Os Premios da Cultura Galega 2023 recoñecen Yolanda Castaño e Ponte… nas Ondas!

Desde Nós Diario:
“O xurado dos Premios da Cultura Galega, reunido esta segunda feira en Santiago de Compostela, outorgou os galardóns da edición deste ano após unha xuntanza presidida polo conselleiro de Cultura, Román Rodríguez, que tivo lugar na Cidade da Cultura. Na categoría de Letras, a premiada é Yolanda Castaño, poeta activa e dinamizadora literaria que conta cunha longa traxectoria, na que mantivo sobre todo un forte compromiso coa poesía, en contacto coas máis diversas e novas prácticas poéticas contemporáneas.
O premio de Artes Visuais vai parar ao Museo do Gravado de Ribeira, unha institución museística creada en 2001, que custodia e difunde unha colección artística composta por unha importante representación das artes gráficas. PistaCatro é a compañía elixida na categoría de Artes Escénicas. Desde a súa constitución en 2006, PistaCatro consolidouse como produtor decano das novas correntes circenses de Galiza, abrindo novos mercados e creando novos públicos.
A Banda Unión de Guláns leva o Premio en Música. Con escola de musical desde hai máis de 100 anos, naceu en 1870 en Guláns, Ponteareas, da man de José Carracedo Domínguez, fundador e primeiro director.
En Audiovisual, o premio é para a produtora Portocabo. Nada en 2010 na Coruña da man do seu director, Alfonso Blanco, ‘Fosco’; tense consagrado como unha das principais produtoras audiovisuais da Galiza, co favor de crítica e público e sempre apoiándose na innovación para anticiparse ás tendencias de mercado.
A iniciativa Ponte… nas Ondas! é a premiada en Lingua. Constituída como asociación cultural e pedagóxica no ano 1995, realiza actividades na procura da promoción de actividades culturais e pedagóxicas, así como a promoción da identidade común dentro dunha perspectiva xeral de integración europea no mundo lusófono.
O historiador Eduardo Pardo de Guevara leva o premio en Patrimonio Cultural. Historiador galego que se doutorou en Historia Medieval pola Universidade Complutense de Madrid en 1984, especializándose no estudo da nobreza baixomedieval galega, concretamente na historia social do poder.
Os cursos de verán Galego sen fronteiras son os premiados na categoría de Proxección Exterior. Dirixidos a persoas de fóra da Galiza, organízanse desde 1988 por iniciativa da Real Academia Galega, en colaboración coa Xunta, a Deputación de Coruña e a Universidade de Santiago, sumando xa XXXIII edicións.”

Os Premios da Cultura Galega recoñecen, entre outros, a Marica Campo, Gayoso e Melania Cruz

Desde Nós Diario:
“O xurado dos Premios da Cultura Galega, reunido esta terza feira en Santiago de Compostela, outorgou os galardóns da edición deste ano após unha xuntanza presidida polo conselleiro de Cultura, Román Rodríguez, que tivo lugar na Cidade da Cultura. Esta gala busca distinguir “a excelencia creativa, a capacidade de intercambio, a experimentación e a proxección do panorama cultural do país”.
Na categoría de Letras, a premiada este ano é Marica Campo. O xurado quixo premiar a súa prolífica traxectoria na literatura infantil e xuvenil. “Cunha singular e contundente voz literaria, destaca pola seu compromiso para achegar a lingua galega ás xeracións máis novas, o seu labor pola defensa da cultura galega e polo seu activo traballo para fomentar valores como o feminismo, o ecoloxismo ou a solidariedade”, xustifican.
En segundo lugar, o premio de Artes Visuais vai parar á filla de Ricardo Carvalho-Calero, María Victoria, historiadora da arte galega especializada en arte contemporánea, arquitectura e cidade. A organización deste certame salienta dela a súa “ampla bagaxe” na investigación académica e a difusión cultural da autora no que atinxe á arte galega do século XX.
Melania Cruz, pola súa parte, é a elixida na categoría de Artes Escénicas. Diplomada en Maxisterio pola USC e titulada en Arte Dramática pola ESAD da Galiza, Cruz iniciou a súa carreira de interpretación no teatro, en 2004, e debutou na gran pantalla unha década despois da man do director Ignacio Vilar con A esmorga. Conta con varios galardóns no seu haber.
En Audiovisual, o premio é para Xosé Ramón Gayoso, o incombustíbel presentador do Luar. “O seu rostro aparece desde o primeiro minuto da emisión da TVG, e desde entón mantense na pantalla nun dos programas máis lonxevos”, subliña o xurado.
O programa de cursos universitarios internacionais ‘Música en Compostela’ leva o Premio da Cultura Galega de Música. Nados en 1958, estes cursos “realizan un labor de preservación, coñecemento, formación e difusión do patrimonio musical”, precisan.
Manuel González González é premiado en Lingua, ao ser o filólogo “un dos intelectuais galegos máis relevantes do último século” pola súa “dedicación ao estudo, defensa e promoción da lingua galega”.
A asociación cultural Xacarandaina, que vén de celebrar o 40º aniversario, gaña na categoría de Patrimonio Cultural como “referente da recuperación e catalogación dunha base importante do legado artístico tradicional galego”.
Finalmente, o programa de divulgación científica ‘Conciencia’, impulsado pola USC, recibe o galardón de Proxección Exterior. “É unha plataforma de lanzamento da imaxe de Galicia cara ao exterior en base ao seu talento”, indica a organización.”

O Consello Directivo da AELG congratúlase do Premio da Cultura Galega na categoría de Letras a Bernardino Graña, Presidente de Honra da Asociación

Desde a AELG congratulámonos por ser Bernardino Graña (Cangas do Morrazo, 1932) a personalidade distinguida na categoría de Letras dos Premios da Cultura Galega 2021.

Foi catedrático de lingua e literatura en secundaria, até a súa xubilación en 1991. Desde ben mozo formou parte do Consello de Redacción da revista poética Alba. Participou tamén como articulista en La Noche e no Faro de Vigo, ademais de colaborar en numerosas publicacións. En 1958 participa na creación do grupo Brais Pinto en Madrid.

No ano 1971 foi impulsor do primeiro intento de formar un centro PEN Galicia canda Eduardo Blanco Amor e outros autores, e máis adiante sería presidente da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, entidade na que tivo unha participación activa como fundador e primeiro presidente da AELG, en 1980, razón pola que foi nomeado Presidente de Honra da Asociación a finais do mes de setembro deste 2021.

O seu caudal creativo alimenta varios ríos que fornecen camiños fecundos para a nosa lingua e literatura desde hai máis de 60 anos, tal e como pode verse no seu espazo no Centro de Documentación da AELG.

Esta foi a extensa e completa entrevista sobre a súa traxectoria literaria realizada en 2009, dispoñíbel na nosa web nesta ligazón.

Ledicia Costas, Xurxo Lobato ou aCentral Folque entre os distinguidos cos Premios da Cultura Galega

Desde Nós Diario:
“A escritora Ledicia Costas, o fotógrafo Xurxo Lobato, a Federación de Teatro Afeccionado da Galiza (Fegartea), a Central Folque, o exdirector da Filmoteca Española Chema Prado, o dinamizador da cultura e lingua galegas Xosé González Martínez, a Fundación Penzol e a responsábel do Centro de Estudos Galegos en Budapest, Ildiko Szijj son as e os galardoados nos Premios da Cultura 2020 da Xunta. Foron distinguidos nas modalidades de Letras, Artes Plásticas, Artes Escénicas, Música, Audiovisual, Lingua, Patrimonio Cultural e Proxección Exterior respectivamente.
O xurado destaca a Ledicia Costas como “unha das escritoras máis lidas e premiadas do panorama literario galego”. Esta “autora versátil que transita por diversos temas, estilos e xéneros” salienta especialmente “pola súa inquedanza por achegar a lingua galega ás xeracións máis novas”. Costas mereceu previamente o Premio nacional de Literatura Infantil e Xuvenil do Ministerio de Cultura, o Premio Lazarillo ou, en dúas ocasións, o Premio White Ravens polas súas obras A balada dos unicornios e Jules Verne e a vida secreta das mulleres planta.
A Xurxo Lobato recoñéceno como “un dos fotógrafos máis representativos da actualidade” cunha traxectoria que abrangue “desde o fotoxornalismo ata a fotografía artística”. “A súa obra ofrece unha peculiar imaxe da realidade, un selo profesional e paradigmático que nace dunha mirada subxectiva para ofrecer un diálogo antropolóxico e crítico cos diferentes tempos e estéticas, paisaxes e contextos, retratos e costumes”, agregan os membros do xurado.
A Federación de Teatro Afeccionado da Galiza, Fegatea, naceu hai vinte anos da man de sete grupos de teatro: Asociación de Mulleres de Moaña, Atrezo, Aurín, Ditea, Escoitade, Metástase e O Trasno. Hoxe abrangue 53 agrupacións teatrais repartidas en toda a xeografía do país. Defender e promover “o teatro amateur en galego, interconectando o tecido escénico non profesional, e co propósito de fomentar a formación e o intercambio de experiencias” merécelles o galardón na categoría de Artes Escénicas.
En 2000 botou a andar o Conservatorio de Música Tradicional e Folque de Lalín, semente da actual aCentral Folque afincada en Compostela. A escola ampliou o seu labor “á promoción e á divulgación da música galega, cubrindo a carencia existente ata o momento nas ensinanzas regradas da nosa música popular”. A través do seu selo editorial ten difundido “o pasado, presente e futuro do patrimonio musical e oral galego”. Por todo este traballo recibe o premio na categoría de Música.
Na de Audiovisual o xurado distingue a traxectoria de Chema Prado á fronte da Filmoteca Española, cargo que ocupou entre 1980 e 2016. Previamente, Prado colaborou con Fotogramas, Cambio 16 ou Imagen y Sonido como cronista desde os festivais de Pésaro, Manheim ou Londres. “Apaixonado da fotografía, en particular da polaroid, organiza exposicións por todo o mundo sobre esta temática”.
O dinamizador, “no sentido máis amplo da palabra”, da lingua e da cultura galegas Xosé González é tamén premiado neste 2020. “É, de feito, o creador do primeiro servizo de normalización lingüística da Galiza, no Concello de Redondela, desde o que traballou coa sala do Tribunal Superior de Xustiza da Galiza en varios procesos que derivarían na primeira sentenza en lingua galega en 1985. É fundador, así mesmo, do amplo colectivo Galeguizar Galicia.
O galardón na modalidade de Patrimonio Cultural recae na Fundación Penzol, creada en 1963 cando Fermín Penzol decide doar a súa valiosa biblioteca especializada en temas galegos para que sexa de acceso público”. O fondo abrangue máis de 47.000 títulos de monografías impresas desde o século XV, uns 3.800 títulos de publicacións periódicas ou 106 títulos de libros manuscritos do século XVII ao XIX.
Por último, na categoría de Proxección Exterior distínguese o labor de Ildiko Szijj, responsábel do Centro de Estudos Galegos en Budapest desde 2014. Nesta institución imparte cursos de lingua galega, civilización galega e historia da lingua galega. Ten traducido obras do galego e é membro do comité editorial da publicación Cadernos de lingua, da Real Academia Galega.
A Cidade da Cultura acolleu a reunión do xurado presidido polo Conselleiro de Cultura, Román Rodríguez, e do que tamén formaron parte o secretario xeral de Cultura, Anxo M. Lorenzo; a secretaria xeral de Igualdade, Susana López Abella; o vicepresidente do Consello da Cultura Galega, Xosé Manoel Núñez Seixas; o presidente da Real Academia Galega de Belas Artes, Manuel Quintana Martelo, a académica da Real Academia Galega (RAG), Marilar Aleixandre, a vicerreitora de Igualdade, Cultura e Deporte da Universidade de A Coruña, Cristina López Villar, a profesora, investigadora e escritora Mercedes Brea, o xornalista e escritor Francisco López, o artista Acisclo Manzano e a escritora e comunicadora Elba Pedrosa.”

Premios da Cultura Galega 2018

Desde a Xunta de Galicia:
“A Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria convocou en 2018, mediante a orde do 3 de maio de 2018, os Premios da Cultura Galega para o ano 2018, con oito modalidades para distinguir a excelencia no traballo nos diferentes ámbitos culturais.
– Premio Cultura Galega de Letras: Xosé María Álvarez Cáccamo.
– Premio Cultura Galega de Artes Plásticas: Luz Darriba.
– Premio Cultura Galega de Artes Escénicas: Festival Internacional Outono de Teatro-FIOT.
– Premio Cultura Galega de Música: A Roda.
– Premio Cultura Galega de Audiovisual: Festival de Cans.
– Premio Cultura Galega de Lingua: Antón Santamarina.
– Premio Cultura Galega de Patrimonio Cultural: O Sorriso de Daniel.
– Premio Cultura Galega de Proxección Exterior: Ramón Villares.”

Na entrega do Premio da Cultura Galega de Letras a María Xosé Queizán, por Manuel Bragado

Desde Brétemas, de Manuel Bragado:
“Acompañei a María Xosé Queizán na entrega dos Premios da Cultura Galega 2016 outorgados pola Xunta de Galicia. Unha cerimonia institucional que resultou elegante, tanto pola excelente condución da presentadora Noelia Otero e da percusionista Lucía Martínez (para min sempre, a alumna de Agustín Fernández Paz), como pola presenza visual da caligrafía, reivindicando así a beleza e a pulsión da palabra manuscrita. Nas dúas horas do acto houbo tres momentos nos que reparei. O primeiro, a magnífica intervención dos membros da cooperativa NUMAX que reivindicaron o recoñecemento das empresas de traballo asociado e a súa importancia na creación de emprego no sector cultural. O segundo, a intervención de María Xosé Queizán, que investiu os dous minutos que lle concederon para ler “Caduco”, un poema contundente contra case todo. O aplauso intenso e longo, moi longo, recoñeceu o teimoso compromiso vital de María Xosé Queizán co feminismo e coa literatura, moi emocionada e arroupada polas súas amizades. E o terceiro, o anuncio que fixo Feijoo no seu discurso de promover un plan para a Cultura Galega. Un anuncio agardado, despois de oito anos de severísimos recortes, que abre un horizonte esperanzoso para reorientar as políticas públicas no que respecta a nosa creación e industria cultural.”

María Xosé Queizán leva o Premio da Cultura Galega de Letras

DesdeMaría Xosé Queizán Cultura Galega:
“O xurado dos Premios da Cultura Galega, os galardóns cos que a Xunta de Galicia recoñece “a excelencia creativa, a capacidade de intercambio, a experimentación e a proxección da construción cultural de Galicia nos diferentes ámbitos”, daba a coñecer o seu ditame para este ano. No mesmo, recoñecen a María Xosé Queizán polo seu labor literario, mentres Miguel Fernández-Cid levou o premio das Artes Plásticas e Sarabela Teatro o de Artes Escénicas. Maximino Zumalave foi escollido no campo musical, mentres a cooperativa Numax obtivo o premio Audiovisual. O labor da Irmandade Xurídica Galega a prol da nosa lingua viuse tamén recoñecido co galardón neste campo, mentres o Museo de Pontevedra obtivo o premio na categoría de Patrimonio Cultural e Elena Zernova na de Proxección Exterior.
O xurado, presidido polo secretario xeral de Cultura, Anxo Lorenzo, estivo composto polo xerente do Consello da Cultura Galega, Marcelino Fernández Santiago, por delegación do seu presidente; a bibliotecaria-arquiveira da Real Academia Galega, Margarita Ledo, por delegación do seu presidente e mais o presidente da Real Academia Galega de Belas Artes Nosa Señora do Rosario, Manuel Quintana Martelo. O reitor da Universidade de Santiago de Compostela, Juan Viaño, delegou o voto na Consellería de Cultura e Educación. Canda a eles participaron na elección o editor Xosé Ballesteros, a música Susana Seivane, a directora teatral Fefa Noia, e o fotógrafo Manuel Vilariño, coa subdirectora xeral de Xestión e Coordinación Cultural, Cristina Fabeiro como secretaria. Os gañadores seleccionáronse entre un total de 40 candidaturas e recibirán como galardón unha escultura de Manolo Paz.”

Premios da Cultura Galega para Fina Casalderrey, Miguelanxo Prado e Ignacio Vilar

DeFina CasalderreysdKathleen Marche Sermos Galiza:
“O xurado recoñeceu figuras e entidades de consolidada traxectoria no mundo da cultura: a escritora Fina Casalderrey no apartado de Letras, o debuxante Miguelanxo Prado en Artes Plásticas, a actriz María Bouzas en Artes Escénicas, o cineasta Ignacio Vilar en Audiovisual, o Real Coro Toxos e Froles de Ferrol (Música), a Coordinadora Galega de Equipos de Normalización e Dinamización Lingüística (Lingua), a Federación Galega pola Cultura Marítima e Fluvial (Patrimonio Cultural), e a galicianista americana Kathleen March (Promoción Exterior).”

Xosé Neira Vilas, Premio da Cultura Galega 2014

DesdeXosé Neira Vilas Galaxia:
“O escritor Xosé Neira Vilas, a Galería Trinta, o actor Cándido Pazó, o Festival de Ortigueira, a Asociación Galega de Produtoras Independentes (AGAPI), o profesor David Mackenzie, o Grupo Marcelo Macías e o Centro PEN Galicia son os galardoados deste ano cos Premios da Cultura Galega, que constitúen un recoñecemento colectivo á traxectoria e á calidade do traballo de persoas e entidades a prol do desenvolvemento cultural.
Conformado por representantes das principais institucións culturais e profesionais independentes, baixo a presidencia do conselleiro de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, Xesús Vázquez Abad, o xurado dos premios reuniuse onte na Cidade da Cultura de Galicia para determinar, entre un total de preto de 40 candidaturas, os galardóns das oito modalidades que conforman os premios: Letras, Artes Plásticas, Artes Escénicas, Patrimonio Cultural, Proxección Exterior, Música, Audiovisual e Lingua.
Na modalidade de Letras o premiado foi o escritor e académico Xosé Neira Vilas, un dos nomes máis destacados e dos escritores máis lidos da literatura galega actual. Autor de numerosos artigos en revistas e xornais, e fundador da Editorial Follas Novas con Anisia Miranda, Neiras Vilas é un dos narradores que mellor describiu a dureza da vida campesiña e o sentimento de desarraigo do emigrante galego. (…)
Xunto co titular de Cultura e Educación formaron parte do xurado o secretario xeral de Cultura, Anxo Lorenzo; Maximino Zumalave Caneda, en representación do presidente do Consello da Cultura Galega; Henrique Monteagudo e Manuel Quintana Martelo en representación da Real Academia Galega e da de Belas Artes, respectivamente; e Gloria Pena Uris, secretaria xeral da Universidade de Vigo, por delegación do reitor.
Completaron o xurado tres persoas de prestixio no ámbito cultural como son a profesora e investigadora de literatura galega Blanca-Ana Roig Rechou; o produtor e presidente do Clúster Audiovisual Galego, Andrés Barbé Riesco; e a pianista e directora do Conservatorio Profesional de Danza de Lugo, Isabel Méndez González. Actuou como secretaria Cristina Fabeiro, subdirectora xeral de Xestión e Coordinación Cultural.
Na edición 2014, o premio para distinguir a excelencia cultural en cada unha das modalidades consiste nunha obra do pintor ourensán Antón Pulido, que lles será entregada aos premiados nun acto a final de ano. (…)”