vixentes sobre a realidade. E isto, ben complexo de facer, non é necesariamente o mesmo que facer literatura panfletaria. Para min esa afirmación, máis que unha caracterización, é unha meta, un proxecto, algo que non perder nunca de vista no traballo da escrita. (…)
– NG: Vimos que nunha entrevista che andaban a preguntar verbo de literatura “seria” e literatura de “entretemento”… Este último termo non leva a enfocar a literatura -neste caso a galega- dunha maneira un tanto enganosa ou manipuladora?
– MR: Se cadra o problema é identificar a literatura de entretemento como unha literatura mala por definición, algo que non fai xustiza a moitas obras que se poden encaixar nela. Tampouco creo que se poida opoñer á literatura “seria”, a literatura de entretemento pode ser seria até o dramatismo, e a literatura experimental pode facernos rir a gargalladas. Creo que esa contraposición entre o “serio” e o “entretido” é unha simplificación interesada dun debate que afecta de forma un tanto artificial á literatura galega nos últimos anos. Noutros contextos esa oposición está fondamente baseada no valor económico dunha proposta e no valor simbólico da outra. No contexto galego ambos valores están moi mesturados e significan cousas ben distintas. As súas relacións son ecos doutras realidades, e, en certo sentido, tamén son parte desa obsesión pola normalidade e a reprodución de debates que tanto triunfa por veces na nosa cultura.
– NG: E aínda que ti dis que ao mellor terminarás facendo este último tipo de literatura, poderá a túa pluma fuxir do compromiso do autor tanto como para simplemente procurar “entretemento”?
– MR: Se cadra a contraposición continúe a ser artificial. Non vexo por que non pode haber compromiso de autor en nutrirse de determinados xéneros ou en procurar unha finalidade determinada. De feito, nos últimos anos fixéronse cousas moi interesantes a base de subverter xéneros populares, en ocasións apropiándoos para unha perspectiva máis ambiciosa ou máis experimental, tamén politizándoos inesperadamente, é dicir, reivindicando as súas raíces populares e de cultura de masas. Creo que esa mestizaxe, como todas as mestizaxes, representa un camiño interesante no que me gustaría entrar algún día. Por suposto que na literatura de entretemento hai obras que, a pesar de vender moito, son malas como a fame, da mesma forma que as hai na literatura pretensiosamente experimental, moitas veces tan tópica e predicíbel como a outra. (…)”

Entrevista a Andrea Porto Mato en Noticieiro Galego

EntrevistaAndrea Porto Mato de Carlos Loureiro a Andrea Porto Mato en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Ti mesma tes dito que a túa vida viaxa entre “notas, palabras e acordes”… Que supuxo, e supón, a arte musical para as túas palabras, para os teus versos?
– Andrea Porto Mato (APM): A música é a miña forma de vida, é a miña profesión e ao mesmo tempo unha das miñas principais afeccións. Resúltame imposible pensar como sería eu se non tivese cantado, tocado e bailado como fixen ata o momento. Tendo en conta isto, tampouco podo imaxinar como escribiría se non estivese a música tan presente na miña vida.
Nos meus primeiros libros, Eco in aeternam e SaLGada, a música está presente dun xeito explícito, sendo no segundo deles un dos eixos temáticos que van tecendo o poemario. En Caleidoscopio, fuxín desa presenza musical explícita para dar paso a outras experiencias. Aínda así, a música é o prisma de cores a través do cal vexo o mundo que me rodea polo que, dun xeito ou outro, a música sempre está presente no que escribo. (…)
– NG: Ti soes traballar abondo cos sentidos (oído-música, pintura-vista, tacto…). Que ten a túa obra de toda esta sinestesia?
– APM: Persoalmente, paréceme que esa posibilidade de interconectar os sentidos é marabillosa. Un dos primeiros recordos que teño sobre a poesía é un poema de Pimentel que fala dun “fagot de noces”. Supoño que ese poema foi o que fixo “clic” na miña cabeza servindo como punto de partida nese camiño de procura sinestésica. No eido da música tamén me sinto moi atraída pola teoría de Skriabin sobre as cores na música. Este compositor ruso gabábase de poder “oír cores” e eu, dalgún xeito, sempre sentín ese tipo de conexións, por iso, á marxe da intención literaria, que obviamente tamén está presente, simplemente polo que me afectan e me atraen, este tipo de relacións adoitan aparecer nos meus textos.
– NG: Sempre falamos de que en lírica son máis que importantes os premios para unha futura publicación… Non cres que apenas temos certames que conleven publicación e que a maior parte deles son efémeros?
– APM: Supoño que toda axuda é pouca. Persoalmente, os certames e premios brindáronme a oportunidade de publicar os meus traballos, igual que lle aconteceu a outros creadores e creadoras noveis, polo que creo firmemente no papel que xogan este tipo de iniciativas para promover a cultura e a creación. Porén, penso que o verdadeiro quid da cuestión é que non existe un público amplo lector de poesía. De habelo, a demanda de textos poéticos favorecería a ampliación do mercado editorial máis ligado á poesía e sería, por tanto, e tal e como ocorre actualmente con outros xéneros, máis doado publicar que na actualidade. (…)
– NG: A nosa lírica contemporánea está a vivir un momento doce, especialmente porque vemos como escriben as plumas nacidas a fins do século pasado… que lle falta para dar ese forte chimpo que a universalice?
– APM: Gustaríame ter a resposta a esta pregunta pero non a teño. Supoño que tempo. Sempre se di que o tempo pon a cada quen no seu lugar e pode ser que así sexa. As nosas letras están vivindo un momento doce, como dis, no que respecta á produción pero non será ata dentro de anos ou décadas que saibamos o impacto deste momento. (…)”

Entrevista a Vítor Vaqueiro en Noticieiro Galego

EntrevistaVítor Vaqueiro de Carlos Loureiro a Vítor Vaqueiro en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Falarmos da poesía galega dos anos 70-80 é falarmos dunha das súas etapas cume e ademais dunha clara transición poética que ía da man dos cambios sociais. Que lembras daquel movemento poético que tanto supuxo para a nosa lírica contemporánea?
– Vítor Vaqueiro (VV): Em realidade eu sempre fui uma pessoa com pendor a me isolar de movimentos e grupos literários, o qual não quer dizer, como bem sabem as pessoas que me conhecem, que militasse no individualismo ou na insolidariedade. As minhas amizades sempre estiveram condicionadas pola relação pessoal e não pola questão da escrita, ainda que teria de sinalar que a literatura me deu excelentes, embora escassas, amizades que sigo a conservar no dia de hoje. Provavelmente o que lembro com maior claridade, do ponto de vista pessoal, foi a posta em marcha da AELG, o I Congresso de Poio no ano 1981 e os começos da revista Escrita —junto com Afonso Pexegueiro, Alberto Avendaño, Margarita Ledo e Pepe Cáccamo— a qual, infelizmente, faleceu ao cabo de dous anos por falta de generosidade, de visão cultural e de perspectiva de futuro e de cujo falecimento todas as pessoas que protagonizamos o seu nascimento somos, em diferentes proporções, culpáveis.
– NG: Erades conscientes que estabades a crear un novo elo na nosa lírica cara unha clara renovación e universalización?
– VV: Não é fácil essa resposta, porque me estás a perguntar por ocorrências de há quase quarenta anos. Ora, há uma questão que compre considerarmos: não gostávamos do panorama da poesia galega, com forte pegada de social realismo. Deixa-me que pense na gente da minha idade, concretamente em algumas pessoas, cuja amizade se remonta décadas atrás e que vivêramos os acontecimentos do 68 em Compostela: vou escolher um par delas: Xabier Paz e Pepe Cáccamo; em certa maneira, também dum excelente leitor de poesia que, porém, nunca chegou a publicar livro nenhum, Xulio Taboada. Há que considerar que líamos a Vallejo, a Eliot, a Ory, a Cesaire, a Quasimodo, a Valente, a Pound ou a Ferlinghetti e, como compreenderás, o que estava a ocorrer na poesia galega, com uma legião de imitadores de Celso Emilio, resultava um pouco alheio a nós. O qual não quer dizer desprezo polo que outras pessoas faziam, mas constatar um diferente ponto de vista estético. Mesmo essa pegada de social-realismo é mui presente no meu primeiro livro, Lideiras entre a paisaxe, o qual implica que não era fácil desprender-se da pressão ambiental, por muito que desejássemos fugir dela. (…)
– NG: No 2004 a túa obra poética foi recolleitada por “Espiral Maior” so o título Traxectorias. Obra poética (1977-2002). Sentiches que esta recompilación xa era algo máis ca unha simple obra? Un recoñecemento e unha mostra para futuras xeracións?
– VV: Quando a um se lhe oferece a possibilidade de publicar toda a obra produzida até um determinado momento, pensa-se, inevitavelmente, em termos de balanço, de feche de um ciclo. Traxectorias era o resumo de 25 anos de atividade poética, ainda que não continuada. Era também a possibilidade de dar a conhecer dous livros, um deles inconcluso, A fenda no horizonte, e outro o que era uma primeira entrega dum projeto ainda em percurso: Teoria do coñecemento, que formulava, e segue a formular, uma proposta que eu já tratara, como é a questão de um livro de poemas em prosa —se calhar em falsa prosa—. E é, finalmente, a constatação de que, como sinala o limiar, alguns poemas são “não só de conceição abjeta, mas de execução execrável”, porque o transcurso do tempo é equivalente —se queremos mover-nos num plano terráqueo — a uma térmita gulosa que todo engole ou —de desejarmos níveis cósmicos— a um buraco preto que consome todo quanto se achega ao seu horizonte de acontecimentos. A publicação duma recompilação é também, se sabemos interpreta-la, um brilhante antídoto contra a soberba. (…) Sigue lendo

Eva Moreda: “Unha das grandezas da literatura é que dá cabida á contradición”

EntrevistaEva Moreda de Carlos Loureiro a Eva Moreda en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Dende moi nova a emigración formou parte da túa vida… ti mesma escribiches verbo deste feito… Que supuxo para a túa literatura esta realidade persoal?
– Eva Moreda (EM): A emigración foi o mellor que me pasou na miña vida adulta. Transformou para ben a miña vida e a min mesma ata uns extremos que non podía nin soñar. Pero penso na literatura e, a primeira vista, o balance semella ser máis ambiguo. Anos en que a penas escribín ao comezo da miña experiencia migratoria; agora ando na aventura de escribir nunha lingua estranxeira e imaxino que iso tardará tempo en dar os seus froitos, se os dá. Espero, que a longo prazo, o resultado sexa tan positivo e transformador coma o foi sobre o resto de aspectos da miña vida. (…)
– NG: E, de novo, a voz feminina, a visión feminina… Compromiso feminista?
– EM: Considérome feminista pero non sei ata que punto a miña literatura o é, supoño que na medida en que reflicte preocupacións de meu. A Veiga foi, con Organoloxía, o meu intento máis obvio de escribir unha historia declaradamente feminista, pero creo que cansei axiña diso. Para min, unha das grandezas da literatura é que dá cabida á contradición dun xeito que o ensaio non o fai, e isto, penso eu, non casa ben con facer literatura de tese. Por exemplo, hai pouco decateime de que nos últimos tempos teño escrito varias pezas sobre mulleres de dereitas, e non foi algo deliberado, pero, a posteriori, ten moita lóxica, porque me permite verme de fronte coas miñas contradiccións e as de outros e mirar atentamente unha parte do mundo, unha parte da sociedade, á que se cadra non podería mirar con tanta atención fóra da literatura. (…)
– NG: Na literatura cobran peso a imaxinación e loxicamente a propia vida… Que é máis importante para ti á hora de escribires, a propia vida, a sociedade da que te ves rodeada, ou a imaxinación que poida dar cobertura a esta realidade narrada?
– EM: As tres, e non sabería dicir cal é máis importante. A sociedade percibímola na nosa propia experiencia e o noso propio corpo, e a imaxinación literaria é o único que pode transformar esta experiencia en literatura. Gústame deixar esta imaxinación literaria libre, non actuar moito sobre ela, permitir que me sorprenda. (…)”

Modesto Fraga: “A poesía sen alma pode ser calquera cousa menos poesía”

Entrevista Modesto Fragade Carlos Loureiro a Modesto Fraga en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): E neste espazo vai nacer un grupo literario que adoita aparecer en letras maiúsculas na nosa literatura contemporánea: o “Batallón Literario da Costa da Morte” conformado por xoves plumas nadas nos anos sesenta e setenta -se exceptuamos á mestra Marilar, claro-… Que supuxo para ti este novo faro desta costa, neste caso un faro literario?
– Modesto Fraga (MF): A aparición do BLCM a comezos da década dos 90 supuxo unha boa oportunidade de dar a coñecer as nosas inquedanzas, pero non só desde o punto de vista literario –que tamén- senón como acción directa impulsada por un movemento cultural cívico comprometido coa sociedade na que nos tocou vivir (reivindicación da nosa lingua, restauración e dignificación da Memoria Histórica, promoción e difusión das novas voces da literatura galega, etc). (…)
– NG: Os premios adoitan marchar da man de Modesto Fraga… É esta a fonte necesaria para a publicación da nosa poesía? Pode o virtual axudar na expansión e universalización da nosa poesía?
– MF: Sempre concibín os premios literarios coma unha plataforma útil para dar a coñecer novas voces e para facilitar novos discursos se queremos pulsar a situación que vive o noso sistema literario. Non todos os premios literarios son xustos á hora de emitiren nos seus ditames, pero iso non significa que estean amañados ou que non constitúan unha ferramenta axeitada para posibilitar a aparicións de novos autores e autoras. No meu caso, recoñezo que sempre tiven boa fortuna neste aspecto e non me podo queixar do recoñecemento obtido ao longo destes anos. Por outra banda, é evidente que no mundo global no que vivimos os novos soportes dixitais xogan un papel determinante no que atinxe á difusión da creación literaria e, ademais, posibilitan, pola súa inmediatez, que cheguen a un número de lectores e lectoras certamente elevado. (…)
– NG: Realmente a poesía é para ti “o gran milagre do mundo” tal e como reza nunha obra colectiva na que participaches ou simplemente é a mostra da sensibilidade e compromiso do poeta co seu mundo, consigo mesmo…?
– MF: Eses versos fermosísimos de Luís Pimentel reflicten, ao meu entender, a meirande mostra de amor do poeta para cos valores do Humanismo. En síntese, o verdadeiro poder da poesía radica na súa función social, mais tamén na súa humanidade capaz de facer sentir ou de “dicir o que non se pode dicir”, en palabras de José Hierro. Ese -e non outro- é o grande milagre da poesía. (…)
– NG: Dicía Vicente Aleixandre que “a poesía ten que ser humana; se non é humana, non é poesía”. Estás de acordo con isto o máis ben optas por certo vangardismo?
– MF: Estou absolutamente de acordo con esa reflexión do grande poeta Vicente Aleixandre. A poesía sen alma pode ser calquera cousa menos poesía. (…)”

Antón Dobao: “A literatura é un espazo de busca de liberdade”

EntrevistaAntón Dobao de Carlos Loureiro a Antón Dobao en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): E en literatura -e incluso do pensamento-, ademais das circunstancias persoais, sempre achamos algún personaxe que conduce ao futuro escritor… e no teu caso coidamos que Darío Xohán Cabana tivo algo, ou moito, que ver…
– Antón Dobao (AD): Téñoo contado nalgunha outra ocasión. A Darío coñézoo hai moitos anos. Preséntamo meu pai, que naquela altura era delegado da INTG no sector da construción en Lugo. Eles os dous fixeran unha boa amizade labrada no combate sindical, desde planos e responsabilidades diferentes. No caso de meu pai, como resultado dunha especie de casualidade que se lle cruzou nun momento concreto da súa vida e lle esixiu unha dose extra de compromiso. El non foi nunca funcionario sindical, o seu sindicalismo foi ocasional.
E alí en Lugo, un día, pola Praza de Santo Domingo, coincidimos meu pai e eu con Darío. Creo que desde aquela somos amigos. Eu xa o coñecía como escritor, así que aquel encontro foi para min importante.
Pero en realidade non é Darío quen fai de min escritor. Eu xa escribía cousiñas. Quen fai de min escritor é a literatura. Coñecela e sentir desde o primeiro momento unha especie de posesión recíproca. A única posesión real… (…)
– NG: Normalmente os autores máis clásicos de relato procuran un desenlace inagardado, sorprendente… Que final procura Antón Dobao nos seus relatos?
– AD: A min gústanme os finais sorprendentes. Creo que era Cortázar quen dicía, facendo un paralelismo co boxeo, que a novela ten que vencer aos puntos e o relato debe gañar por KO. En certa medida, tamén Dieste defendía unha concepción en boa parte semellante do relato. A min gústame que haxa un lategazo final, pero tampouco creo que sexa condición indispensable para un bo relato, e penso ademais que é imprescindible que non sexa caprichoso, que dunha maneira máis ou menos sutil estea suscitado, aludido ou anunciado. Ás veces, cando todo o cataliza o final inesperado, ao mellor o relato queda adelgazado e perde todo interese polo camiño. O ideal, supoño, é encontrar o equilibrio perfecto entre a necesidade de manter alerta sempre a atención do lector e revolvelo nun final contundente. Pero hai grandísimos relatos que apenas son unha cala nun proceso, sen inicio nin final aparentes, sen conclusión. Por que non. Na literatura todo é posible. (…)
– NG: A literatura é liberdade ou máis ben esta liberdade a encontramos un tanto deturpada?
– AD: A literatura é un espazo de busca de liberdade. Permite impugnar o mundo mediante a creación e a proxección de mundos alternativos. Ou de moitas outras maneiras. A liberdade debe ser absoluta en relación co texto literario, non estar constrinxida nin polo mercado nin por outras intervencións alleas.
Desde o punto de vista colectivo, para min a liberdade é un concepto que debe materializarse se non quere quedar nun significante sen sentido, tramposo. É dicir, a liberdade esixe poder ser realizada. De que me vale a min que existan no mercado infinidade de produtos se na práctica non os podo adquirir? De que me vale a liberdade de movemento se non teño medios para ir dun sitio a outro? Con isto non quero dicir que a liberdade sexa un concepto irrelevante. Todo o contrario, é crucial, irrenunciable, a máis alta aspiración individual e colectiva. Pero socialmente esíxenos a garantía de que as súas condicións se cumpran. No terreo colectivo, ningunha liberdade pode estar condicionada polo diñeiro e a propiedade. Cando ocorre iso, a tal liberdade non é real, non existe, por moito que estea marabillosamente formulada mesmo desde o punto de vista formal e xurídico. (…)”

María Solar: “Son escritora porque o levo dentro”

Entrevista María Solarde Carlos Loureiro a María Solar en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): ”A literatura é a arte de escribir algo que se le dúas veces; o xornalismo, a de escribir algo que se le unha vez.” Se puideres vivir de calquera das dúas facetas, quedaríaste coa perpetuidade do escrito literario ou co fuxidío do xornalístico?
– María Solar (MS): A perpetuidade do literario eu creo que está, lamentablemente, un pouco esvaecida nos últimos anos. Cada vez ter un clásico é máis difícil e o mercado nútrese das novidades. En todo caso, o xornalismo é a miña vida, e a escrita a miña paixón. Pero todo son caras da mesma necesidade que é a da comunicación. Síntome comunicadora por natureza. Sexa na radio, na tele ou nos libros contamos historias, facémosllas chegar ás persoas. Eu presento sempre para alguén, non lle falo a unha cámara, fálolle a unha persoa que me escoita e me ve. Nos libros igual, escribo para quen me le. A diferenza é que nun son historias reais, e no outro, invéntome mundos propios.
– NG: Na actualidade da nosa literatura vemos que aquela máis dirixida cara lectoras e lectores de menor idade está a pasar por un momento realmente álxido… Por que a túa pluma se dedicou até agora a escribir para estes receptores?
– MS: Non sabería dar unha razón. Non son consciente de que a haxa. Simplemente a idade a quen me dirixo márcama a historia que quero contar. Pero ollo, calquera dos meus libros teñen un solo pero non un teito. Pódenos ler nenos pero tamén maiores, para iso traballo con niveis de lectura, de xeito que o adulto profundiza máis nalgunhas claves que os nenos pasan por riba. E realmente creo nesa literatura “para todos os públicos” como o cine. (…)
– NG: Por que xogares coa mestura do absurdo e o onírico para chegares a un mundo infantil-xuvenil? Ah, e poderíase definir esta novela [O meu pesadelo favorito] como “obra infantil de humor absurdo”, tal e como apareceu por aí?
– MS: A novela é unha historia de humor absurdo e moito máis. Ten reflexión, ten critica social, fala das persoas diferentes, de que te fagan sentir raro, da perda dun ser querido… e de mil cousas máis, e está envolta no humor e tamén no absurdo como pilar creativo.
– NG: Dende logo que ás veces a realidade supera á ficción, como se soe dicir, pero é difícil encontrarmos literatura infantil-xuvenil sen o recurso do marabilloso, da ficción, non?
– MS: En O meu pesadelo favorito tiña claro que quería ter dous planos narrativos un, nunha realidade absurda (porque ás veces non hai nada máis absurdo e irreal que a realidade), e o outro no mundo dos soños e a febre, que me permitía crear os seres máis fantasiosos como Dinorrinco, Hipodrilo, O doutor Ensaio, O extraterrestre ZZC5, o bar das mentiras ou a propia Alicia que serve de ponte de unión entre mundos, e aínda que está presente en toda a historia só aparece cara o final. Eu divertinme facendo ese xogo entre o posible e o imposible. (…)”

Berta Dávila: “A literatura infantil e xuvenil que lin de pequena e que continúo a ler de grande, por exemplo, forneceu o meu universo literario actual”

EntrevistaBerta Dávila de Carlos Loureiro a Berta Dávila en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Berta, ti que escribes poesía e narrativa, con cal dos dous xéneros te sentes máis escritora? E preguntamos isto porque se observamos os grandes premios en poesía e en narrativa en galego, a presenza de pluma feminina nos de narrativa é case testemuñal, algo contrario aos de poesía…
– Berta Dávila (BD): Dixen algunha vez que non creo demasiado nesa visión parcelada dos autores que traballamos varios xéneros literarios distintos. Eu sería unha narradora distinta se non escribise poesía tamén. Non me sinto máis nin menos escritora cun xénero que con outro porque o meu traballo é escribir, e non depende de min o que ocorre despois cos libros nin o tratamento que se lles dá, enténdase isto último entre aspas. En calquera caso, non estou moi de acordo con que a presenza feminina na narrativa sexa testemuñal, alomenos así formulado, e, en calquera caso, non creo que sexa responsabilidade das autoras. Nas últimos dez edicións, seis autoras gañaron o Xerais, por exemplo. Os últimos premios de poesía resoltos este outono, foron acadados por homes. O que si é testemuñal é a presenza das mulleres na edición. Se cadra cómpre darlle voltas a isto último. (…)
– NG: Que supuxeron os medios de comunicación que incluíron o galego para aquela vosa xeración á hora da normalización do idioma?
– BD: A oportunidade de medrar rodeada de produtos destinados á infancia na lingua propia, non só os medios de comunicación, foi valiosa, sobre todo no caso da literatura ou a música. A literatura infantil e xuvenil que lin de pequena e que continúo a ler de grande, por exemplo, forneceu o meu universo literario actual. (…)
– NG: Ultimamente estamos a observar na nosa narrativa unha deslocalización espacial abandonando abondo o espazo galego (A diagonal dos tolos, Máscaras rotas para Sebastian Nell… e ti tamén te sumas con esta túa última obra). A que cres que se deba esa deslocalización espacial -que por outra banda tampouco é algo que diminúa a calidade literaria-?
– BD: Creo que é normal que un escritor galego, como outro escritor doutro lugar do mundo, se interese por calquera asunto e calquera lugar. Non entendo que sexa normal que unha narradora francesa escriba sobre África e que non o sexa que unha narradora compostelana o faga sobre Dakota. Prometo que non foi unha elección que queira dicir ningunha outra cousa. Creo que falo moito sobre este país cando falo de Faith. (…)
– NG: Narrar en primeira persoa non resulta máis difícil que o emprego da terceira persoa, dun narrador “culpábel” da historia?
– BD: Non o creo. O que resulta complexo, ao meu ver, é achar unha voz narrativa acaída para cada proxecto, atopar o ton e mantelo durante toda a novela. (…)”

Alberto Avendaño: “Eramos egocéntricos, pero tamén o era Whitman e Manoel Antonio e Huidobro…”

EntrevistaAlberto Avendaño de Carlos Loureiro a Alberto Avendaño en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Amigo Alberto, non podiamos obviar nesta entrevista o teu labor poético sen nos trasladar a aquel ano 1975 e o nacemento do “Grupo poético Rompente”… Que supuxo este grupo poético para a nosa lírica de comezos da democracia?
– Alberto Avendaño (AA): Responderche significa resumir unha vida ou o comezo dunha vida na literatura e nas artes da representación que remata vencellándose ao resto do meu quefacer. Naqueles anos, como escribín nalgures, eramos moi novos, tiñamos moitas ansias nas mans e moitas ganas de esnaquizalas. Sinto que fomos (especialmente Reixa, Romón e mais eu) un laboratorio de tres personalidades que viviron e sufriron as contradicións da súa época. As perversas militancias políticas que intentaban montarse a cabalo da experimentación dun rapaces que buscaban sobre todo a expresión e debían desembarazarse do afogo da mensaxe social realista á que nos obrigaba certa praxe e certa tradición que se revendía na historia doméstica que viviamos como o camiño correcto… Cometemos (cometín) moitos erros por mor desa presión dos que pensan que es deles porque falas unha lingua ou vistes unha chaqueta de pana. Pero finalmente redimes os teus pecados (sempre aquilo co que te apuñalas con sabia inconsciencia) turrando para diante e plasmando en textos máis do teu interior ca das pancartas dos teus donos ideolóxicos. Que significamos? Unha actitude –que sempre é máis transcendental cás aptitudes. Ser apto é un produto da técnica e do estudio, ter a actitude remexedora do teu tempo é sempre o máis importante…- logo, se cadra, escrebes ben… e se non, en calquera caso, fixeches ruído na longa noite de pedra… ata o punto que te rebelas contra a retórica dos que antes describiron a túa realidade, para escribir noutras claves e facer café concertos incorrectos e de certa fermosura adolescente. Iso é o que fixemos. (…)
– NG: E tras algo máis de vinte anos, unha nova obra poética (Texas). Que hai de innovador nesta nova obra a respecto da poesía túa daqueles anos setenta? Quizabes un pouco máis inmiscida na denuncia de inxustizas e algo máis narrativa?
– AA: Texas é o meu libro máis galego. Eu son coma Hernán Cortés: canto máis me afasto do Fogar do Breogán máis penetro nos seus castros. Texas é un roadpoem, entre Sam Shephard e Borges e un chisco de Corso e aquela busca de narrador lírico e sentimental que sempre serei. Denuncia? Mellor cabreo que é máis lírico. Máis ben acidez se procede e abraio a moreas na tradición da pedra solar de Octavio Paz.
– NG: O relato curto require unha fonda técnica que leva a que moitas das veces non se dean acadado os obxectivos narrativos que un busca. Por que tomares como referentes autores estranxeiros (O austríaco Peter Handke ou a brasileira Clarice Lispector)?
– AA: Porque eu daquela lía a Handke e a Clarice. Ollo con iso de “obxectivos narrativos”. O escritor escribe, non constrúe fórmulas químicas. O escritor comunica e fai cos seus vimbios o seu cesto. Non é un experto nin en cestería nin en vimbioloxía. Non convoques ao escritor para elaborar un discurso académico, convócao para propoñer o seu mundo cheo de intanxibles e se de aí a audiencia disfruta ou o profesor constrúe, todos contentos… Isabel Allende dicíame non hai moito que estaba farta de ser unha autora “máxica” e explicoume a súa rutina e logo, sen dicer esa palabra, eu comprendín a súa maxia. Pódesme crer, vive rodeada de maxia. (…)”