Entrevista de César Lorenzo Gil a Lois Diéguez en BiosBardia:
“(…) – BiosBardia (B): De onde xorde a idea do libro Lugo, a cidade dos tesouros encantados?
– Lois Diéguez (LD): Pois xustamente naceu no deserto de Exipto, ao pé das pirámides. Estaba eu aló con Felipe Senén e puxémonos a cavilar sobre o fascinio que esperta nos galegos a paisaxe do deserto, por contraste co verdor de Galicia. De aí pasamos a comentarmos o meu libro Viaxe ás Terras Encantadas de Lemos –publicado por Edicións A Nosa Terra no 1999– e ao final díxome: Por que non escribes un libro sobre Lugo? E así naceu a idea. Logo foi medrando até que topei co pulo literario do equipo de Engaiolarte e o proxecto foi tomando a forma que agora ten.
– B: Non é unha guía ao uso de Lugo.
– LD: Na editorial Engaiolarte, en palabras do seu editor, Xan Carballa, querían crear unha guía de Lugo para persoas que nunca estiveran en Lugo. E pensei: hoxe en día hai tanto que visitar, temos acceso a tantos lugares, que é o que realmente interesa dunha cidade como a de Lugo? Deime conta que o principal atractivo é o corazón dunha cidade, que se amostra a través das súas xentes. Os monumentos son estáticos, o que realmente move unha cidade e tamén o desexo de visitala son os seus habitantes. Esta obra humaniza a xente luguesa, rompe o criterio habitual de que nas guías se destacan os personaxes sobranceiros. Aquí os personaxes protagonistas son as persoas humildes do pobo de Lugo. (…)
– B: A emoción ten a ver co descubrimento, coa sorpresa… Vostede é un gran viaxeiro e un veterano guía e cronista de viaxes. Como se consegue transmitir esa sensación cando un xa coñece moito un lugar?
– LD: Quen mellor coñece un lugar e polo tanto mellor pode contárllelo aos que o visitan por primeira vez é unha persoa nativa que teña sensibilidade e sexa curioso abondo como para coñecer máis alá do obvio. Certo é que esa sensación de sorpresa, esa vertixe do descubrimento sempre a vai conseguir alguén que chega, ese viaxeiro que vai coa mente aberta, disposto a aprender e a compartir. Eu diferencio turistas de viaxeiros. Os turistas son visitantes superficiais, cheos de preconceptos, incapaces de entraren de verdade no lugar ao que chegan. Os viaxeiros falan cos nativos, observan o que teñen diante, buscan sorprenderse. Para escribir un libro de viaxes o mellor é ser un viaxeiro que conta co bordón dos coñecementos dun nativo. Ás veces, un mesmo pode ocupar os dous oficios: cando escribín a Viaxe ás Terras Encantadas de Lemos decidín que, a pesar de ser eu nacido alá, tiña que coller a mochila e camiñar para encontrar iso que non se aprehende como simple veciño dun sitio. Cambioume moito a mirada sobre a miña terra aquela viaxe. (…)”