Henrique Monteagudo: “Temos menos falantes de galego pero máis conscientes e que consomen cultura de xeito moi distinto. Aí está o desafío”

Entrevista de Marcos Pérez Pena a Henrique Monteagudo en Praza:
“(…) – Praza (P): Que cambia en 1963, nese ano do prodixio, como destacades no número deste ano que conmemora o 60 aniversario da revista Grial?
– Henrique Monteagudo (HM): En 1963 cambian algunha cousas, e unha delas é que aparece unha nova xeración que xa non viviu a República. Cambia tamén o réxime, que abandona a autarquía e comeza o ‘desarrollismo’ e busca o seu ingreso nos círculos europeos, o que o induce a abrir un pouco a man en certas cousas. Por exemplo, autorízase a creación de asociacións culturais, que xogaron un papel fundamentalísimo nos anos seguintes. Deste xeito, a ditadura autoriza unha publicación como Grial, coa condición iso si, de que a metade da revista se publicase en castelán. Grial foi bilingüe ata 1975 e o primeiro número integramente en galego foi o que se publicou en 1976 no 25 aniversario da morte de Castelao.
Para a xente de Galaxia, a posta de marcha da revista era un gran triunfo. Unha das súas grandes preocupacións era que a nova xeración que nacera xa na ditadura non coñecía nada do que se fixera antes de 1936. Nese primeiro número de Grial aparecen xa Salvador García Bodaño, Arcadio López Casanova, Xohana Torres e Carlos Casares, o que é moi significativo e anticipa ademais a importancia que nos anos seguintes vai ter o movemento estudantil da Universidade. Os anos 60 son outro tempo e nese tempo é cando Grial pode saír.
– P: En 1975 non se produce un cambio de dirección na revista e tampouco muda especialmente a súa estética, pero entendo que a fin da ditadura si que introduce cambios na publicación, sobre todo nos temas tratados?
– HM: Na historia non avanzan todas as cousas de forma simultánea. Por iso, o que se produce é unha especie de décalage, de proceso paulatino. Aínda que o relevo na dirección da revista non se deu ata finais dos 80, moito antes Ricardo Carvalho Calero -que foi unhas das persoas fundamentais nas dúas primeiras década da revista- comezara a pedirnos aos estudantes traballos para Grial. Iso dá entrada a novas xeracións e tamén leva a unha progresiva especialización, con voces expertas en temáticas específicas. Aí aparecen en Historia os Villares, en Economía os Beiras, Fausto Dopico, María Xosé Rodríguez Galdo, ou Franco Grande.., e outros, dando lugar a contidos cada vez máis especializados, o que acaba sendo co paso do tempo un problema para a revista.
– P: Un problema en que sentido?
– HM: Un problema no sentido da tendencia que nesas décadas se dá no mundo intelectual da substitución dos autores e lectores polifacéticos polas sinaturas expertas en cuestións máis concretas, que escriben progresivamente dunha maneira máis especializada, abandonando aquel esforzo da alta divulgación, por chamarlle dalgún xeito, de persoas que coñecían un tema e que tentaban facerse comprender e levalo a un público máis amplo.
Nos últimos anos esta situación agravouse por mor da obsesión polas métricas e as puntuacións outorgadas no ámbito académico pola publicación de traballos. Un investigador ou investigadora, para poder facer carreira universitaria, ten que publicar en revistas que teñan unha determinada puntuación e nós sempre rexeitamos a posibilidade de converter Grial nunha revista dese tipo, porque lle quitaría dimensión social. A consecuencia é que un autor ou autora nova sabe que publicar un texto en Grial lle outorga moitos menos puntos que facelo nunha revista académica que nin se vai ler en Galicia. (…)”

Compostela: Congreso “Saber de nós. Cen anos do Seminario de Estudos Galegos”, os 10 e 11 de outubro

“Galicia difunde a súa literatura medieval en Xapón en formato libro e CD”

Desde Código Cero:
“O 15 de xuño celebrouse no Pazo de San Roque a presentación do libro Convite para as Cantigas de Santa María, elaborado por Takekazu Asaka, profesor emérito da Universidade Tsudajuku de Toquio, co apoio da Secretaría Xeral de Política Lingüística. Trátase dun volume co que difundir a literatura medieval galega en Xapón.
Na cita participou o secretario xeral de Política Lingüística, Valentín García, quen fixo saber que se trata dunha edición bilingüe en galego e xaponés que recompila sete cantigas de Santa María e analiza as composicións realizadas baixo a dirección de Afonso X O Sabio co fin de achegarllas ao público nipón.
García agradeceu ao profesor Takekazu Asaka “o seu labor como divulgador da lingua e da literatura galega no Xapón, ao que lle leva dedicado moitos esforzos e do que esta publicación é só a última e moi coidada mostra”.
Canda Valentín García tamén participaron neste acto, que tivo lugar no Pazo de San Roque, Henrique Monteagudo, membro da Real Academia Galega e autor do prólogo do volume; Armando Requeixo, crítico literario, e o propio Takekazu Asaka.
Convite para as Cantigas de Santa María compila un conxunto de dez ensaios arredor das cantigas de Santa María, onde se analizan cuestións como a súa historia codicolóxica, o seu contido, as miniaturas que o iluminan, a súa música ou a súa lingua, entre outros. A maior parte destes ensaios débense ao propio Asaka, mais tamén se integran outros artigos dos estudosos Hitomi Asano, Yuri Sugüimoto e Shinya Agario.
Aos ensaios sinalados súmase a edición bilingüe galego-xaponesa de sete Cantigas de Santa María, que se completan cun amplo glosario que explica, en lingua nipoa, moito léxico característico destas composicións galego-portuguesas medievais.
O volume, que se publica baixo o selo Güinga Xobou (que en tradución ao galego quere dicir Vía Láctea), foi editado en Toquio esta primavera e leva como ilustración de cuberta un deseño do artista Xosé Vizoso. O libro vén acompañado dun CD coas sete cantigas traducidas que son interpretadas musicalmente polo Ensemble TrouBour, grupo de cámara xaponés.
Esta obra súmase a outros traballos realizados anteriormente polo profesor Asaka, especialmente á súa Introdución ás Cantigas de Santa María (2022), que a presente obra aumenta e mellora.”

Lourenzá: Curso de verán “Francisco Fernández del Riego na cultura galega do século XX”

Varsovia: XIII Congreso da Asociación Internacional de Estudos Galegos, do 21 ao 24 de setembro de 2022

A Coruña: actividades do 9 de agosto na Feira do Libro 2022

Rianxo: actividades dos 23, 24 e 25 de xullo na Feira do Libro 2022