Entrevista a Antonio Reigosa na revista Palavra Comum:
“(…) – Palavra Comum (P): Que é para ti a oralidade, a literatura popular?
– Antonio Reigosa (AR): O que denominamos oralidade é moito máis ca voz e palabras máis ou menos coordenadas ou organizadas nun discurso. A oralidade é un sistema integral de comunicación no que, ademais da voz, interveñen os nosos hábitos e costumes, a liguaxe xestual, ritos, as crenzas… A literatura popular tradicional é unha parte fundamental dese sistema, nútreo de sentido espiritual, organízao en códigos simbólicos e establece as regras que permiten a comunicación entre os individuos que usan eses códigos sen sequera necesidade de racionalizalos. (…)
– P: Que perspectiva tens sobre o processo de criação artística, num sentido amplo, e especialmente no referente à oralidade?
– AR: Somos, en xeral, por natureza, individuos creadores de arte. Temos tendencia innata a procurar e compartir beleza a través da fabricación de obxectos ou da ensoñación de fantasías. A linguaxe é unha creación humana que combina maxistralmente a necesidade de dar satisfacción á comunicación entre individuos coa vontade estética. As palabras son “obxectos” sonoros capaces de singularizar a un tempo un obxecto e un sentimento, e de formar parte de conxuntos (versos, frases…) capaces de influír no noso estado de ánimo. As linguas, por exemplo, son, por enriba de calquera outra consideración, obras de arte construídas colectivamente ao longo do tempo.
– P: Que características próprias tem, do teu ponto de vista, a oralidade e literatura popular galegas, e com que outros sistemas culturais achas que se vincula (nomeadamente, com a Lusofonia)?
– AR: Desde o punto de vista lingüístico, somos irmáns dos sistemas culturais que se expresan na mesma lingua ca nós. Pero tamén somos irmáns da maioría dos sistemas culturais do mundo, na medida en que construímos o noso, igual ca os demais, para dar resposta ás mesmas cuestións básicas: De onde vimos, que hai despois…
Mirando o mundo desde a óptica das culturas populares, decatámonos de contado de que nos preocupan as mesmas cousas. Somos os mesmos, a mesma idea construída con matices secundarios.
– P: Fala-nos da tua experiência de valorização e divulgação destas formas culturais (Polafías, etc.)…
– AR: Canto máis profundizamos no saber popular, máis nos decatamos de que nos guía un pouso atávico, unha ideoloxía que prioriza o comunitario. Nas Polafías (un proxecto que se promove desde a AELG para representar a cultura popular) conflúe a necesidade de encontrarse e relacionarse, de expresarse e entenderse fronte a propostas alleas, case sempre espurias, moitas veces corrosivas, que se administran a través dos medios de masas. Unha Polafía é unha oportunidade para re-coñecerse, por tanto, unha oportunidade para a catarse liberadora.
– P: Consideras que tem o reconhecimento que precisa a oralidade nos sistemas culturais contemporâneos?
– AR: Fálase moito da oralidade, do patrimonio oral, da literatura de tradición oral pero, en realidade, o que se está a pensar é que forma parte do pasado e que a modernidade, o futuro, son ou deben ser outra cousa. Todos apreciamos, e usamos, as posibilidades que nos ofrecen as novas tecnoloxías para relacionármonos pero non deberamos esquecer que somos debedores do inmediato. O que sostén o noso armazón cultural son os afectos dos máis próximos, non só as gabanzas dos máis afíns.
– P: Que caminhos (estéticos, de comunicação das obras com a sociedade, etc.) estimas interessantes para a criação cultural hoje -e para a galega, em particular-?
– AR: Sempre é recomendable non perder as referencias do que somos sen deixar de pensar en mudar o que non nos gusta. Construír sobre o experimentado é sempre garantía de solidez, e sobre esa firmeza calquera aposta, mesmo revolucionaria, ten alguna garantía de futuro. Aínda que ás veces poidamos pensar que os cambios radicais son cousa de heroes, a realidade parece demostrar que é a necesidade a que fabrica eses heroes. Ninguén pode cambiar nada, se unha maioría non desexa ese cambio. (…)”