María Xosé Queizán: “Non estou en contra da fantasía, pero si dos que puideron contar cousas e non o fixeron, desprezando o realismo”

EntrevistaMaría Xosé Queizán de Montse Dopico a María Xosé Queizán en Praza:
“(…) – Praza (P): Na túa visita a Punta Arenas, en Chile, viches unha boneca que che fixo pensar na de A Esmorga de Blanco Amor. Como foi?
– María Xosé Queizán (MXQ): Fun a Punta Arenas dúas veces. A primeira visitei o cemiterio que mandou construír Sara Braun. Despois regresei coñecendo xa mellor a cidade e sabendo máis dos que ían ser os personaxes da novela, que son colonizadores do século XIX. Punta Arenas é un lugar con moita historia. Foi alí onde Magalhães abriu o camiño para pasar ao Pacífico. Despois foi un penal, -que inspirou a miña anterior novela Meu pai vaite matar-, e despois chegaron os colonizadores, que eran xente con moito ollo para os negocios e moita capacidade para buscar a vida. Fun ver a casa de Sara, que aínda que o arquitecto era francés tiña algo da arquitectura inglesa: un boínter, que ademais neste caso estaba exento. Alí estaba a boneca. Vina e tiven a convición de que era a boneca de Blanco Amor. Como sabía que Blanco Amor estivera alí… (…)
– P: A Blanco Amor tamén lle reprochas que non fose quen de deslindar a opresión de clase da de xénero.
– MXQ: Blanco Amor non era feminista, senón máis ben o contrario. Pero é verdade que cando fala da opresión da clase obreira, decátase de que as mulleres son peor tratadas, teñen que traballar máis… Non ve a misoxinia, a opresión de xénero, pero é certo que por exemplo en A Esmorga as mulleres non saen mal paradas. As mulleres prostituídas non están desprezadas: son mulleres enteiras… Tamén aparece a moza violada… (…)
– P: A novela tamén ten bastante de relato da decadencia dun estamento social, -o que queda da nobreza-, e de ascenso da burguesía. O pai de Aurelio Andrada é conservador. Os avós, socialistas, coma el.
– MXQ: Si, son os restos do Antigo Réxime, fronte ao ascenso da burguesía. Para contar isto, ademais, non me servía falar de nós. Porque aquí a burguesía que houbo eran os cataláns que se instalaron nas Rías Baixas, os maragatos e casteláns que chegaron a Ourense… E iso foi determinante para o futuro da lingua. Que sexamos un país de pequenos propietarios rurais tivo consecuencias para o avance económico, social e cultural. (…)”