Entrevista de César Lorenzo Gil a Henrique Monteagudo en BiosBardia:
“(…) – BiosBardia (B): Moitas voces consideran que o 17 de Maio, así con maiúsculas, perdeu o seu sentido.
– Henrique Monteagudo (HM): Se a cultura galega xira ao redor do 17 de Maio mal estamos. Esa data, esa festa, a decisión de homenaxear a tal autora ou autor non é o centro de nada; é unha celebración importante dentro dun calendario cultural moi amplo e variado. Eu, persoalmente, durante moitos anos, vivín este día sen especial paixón.
Para que serve o Día das Letras? Por unha banda para pór baixo o foco dos estudosos unha figura relevante e o seu contexto histórico. E segundo, para que a escola e, ao seu redor, a sociedade en xeral, atenda nunha determinada data a nosa propia cultura. Iso é o que é, nin máis nin menos. Mentres moita xente pasa o tempo en pedir que se acabe co 17 de Maio, eu reivindícoa porque é unha festa orixinal e, afortunadamente, xa arraigada nas nosas tradicións. E ambas as cousas son moi difíciles: en Galicia unha festa laica e relacionada coa cultura? Pensemos en que outras festas celebramos! E pensemos tamén en que outros lugares gustarían de ter unha oportunidade coma esta. Cando falo con amizades vascas ou catalás, non alcanzan a entender como puidemos conseguir algo así, algo que eles non teñen nin se ven capaces de replicar. Pero insisto, non é o epicentro de nada, non hai que darlle ningunha solemnidade nin nomealo símbolo de ningunha cousa. (…)
– B: Hai quen considera que a RAG boicotea o espírito da normativa de consenso, especialmente na filosofía de tomar o portugués como fonte limpa para a creación de léxico.
– HM: A RAG é un reflexo da sociedade. E pode ser que haxa dentro dela opinións contrarias a esa filosofía. Non é o meu caso. Eu coido que o galego debería abrirse, de maneira franca, ao portugués, en especial no tema dos neoloxismos, máis concretamente no vocabulario relativo ás novas tecnoloxías. (…)
– B: Cal é a súa postura na adopción de léxico para a lingua galega?
– HM: Defínome como moderadamente purista. Coido que hai que protexer o idioma dunha asimilación co castelán pero que hai que ter a mente aberta. Unha lingua é unha creación colectiva moi complexa e se está viva, non se pode acoutar con fórmulas simplistas. A primeira obriga dos estudosos do galego é dotármonos dun modelo culto de referencia, dunha lingua estándar baseada na expresividade, na elegancia e na riqueza. E a partir de aí sermos flexibles. A lingua ten moitos rexistros e dependendo de cal usemos imos empregar unha lingua ou outra. Non se empregan a mesma sintaxe e o mesmo léxico nunha conversa coloquial ca nunha instancia oficial, por exemplo. (…)
– B: Rexina Vega afirmaba nunha recente entrevista en Biosbardia que a produción crítica académica se “deslocalizara” porque os baremos de cualificación universitaria valoraban publicacións de fóra. Vostede dirixe, xunto con Vítor Freixanes, a revista Grial. Non podería competir esa publicación por ser portavoz do traballo universitario do estudo da nosa literatura?
– HM: Ese é un debate moi vello en Grial. Convertérmonos nesa revista científica acorde con ese modelo baseado nas puntuacións curriculares ou seguir puxando por facermos unha publicación de vocación ensaística, interdisciplinar, que axudase a consolidar un público culto en galego. Recoñezo que non teño claro cal é o sentido da revista hoxe en día. De momento seguiremos coa nosa filosofía tradicional pero si é certo que coido relevante un debate sobre se existe público para un proxecto así ou cómpre reformular o concepto Grial.”