Entrevista de Ana Abelenda a Yolanda Castaño en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Na pandemia escribía quen podía, non quen quería escribir.
– Yolanda Castaño (YC): Nese sentido, é certo que a pandemia, fronte á imposibilidade de traballar fóra da casa, deume quietude, tempo e silencio contextual. Recibín consellos («trata de non pensar en pasado mañá») e conseguín refuxiarme na escrita. A escrita tamén é iso: consolo, bálsamo e ferramenta. Parecíame un luxo dilapidar ese tempo. Agarreime á escrita e escribín Materia na primavera e outono do 2020. Pero xa había outras emocións turrando por min. Estivera anos facendo unhas reflexións sobre as condicións materiais da escrita das que fun tomando notas. Escribín o ensaio Economía e Poesía. Rimas internas, pero estes contidos seguían aguilloándome. E vin interesante facer un traslado deses contidos do código ensaístico á poesía.
– LVG: Foi máis doado do que pintaba?
– YC: Ocorreu algo inesperado en min, que só medie un ano entre un libro e outro. No verán do 2021, nunha residencia en Mojácar, as ideas empezaron a brotar relacionadas con esas cuestións, moi fillas desa crise económica tan grave que pasei. Continuei ese manuscrito de A falsa autónoma nunha segunda residencia, en Finlandia, en xaneiro e febreiro do 2022, nun lugar de ensoño. Estiven máis produtiva que nunca! Pasaban os raposos, os cervos, caía a neve… Sentinme como se estivese nun centro de alto rendemento! Só catro horas de sono ao día. Saquei moito e estaba nun momento de forza creativa. Por outono do 2022, dei por rematado A falsa autónoma.
– LVG: O Premio Nacional por Materia chegou despois de rematar este poemario?
– YC: O Premio Nacional pilloume cos deberes feitos. Cun ensaio e un poemario novo rematados. Volvo a aqueles tempos difíciles nos que non sabía se ía saír.. Foi cumpridos os 40. Custou recuperarse. Nese tempo, un amigo poeta díxome: «As dificultades económicas, Yolanda, afectánnos máis emocionalmente do que estamos dispostos a admitir». É unha frase sinxela, pero foi como se me dese permiso a min mesma para sentir cousas que me estaba negando facéndome a forte.
– LVG: Nas mulleres esta presión é maior?
– YC: Si, non está ben visto que falen de cartos, deben ser modestas… Isto por unha banda, e pola outra, a presión de sermos fillas da terceira ola, ser mulleres empoderadas. (…)”
Arquivos da etiqueta: La Voz de Galicia
Alberto González-Garcés: “Os meus relatos teñen optimismo e esperanza”
Entrevista de Jorge Lamas a Alberto González-Garcés en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Por que este libro [Somos o que imaxinamos]?
– Alberto González Garcés (AG): Coa pandemia e coa miña xubilación decateime do valor do tempo. A partir de aí, tiven tempo para pensar, reflexionar, divertirme e escribir. Comecei por un libro de poemas, Alta mar, mar aberta (Medulia Editorial, 2023). Despois, seguín dándolle voltas a unhas notas de cousas que non sei moi ben se me pasaron ou se as imaxinei, e decidín escribilas.
– LVG: De aí o título?
– AG: Si, partín desa reflexión que fala do pasado coma dun país estraño. Cando estás pensando nel, no sabes moi ben se o que lembras do pasado foi así ou doutra maneira porque lle metes uns chiscos de imaxinación. Sen o coñecemento do pasado non hai cultura, pero, como dicía Nélida Piñón, sen a imaxinación non hai grandeza. Despois, lendo a numerosos escritores, cheguei á reflexión de que o mundo é enorme e acontecen moitas cousas nel, pero todas as cousas que suceden, pásanme a min agora. Por outra banda, a xente que eu coñezo pasa a vida predicindo o futuro, imaxinando que vai ser o futuro. Somos e queremos ser o que imaxinamos. De aí o título. Son cousas que todo o mundo pensa. O que fixen neste libro é darlle forma, baseándome en experiencias que vou transformando coa miña imaxinación.
– LVG: Son relatos moi variados, pero teñen un elemento optimista en común. Concorda?
– AG: Si, teñen optimismo e esperanza, con elas da gusto vivir, aínda que tamén son realistas. Nestes relatos hai unha dose alta de realismo, pero, en ocasións, transformado pola imaxinación. (…)”
Faleceu aos 53 anos Elizabeth Núñez
Desde La Voz de Galicia (fotografía proveniente das redes sociais de Elizabeth Núñez):
“Elizabeth Núñez Rama faleceu o 15 de abril aos 53 anos. Era a muller do poeta e editor Miguel Anxo Fernán Vello. Ambos residían en Carballo, onde o autor, que tamén foi deputado no Congreso, instalou Espiral Maior Foro. Abriu en novembro do 2021, e desde entón este local da Rúa do Sol converteuse nun espazo cultural fundamental, moi activo en presentacións literarias ou como club de lectura.
Neste proxecto, o papel de Elizabeth foi fundamental, polo menos como o de Miguel Anxo. Deseñaba, corrixía e preparaba os textos, organizaba as exposicións, elaboraba curiosas xoias que tamén estaban en venda… Puxo en práctica a súa ampla formación cultural. Naceu en Suíza, en Montreux, na beira este do lago Leman. Era filla de emigrantes da Laracha. Foi curadora de numerosas exposicións, traballou en galerías de arte, e nos últimos anos o seu traballo enfocábase en todo tipo de accións relacionadas con Espiral Maior Foro. Era case a alma da editorial, pero era con toda seguridade parte da alma de Fernán Vello.
Para este mércores 16 de abril, ás nove da noite, está previsto un acto civil de despedida no tanatorio San Antonio do polígono de Lendo, na Laracha. Este xoves será incinerada na intimidade familiar. “
Pilar García Negro: “Castelao contravén unha cegueira histórica coas mulleres”
Entrevista de Sandra Faginas a Pilar García Negro en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Podemos falar dun Castelao feminista?
– Pilar García Negro (PGN): Teño bastantes reservas para aplicar o adxectivo feminista, porque hoxe está tan devaluado! Sempre lembro unha sentenza moi axustada de Xosé Chao Rego, grande escritor, que dicía: «Os homes deixamos de ser machistas teóricos para converternos en masculinistas prácticos». Iso ten moito de verdade. No caso de Castelao hai un mérito indiscutíbel, porque contravén unha tendencia histórica e milenaria de moitos autores varóns sobre as mulleres, que se concentra en dúas palabras: cegueira e xordeira. E o que eu denomino tamén a práctica da ventriloquia. Personaxes femininos na literatura universal hai a esgalla, pero o que proxectan é a fantasía masculina. Fala o ventrílocuo, non elas.
– LVG: Non é o caso de Castelao.
– PGN: Non. Porque el salva ese obstáculo, ao igual ca outros autores superlativos doutras literaturas. Lemos A Celestina, de Fernando de Rojas, e aí son elas, tanto Celestina como Areúsa quen se expresan e se defenden. Ou Cervantes, no Quixote, no famoso discurso de Marcela, que é un auténtico manifesto da liberdade, da autonomía de conduta e da non submisión ao desexo masculino.
– LVG: En Galicia existen antecedentes neste aspecto?
– PGN: Si, contamos cunha tradición intelectual que cómpre coñecer. O padre Feixoo, moitos anos antes da Revolución francesa e da famosa declaración dos dereitos da muller, publicou o discurso XVI do seu Teatro crítico universal, que é Discurso en defensa de las mujeres, así de directo. Cunha defensa rotunda da nosa capacidade intelectual. O seu discípulo, o padre Sarmiento, con toda a clareza vaise referir tamén a que falta por ter escrita a metade da moral porque só a escribiron os homes. E di o mesmo da medicina. Ademais, defende que os oficios non teñen, como diriamos hoxe, marcas de xénero.
– LVG: Castelao é continuador desa tradición apuntando ás mulleres traballadoras.
– PGN: El ten unha sensibilidade particular para ver e escoitar as mulleres traballadoras e das clases populares, que son a inmensa maioría que recolle nas súas viñetas, nas súas estampas, no seus debuxos. Fainas protagonistas. E iso é transversal, porque vémolo en Cousas da vida, no Álbum Nós, n’Os álbumes de guerra, onde hai estampas absolutamente estremecentes con protagonistas femininas. Despois, claro, Castelao é fillo do seu tempo e de todas as circunstancias que marcan o contexto histórico no que viviu. Iso non escurece o que veño de comentar, que é relevante, porque na intelectualidade española coetánea ou máis amplamente contemporánea, hai cousas que caen das mans. Marañón xustifica a inferioridade intelectual feminina e o fatum biolóxico. Ortega y Gasset, Unamuno… En fin. (…)”
Xavier Seoane: “Este libro provócame melancolía, lémbrame aos que xa non están”
Entrevista a Xavier Seoane en La Voz de Galicia:
“A de Xavier Seoane é unha vida dedicada á cultura galega. Desde os seus inicios defendeu con vehemencia e elaboradas razóns as creacións dunha terra que alumeou nomes notables en case todas as disciplinas artísticas. Plumas e pinceis e voces e ciceis. Tras estes corenta anos de reflexións e conversas cos seus coetáneos, publica o ecléctico volume A árbore desvelada (colección Tambo, Kalandraka Editora), que presentou o mércores 12 de marzo nun encontro celebrado na sede da Asociación Cultural Alexandre Bóveda da Coruña.
«É un libro que se fraguou ao longo de moito tempo. De homenaxes e vivencias. Nel está retratada moita xente que eu coñecín en todos os ámbitos da arte», explica o autor. Pero non só de profundas interlocucións está composta esta obra. Dialogan nas súas páxinas diferentes estilos e formas de abordar a realidade. Mesmo diferentes xéneros. «Hai un apartado dedicado ás viaxes que fixen en coche por toda Europa; outro sobre figuras relevantes non galegas; e, por último, unha recompilación de poesías de diversa temática que tocan desde a traxedia de Gaza ata a loita feminista ou o episodio do Prestige», resume Xavier Seoane (A Coruña, 1954).
As personalidades que desfilan por este traballo son, en boa medida, os sospeitosos habituais da arte galaica. Por todas elas expresa Seoane nos seus versos infinita gratitude e agarimo. Por exemplo, Maruxa Seoane, viúva do pintor Luis Seoane, xunto á que tantas batallas culturais librou noutro tempo.
«Só ler o índice do libro provócame un sentimento de melancolía, porque me fai darme conta de todos os que saen que xa non están entre nós». Amoréanselle os recordos compartidos. As loitas comúns. Incluso os sempre civilizados desacordos. O respecto era a base de todas estas relacións sinérxicas. «Sempre tiven unha posición moi positiva e empática con todos os creadores. Cada un é fillo de seu pai, pero esas diferenzas que había eran estimulantes e marabillosas. Todos tiñamos consideración para as respectivas visións dos outros. O extraordinario daquela realidade era a súa inmensa riqueza. Cada un co seu mundo persoal e específico», evoca. (…)”
Noia: presentación de As minas dos ingleses: San Finx, con Joám Evans Pim e Manuel Lara Coira
A Pobra do Caramiñal: Día de Rosalía e presentación de A Landra viaxeira e o amigo Lambón, de Suso Bello e Sabela Olivares
Celia Díaz Núñez: “A miña novela naceu ao imaxinar un esqueleto emparedado nunha casa”
Rianxo: presentación de Os mortos que amei, de Iria Collazo López
Fran Fernández Davila: “A poesía debe ser o ximnasio dos narradores”
Entrevista de Pedro Rodríguez a Fran Fernández Davila en La Voz de Galicia:
“(…) A súa carreira foise construíndo premio a premio. Fran era enxeñeiro, un autor que non coñecía en exceso o mundo editorial e literario galego. «Fun presentándome a certames porque, aínda que me daba vergoña mostrar o que escribía, xa me aseguraba que houbese un grupo de persoas que me tiveran que ler e opinar sobre o que escribía». Gustoulles «e iso mola», recoñece entre risas. Eses premios son unha porta aberta «para os outsider, xente que vimos de fóra do mundo da literatura ou que non estamos tan presentes no día a día dos medios de comunicación», explica e anima a esas persoas que «escriben na escuridade» a atopar a súa oportunidade nos premios.
Aqueles primeiros logros animáronlle a seguir e, agora, a súa vida cambiou a mellor da man da escritura. «Para min é un exercicio de hixiene mental, un remedio contra o estrés e un momento para poñer pausa a unha vida que vai demasiado rápido», indica. «Pararse a mirar e pensar sobre o mundo é unha actividade que estamos deixando un pouco de lado. Penso que escribir apórtanos ese momento e fainos mellorar nunha serie de habilidades que, no mundo da intelixencia artificial, van ser moi valoradas». Fran tampouco se define como poeta ou novelista, vai cambiando de xénero por aburrimento. «Cando me canso dun paso ao outro», conta. Tamén está convencido de que non escribiría boa narrativa sen adestrar con poemas porque «a poesía debe ser o ximnasio dos narradores, conclúe.”
