María do Cebreiro: “Atraíame a idea do deserto como estímulo para a concepción de comunidades alternativas ás existentes”

EntrevistaMaría do Cebreiro de Montse Dopico a María do Cebreiro en Praza:
“(…) – Praza (P): “No deserto hai oasis e espellismos. O principal traballo/ de toda vida humana é aprender a recoñecer/ a diferenza. Non é doado”. Neste, e noutros poemas, o deserto está conectado coa idea da humanidade, coa forza precisa para vivir. Por que? Que é o deserto en O Deserto?
– María do Cebreiro (MC): Tendemos a imaxinar o deserto como un lugar alleo á comunidade, pero a min atraíame a idea do deserto como estímulo para a concepción de comunidades alternativas ás existentes. Polo tanto, o deserto non sería tanto un espazo despoboado como un espazo que impugna a orde habitual da existencia. Nese sentido fóronme de axuda certas lecturas e certas imaxes, entre as que agora destacaría as ideas de Roland Barthes sobre as “comunidades idiorrítmicas”, compostas por persoas que traballan con ritmos singulares, que comparten un lugar pero tamén unha soidade. Dalgún xeito o deserto para min é a posibilidade de compartir a soidade, de cruzar a miña soidade coa dos outros. (…)
– P: “O amor pide guerreiros, persoas afeitas/ a vivir en condicións estremas ou, pola contra, febles. Non tanto para os poñer a proba/ como para sacar á luz a súa potencia oculta”. E despois “por iso flúe conmigo, pura paixón do poema, porque eu non nacín máis que para escribir e ser escrita”. Que é o amor en O Deserto? Por que se relaciona co deserto como plenitude?
– MC: Cando escribín o meu primeiro libro tíñalles medo aos poemas de amor, parecíame que era dificilísimo escribilos sen caer no lugar común. Co tempo comprendín que o amor é a mesma forza que move a escrita. Entendido no sentido amplo no que coido que debe ser entendido, é o que nos impulsa a crear, e tamén a cuestionar os límites que nos condicionan socialmente e os límites cos que nos condicionamos a nós mesmos. No nivel imaxinario, conecto o deserto coa idea do infinito. A potencia amorosa, entendida como unha experiencia de verdade e de lealdade que que nos transforma, carece para min, como o mesmo deserto, de forma e de medida. É incalculable, e por iso non ten que ver coa posesión ou o control, senón coa capacidade de entrega e a liberdade. (…)
– P: Algo máis que queiras salientar de O deserto ou da súa relación co resto dos teus libros? (Ou do cine, por exemplo, que aparece moito).
– MC: Vivín varios anos cun mozo para o cal as imaxes son moi importantes, diría mesmo que forman parte do seu xeito de sentir e de estar no mundo. Todo iso, a través da convivencia, desa experiencia exacta das cousas e da medida das sensacións que che dá o corpo a corpo cunha persoa, vai apousando en ti, e felizmente xa nunca te abandona. N’O Deserto é importante a idea de que o que nos dan os demais vai para alén do que procuramos neles ou do que eles nos tentan dar. Unha vez remata a convivencia, no mellor dos casos pode ter lugar unha destilación que deixa vivas dentro de nós todas as razóns polas que aquela relación foi posible algún día, a pesar do seu remate.
Noutras palabras, aquilo pasa a ser algo que nos conforma, que fica literalmente incorporado ao que somos. Considérome moi afortunada porque isto que tento expresar aquí, a partir da vida en parella, é algo que aprendín na casa desde cativa. Hai anos, cando dicían da miña poesía que era “culturalista” soábame moi estraño. Grazas a meus pais tiven a sorte de entender que a literatura non era tanto un oficio como unha paixón, e que non tiña que esforzarme por chegar a ningures, senón por serlle leal á herdanza que recibira. Por máis sorprendente que resulte (e son consciente de que en moitos sentidos o é), os libros eran o meu horizonte familiar, dun modo moi físico. As paredes da casa familiar estaban, centímetro a centímetro, cubertas de libros. Para min, onte e hoxe, os libros non son máis que aquelas cousas que os meus pais tanto querían e que tanto me aprenderon a amar.”