Desde La Voz de Galicia (foto de Paco Rodríguez):
“«É primavera. Canas e pólas tecen lazos nupciais». «Ningún amor morre de todo mentres sigamos vendo pasar as súas imaxes». «Só quen nunca amou non sente como pesa no corazón a ausencia». Non é un mesmo poemario, aínda que entre eles hai vínculos. Pertencen a Poesía mínima (Alvarellos), de Helena Villar Janeiro; a Soños. Arquivos. Cartas (Xerais), de María do Cebreiro; e a Memoria do corpo (Galaxia), de Xesús Rábade. Nai, filla e pai, respectivamente, que por esta orde chegaron ás librerías no prazo dun mes. «Démonos conta cando xa estaban publicados, é sorprendente, porque depende de cando a editorial os lanza», explica Xesús Rábade. É a primeira vez que coinciden os seus traballos con tan escasa marxe. «Se somos tres persoas que nos dedicamos a escribir, o raro é que non tivese pasado antes», engade María do Cebreiro. Pero se agora coinciden os tres, Helena Villar Janeiro lembra como xa hai anos toda a familia foi galardoada en Vilalba: «Gañamos un premio os catro, tamén Abelardo [o fillo, pianista e compositor]».
As publicacións de María son sempre as que máis por sorpresa chegan. «Do primeiro libro decatáronse cando xa estaba nas librerías. Meus pais nin sequera sabían que se ía publicar», explica María entre sorrisos. «É moi autónoma, incluso tiña reservas antes de conquistar a voz propia para dar os textos, sobre todo a nós, e enténdoo», asegura Xesús, que indica que sempre se achega dos primeiros a mercalos «e despois divúlgoo como podo». Porén, Helena coñecía moi ben Memoria do corpo, de Xesús Rábade. Levaba traballando nel cinco anos. Tamén os haikus de Poesía mínima comezaron a agromar hai tempo. Helena subiu á Rede uns seiscentos nos últimos anos, combinando versos e imaxes, e houbo que facer unha selección de cincuenta, que foron traducidos ao castelán e ao inglés. As fotos que acompañan estes versos tamén as fixo a propia escritora.
¿E que destaca nestes novos traballos que acaban de chegar ás librerías? Son eles mesmos os que analizan as creacións. Helena destaca «o ritmo singular, tremendamente lírico» de Xesús en Memoria do corpo. De María, pola súa parte, o que máis admira «son as xenialidades que te sorprenden nun momento determinado e te deixan case en éxtase, así como a proximidade da súa poesía á súa vida». Un aspecto no que tamén coincide Xesús, que resalta a «mestría nas expresións» da súa filla e o seu «empeño ultimamente en desfacer o ritmo profundo que a acompaña, e iso é bo». En canto a Poesía mínima, de Helena Villar Janeiro, Rábade fai fincapé na «esencialidade lírica e imaxinativa, tamén na imaxe. É un libro de esencialidade. A iso chégase moi dificilmente, a través dos anos».
¿E como ve María os poemarios de seus pais? No caso da publicación de Helena Villar Janeiro destaca a visualidade, «non só porque o propio poema crea a imaxe, senón porque leva ese soporte interartístico». No caso do último traballo de seu pai, coincide con súa nai ao destacar o aspecto lírico. «Penso que aínda que el nunca abandona esa veta de denuncia, esa musa política, eu téñoo tamén por un gran poeta lírico e si que vexo un regreso a ese momento elexíaco». (…)”