Entrevista de Montse Dopico a Baldo Ramos en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Dixeches que Cartografía do exilio marcaría o final dunha etapa. Por que?
– Baldo Ramos (BR): Cando publico o meu primeiro libro no ano 2001, levaba escribindo 13 anos. E escribindo moito, case a diario. Textos que moi puntualmente viron a luz –case sempre baixo pseudónimo‐ e que foron compartidos publicamente en contadas ocasións. Cando decido editar o meu primeiro libro, estou convencido de que aí asentan os piares dun proxecto poético que vou edificando ata o ano 2014, cando teño a sensación de que pecho unha etapa dese proxecto, un ciclo, ou como lle gustaba dicir a Octavio Paz, unha “idade poética”. Facemos anos e pechamos portas. Agora toca pechar una porta. Distanciarse e centrarse en tentar abrir outras novas. Que non vaia publicar non quere dicir que non vaia seguir escribindo. A miña vida non a concibo sen facelo. Pero, como dixen nalgún verso, “non espero nada / e ninguén me espera”. Con todo, conto non ter que agardar outros 13 anos para ver editado un libro meu nunha editora comercial. E, por suposto, seguirei a traballar nos meus libros de artista de exemplar único, que para min son o xeito máis creativo de comunicarme literariamente.
– MD: Comentaches, tamén, que malia que ao principio pensabas que facías libros artesanais por non poder acceder ás editoriais, despois decatácheste de que o que che pedía o instinto era facer libro de artista. Por que?
– BR: Efectivamente, así foi. A orixe destes libros radica na necesidade de comunicar, de facer chegar os meus poemas a un posíbel lector dun xeito non subsidiario das editoras comerciais. Esa foi a motivación primeira, cando compartir o que escribía –como para todo poeta que empeza– esixía pouco menos que salvar un abismo.
Pero o caso é que logo de ter publicado nestes anos máis de 15 libros en editoras máis ou menos convencionais, semella paradoxal que os siga a facer, aínda que quizais non o sexa.
Pois naquel primeiro tempo, a razón verdadeira non era a autoedición, como eu pensaba, senón a necesidade de comunicar doutro xeito, dunha maneira alternativa e independente, para ter absoluta liberdade na mediación co receptor á hora de facer chegar o meu traballo e á hora de escoller formatos e contidos. Eu corto o papel, ilustro cada exemplar, escollo os textos que lle acaen mellor a cada obra, manuscribo os poemas e finalmente coso e pego cada obra. Trátase de libros de exemplar único. Nunca fixen tiraxe seriada de ningún deles. Isto é algo que pode parecer inxenuo e que semella un esforzo de formiga, pero para min é moi estimulante como creador.
– MD: Cartografía do exilio tentou explorar un camiño novo fronte á túa poética anterior. En que sentido? Por que sentías que se che esgotara o que viñas facendo?
– BR: Cando empezo a escribir este libro no ano 2007, sinto a necesidade de reorientar a miña poética, de trazado máis reflexivo –entendía eu nese momento–, máis interiorizado, máis estático, cara una voz máis horizontal, máis narrativa, máis exteriorizada (“saes ás rúas e escoitas. / abres os ollos e percorres as periferias da linguaxe”, no primeiro poema do libro, e no segundo: “cómpre erguer a vista e deixarse ver pola cidade, / transparentar as voces que a fan lexíbel”). Foi como un exercicio de experimentación, un desvío máis ou menos intencionado. Conforme avanzaba na súa escrita, deime conta de que ese camiño volvía levarme ao lugar de partida –unha das razóns da súa estrutura circular–, á raíz primeira da que penso que se alimenta a miña voz. Ás veces afastarse do camiño non nos leva a lugares distintos. (…)”