Entrevista a Calros Solla no Diario Cultural da Radio Galega:
“Crónica da Galiza bizarra (Edt. Morgante) reúne, ao longo de 120 anos, 125 microhistorias de rara caste, misteriosas e sorprendentes, fabulosas e extraordinarias en sentido amplo; aparecidas na frutuosa prensa galega de aquén e alén mar, upadas na peaña da primeira plana ou desapercibidas nun recuncho da páxina par. Nelas nos somerxemos co autor desta obra, Calros Solla. A entrevista pode escoitarse aquí.”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Miguel Anxo Seixas Seoane: “Castelao é unha liña recta. Eticamente non hai nada que reprocharlle”
Entrevista de Ana G. Liste a Miguel Anxo Seixas Seoane en Praza:
“(…) – Praza (P): Por que non existía un traballo coma este sobre Castelao?
– Miguel Anxo Seixas Seoane (MAS): Iso era o que me sorprendía a min. Temos a avenida de Castelao, a praza Castelao, o instituto Castelao, medallas Castelao, pastelería Castelao… Somos un país que moitas veces recoñecemos as persoas con monumentos ou rúas, porque estamos en débeda e somos prestameiros desa xente, pero á hora da verdade non sabemos por que lles debemos tanto. Como llo agradezo eu neste caso? Pois cunha biografía para que a cidadanía saiba quen é Castelao. Neste mundo tan intercomunicado, e con tantas identidades, dilúese un pouco máis a nosa identidade galega. E prevalecer con ela é importante.
Eu creo que esta biografía era importante porque se trata dunha persoa que está no panteón de Galicia e que é indiscutible, xunto con Rosalía, como símbolo do país. Eles son as persoas ás que máis lle debemos. Que non tivese ningunha biografía cando se vas ao mundo vasco ou catalán non é que teñan unha, é que teñen moitas! De Companys ou Aguirre hai moitas biografías. Hai máis agradecemento por parte da cidadanía a estas persoas.
E cando digo biografía non me refiro a un texto canónico, poden ser textos divulgativos, en banda deseñada, películas, documentais… Un neno pequeno ten que ter a súa biografía de Castelao contada polos Bolechas e terá que ter outra, máis adiante, cando sexa adolescente. Creo que moitas veces a cidadanía non recibe esa información, ou non somos quen de darlla, para que teña armas para defenderse, para saber quen son. Unha das miñas reflexións era que quería facer algo moi ben feito universitariamente, pero que fora transferible á cidadanía. Non ten sentido facer teses na universidade se non acaban na xente, en calquera soporte, pero que chegue. Hai unha gran devoción a Castelao en rúas, prazas, monumentos, premios… pero non había ese libro no que xustificar o por que de todo iso. Un libro no que ver que aínda nos quedamos escasos en agradecementos a Castelao porque se hai un Parlamento galego, case llo debemos a el; se hai unha Autonomía, só lla debemos a el; se temos clases en galego é en parte grazas a el… É moito o que se lle debe, case todo.
– P: Despois de todo o tempo que leva pasado con Castelao –figuradamente– para preparar esta biografía, ten a sensación de que o coñece?
– MAS: Tratei a algunhas persoas que si o coñeceron e hai cousas que son reiterativas: todo o mundo conta o bondadoso e o entregado que era. Era un tío que emocionaba. Unha cousa era escoitar a Otero Pedrayo, que era un home máis erudito e con moita retórica na súa oratoria, e, sen embargo, o sinxelo que era Castelao e como emocionaba. Axudan moito as cartas, non é o mesmo velo a través da súa parte pública. No íntimo tamén se ve a súa grandeza e como el se entregaba á cidadanía, e como loitou para que Galicia non perdera a súa identidade. Ese esforzo e comportamento ético si que os notas a medida que vas lendo.
Hai persoas que teñen altos e baixos, pero Castelao é unha liña recta. Ves que unha vez que toma un posicionamento, sempre é recto. É un exemplo dun grande intelectual, cunha gran calidade como persoa, e ao mesmo tempo, é un gran pensador, un home de acción, un gran debuxante… E unha persoa á que, ademais, eticamente non hai nada que reprocharlle. É honesto. Ten unha integridade que non teñen outros personaxes. Penso que só se lle podía comparar Alexandre Bóveda. O de Bóveda é admirable porque deu a vida, non entra na farsa nin na mentira. Eticamente, a actitude de Bóveda é insuperable, pero Castelao dá a vida doutra maneira. Ten un comportamento moi valente e irreprochable. Para min era importante dicir que a súa obra como persoa é exemplar, é un home cunha actitude que hai que valorar: como se esforza a pesar de que está enfermo, no exilio, case cego, sen recursos, que chega ás Cortes de México no ano 1945 para que aproben o Estatuto de Autonomía no último minuto, como fala cos vascos… E todo iso el só, sen un peso, porque non é o Goberno catalán ou vasco no exilio con moitos recursos e contactos. (…)”
Cuestionario Proust: Miriam Couceiro Castro, desde Lecturafilia
Entrevista a Miriam Couceiro Castro en Lecturafilia:
“1. O principal trazo do teu carácter? Paixón e perfeccionismo.
2. Que calidade aprecias máis nun home? Sensibilidade.
3. E nunha muller? Sensibilidade.
4. Que agardas das túas amizades? Confianza, compaña e compartir proxectos.
5. O teu principal defecto? Dubidar de min mesma.
6. A túa ocupación favorita? Escribir e medrar cara dentro.
7. O teu ideal de felicidade? Círculo pequeno, esfera privada, corazón tranquilo, mente clara e medrar cara dentro.
8. Cal sería a túa maior desgraza? Ser unha persoa dependente dos demais ou estar viva sen poder vivir a vida.
9. Que che gustaría ser? Consciente, meiga e propietaria dunha enorme granxa de Alpacas.
10. En que país desexarías vivir? Galiza, Portugal ou Canadá.
11. A túa cor favorita? Morado, verde e negro.
12. A flor que máis che gusta? Orquidea Phalensis e as margaridas.
13. Que paxaro prefires? O colibrí e o fénix.
14. Os teus autores/as favoritos en prosa? Clarice Lispector, Isabel Allende, Berta Dávila, Edgar Allan Poe.
15. E poetas? Os poetas de cemiterio en xeral, Rosalía e Gioconda Belli.
16. Un heroe de ficción? Dumbeldore, porque sempre agarda o mellor das persoas.
17. Unha heroína? Paquita Salas.
18. O teu músico ou música favorito/a? Adele, Laura Pausini, Supertramp, Silvia Penide e Pili Pampín porque alegra moito nas festas.
19. O teu pintor ou pintora preferido/a? Tamara de Lempicka.
20. O teu heroe ou heroína na vida real? A miña afillada.
21. O teu nome favorito? Amara, Edelweiss e Aníbal.
22. Que hábito alleo non soportas? A impuntualidade.
23. Que é o que máis detestas? A xente que fala do corpo dos demais.
24. Unha figura histórica que che poña mal corpo? Napoleón e os Reis Católicos (os dous).
25. Un feito histórico que admires? Todo o que fixeron por nós as sufraxistas.
26. Que virtude desexarías posuír? Máis prudencia.
27. Como che gustaría morrer? Durmindo, de maior e despois dunha vida plena.
28. Cal é o estado máis común do teu ánimo? Alegre e melancólico – cálido.
29. Que defectos che inspiran maior indulxencia? A desorganización.
30. Tes unha máxima ou lema de vida? Mellorar día a día e intentar non lastimar nin lastimarme.”
Xosé Luís Méndez Ferrín: “A terra e o tempo trazan a liña da literatura”
Entrevista de Ana Mosquera a Xosé Luís Méndez Ferrín en Luzes:
“(…) – Luzes (L): Vostede é un autor moi imaxinativo, pero os artigos deste libro [No Fondo dos Espellos], que vén de publicar a Universidade de Vigo, teñen unha forma máis ensaística. Recollen temas moitas veces eruditos de arqueoloxía, historia, zooloxía, galeguismo e nacionalismo. Que o impulsou a este enfoque?
– Xosé Luís Méndez Ferrín (XLMF): En realidade isto ten que ver co formato. Déronme unha plana enteira no Faro de Vigo, nun suplemento de carácter cultural, e era un lugar adecuado para falar de historia, onomástica e outros temas que me interesan especialmente, como a zooloxía de insectos. Este enfoque prodúceme unha especial satisfacción porque sempre deixara o xénero ensaístico de lado na miña obra. É unha sección que me permitiu abordar temas que había tempo que maduraran dentro de min. Eran como os ovos dunha galiña que foran chocando e dos que foron saíndo coma pitiños ou poliños dispersos, pero unidos coma unha pequena rolada ao redor de min. (…)
– L: A súa traxectoria política e vital converten a figura do escritor en parte da súa obra?
– XLMF: Non se poden separar. Nun escritor cunha conduta cívica resulta inseparable. Todo o mundo ten unha poética, ten una concepción do mundo e unha visión das cousas que forzosamente se reflicten no que escribe.
– L: Un escritor dunha lingua minorizada, coma o galego, pode convertese automaticamente nun activista da lingua? É isto positivo?
– XLMF: A lingua é unha das nosas fortalezas, aí somos imbatibles e indestrutibles. A nosa literatura é superior á catalá, dígoo aínda co risco de parecer supremacista. A nosa literatura vén desde a Idade Media. Cando os cataláns aínda escribían en provenzal, nós xa escribiamos en galego. Tiñamos os poetas medievais, a Martín Codax, a Alfonso X o Sabio. E agora até desapareceu practicamente a figura do escritor galego en castelán. Hoxe non hai ningún Valle-Inclán, ningún Torrente Ballester. A literatura que se produce en Galicia é en galego e danos unha fortaleza indiscutible para a defensa da lingua.
A literatura galega de hoxe é unha literatura de vangarda, tratando temas universais coma cando vostede e o grupo Brais Pinto trataban de colocala á altura das novidades europeas e sacala do costumismo. Os que empezaron a colocar a literatura galega nas vangardas foron Rosalía, Pondal, Manuel Antonio… Hoxe segue sendo unha literatura do seu tempo, da época. Cando nós fundamos o voceiro político antifascista do noso partido, chamámoslle Terra e Tempo. A terra e o tempo trazan a liña da literatura. (…)”
Anselmo López Carreira: “A Reconquista é un termo ideolóxico e, dende a perspectiva galega, absurdo”
Entrevista a Anselmo López Carreira en Historia de Galicia:
“(…) – Historia de Galicia (HG): Polo tanto non houbo “Reconquista” en Galicia.
– Anselmo López Carreira (ALC): A Reconquista é un termo totalmente ideolóxico, o que eu chamo un ideoloxema, porque reconquístase o que antes foi dun, pero claro pensar que os Reis Católicos chegan a reconquistar o que 800 anos antes fóra seu, é absurdo. É unha típica visión ideolóxica, usar a historia como un artefacto ideolóxico. Ademais, dende unha perspectiva galega é absurdo. Aquí nin se recuperou, posto que nunca foi ocupado, nin se repoboou, porque sempre estivo poboado.
– HG: Por que se segue ensinando esa historiografía española chea de tópicos nas escolas e institutos?
– ALC: Porque foi adoptada como oficial nos programas escolares que decidían os ministerios, polo que son claramente políticos. Recollen unha narrativa que é parte integrante á construción do Estado liberal dende o século XIX. Trátase de dotar a unha entidade política que é o Estado de elementos de cohesión moi fortes de nación. Polo tanto, van querer dotalos duns elementos moi fortes que crean a cohesión que procede da propia historia. A historia non entra na discusión democrática. O modelo de España é intocable, non é un elemento que estea a mercé da política, senón que procede da historia e da providencia.
– HG: A ideoloxía determina o traballo dun historiador?
– ALC: O historiador ten tanta ideoloxía como calquera outra persoa e transmítese o traballo. Unha cousa é o desexo de que a ideoloxía non contamine o teu traballo de investigación e outra que non o condicione. Por exemplo, a ideoloxía determina o campo do teu interese no momento de iniciar a investigación. Unha vez escolles un campo na túa investigación, estás en función das fontes e hai que ser honesto coas fontes. A aplicación do traballo é algo propio da persoa como cidadán.”
Anselmo López Carreira (historiador): “Cando se fala do Reino de Galicia, fálase de Galicia, Asturias e León ata a Extremadura”
Entrevista a Anselmo López Carreira en Historia de Galicia:
“(…) – Historia de Galicia (HG): Tras o franquismo, nesa época comezabades unha historiografía galega practicamente de cero, tivestes que destruír moitos tópicos?
– Anselmo López Carreira (ALC): Nese momento, nós non éramos conscientes da existencia de tópicos. Había un discurso predominante na historiografía española e, por rebote, mesmo tamén na pouca historiografía galega que había nos anos 70. Non sabiamos distinguir os tópicos porque todo o discurso historiográfico que existía naquel momento era ese, non había outro.
– HG: Coñecíase a existencia do Reino da Galicia medieval?
– ALC: Falabamos dun Reino de Galicia, pero pensabamos que era unha circunscrición meramente administrativa e, como tal, o Reino de Galicia existira en momentos moi breves. Pero Galicia non existía como tal, existía o Reino de Asturias. A pregunta que nos faciamos era que era Galicia dentro do Reino de Asturias, fíxate que sinécdoque, tomar a parte polo todo. Tardamos moito en descubrir a identidade do que realmente é o Reino de Galicia. E creo que nestes momentos aínda estamos a afinar que era o Reino de Galicia, non o temos completamente deseñado. (…)
– HG: Por que é importante para a historiografía galega saber que existiu un reino que se nomeaba Reino de Galicia?
– ALC: É importante para a historiografía en xeral. A realidade é esa e o que pretende a historia é asomarse da maneira máis exacta posible á verdade histórica. Así mesmo, hai unha razón que se debe ter en conta: o fomento da propia autoestima. Ten dito un historiador francés que na historia búscase a mellor imaxe de nós mesmo. O primeiro para a realización persoal e social é ser consciente da nosa identidade, tanto como persoa como pobo. Non vai contra ninguén, senón a favor de todos.”
Fina Casalderrey: “Ás veces unha idea chama á porta e xorde a maxia”
Entrevista de Selina Otero a Fina Casalderrey en Faro de Vigo:
“(…) – Faro de Vigo (FV): Por que agora un libro sobre Mozart, de neno? Era unha idea que xa tiña de hai tempo ou xorde agora por algo concreto?
– Fina Casalderrey (FC): Ás veces unha idea chama á porta literalmente… Hai dous anos, un pouco antes de comezar este pesadelo da COVID, Luís Soto, virtuoso frautista da Real Filharmónica de Galicia, veu á miña casa cun CD na man, Mozart á galega, e unha proposta nos beizos: “Queres escribir unha historia para esta música?”. Fusionara catro cuartetos para frauta e cordas de Mozart con música popular galega: O Alalá das Mariñas, o Pousa pousa, A saia da Carolina… Hei dicir que a miña primeira reacción foi de desconcerto, vaia ousada excentricidade tratar unir música clásica coas cantigas de sobremesa das festas na casa. Pero ao tempo que falaba con entusiasmo contaxioso, púxome o CD e… Oh, marabilla! xurdiu a maxia, recoñecín entre a música clásica o Alalá das Mariñas!, poño por caso, pero non percibín ningún cambio brusco. Era a mesma peza! Seduciume e dixen “SI”. Así comezou todo.
– FV: Supoño que a figura dun xenio músico dende a infancia é moi atractiva para a rapazada… (e non só para a rapazada, tamén para os maiores).
– FC: Imaxinemos un neno que con catro aniños xa toca o clavicordio, con seis comeza a facer pequenas composicións, toca o violín e dá concertos polas máis selectas cortes europeas, viaxando continuamente, pasando meses, e incluso anos, fóra da casa, que é aclamado coma un cantante pop ou de rock, que, cando volve á casa, os domingos dá concertos improvisando a música e a xente paga por entrar, que toca co teclado tapado, cos ollos vendados…, que nunca foi á escola con outros rapaces… Un neno que, por non lle permitiren ser tal, se comporta coma un neno toda a vida. Que, con once anos, foi encerrado nun cuarto para compoñer un oratorio espiritual; o Arcebispo Real, Segismund quería comprobar se era realmente el quen compoñía. Un neno con teima por todo o escatolóxico, hiperactivo, que padecía o síndrome de Tourette… Un neno prodixio, un xenio da música con oído absoluto. Claro que interesa!
– FV: En que se baseou, como se documentou sobre a vida do xenio?
– FC: Non é un personaxe descoñecido, calquera neófito no tema sabe algo da súa personalidade inqueda, sóalle A frauta máxica, As vodas de Fígaro, ou o Requiem de encarga, que el, xa enfermo, compuxo para o seu propio funeral; pero dos 35 intensísimos anos que viviu este xenio da música -quizais o máis grande de tódolos tempos-, xa non sabemos tanto. Con todo, existen variadas biografías e ampla documentación que mesmo podemos atopar na rede, tanto sobre Mozart coma sobre Leopold, o seu pai, ou Marianne, a súa tamén prodixiosa irmá (aínda que por ser muller fose apartada da música antes de cumprir os dezaoito). Porén, se quería meterme na súa pel tiña que viaxar a Salzburgo, camiñar pola beira do Salzach, visitar o Castelo, entrar na casa de Mozart, colarme nalgún dos seus concertos, aprender a montar a cabalo, acompañalo nas súas longas viaxes: Viena, París, Londres, Italia…… A maxia das lecturas permítennos todo iso sen nos mover da casa e, sobre todo, nesa derradeira viaxe que o mundo descoñecía… (…)”
70 minutos con Ana Romaní e Chus Nogueira, sobre Xela Arias
Elena Gallego Abad: “Levar ese universo ás novas plataformas é un modo de achegar a xente cativa á Galiza máxica”
Entrevista a Elena Gallego Abad en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Como xorde esta iniciativa?
– Elena Gallego Abad (EGA): Este proxecto está a dar continuidade ao traballo que se leva facendo ao longo da última década. Dragal non é algo que nacese de golpe.
A nivel literario xa van cinco libros publicados, con traducións ao catalán, inglés e mais ao castelán. No terreo do audiovisual, a produtora Ficción Producciones comezou a traballar coas obras hai uns anos. A idea era facer unha banda deseñada ou un traballo interactivo a partir das novelas da saga Dragal. É un pouco o que se vén materializando agora, levar ese universo ás novas plataformas dixitais.
A partir dos libros créase unha idea, un universo, e comeza a xurdir un proxecto educativo. Digamos que este é outro chanzo, tamén se pode empregar no eido da educación.
É unha forma de que a xente cativa se achegue a esa Galiza máxica e ademais, dada a súa proximidade ao mundo dos videoxogos, ofrecerlles algo que sexa un pouco novo. O universo literario foi o que deu a idea para levar a cabo máis iniciativas, son carreiras que van moi paralelas. (…)
– ND: Indo ás orixes, como naceu este universo literario?
– EGA: Todo comezou por un “cabreo” co meu fillo. En 2008 el era adolescente e nese momento practicamente non había fantasía en galego, quizais algunha tradución e pouco máis. Eu son moi lectora e cando ía a calquera feira do libro dicíalle que collese algún que lle gustase. A el só lle gustaban os dragóns e todo o que había era en castelán. Foi un pouco cando dixen “se non hai nada, escríboo eu”. Aí saíu esa mirada do meu fillo de “mamá, pero como vas escribir unha novela de dragóns, estás tola”. Foi cando xurdiu o reto, naceu un pouco así.
Agora xa van cinco libros. A partir dese primeiro seguimos escribindo. Cando rematou a primeira triloxía foi cando Ficción Producciones fixo a proposta para levar o universo literario un pouco máis alá, ao audiovisual. Daquelas sementes, agora saíron estes primeiros gromos verdes.
– ND: Cal é a situación da literatura fantástica en galego?
– EGA: Agora hai editoras que non existían antes, novas autoras e autores e moita máis variedade. Chamoume a atención que, cando comecei a escribir, non houbese nada. Dragal é, até onde eu sei, a saga fantástica co maior número de libros escritos orixinalmente en galego. Cando escribín a primeira triloxía, non existía ningunha en galego. Nese momento non atopabas nada, agora a situación vai mellorando aos poucos.”
