Entrevista inédita con Del Riego: “Recorreuse á actividade cultural, que tamén é unha forma política de actuar”

Entrevista inédita de Xoán Carlos Garrido a Francisco Fernández del Riego en Nós Diario:
“(…) – Xoán Carlos Garrido Couceiro (XCGC): Detéñeno en 1955 xunto con Manuel García Barros (Kenkeirades) a raíz dunhas cartas interceptadas a este último. Préndeno pola súa relación cos exiliados.
– Francisco Fernández del Riego (FFR): Eu estiven 24 horas nunha cela da comisaría. E despois, na Peregrina, interrogáronme tres policías. Un deles escribía e os outros golpeábanme. Dicíanme: “Vostede colabora coa prensa dos exiliados…”. Eu alegaba que eran artigos publicados en Galiza que reproducían eles, sen que eu lles enviase nada. Tamén lles comentei que neles saían artigos de Moure Mariño. E eles entón dixéronme “Como sabe vostede que Moure Mariño escribía aí se non recibía esas publicacións?”. Entón tiven que dicirlle que esporadicamente me teñen enviado algún e vin artigos alí del. Pero que barbaridade! Puxéronme os puños na cara… A miña cousa foi máis grave que a de Ken Keirades. A min considerábanme máis responsábel. Estiven con García Barros na prisión da Parda. (…)
– XCGC: Pero se falamos de resistencia cultural ao franquismo, un elemento fundamental foi a celebración do Día das Letras Galegas, e iso foi iniciativa da Academia.
– FFR: Foi iniciativa miña. Eu díxenlle a dous académicos: así como hai un día do libro español e se busca como efeméride o pasamento de Cervantes, podemos facer en Galiza unha cousa semellante. E dixéronme: iso non conduce a nada. E entón eu estiven buscando unha data simbólica e batín con Cantares Gallegos. O 17 de maio de 1863. Entón fixen un escrito. Os dous primeiros cos que falei non quixeron asinar, pero deillo a asinar a Gómez Román e a Ferro Couselo. Reuniuse a Academia, alí falouse do asunto e propúxose. Ao final foi aprobado por unanimidade. Non se atreveron a dicir nada en contra nin a votar non. E de aí arrincou todo. Critícase que debe ser todo o ano letras galegas, pero todo o ano non podemos facer unha declaración dunha institución. Iso teno que facer a xente, non a institución.
– XCGC: Cóntanos que a represión contra a nosa lingua e a cultura foi continua durante o franquismo de diferentes modos, pero en canto a sufrir cadea por isto, entendo que vostede non tivo máis detencións que a do ano 55, non?
– FFR: Tiven outra antes. Sometido a Consello de Guerra Sumarísimo. E estiven 15 días incomunicado. Houbo unha organización que se chamaba o UIL (Unión de Intelectuais Libres) e veu un coronel comunista, o Coronel Chacama, e veu aquí pórse en contacto cos intelectuais galegos para que formásemos parte da UIL. Nós vimos a manobra e negámonos. Ao cabo dun ano, un confidente, ou quen fose, dixo que eu fora nomeado presidente. De Vigo era Darío Álvarez Blázquez, Roberto González Pastoriza, un médico e eu. En Santiago era Ramón Baltar, Villanueva, catedrático da Universidade, e Otero.
Detivéronnos e metéronnos en celas individuais incomunicados. Constituíuse un Tribunal Militar e dixemos a verdade, que non eramos da UIL. E o coronel Chacama, que lle deron uns golpes que lle romperon as pernas a culatazos, dixo tamén a verdade de que non eramos da UIL. E como Ramón Baltar operara a muller do almirante xefe do Departamento Marítimo, pois sobreséronnos. Estivemos un mes máis ou así. Pero xa cos presos comúns.”

Lourenzá: Curso de verán “Francisco Fernández del Riego na cultura galega do século XX”

Luísa Villalta, Día das Letras Galegas 2024

A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega celebra a escolla de Luísa Villalta como persoa a quen se dedicará o Día das Letras Galegas en 2024 por parte da Real Academia Galega.
Mantivo unha importante vinculación coa AELG, sendo partícipe do Consello Directivo entre 1993 e 2002. A súa creatividade manifestouse en diversos campos, desde a poesía até a narración, ensaio, teatro, escrita xornalística e tradución, xunto á súa outra gran paixón, a música, sempre cunha calidade indiscutíbel e unha posición independente á vez que comprometida coa lingua e literatura galegas e a sociedade do seu tempo.
Lembramos aquí a Homenaxe Volver a Luísa Villalta. No outro lado da Música, a Poesía, que tivo lugar en 2014, co descubrimento dunha placa na casa onde vivira Luísa, e a intervención de Cesáreo Sánchez, presidente da AELG, naquel acto.

A Real Academia Galega dedicaralle o Día das Letras Galegas 2024 a Luísa Villalta

Desde a Real Academia Galega:
“O pleno da Real Academia Galega acordou dedicarlle o Día das Letras Galegas 2024 a Luísa Villalta (A Coruña, 1957-2004), cadrando co vixésimo aniversario do seu pasamento. Creadora dunha obra singular e sólida que a converteu nunha das grandes figuras da literatura galega que emerxeron na segunda metade dos anos 80 e primeiros 90, o 17 de maio de Luísa Villata será unha ocasión excepcional par reivindicala en toda a súa amplitude como a intelectual que foi. A autora coruñesa foi unha escritora para facermos pensar o mundo contemporáneo, a través dunha obra marcada polo pensamento apaixonado, a procura do rigor e tamén a exploración estilística. O cruzamento entre a poesía e a música é outro dos trazos definitorios dunha autora recoñecida sobre todo como poeta, pero que tamén cultivou con talento o teatro, a narrativa de ficción, o ensaio, o articulismo e a tradución.
Todos eses perfís serán motivo de atención o ano que vén arredor dunha celebración que permitirá actualizar e ler a súa figura á luz de novos marcos de análise, e tamén ao abrigo dos afectos que a súa personalidade segue a xerar.
“Luísa Villalta é unha intelectual. A lóxica, a razón, o pensamento configuran o humus no que enraíza un dos trazos máis significativos da súa voz. Unha poeta do pensamento, en palabras de Pilar Pallarés [poeta da mesma xeración], que empregaba a poesía para pensar o mundo contemporáneo, como ten subliñado Arturo Casas”, expón a proposta sometida a votación este mediodía. “Os acentos da súa voz, os focos da súa obra, o alento da súa escrita fan dela unha autora que sorprende na singularidade e pon de relevo, unha vez máis e fóra de estereotipos, a amplitude do campo literario que se estende en trazos de autoras únicas”, prosegue o texto.” (…)

Crónica fotográfica da Lectura pública polo Día das Letras Galegas 2023 na Coruña

Estas son algunhas das fotografías da lectura pública polo Día das Letras Galegas que tivo lugar na Coruña o 14 de maio, en colaboración coa Agrupación Cultural Alexandre Bóveda. A crónica fotográfica completa (obra de Beatriz Maceda Abeleira) pode verse aquí.

A Coruña: Lectura pública polo Día das Letras Galegas 2023

A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega e a Agrupación Cultural Alexandre Bóveda festexan as Letras Galegas cunha lectura pública o domingo 14 de maio, ás 12:00 horas, no palco de música dos Xardíns de Méndez Núñez da Coruña.

As persoas interesadas en participaren poden escoller como lectura o texto que desexen. En todo caso, apúntanse aquí tres suxestións:
– Un texto de Francisco Fernández del Riego, a quen se lle dedica este ano o Día das Letras Galegas.
– Un texto sobre a lingua galega, actual ou clásico.
– Un poema de Luísa Villalta.

Para asistir como público á lectura non é necesario inscribirse. Se se vai ler algún texto, pedimos que se indique enviando un correo electrónico previamente a acab@mundo-r.com

Pazo de San Roque (Santiago): IX Xornada do Día das Letras Galegas. Francisco Fernández del Riego

Toda a información aquí.

A Coruña: Simposio Florencio Delgado Gurriarán, os 3 e 10 de novembro de 2022