Entrevista inédita con Del Riego: “Recorreuse á actividade cultural, que tamén é unha forma política de actuar”

Entrevista inédita de Xoán Carlos Garrido a Francisco Fernández del Riego en Nós Diario:
“(…) – Xoán Carlos Garrido Couceiro (XCGC): Detéñeno en 1955 xunto con Manuel García Barros (Kenkeirades) a raíz dunhas cartas interceptadas a este último. Préndeno pola súa relación cos exiliados.
– Francisco Fernández del Riego (FFR): Eu estiven 24 horas nunha cela da comisaría. E despois, na Peregrina, interrogáronme tres policías. Un deles escribía e os outros golpeábanme. Dicíanme: “Vostede colabora coa prensa dos exiliados…”. Eu alegaba que eran artigos publicados en Galiza que reproducían eles, sen que eu lles enviase nada. Tamén lles comentei que neles saían artigos de Moure Mariño. E eles entón dixéronme “Como sabe vostede que Moure Mariño escribía aí se non recibía esas publicacións?”. Entón tiven que dicirlle que esporadicamente me teñen enviado algún e vin artigos alí del. Pero que barbaridade! Puxéronme os puños na cara… A miña cousa foi máis grave que a de Ken Keirades. A min considerábanme máis responsábel. Estiven con García Barros na prisión da Parda. (…)
– XCGC: Pero se falamos de resistencia cultural ao franquismo, un elemento fundamental foi a celebración do Día das Letras Galegas, e iso foi iniciativa da Academia.
– FFR: Foi iniciativa miña. Eu díxenlle a dous académicos: así como hai un día do libro español e se busca como efeméride o pasamento de Cervantes, podemos facer en Galiza unha cousa semellante. E dixéronme: iso non conduce a nada. E entón eu estiven buscando unha data simbólica e batín con Cantares Gallegos. O 17 de maio de 1863. Entón fixen un escrito. Os dous primeiros cos que falei non quixeron asinar, pero deillo a asinar a Gómez Román e a Ferro Couselo. Reuniuse a Academia, alí falouse do asunto e propúxose. Ao final foi aprobado por unanimidade. Non se atreveron a dicir nada en contra nin a votar non. E de aí arrincou todo. Critícase que debe ser todo o ano letras galegas, pero todo o ano non podemos facer unha declaración dunha institución. Iso teno que facer a xente, non a institución.
– XCGC: Cóntanos que a represión contra a nosa lingua e a cultura foi continua durante o franquismo de diferentes modos, pero en canto a sufrir cadea por isto, entendo que vostede non tivo máis detencións que a do ano 55, non?
– FFR: Tiven outra antes. Sometido a Consello de Guerra Sumarísimo. E estiven 15 días incomunicado. Houbo unha organización que se chamaba o UIL (Unión de Intelectuais Libres) e veu un coronel comunista, o Coronel Chacama, e veu aquí pórse en contacto cos intelectuais galegos para que formásemos parte da UIL. Nós vimos a manobra e negámonos. Ao cabo dun ano, un confidente, ou quen fose, dixo que eu fora nomeado presidente. De Vigo era Darío Álvarez Blázquez, Roberto González Pastoriza, un médico e eu. En Santiago era Ramón Baltar, Villanueva, catedrático da Universidade, e Otero.
Detivéronnos e metéronnos en celas individuais incomunicados. Constituíuse un Tribunal Militar e dixemos a verdade, que non eramos da UIL. E o coronel Chacama, que lle deron uns golpes que lle romperon as pernas a culatazos, dixo tamén a verdade de que non eramos da UIL. E como Ramón Baltar operara a muller do almirante xefe do Departamento Marítimo, pois sobreséronnos. Estivemos un mes máis ou así. Pero xa cos presos comúns.”

Roteiros Literarios pola provincia de Pontevedra 2022

Os Roteiros Literarios pola provincia de Pontevedra 2022 son unha iniciativa da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega desenvolvida coa colaboración e patrocinio do Servizo de Cultura da Deputación de Pontevedra, co obxectivo de dar a coñecer as cidades e vilas do país da man das nosas autoras e autores, que exercen de guías tomando como base obras literarias propias ou alleas ambientadas nos diversos espazos da provincia de Pontevedra.
Todos os percorridos faranse a pé, a partir das 11:30 horas.
Hai 25 prazas para cada un deles. As inscricións (máximo de 2 roteiros por persoa que se inscriba) poden realizarse no formulario dispoñíbel aquí.

Os roteiros son os seguintes:
– Vigo. 29 de maio. Ana Abad de LarrivaRoteiro polo Vigo teatral a través do tempo. De 11:30 a 13:00. Partida: Porta do Sol.
– A Estrada. 5 de xuño. Xoán Carlos Garrido CouceiroManuel García Barros, o escenario da súa pluma insubmisa. De 11:30 a 13:00. Partida: Casa do Concello.
– Pontevedra. 19 de xuño. Elena Gallego AbadCITA na Pontevedra de tinta e pedra. De 11:30 a 13:00. Partida: Centro de Interpretación das Torres Arcebispais (CITA).
– Cuntis. 26 de xuño. Héitor PicalloO Baño (Cuntis), unha vila de augas e de letras. De 11:30 a 13:00. Partida: Praza das Árbores.
– Bueu. 3 de xulloMíriam FerradánsDarse en auga. Os versos do azul. De 11:30 a 13:00. Partida: Biblioteca Torrente Ballester.

Crónica fotográfica do Roteiro Literario pola provincia de Pontevedra con Xoán Carlos Garrido Couceiro

Estas son algunhas das fotografías do Roteiro Manuel García Barros, o escenario da súa pluma insubmisa, na Estrada, no marco dos Roteiros Literarios pola provincia de Pontevedra 2022, que guiou Xoán Carlos Garrido Couceiro o domingo 5 de xuño. A crónica fotográfica completa pode verse aquí.

Compostela: presentación de De Compostela ao Pico Sacro, o 28 de xaneiro

“As prazas son limitadas polo que, por mor da situación sanitaria do momento, cómpre que se envíe a solicitude de inscrición ao correo electrónico comunicacion@ogalo.gal antes das 12:00 horas do xoves 27 de xaneiro de 2022, sendo imprescindíbel que cada persoa que se anote indique nese apuntamento: nome, dous apelidos, número do DNI e teléfono, por mor das normas Covid.”

Compostela: palestra “Daniel Castelao/Virxinia Pereira”, con Montse Fajardo e Xoán Carlos Garrido Couceiro, o 14 de abril


“Por mor da situación sanitaria do momento, as prazas son limitadas polo que se prega que enviedes a solicitude de inscrición ao correo electrónico comunicacion@ogalo.gal antes das 24:00 horas do luns 12 de abril de 2021, sendo total e absolutamente imprescindíbel que cada persoa que se anote indique nese apuntamento: nome, dous apelidos, número do DNI e teléfono, por mor das normas Covid.”

Entrevista de X. C. Garrido a Manuel Cabada Castro

Desde Sermos Galiza, suplemento de Nós Diario:
“- Sermos Galiza (SG): Lembra cando tomou conciencia de ser galego, co que iso supoñía de pertenza a unha identidade negada e de disonancia coa identidade asignada, e como o experimentou ao longo da súa vida lonxe da terra, e mesmo á volta a esta?
– Manuel Cabada Castro (MCC): Coido que para min esa conciencia comezou a alborexar fóra da Galiza e sobre todo estando por primeira vez durante unha longa tempada (catro anos consecutivos de 1961 a 1964) estudando a licenciatura en Teoloxía na capital do Tirol, en Innsbruck (Austria). Daquela era eu un mozo entre os 26 e 30. Eramos alí de moitos sitios. Non só había alemáns ou austríacos, norteamericanos ou suramericanos, algúns ingleses, senón tamén compañeiros pertencentes ao propio Estado español pero de diferentes lugares, cataláns e sobre todo vascos que por distintas razóns (tamén políticas) foran enviados polos seus responsábeis relixiosos a diversos lugares de América do Sur. Entre eles estaba, por exemplo, Ignacio Ellacuría, que –como é ben sabido– tras os seus estudos en Innsbruck volveu a terras americanas e foi eliminado alí ignominiosamente xunto con outros compañeiros (como Segundo Montes, do que fun estrito compañeiro de curso e tamén de fútbol universitario, como así mesmo no tranquilo e sosegado xogo de dominó…). De vascos había un bo grupiño e acabei por entenderme ben con eles, naturalmente non na súa lingua, mais si co seu modo franco e amigábel de eles se comportaren. Tiñan amor á súa lingua e gustábame como se expresaban nela ou entoaban afervoadamente os seus cantos. Eu era consciente de que pola miña parte dispuña tamén dunha lingua propia, mais descoñecía o porqué da súa situación subalterna e dos seus sobresaltos e violencias históricas que só bastante despois chegaría a coñecer (naquela época ao franquismo aínda lle quedaban anos por diante…). Cando tras o período austríaco fun doutorarme de 1967 a 1969 en Filosofía a Múnic a miña ferida galega continuaba a precisar de atencións e alí tiven a sorte (ben lonxe da patria na que tal lingua xurdira) de me poder dedicar, como libre complemento dos meus estudos filosóficos, a asistir a unhas clases que levaban como título “galego-portugués” na mesma universidade da capital de Baviera onde estaba a realizar o meu doutoramento. Por iso, ao comezar no outono de 1969 a miña docencia filosófica na universidade Comillas de Madrid e algúns anos despois tamén na Complutense, o tema galego permanecía quizais algo aletargado, mais presente. En realidade a miña estadía en Madrid foi ben longa (arredor de corenta anos) e a Galiza, a miña patria, non estaba normalmente en realidade debaixo dos meus pés senón a varios centos de quilómetros de distancia. Á miña volta de Alemaña cheguei ademais a saber e non sen dificultade (pois a sombra do silencio sobre acontecementos máis ou menos próximos á guerra civil española era moi alongada e tal silencio era norma non escrita pero ben real) que un irmán do meu pai, o que sen o ter coñecido chamabamos familiarmente “tío Pepe”, fora ademais de poeta en lingua galega, un dos fundadores do Partido Galeguista a finais de 1931. Esta circunstancia levaríame a investigar e a publicar despois dous libros e outros escritos que para min (e tamén seguramente para outros) foron en boa medida verdadeiros descubrimentos. Algo similar ocorrería coa historia e os documentos pertinentes relacionados cunha festa tan popular como a Rapa das Bestas da miña parroquia natal de Sabucedo (A Estrada). Pois cumpría revestir de dignidade un acontecemento popular que, como tantos outros existentes en Galiza, pertencen á propia comprensión do país e tamén, polo tanto, de nós mesmos. De non ser así, o seu descoñecemento afondaría aínda máis no noso subconsciente autodesprezo. E non é xa preciso engadir que tales traballos debían ser escritos e publicados na lingua propia do país en que tales acontecementos ocorreran ou aínda ocorren. (…)”

A Estrada: acto de homenaxe no 50º cabodano de Virxinia Pereira

“Con motivo do 50 cabodano de Virxinia Pereira, a Asociación Cultural “Vagalumes” vai lembrar esta muller estradense que pagou co exilio e o espolio dos seus bens o seu compromiso coa causa do nacionalismo galego e a defensa da democracia. Como compañeira de Castelao percorreu o mundo desde Moscova até Nova York, de Cuba a Arxentina, na guerra e no desterro, leal aos ideais da defensa do dereitos de Galiza e das liberdades.
Por todo isto, o luns 23, data do aniversario da súa defunción, temos previsto facer unha homenaxe diante da súa tumba no cemiterio da Estrada ás 17:00 h. e, posteriormente, ás 20:30 h., na sala de exposicións do MOME, un acto de lembranza para dar a coñecer a vida e pensamento desta muller. O acto consistirá nunha intervención escénica baseada nunha entrevista a Virxinia que rescatamos do xornal El Progreso de Lugo do ano 1968. Tamén intervirá no acto a profesora da Universidade de Vigo Ana Acuña, que vén de publicar un traballo de análise da correspondencia de Virxinia; e Xoán Carlos Garrido, quen falará sobre a relación de Virxinia co noso Concello.”

A Coruña: palestra Piñeiro e Castelao, por Xoán Carlos Garrido Couceiro

A terza feira 12 de decembro, ás 20:00 horas, en Portas Ártabras (Rúa Sinagoga, 22, baixo), na Coruña, Xoán Carlos Garrido Couceiro falará, dentro do ciclo “Língua, Cultura e País”, sobre Piñeiro e Castelao, nun acto organizado pola A. C. O Facho.