Xulio Pardo de Neyra: “Aposto por un nacionalismo galego rigoroso, fóra do roteiro indecente que criticamos no españolismo”

Entrevista de Marcos Pérez Pena a Xulio Pardo de Neyra en Praza:
“(…) – Praza (P): Por que Margarida a da sorrisa d’aurora é “o primeiro conto infantil galego de autor”?
– Xulio Pardo de Neyra (XPN): Aínda que eu mesmo xa expliquei que foi Risco quen, de xeito anónimo, en 1921 publica O Rei avarento, o primeiro conto infantil da nosa traxectoria cultural –eu mesmo editeino e nun volume analicei o seu tempo mercé ao Servizo de Publicacións da Universidade de Compostela— ; con efecto, Margarida a da sonrisa d’aurora é “o primeiro conto infantil galego de autor”. Publicouse por Nós en 1927 e mesmo poderiamos apuntar que é simplemente o primeiro se consideramos que nese 1921, o propio Evaristo Correa Calderón e o voceiro nacionalista en que tan ben se lle trataba, A Nosa Terra, anuncian a inminente saída do contiño A Princesa do Sorriso d’Ouro.
– P: Resultan interesantes as relacións e o interese que nese tempo esperta o galeguismo en moitas persoas próximas ás vangardas. A que cres que se debeu?
– XPN: Evidentemente, a Galiza das vangardas históricas e, especialmente, a Galiza da Época Nós que tan ben define Carlos Baliñas, é o momento auroral en que, por vez primeira, a nación se constitúe como tal entidade. Daquela, e por iso é tan importante, cando se produce a institucionalización do nacionalismo –falo da I Asemblea Nacionalista de 1918, celebrada en Lugo— , a Galiza chega á maioría de idade. Non é estraño, pois, que un fato de vangardistas, con Correa á cabeza, decidise agasallar á cultura galega coas primeiras probas da estética máis rompedora de entón. E, en boa lóxica, naqueles tempos onde a formación comezaba a se estender a máis capas dunha sociedade pechada e inzada polo levitismo máis reaccionario, chegou a xoves que, conscientes da súa pertenza a unha comunidade como a galega, se deixaron engaiolar polos ismos tan en boga naqueles anos. Evidentemente, daquela ser galeguista, ser nacionalista, podía implicar ás veces e en casos compromiso coa renovación, apertura e ilusión polo descoñecido, piares básicos no desenvolvemento de todas as persoas e os grupos. (…)”