Entrevista a Helena Villar Janeiro

EntrevistaHelena Villar a Helena Villar Janeiro na revista Palavra Comum:
“(…) – Palavra Comum (P): Que é para ti a literatura?
– Helena Villar (HV): Despois de pensar tantos anos neste tema, hoxe considero que a literatura é un poder que me foi configurando como son e que forma xa parte de min. Xa que logo, vén a ser a mellor forma de expresar os contidos das miñas emocións, dos meus soños e da miña consciencia, e tamén a de facer calquera manifestación á que lle queira dar un relevo de estilo. Mediante o seu gozo primeiro e da creación despois, a literatura sumoume ao herdo que foi elaborando a humanidade, moi particularmente o meu pobo, a través das palabras máis creativas e menos suxeitas ás necesidades elementais da comunicación. O feito de ter traballado coa literatura asiduamente aínda que non fose a miña profesión -á que tamén me entreguei todo o que puiden- marcoume o xeito de me situar fronte á vida e fronte a min mesma. Éme moi difícil ver momentos e situacións sen facelo cos ollos da escritora. Non me dou subtraído á tentación de escoitar unha conversa como se estivese ante un diálogo narrativo nin de vivir unha situación de tensión emocional, propia ou allea, que non se encadre na atmosfera na que se desenvolve a lírica. Por un lado, isto convértese nunha forte imposición á que cada vez me resisto menos, pero tamén é nunha fonte de riqueza gorentosa e de distanciamento útil para mirar as cousas con perspectivas diferentes, para enfrontarse a unha e ao mundo doutra maneira. A experiencia pasou de ser preocupante a ser interesante.
– P: Como entendes o processo de criação artística e literária?
– HV: Traballo sempre moi motivada e simultaneando cousas que podo ou debo compaxinar. Son constante, pero tamén podo abandonar proxectos iniciados con interese, ou cando menos, pospoñelos para entregarme a outros que me urxen desde dentro ou que me solicitan desde fóra. Crear esixe unha dose de disciplina, máis dura para a narración que para a lírica, e tamén precisa dun oficio de estilo acumulativo que hai que ir conquistando día a día. Sempre estou disposta a ser crítica co que fago, polo que non escatimo tempo para reler e rescribir todas as veces que considero precisas nin para deixar que repouse o suficiente aquilo que dei por acabado. Sei que é necesario superar con distancia os momentos intensos do feito creativo para enfrontarse á obra con menos carga de proxección que a que se acumulaba no momento de escribila. Se aguanta a merma de carga emotiva, pode considerarse aceptablemente terminada. (…)
– P: Que caminhos (estéticos, de comunicação das obras com a sociedade, etc.) estimas interessantes para a criação literária hoje -e para a cultura galega, em particular-?
– HV: Estamos vivindo cambios transcendentais aos que non é allea a literatura, que debe convivir tamén co fenómeno da rede. Vivimos unha democratización da literatura que aumenta o número de cultivadores, posto que poden publicar os seus textos, e dos lectores, que nos obriga a adaptar mellor ás mensaxes ao medio, por exemplo coa ilustración que atrae a vista e coa dimensión que chama á lectura. O uso que eu fago da literatura complementada coa imaxe está destinada ás redes. A cultura galega non pode quedar á marxe destes cambios. Xa perdemos trens dabondo. Pero é moi estimulante comprobar que as creadoras e os creadores galegos son conscientes deste feito e están facendo un bo traballo en todos os niveis. (…)”