Desde a Deputación da Coruña:
“O escritor Xosé A. Neira Cruz é o gañador da XIV edición do Premio Raíña Lupa de Literatura Infantil e Xuvenil coa súa obra O enigma de Santiago. Neira Cruz convértese no primeiro escritor que gaña en dúas ocasións o certame convocado pola Deputación da Coruña.
Un xurado composto por Paula Carballeira, Míriam Ferradáns, Antía Otero e Tero Rodríguez, ademais do autor da edición anterior, Valentín Alvite, co deputado de Cultura, Xurxo Couto, como presidente, e a xefa de servizo, Mercedes Fernández Albalat como secretaria, decidiu conceder o premio á Xosé Antón Neira Cruz coa súa obra O enigma de Santiago, presentado co lema Tempos fugit.
O xurado destacou que a novela describe unha “trama arredor do poder que se artella a través de feitos históricos construíndo un relato atractivo destinado ao público infantil”. Valorou tamén o “dominio de referencias artísticas e o históricas, cunhas personaxes moi ben armadas, de maneira especial, o protagonista, que evoluciona ao longo da novela”.
A obra gañadora, segundo o xurado, establece unha “ligazón entre dúas épocas históricas a través dun elemento fantástico que, a pesar diso, resulta críbel e verosímil”. “O misterio da trama atrapa como unha promesa, procurando na experiencia lectora a sensación de estar ante un enigma que che gustaría que fose resolto e que atrapa como unha promesa”, explica o xurado na resolución do premio dunha obra que conta unha historia na que destaca “a presenza de relacións de poder nunha cidade que poden ser extrapolables á sociedade enteira, descubrindo os artificios de manexo do poder cun estilo narrativo moi acorde cos nosos tempos e coa lectura da actualidade”.
O xurado valorou tamén a alta calidade das obras presentadas e considerou que a de Neira Cruz supón unha importante achega á literatura galega.”
Arquivos da etiqueta: Deputación da Coruña
Actividades destacadas do Culturgal 2020
Noia: presentación de Noia e Muros. Paisaxes urbanas de séculos. II, de Pedro García Vidal, o 27 de novembro
A Coruña: presentación de Álvaro Cebreiro 1903-1956: caricatura, humorismo, ilustración, de Xesús Torres Regueiro
Compostela: Maratón de lectura Ricardo Carvalho Calero, na Fundación Granell, o 25 de novembro
V Xornada da Sección de Literatura Dramática. As artes escénicas e as súas literaturas ante crises e pandemias
A V Xornada da Sección de Literatura Dramática. As artes escénicas e as súas literaturas ante crises e pandemias é unha actividade organizada pola AELG co patrocinio do Concello da Coruña, Deputación Provincial da Coruña e CEDRO, e a colaboración da Universidade da Coruña.
As xornadas da Sección de Literatura Dramática da AELG naceron con vocación de pór en foco unha das manifestacións artísticas máis senlleiras e estratéxicas dun sistema literario e dunha cultura de seu.
Desde sempre, as artes vivas, especialmente o teatro e tamén a danza, utilizan o movemento, a emoción e, en moitos casos, a acción verbal, a palabra, para reivindicar, apuntar ou interrogar a comunidade que congregan sobre aspectos fundamentais da actualidade.
Sen necesidade de nos afastarmos moito, nin no tempo nin no espazo, levamos enfrontado, polo menos, dúas crises importantes: a crise económica que comezou arredor do ano 2008 e que usurpou moitos dereitos ao longo de case unha década, e agora, en 2020, a crise do coronavirus, Covid-19, e a declaración por parte do Goberno español do Estado de Alerta, recentralizador e confinador.
Tanto nunha como na outra crise estamos vendo que se establece unha orde de prioridades que adoita deixar en segundo plano necesidades básicas, que están na constitución do humano, como a realización cultural nas súas diversas e complementarias expresións.
Malia as prioridades que se poidan establecer nunha situación de alarma, cremos que estas non se deben utilizar para desprazar ou ignorar outros dereitos nin para descoidar asimetrías e necesidades como, por exemplo, o emprego da lingua galega nun territorio no cal se ve minorizada, as revindicacións do feminismo ou a produción e o acceso á cultura e ás artes.
No ámbito cultural, polas súas circunstancias colaborativas e dependentes de medios, as artes escénicas, o teatro e a danza, entre elas, sofren unha continua precarización. No entanto, nesta última crise, de emerxencia sanitaria, en que o confinamento foi o medio de loita contra a pandemia, puido comprobarse como as persoas necesitan estímulos e alicientes para cultivar e alimentar non só partes do seu corpo, senón tamén órganos como o cerebro, o sistema nervioso, e todo iso que, se callar, metaforicamente chamamos espírito, mais que é unha parte integral do corpo e da saúde. Non só se trata da saúde do sistema respiratorio, que pode ser atacado por un coronavirus, senón tamén doutros sistemas interconectados do corpo, que necesitan a medicina das artes, da literatura, do teatro, da danza, do cinema, da música, etc.
Estamos no momento de facer un diagnóstico non só do sistema público de saúde para enfrontar pandemias, mais tamén do sistema público de cultura e arte.
Estamos no momento, tamén, de ver como as literaturas producidas non só por e para o teatro, mais tamén por e para a danza, o circo, a ópera, a performance, etc. responden e actúan ante situacións de crise e alarma. Unha revisión e unha reflexión que contribúa, quizais, non só a xerar conciencia sobre a importancia da cultura para a saúde e o benestar común, mais tamén para afortalar ese sistema público de cultura e artes, que, até o de agora, na nosa contorna, sempre foi minimizado, recortado e marxinalizado.
Esta é a proposta arredor da cal xirarán os relatorios e as mesas de debate da V Xornada de Literatura Dramática da AELG. Unha proposta que, con certeza, ha encontrar os seus ecos e reflexos nalgúns dos procesos creativos que se van presentar no Festival Pezas dun Teatro do Porvir, porque, como xa sinalamos, as artes vivas nunca se mantiveron alleas ás cuestións máis acuciantes de cada época.
Por outra banda, un dos elos fundamentais desta V Xornada é servir como viveiro e estímulo para as creadoras e creadores que, nestes momentos, están a escribir ou a bosquexar algún tipo de peza para os palcos. Cómpre facilitarmos, visibilizarmos, abrirmos espazos de encontro para compartir eses procesos de creación e para encontrar unha complicidade e un diálogo que poida potenciar esas pezas en construción.
Coa alegría dun nacemento, celebrámolo a xeito de festival e chamámoslle PEZAS DUN TEATRO DO PORVIR, GALIZA + PORTUGAL, que, neste 2020, ampliamos a 7 os proxectos que serán amosados e compartidos en público. Ademais, queremos procurar o diálogo coas inquedanzas que, neste ámbito, podemos compartir coas dramaturgas e dramaturgos de Portugal, reforzando os lazos de irmandade que se remontan á orixe común da nosa lingua. Para promovermos as sinerxías e o diálogo, abrimos este III FESTIVAL PEZAS DUN TEATRO DO PORVIR, GALIZA + PORTUGAL a 4 propostas de Galiza e 3 propostas de Portugal.
Este ano, debido á situación derivada da pandemia da Covid-19, o formato será virtual. As persoas interesadas poderán ver a transmisión en directo na canle de Youtube da AELG, nesta ligazón.
Terá lugar o 20 de novembro de 2020 pola tarde e o 21 de novembro pola mañá directamente desde internet, na canle indicada anteriormente.
No desenvolvemento desta actividade aplicaranse os protocolos sanitarios vixentes en cada momento.
PROGRAMA
SEXTA FEIRA, VENRES, 20 DE NOVEMBRO
Emisión en directo desde a canle de Youtube da AELG.
– 16:30 Apertura da IV Xornada.
Interveñen:
– Rómulo Sanjurjo, Director da Área de Cultura do Concello da Coruña.
– Xurxo Couto, Deputado de Cultura da Deputación da Coruña.
– Cesáreo Sánchez Iglesias, presidente da AELG.
– 16:45 Mesa redonda As literaturas para teatro e danza fronte ás crises.
Presentación e moderación: Afonso Becerra.
Interveñen: Branca Novoneyra e AveLina Pérez.
– 17:50 Mesa redonda A cultura é un ben necesario en tempos de crise?
Presentación e moderación: Cilha Lourenço Módia.
Interveñen: Mercedes Queixas e Mercedes Rosón.
– 19:15 Aula maxistral a cargo de Mickael de Oliveira. Dramaturgo e Director artístico do END, Festival Encontros de Novas Dramaturgias de Portugal. Presentación a cargo de Afonso Becerra.
SÁBADO 21 DE NOVEMBRO
Desde a canle de Youtube da AELG.
Entre as 09:55 e as 13:30.
III Festival Pezas dun teatro do porvir, Galiza + Portugal. Procesos abertos de escrita dramática.
Convocatoria aberta a 7 proxectos de escrita dramática ou dramaturxia, para teatro, danza, circo ou outras modalidades escénicas, individuais ou colectivos, de dramaturgas/os que estean a escribir algunha peza nova ou que teñan unha peza recente e queiran abrila ao público, achegando un fragmento ou unha mostra desta. 4 proxectos de Galiza e 3 proxectos de Portugal.
Este festival consta dunha exposición ou mostra dun fragmento da peza ou da peza enteira, no caso de ser breve, dentro dunha duración máxima de 15 minutos. Xusto despois, haberá un tempo complementario para un breve debate ou conversa ao seu respecto, dentro dunha duración máxima 15 minutos.
As presentacións faranse no formato que cada dramaturga/o ou equipa de dramaturxia considere máis axeitado á peza ou fragmento da peza que vai mostrar.
Neste 2020, o formato será virtual, polo que se publicarán previamente uns vídeos de cada proposta das/os dramaturgas/os ou equipas de dramaturxia na canle de Youtube da AELG. O propio día 21, nas franxas horarias que sinalamos a continuación, retransmitirase cada vídeo e haberá unha conversa por videoconferencia duns 15 minutos cos/as autores/as, onde se lle trasladarán os comentarios máis relevantes publicados previamente na canle de Youtube. Deste xeito, búscase coñecer a reacción do público, nun diálogo que, quizais, poida servir para enriquecer, por parte da/o dramaturga/o ou equipa de dramaturxia, o acabamento desas pezas en proceso. Neste sentido, animávosvos a que comentedes as vosas opinións na propia canle de Youtube, de cara a facilitar e contribuír a que o seu proceso de creación poida abrirse ás vosas ideas, pensamentos e perspectivas.
Estas son as pezas escollidas, e os horarios en que terá lugar o visionado dos vídeos enviados previamente e a conversa posterior, sempre o día 21 de novembro na canle de Youtube da AELG:
– De 09:55 a 10:00 h. (Galiza). De 08:55 a 09:00 h. (Portugal). Breve presentación do Festival de Pezas 2020.
Obras galegas:
– De 10:00 a 10:30 h. (Galiza). De 09:00 a 10:00 h. (Portugal). Mudras familiares. Borja Fernández. O vídeo de presentación pode verse aquí.
– De 10:30 a 11:00 h. (Galiza). De 09:30 a 10:00 h. (Portugal). Mulleres que bailan na néboa. Ana Abad de Larriva. O vídeo de presentación pode verse aquí.
– De 11:00 a 11:30 h. (Galiza). De 10:00 a 10:30 h. (Portugal). Museo-viveiro. Helena Salgueiro.
– De 11:30 a 12:00 h. (Galiza). De 10:30 a 11:00 h. (Portugal). Vendo Opel Corsa. Pornós Teatro: Alba Pérez, Carlota Mosquera, Lucas Simón, Lydia Prada, Noelia González, Uxía Algarra e Yago Durán.
Obras portuguesas:
– De 12:00 a 12:30 h (Galiza). De 11:00 a 11:30 h. (Portugal). Anti-Benjamin. Ricardo Cabaça. O vídeo de presentación pode verse aquí.
– De 12:30 a 13:00 h (Galiza). De 11:30 a 12:00 h. (Portugal). Declaração de Amor. Isabel Milhanas Machado. O vídeo de presentación pode verse aquí.
– De 13:00 a 13:30 h (Galiza). De 12:00 a 12:30 h. (Portugal). DIY. Projeto Casa: Cátia Faísco.
Coa coordinación de Afonso Becerra de Becerreá, Vogal de Literatura Dramática da AELG, e Cilha Lourenço Módia, da Universidade da Coruña.
Gala do Libro Galego 2020
A Asociación Galega de Editoras (AGE), Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega (AELG), e a Federación de Librarías de Galicia (FLG), coa coordinación xeral da primeira entidade nesta edición, convocan a quinta edición dos Premios Gala do Libro Galego.
Con estes premios preténdese recoñecer a excelencia do traballo realizado no ámbito editorial ao longo do ano 2019 en Galicia. As modalidades Iniciativa cultural ou de fomento da lectura, Proxecto literario na rede e Xornalismo cultural, recoñecen a traxectoria de varios anos, valorándose, polo tanto, a constancia ao longo do tempo nestes ámbitos.
Estas distincións, sen dotación económica, xorden, en primeira instancia, das propostas das bases asociativas das tres entidades convocantes, para posteriormente seren sometidas a un proceso de revisión e posterior fallo por parte dun xurado externo.
A Gala do Libro Galego conta co apoio de CEDRO, da Xunta de Galicia, do Concello de Santiago de Compostela e da Deputación Provincial da Coruña.
A Gala do Libro Galego tiña prevista a súa celebración o 9 de maio de 2020 e a organización do evento decidiu manter as deliberacións do xurado e dar a coñecer os libros gañadores ese mesmo día e adiar a Gala para o sábado 21 de novembro, ás 12:00, en formato virtual desde a canle de Youtube da Gala.
O xurado desta quinta edición estivo formado pola xornalista e poeta Ana Romaní, a profesora Anxos Rial, o escritor Antón Riveiro Coello, a poeta Estíbaliz Espinosa, o editor e profesor Manuel Bragado, a tradutora María Alonso Seisdedos e o crítico literario e escritor Ramón Nicolás. O xurado celebrou unha reunión telemática para debater sobre as propostas finalistas nas quince categorías (que podedes consultar aquí) e que corresponden con obra publicada durante o ano 2019.
Os membros do xurado sinalaron as dificultades de elección entre un conxunto de obras de altísima calidade o que, segundo explicaron, quere dicir que estamos nun bo momento da creación literaria e do mundo do libro galego neste momento particularmente difícil que atravesa a sociedade.
Aquí tendes a listaxe completa das gañadoras e gañadores:
PREMIOS A OBRAS EDITADAS EN 2019
Ensaio e investigación
– Dentro da literatura, de Suso de Toro (Edicións Xerais de Galicia)
Un ensaio literario coa vocación de dar a coñecer os procesos da literatura, escrito desde a lectura e sen renunciar ao exercicio da divulgación do oficio da literatura e das maneiras de ler.
Divulgación
– A que cheiran as cores? A esperada guía para coñecer o cerebro, de Juan Casto Rivadulla Fernández (Editorial Galaxia)
O xurado destacou desta obra que explica dun xeito sinxelo e ameno todas as singularidades do cerebro. É un libro que responde á demanda de contar con máis libros de divulgación científica ben editados, ilustrados e en galego, que estean, como este, dirixido a un público moi amplo en idade e intereses.
Narrativa
– Seique (2ª ed. ampliada), de Susana Sanches Arins (Através Editora)
O xurado valorou o exercicio da memoria persoal e familiar e a proxección universal da mesma para compoñer un mosaico que se volve innovación estrutural e que o/a lector/a ten que recompor, así como o uso da oralidade na escrita.
Infantil
– A tartaruga Amodovou, de Paula Carballeira (Oqueleo)
O xurado salientou a recuperación dun estilo clásico para un xeito innovador na literatura infantil, no que salienta unha riqueza léxica e un xeito de narrar sen convencións que resulta atraínte e singular.
Xuvenil
– Os corpos invisibles, de Emma Pedreira (Edicións Xerais de Galicia)
O xurado considerou que era unha narración poderosa, que sobarda o xénero xuvenil. Incorpora moitos referentes femininos para formar con eles un corpo literario que fai rede con escritoras universais. A perspectiva da muller combina na obra cun manexo da forma narrativa.
Libro ilustrado
– Irmá paxaro, de Tamara Andrés, ilustracións de María Montes (Cuarto de Inverno)
O xurado destacou a conxunción e harmonía neste libro entre ilustración e texto, unha combinación na que tanto o texto como a imaxe van máis alá de ser complementarios, o que o converte nun libro cunha formulación novidosa.
Libro de banda deseñada
– A chaira, de Antonio Seijas (Alita Cómics Editorial)
Escollida por ser unha obra de autor que conta unha historia desacougante, dramática e desconcertante, con paisaxes que semellan pinturas e narración visual potente que combina a imaxe e a mensaxe.
Iniciativa bibliográfica
– Castelao. Construtor da nación. Tomo I. 1886-1930, de Miguel Anxo Seixas Seoane (Editorial Galaxia/Consorcio de Santiago)
Para o xurado é unha obra monumental, amplisimamente documentada e que responde ao traballo dunha vida de investigación, ademais de ser o inicio dun conxunto de tomos imprescindible para a historia de Galicia.
Tradución
– Frankenstein ou o Prometeo moderno, de Mary Shelley/Tradución de Samuel Solleiro (Aira Editorial)
O xurado destacou o valor de ser unha tradución que traslada á perfección a lingua do clásico orixinal e que conserva a forza da historia e o ritmo narrativa da novela, recuperando para o galego a forza dos clásicos universais.
Poesía
– Feliz Idade, de Olga Novo (Kalandraka Editora)
Destacouse a combinación de situacións vitais da autora, a súa circunstancia e o seu territorio xera neste libro unha serie de imaxe poéticas con moita tenrura e forza, ligadas a unha traxectoria coherente que volve sobre o telúrico, que mantén o pouso literario e incorpora elementos novidosos como a música sen apartarse do seu mundo habitual.
Teatro
– Citizen, do Grupo Chévere (Kalandraka Editora)
O xurado valorou que unha obra que marcou un antes e un despois nos escenarios galegos teña continuidade nun libro que, como obra escénica, conta unha historia contemporánea sobre a Galicia actual.
Libro mellor editado
– Fosforescencias, de Lupe Gómez/Ilustracións de Anxo Pastor (Alvarellos Editora)
Salienta a edición delicada, o emprego e combinación dos materiais e as ilustracións de Anxo Pastor.
PREMIOS A TRAXECTORIAS
Iniciativa cultural ou fomento da lectura
– Libraría Chan da Pólvora
Polo ímprobo labor que realizou a favor da poesía e da lectura, convértendose nunha libraría referente en Galicia e nun foco de dinamización arredor da poesía.
Proxecto literario na rede
– Kalandraka TV
O xurado valorou a promoción da lectura que realiza esta canle, especialmente nos ámbitos da lectura infantil e xuvenil, con contidos audiovisuais adaptados aos gustos das/os lectores/as máis novos/as.
Xornalismo cultural
– María Yáñez
O xurado recoñeceu a traxectoria de compromiso coas novas formas de contar e co uso das ferramentas de comunicación, sumando a tradición xornalística cos medios e plataformas para contalas, e sen deixar de lado os formatos da cultura popular.
Betanzos: “Cerna de Carvalho… Carvalho Calero”
Os Premios da Gala do Libro Galego 2020 terán formato virtual
“O 10 de novembro ás 12 horas tivo lugar, na sala circular do Auditorio de Galicia de Santiago de Compostela, a presentación pública da Gala do Libro Galego 2020 que este ano celebra a súa quinta edición e que terá un formato virtual. Será conducida por Quico Cadaval e difundirase o vindeiro sábado 21 de novembro, ás 12:00 desde a canle de Youtube da Gala.
Na presentación pública en rolda de prensa participaron por parte das entidades da organización, Henrique Alvarellos, vicepresidente da AGE, quen agradeceu ás entidades colaboradoras o seu apoio e afirmou que “o importante é soster a Gala nun momento de emerxencia coma este, pois a lectura e o libro reveláronse durante o confinamento coma un salvavidas e isto debe sensibilizarnos na consideración do libro como ben de primeira necesidade”; Xosé Antón Pedreira Mirás, vicepresidente da Federación de Librarías de Galicia, destacou a unidade das tres entidades do sector do libro organizadoras da Gala (AGE, AELG e FLG), e Cesáreo Sánchez, presidente da AELG, puxo en valor a visibilidade que ofrece a Gala ás obras literarias de autoría galega.
Por parte das entidades colaboradoras, Mercedes Rosón, concelleira de Acción Cultural do Concello de Santiago, foi a encargada de abrir e pechar o acto: “Celebramos os libros na nosa lingua e a lectura como sanación nestes difíciles momentos”, afirmou. Valentín García Gómez, secretario xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia, destacou o papel das administracións no seu apoio ao sector do libro: “Debemos arroupar o proceso creativo, o sistema cultural e literario galego”. Por motivos de axenda escusaron a súa ausencia as demais entidades colaboradoras na celebración do evento, o deputado de Cultura da Deputación da Coruña, Xurxo Couto, e a entidade CEDRO.
A Gala do Libro Galego tiña prevista a súa celebración o 9 de maio de 2020 e a organización do evento decidiu manter as deliberacións do xurado e dar a coñecer os libros gañadores ese mesmo día e adiar a Gala para o 21 de novembro, ás 12:00, en formato virtual desde a canle de Youtube da Gala.
Os Premios da Gala do Libro Galego están organizados pola Asociación Galega de Editoras (AGE), a Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega (AELG), e a Federación de Librarías de Galicia (FLG), contan coa axuda de CEDRO (Centro Español de Derechos Reprográficos), Xunta de Galicia, Concello de Santiago e é unha actividade subvencionada pola Deputación da Coruña.
O xurado desta quinta edición estivo formado pola xornalista e poeta Ana Romaní, a profesora Anxos Rial, o escritor Antón Riveiro Coello, a poeta Estíbaliz Espinosa, o editor e profesor Manuel Bragado, a tradutora María Alonso Seisdedos e crítico literario e escritor Ramón Nicolás. O xurado celebrou unha reunión telemática para debater sobre as propostas finalistas nas quince categorías (pódense consultar aquí) e que corresponden con obra publicada durante o ano 2019.
Os membros do xurado sinalaron a altísima calidade das obras o que dificultou a elección final. Isto certifica o bo momento da creación literaria e do mundo do libro galego neste intre particularmente difícil que atravesa a nosa sociedade.”
Crónica fotográfica de O Escritor na súa Terra – Letra E 2020, dedicada a Vítor Vaqueiro
A Homenaxe O/A Escritor/a na súa Terra, impulsada pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), chegou este ano á súa XXVI edición recaendo, por decisión unánime da súa Asemblea de Socios e Socias, na figura de Vítor Vaqueiro, que foi homenaxeado en Santiago de Compostela.
Esta iniciativa anual conforma xa unha tradición na traxectoria da Asociación, e tense constituído ao longo de máis de dúas décadas como unha celebración na que a terra de acollida do/a homenaxeado/a ten unha presenza fundamental. É vontade da AELG honrar escritores/as procurando o contacto directo co autor/a e a súa implicación persoal na xornada de homenaxe.
Unha celebración múltiple e popular en que se vén recoñecendo a entidade literaria de insignes figuras das nosas letras, a través dunha serie de eventos como a entrega do galardón Letra E de escritor/a (unha peza escultórica de Soledad Penalta), a plantación dunha árbore simbólica elixido polo propio autor (neste caso un carballo) e a colocación dun monólito conmemorativo.
Aquí pode verse a crónica fotográfica completa, da que publicamos a continuación unha pequena escolla:
