Entrevista de Angelo Nero a Calros Solla en Nueva Revolución:
“(…) – Nueva Revolución (NR): “Este libro de poemas de Calros Solla é unha homenaxe poliédrica a esta amada e odiada cidade nosa que tatexa, latexa e se desangra cada serán en cada esquina e que ao outro día xa está en pé para ir ao choio. Pero tamén é un berro reivindicativo, unha reflexión intelixente e, ás veces, unha gargallada agridoce na noite, que se burla de todo aquilo que nos deshumaniza e nos ridiculiza como pobo”, di o acaído limiar de Xosé-Henrique Costas, de herba de vigo. Canto hai de homenaxe e de reivindicación neste orixinal artefacto poético, e que foi o que te levou a fiar este feixe de versos que comezas co provocativo “Vigo sen vivir en min” dos Resentidos?
– Calros Solla (CS): O poemario herba de vigo é xaora unha homenaxe reivindicativa. Que o nome da cidade lle dea título ao libro é significativo: trabar o nexo sentimental coa urbe; unir a miña sorte co seu destino. Amais, a escolla para o título da composición “herba de vigo” pretende identificar o medio no que nestora son e transito, pasto e remoio coa metáfora do seo nutricio; herba forraxeira; que alimenta –como animal bípedo e racional que son– o meu corpo e a miña alma, a miña andaina instintiva e a miña reflexividade.
Vigo é a cidade na que resido dende hai oito anos. Acolleume –a min e a moitos– como terra de promisión, sen facer preguntas; no meu caso, cos estigmas do pontevedresismo e da cerdedanía: o ser vilego e aldeán. Eu, en pago, sen abxurar das miñas eivas e dos meus atributos –da miña equipaxe–, entregueime libre á impúdica contemplación dos seus encantos e das súas miserias. Froito desta introversión xurdiu unha restra de versos onde a cidade ora me arrouba, ora me perturba, aleda ou atristura. Alédame, poño por caso, que moitos vigueses da cerna (v.g.: Quique Costas, autor do limiar; Manuel Bragado, Ramón Nicolás, Antonio G. Teijeiro, Manuel Esteban…) se sentisen representados polo poemario e manifestasen a súa agarimosa adhesión. Benia a eles.
Vigo é unha cidade industrial malia o galopante e ás veces groseiro proceso terciarizador. Neste contexto aínda son quen de advertir que “sous les pavés, la plage!”. A cidade monstro medrou e, a cada medra, a cada braceo ou espernexo, foi chimpando do andel algúns dos seus sinais de identidade. Así e todo, as vacas da soberanía alimentaria seguen pacendo nos comareiros de Martínez Garrido. No libro teñen cabida o proceso desgaleguizador, a desmemoria, as inxustizas, os desmandos contra a natureza e o patrimonio, as desigualdades sociais, o retroceso nos dereitos laborais…; e tamén, a resistencia. Vivo Vigo, debullándome nel en cada latexo; a Vigo fun acomodando o ritmo da miña respiración. Estou resentido, pero hai que reflexionar.
– NR: Boa parte da túa obra, en especial a adicada a etnografía, máis tamén o teu universo poético, está enraizado na túa terra, Cerdedo. Agora fas unha afirmación de viguismo, aínda que sen renunciar ás túas orixes: “en vigo, / o fin xustifica os medios. / en cerdedo, / os medos xustifican a fin”. Pensas que os vigueses, no entanto a meirande parte temos as raíces fora, estamos dalgún xeito obrigados a abrazar ese viguismo para que non se note que todos somos forasteiros?
– CS: “Toda a terra é dos homes. Aquel que non veu nunca máis que a propia, a iñorancia o consome”, alentou Rosalía. Dito isto, sexamos vigueses “de toda a vida” ou uns recén chegados, debemos abrazar con forza o que de galeguismo oceánico ten ese “viguismo”, sen renunciarmos á enriquecedora singularidade de cadaquén; sublimémolo como sentimento de pertenza a un pobo, a unha nación, a unha cultura, a unha lingua…, que turra por facerse oír con voz propia nun planeta globalizado. Freemos o etnocidio; arrepoñámonos ao negacionismo con encanto e persuasión; sumemos afectos e sinerxías para evitar sentírmonos estranxeiros na nosa propia terra.
Tamén digo que cada un fala da feira segundo lle vai nela. Neste senso –refírome agora ao TAV–, é evidente que se Vigo acaba facendo bo trato, Cerdedo quedará a velas vir, como a vaca que mira pasar o tren. (…)”
Arquivo da categoría: Entrevistas
Samuel Merino: “Mentres non sabes o que queres ser, xa estás sendo”
Entrevista de Ana González Liste a Samuel Merino en Praza:
“(…) – Praza (P): Este é un poemario en espiral? Canto de intencionalidade ten esta estrutura?
– Samuel Merino (SM): Pois a estrutura foi nacendo a medida que eu ía dándolle forma. O poemario comezou, como en outros traballos, cando me decatei de que tiña tres catro poemas por aí un pouco coa mesma teima. E tirando ese fío, comecei escribir. Viñéronme á cabeza dúas conversas que tivera con dous homes aos que amei, falando da súa xuventude e infancia. Un dicíame que na súa adolescencia pasara totalmente desapercibido, que para el ese recordo era como unha eira baleira, e outro, pola contra, contábame que estivera toda a súa adolescencia intentando pasar desapercibido. Iso, conectando coa miña propia experiencia na construción da identidade, levoume a ir tecendo este poemario.
E esa estrutura en tres partes, con esa forma pechada, foi xurdindo a medida que ía avanzando na construción do poemario. Fun indagando tamén nas lecturas que fixera durante o último ano, lin moito a María Negroni ou Giorgio Agamben que falan do lugar que ocupa a literatura nas nosas vidas. A estrutura é totalmente a mantenta. Penso que esta cousa de comezar polo Poema final e rematar polo Poema primeiro fala desa intencionalidade de que cando para min remata o poemario, comeza para outra persoa. É certo que o meu Poema final é realmente o primeiro poema para a lectora, sempre e cando se lea o libro en orde. A vida é un eterno volver sempre, máis ou menos, aos mesmos puntos. O fío do pensamento é tamén circular.
– P: E o das nosas teimas, tamén.
– SM: Si, deste muíño ou case diría de máquina de lavar que temos. A vida é circular, e é circular en sentido contrario moitas veces. Hai que ir á contra porque ás veces ,se a vida nos vén de contra, temos que levantarnos contra a vida e ir facendo a nosa identidade. Ese é o sentido da estrutura do poemario.
– P: En moitas ocasións, cando se di que un libro fala da ‘construción da identidade’ para que se ensina unha identidade xa construída e pechada. Neste caso, nestes poemas vese unha identidade en construción.
– SM: É un traballo que non remata nunca. Para min o da identidade é un pouco falacia. O verdadeiro cerne do poemario é esta exhortación a ser todo o tempo nós mesmas, a ter unha identidade propia, a diferenciarnos dos demais e, pola contra, estarmos todo o tempo penalizando o que é diferente. Onde está o límite? Ata que punto queres que sexa diferente? Parece que só aceptamos o que é diferente cando podemos sacarlle un partido, cando convertemos a outredade nalgo irrisorio ou nalgo do que facer unha temática. É moi doado que o sistema adopte o que normalmente se considera marxe dentro do sistema, é unha contradición interna que levamos todas: todas queremos nalgún momento destacar e, ao mesmo tempo, non queremos destacar moito para non ser sinaladas.
Creo que ese fío e esa tensión entre un lado e o outro, e ese estar en perigo e permanecer, se debe a que a identidade é o grande problema do século XXI. Esta cousa de atoparnos e de buscarnos, como se fose algo que está aí agardando a que o atopemos… Por iso tamén o da camuflaxe, porque tamén é cuestión de irse adaptando non só ao medio e á contorna, senón ás outras persoas, a nós mesmas e aos nosos cambios internos. O poemario non é unha busca da identidade, eu non me busco no poemario, búscome no meu día a día, na miña vida. O poemario é unha forma poetizada de reflexionar sobre isto, a miña busca está na rúa. (…)”
Hora da Poesia – Programa dedicado a Alberto González-Garcés
Desde Rádio Vizela:
Entrevista-conversa arredor do libro Alta mar, mar aberta, en Rádio Vizela, Guimarães, Portugal. Pode escoitarse aquí.
Xurxo Souto. Os oficios do libro
Samuel L. París adéntrase en novos terreos literarios
Entrevista de Belén Regueira a Samuel L. París no Diario Cultural da Radio Galega:
“Samuel L. París publica neste 2025 a súa primeira incursión na narrativa, a colección de artefactos Pifostio (Xerais) e mais o poemario O tenro é o salvaxe (Galaxia), no que leva os seus versos a un territorio máis íntimo. A entrevista pode escoitarse aquí.”
José-Maria Monterroso Devesa: “Son ‘pesioptimista’, sei que se fala menos galego, pero non teño tan claro que estea retrocedendo”
Entrevista de Marcos Pérez Pena a José-Maria Monterroso Devesa en Praza:
“(…) – Praza (P): Que destacarías da túa traxectoria? Ollando cara atrás, de que cousas estás máis orgulloso?
– José-Maria Monterroso Devesa (JMMD): Eu sempre insisto en que son un amador da cultura. Todo o que fixen xiraba ao redor da filosofía de divulgar de forma directa a cultura e a lingua galega, o tema dos apelidos, dos topónimos… Para iso valinme da prensa, das charlas, dos libros… É difícil resumir 50 anos. Ademais agora eu levo un tempo un pouco á marxe, porque adoito pasar varios meses ao ano no Uruguai. O último libro que publiquei foi en 2023 na editorial Medulia e foi unha escolma de 70 artigos en prensa que van dende os anos 70 sobre diversas materias. Ese libro reflicte ben o que foi a miña actividade nestas décadas. (…)
– P: Este ano, ademais, vaise celebrar o 75 aniversario do Sempre en Galicia, o programa radiofónico iniciado en 1950 en Radio Carve e que segue a ser a emisión radiofónica en galego máis lonxeva. Haberá que celebralo como se merece?
– JMMD: Si, eu aí colaborei esporadicamente e é algo realmente excepcional. Hai moita xente en Galicia que non valora suficientemente o valor de que se manteña durante tantos anos un programa en galego, unha audición que foi fundada polos galeguistas históricos en 1950, pero que desaparecidos estes seguiu o seu camiño a través das seguintes xeracións, o que lle dá aínda máis mérito. Hoxe, grazas ás novas tecnoloxías, o programa colleu máis pulo e é raro o domingo que non entrevistan a través do whatsapp a persoas novas da Galiza que son importantes. É un programa que está moi vivo.
– P: Ti dedicaches boa parte da túa vida ao estudo e difusión da cultura e da lingua galegas. Es optimista de cara ao futuro da lingua?
– JMMD: Como dicía Amaro Orzán, do doutor Álvaro Paradela, eu son ‘pesioptimista’. Para sobrevivir e superar os problemas que estamos a pasar neste mundo, hai que ter un optimismo innato, porque doutro xeito é imposible. Eu sei perfectamente que agora se fala menos galego, pero non teño tan claro que estea retrocedendo noutros ámbitos: vexo outros campos nos que o galego está máis presente que antes, por exemplo nos carteis e na publicidade. É un uso interesado ou litúrxico? Non o sei, pero hai cousas que permiten ser optimistas.
Sempre dixen que o galego debía beber do portugués no que atinxe á norma escrita; ningunha lingua ibérica ten a transcendencia mundial que ten o galego a través do portugués, aí estamos desperdiciando unha oportunidade. (…)”
Samuel Merino: “A infancia produce máis dor vista dende a adultez”
Entrevista de Pilar G. Rego a Samuel Merino no Zig-zag da Televisión de Galicia:
“‘Aquí / no medio da noite/ nesta calor animal hai un poema‘
O poema ten pulsión e avanza, gabea polas páxinas do libro ata converterse nun Manual de camuflaxe. Falamos do último poemario de Samuel Merino. De como nos construímos, de como nos adaptamos á contorna, do desexo de ser visto ou de ser invisible que ás veces nos confunde…, de todo isto, creo que fala este poemario. A entrevista pode verse aquí.”
Yolanda Castaño: “Este libro foi escrito nunha crise persoal profunda”
Samuel L. París: “Cando acabei o poemario quitei un peso de enriba, foi como se marchase algo meu”
Entrevista de Olalla Bouza a Samuel L. París en Diario de Arousa:
“(…) – Diario de Arousa (DA): A súa poesía ten bastante de posicionamento político, segue O tenro é o salvaxe nesa mesma liña?
– Samuel L. París (SLP): Nunca considerei que o que fago é moi político, senón con certa conciencia social. Entendo que estaría a miña obra máis ben nese terreo. E esta liña mantense, pero fixen o esforzo de indagar noutros temas que, ao principio, costábame máis meterme. Fixen esforzo por entrar nos temas máis persoais. Amoso unha parte que xa estaba algo apuntada no anterior traballo, O único e verdadeiro deus das cousas que están feitas un cristo, pero neste fun a por todo.
– DA: E cales serían eses temas nos que afonda?
– SLP: A vulnerabilidade, a capacidade para equivocarme e revolcarme, temas familiares nos que ata agora nunca entrara… Non participara niso, nese tipo de poesía. Agora abordo temas máis vivenciais, como unha mirada sobre a infancia. Cando vas gañando anos, permíteste botar a mirada atrás para ver que pasou aí. Nesta ocasión entrei nese tipo de temáticas, que ás veces están nun primeiro plano e outras máis desdebuxadas. (…)”
Branca Trigo: “A Residencia Mariñán permitiume sentirme poeta e non autónoma”
Entrevista a Branca Trigo Cabaleiro na revista A Movida:
“(…) – A Movida (AM): Que cres que achegan estas residencias ao tecido cultural galego?
– Branca Trigo (BT): Achegan comunidade, algo moi difícil de conseguir hoxe en día. Cremos que vivimos conectadas grazas ás redes, pero non é o mesmo que a convivencia persoal. Tamén achegan circunstancias materiais; por exemplo, non tiven que pensar en cociñar ou facer facturas. Deixas de lado as pequenas tarefas que quitan tempo da creación e sénteste realmente poeta e non autónoma.
– AM: Empezaches a escribir moi nova e gañaches o teu primeiro premio con só doce anos. Cando soubeches que querías dedicarte á poesía e como foron eses primeiros pasos?
– BT: Sempre souben que quería facer algún tipo de arte, pero que sería a poesía sóubeno hai catro ou cinco anos. Crecín nunha familia artística: o meu pai é ilustrador e pintor, a miña nai era encadernadora artesanal; a min tocábame ser escritora. De feito, con sete anos escribín o contiño La cosa negra que pasó por mi ventana —aí aínda era castelanfalante—, o meu pai ilustrouno e publicouno unha editorial. Na adolescencia escribín pouco, inclineime máis pola música, e volvín escribir ao entrar na carreira de Ciencias da Linguaxe. Realmente a falta de recursos económicos para elixir outra universidade tivo moito que ver na escolla. De vivir en Pontevedra, probablemente agora estaría pintando cadros. (…)
– AM: Es coeditora, xunto a Alfredo Vázquez, do selo independente Malafera. Cal é a súa filosofía?
– BT: Malafera naceu para autoeditar Coñecemento do Medo, o meu primeiro poemario, porque tiña moi clara a estética que quería darlle e prefería ilustralo e editalo eu mesma. Son bastante maniática co deseño gráfico e as tipografías dos libros. Tamén era consciente de que había moitas persoas escribindo cousas que non encaixaban no sistema tradicional e gustounos a idea de ser «casa» para quen o precise e queiramos ver en papel. Levamos desde 2021 e temos só oito libros publicados. Creo que en Galicia ás veces se publica demasiado, desde logo máis do que se le, e presúmese do número de títulos, non da calidade. Nós non vivimos de Malafera, polo que non temos metas de produtividade. (…)”