Helena Miguélez: “O estereotipo da Galiza sentimental nace para impedir a liberación nacional”

Entrevista de Carme Vidal a Helena Miguélez en Sermos Galiza:
“Profesora na Universidade de Gales, para Helena Miguélez o estereotipo responde ás relacións de poder con España e naceu coa funcionalidade de someter e aplacar calquera intento de liberación nacional.
– Sermos Galiza (SG): Como nacen os estereotipos da identidade galega creados arredor do sentimentalismo, morriña, saudade ou lirismo?
– Helena Miguélez (HM): Responden a relacións de poder, en contraposición coa historicidade que falaba das orixes celtas, dun pobo guerreiro e bravo. Xérase a idea de que a galega era unha terra lírica, poética, feminina, producida desde o contexto español. O nacionalismo cultural apropiouse do sentimentalismo que se atopa en moitos textos españois sobre Galiza. O concepto de saudade de Ramón Piñeiro toma parte deste estereotipo. (…)
– SG: Como llle afectou isto á crítica das escritoras contemporáneas?
– HM: Durante moito tempo, cando se trataba a escrita das mulleres, entendíase desde o sentimental e o persoal. Non atopei unha crítica feminista aberta aínda que si un libro que me pareceu moi certeiro, que foi o poemario Pornografía, de Lupe Gómez. Trátase dun dos textos nos que mellor se entende a necesidade de saír desa trama; de feito, no prólogo sinala que os seus poemas son fríos, xornalísticos e antisentimentais. Fuxiu do diagrama da literatura feminina como escrita de emocións. (…)”

Santiago: Segunda xornada do Congreso Internacional Rosalía de Castro no século XXI. Unha nova ollada

Chega a segunda xornada de Rosalía de Castro no século XXI. Unha nova ollada, congreso internacional dividido en 5 xornadas e un congreso virtual, organizado polo Consello da Cultura Galega. Contará coa participación de especialistas na obra rosaliana de diferentes xeracións e de dentro e fóra de Galicia que achegarán olladas renovadoras desta autora única. O programa é o seguinte:

XOVES 21 DE MARZO
DO PRIVADO AO PÚBLICO: A CONFIGURACIÓN DA ROSALÍA ESCRITORA. Coordinadora: Dolores Vilavedra.
10:00 h. Avances na investigación da biografía rosaliana. Por Victoria Álvarez Ruiz de Ojeda. Retrucante: María do Cebreiro Rábade.
12:00 h. Mesa redonda: As imaxes en Rosalía, as imaxes de Rosalía. Moderadora: Marta Pérez Pereiro. Con Helena Miguélez, Arantxa Serantes e Fernando Pereira Bueno.
16:00 h. O paradigma autorial de Rosalía de Castro: unha denominación de orixe, por Pilar García Negro. Retrucante: María López Sández.
18:00 h. Recital poético.

O outro tabú sobre Carvalho Calero

Artigo de Helena Miguélez en El País:
“Aparece con frecuencia nos medios e no discurso académico a referencia ao nome de Ricardo Carvalho Calero como presenza incómoda, mesmo como tabú. A explicación de por que isto é así adoita a non se dar, ou cando si aparece, resulta somera ou críptica. Sorprende que nisto sexan coincidentes tanto os artigos de opinión xornalísticos como os académicos, cando o segundo tipo de texto podería permirtirse maior delonga á hora de xustificar por que, á altura de 2012, resulta aínda necesario referírmonos a un participante histórico da cultura galega en termos de censura. As que lemos o discurso do nacionalismo cultural galego en tanto que narrativa histórica houbemos de remexer nos propios códigos da crítica carvalhocaleriana (refírome aos traballos sobre el, non aos escritos por el) para entendermos qué está en xogo cando se di que mentar a Carvalho Calero constitúe en por si un acto transgresor. Ditos códigos inclúen, por exemplo, a referencia ao autor como exemplo dunha humildade e modestia portentosas, a prevalencia do método científico que caracteriza a súa historia literaria, a súa vocación de servizo desinteresado á construción nacional, servizo que a Galicia autonómica lle compensou pobremente, ou mesmo do cal renegou. Sobre todo, as referencias a Carvalho Calero oscilan entre os arquetipos do mártir ou do mentor total, e por iso, os e as que reclaman unha meirande visibilidade do seu legado se pronuncian, antes que nada, na estela dunha débeda impagable. (…)”