Entrevista de Montse Dopico a Xavier Alcalá en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): A base da novela [Verde oliva] son as lembranzas e a documentación de Juana Maseda. Que outras fontes e arquivos che axudaron a reconstruír a memoria dos galegos que viviron a ditadura de Batista?
– Xavier Alcalá (XA): Enfronteime ás memorias dunha axente secreta, membro dunha organización que non deixaba nada por escrito; aínda máis, que tiña por sistema memorizar anacos de información para que non puidese revelala enteira nin baixo tortura… Nun caso así non che queda outra que confiares na memoria do informante (e na súa vontade de contar o que foi certo). Ora, contrastei moita documentación: libros sobre a revolución contra Batista, e a revista Bohemia, que apoiou a revolución e é unha fonte veraz, sobre todo polo material gráfico que ofrece. Tamén falei con persoas que pasaron o período da revolución en Cuba e lembran os feitos vistos desde fóra. Houbo moito galego –miles deles– metidos na loita, outros que a apoiaron, e outros que non foron alleos ao que pasou. Escoitei moita xente, algunha notoria, como don Manuel Fraga.
– MD: Precisamente a memoria, -como na triloxía sobre os evanxelistas-, e a emigración -en todos os teus outros libros sobre os galegos en América-, son dous alicerces fundamentais de toda a túa obra. Quixeches narrar aspectos da emigración galega menos coñecidos? -Como a participación na colonización de América-.
– XA: Eu crieime entre “cubanos” e “arxentinos”, e non podemos esquecer que son un inmigrante (castelán) a un país de emigrantes (Galicia) casado cunha inmigrante dun país de inmigrantes (Arxentina). O “non ser destes pagos” é unha constante na miña vida; e, despois, a profesión fíxome andar polas Américas e por Europa, e así fun descubrindo miles de vidas de emigrantes galegos, e clasificándoas: as dos que fixeron “o normal” e as de suxeitos extraordinarios. Por exemplo, falando coa avoa da miña muller en Buenos Aires, e con Eduardo Blanco-Amor en Ourense, descubrín que “el basco Santamarina” (apelido que me cheiraba a galego) era un fidalgo galego conquistador das pampas, con historia tráxica; ou outro exemplo: un velliño de Río Gallegos contoume que “el gallego Soto”, xefe da maior revolución obreira anarquista da Historia, a dos anos 20 na Patagonia, era “galego de verdade, de Ferrol”. Certo: Xaime Bello conseguiume a súa partida de nacemento, e con ela fixemos aos historiadores esclarecer un punto nunca coñecido de semellante personaxe. (…)”