Desde Nós Diario:
“A Xunta da Galiza acordou conceder as Medallas Castelao 2025 a Luar na Lubre, que este ano conmemora o seu 40 anoversario; Víctor Freixanes, ex presidente da Real Academia Galego; Emilio Pérez, presidente do grupo Pérez Rumbao; Rosa Rodríguez, médica xubilada de Atencion Primaria e a Asociación Galega de Afectados pola Esclerose Lateral Amiotrófica.
A Medalla Castelao é unha condecoración de carácter civil que concede a Xunta da Galiza e que “recoñece a achega profesional e persoal de personalidades ou institucións polo seu traballo no ámbito artístico, literario, intelectual ou en calquera campo significativo para a Galiza”.
Este galardón entrégase cada ano o 28 de xuño, para conmemorar a chegada á Galiza dos restos de Daniel Rodríguez Castelao. (…)”
Arquivo da categoría: Premios e concursos (outros)
Bases do XXIV Concurso de Relato Oral Tíralle da Lingua
Berta Dávila, Premio Ostana 2025 polo seu compromiso coas linguas minorizadas
Bases do XV Certame Curtas AS-PG
Xosé Ramón Freixeiro Mato, a ACP Ponte… nas ondas! e os proxectos CeibaRimas e Galego para peques gañan o XVI Premio Rosalía de Castro de Lingua da Deputación da Coruña
Desde a Deputación da Coruña:
“O filólogo e catedrático emérito Xosé Ramón Freixeiro Mato, na categoría A, para persoas; a Asociación Cultural e Pedagóxica Ponte… nas ondas!, na categoría B, para entidades, e os proxectos CeibaRimas e Galego para peques, galardoados ‘ex aequo’ na categoría C, a das iniciativas de dinamización para a poboación de menor idade, son as catro propostas gañadoras do XVI Premio Rosalía de Castro de Lingua da Deputación. Nun certame ao que concorreron 32 candidaturas, estes catro gañadores recibirán un premio de 5.000€.
O xurado, presidido pola deputada de Lingua, Soledad Agra, tivo como vocais os gañadores da pasada edición: a escritora, sociolingüista, política e profesora Pilar García Negro; a pedagoga Mariló Candedo Gunturiz, en representación de Nova Escola Galega, e o profesor e músico Arcadio González Nóvoa, do proxecto Aquí tamén se fala. Como secretaria actuou Dores Sánchez Alegre, técnica de normalización lingüística da Deputación.
Na categoría A (para persoas que destaquen na promoción da lingua galega de calidade e cunha identidade propia e unhas características xenuínas para empregala en todos os ambientes e con todos os estratos sociais), o xurado decidiu premiar a Freixeiro Mato “por ser un dos máis recoñecidos especialistas da lingua galega a nivel nacional e internacional, cunha brillante traxectoria desde os seus inicios no mundo do ensino até á actualidade”. “Freixeiro Mato”, valorou o comité avaliador, “representa unha figura incuestionable na defensa, estudo e promoción social do idioma, con multitude de traballos e actividades con tales encomendas, requirida tanto en congresos para especialistas canto en entidades e encontros de menores dimensións, mais comprometidos co futuro do galego”.
Na categoría B (para entidades que destaquen na promoción da lingua galega), a ACP Ponte… nas ondas! gaña o premio “por constituír unha iniciativa educativa e cultural pioneira que leva promovendo, dende 1995, o uso da lingua galega en contextos reais, creativos e interxeracionais”, segundo o xurado. “A través dunha metodoloxía participativa e transfronteiriza, o proxecto consolidouse como unha ferramenta eficaz na valorización, normalización e proxección internacional da lingua galega. Esta metodoloxía foi avalada e recoñecida pola UNESCO como un modelo de boas prácticas co patrimonio cultural inmaterial. O proxecto integra o galego como lingua vehicular en actividades comunicativas nos centros escolares (radio escolar, podcast, vídeos, certames…), favorecendo a súa aprendizaxe funcional e o seu uso espontáneo entre o alumnado”. O comité avaliador tamén destacou que “todas as actividades e proxectos que desenvolve Ponte… nas ondas! son de carácter transfronteirizo e están abertos á participación de centros educativos e entidades da lusofonía”.
Na categoría C (para proxectos concretos de dinamización lingüística que realicen un traballo específico cos tramos da poboación de menor idade, infancia e mocidade, e que atendan espazos emerxentes de uso da lingua co obxectivo de premiar a innovación e o futuro), o xurado decidiu que dúas propostas tiñan os mesmos merecementos para compartir o galardón. CeibaRimas, promovido pola Asociación Merenda Creativa, “por ser o primeiro e único proxecto de rap improvisado cen por cento en galego, que busca difundir o uso da lingua entre a mocidade, servíndose sérvese dun ámbito con gran popularidade entre a mocidade, como é o rap improvisado ou ‘freestyle'”. “O ‘freestyle’ e o mundo do hip hop en xeral son”, segundo a resolución, “ámbitos nos que case non se usa o galego, polo que vemos especialmente necesario un proxecto coma este, que permite que a mocidade se exprese libremente en galego e facendo uso dunha rama tan enxeñosa coma a improvisación”. Para o xurado, “o proxecto conta, ademais, cun amplo vínculo co mundo da regueifa, xa que algúns participantes proveñen desa disciplina. Desde a súa creación no ano 2020, realizaron máis de 80 obradoiros en concellos de todo o país, ensinando esta disciplina a persoas de todas as idades, mais sobre todo a xente moza”.
CeibaRimas repartirá a partes iguais os 5.000 euros en metálico do premio coa proposta Galego para peques, promovida por Fátima Suárez e Álvaro López, por ser, en valoración do xurado, “un proxecto audiovisual que vén encher un oco moi importante na creación e posta a disposición gratuíta e accesible de vídeos educativos e divertidos en galego para as primeiras etapas da infancia, xustamente a etapa de adquisición da lingua”. O comité avaliador destacou, ademais, “que o proxecto parta de dúas persoas a título particular, que se preocuparon na súa faceta de proxenitores por crear contido que non atopaban no mercado para as súas fillas e fillos”. A canle de Youtube de Galego para peques conta con máis de trinta entre cancións, contos e vídeos educativos e divertidos para que tanto as familias coma as profesionais da educación infantil poidan empregar na casa ou na aula. “Estamos a falar ademais”, valora o xurado, “dun proxecto inclusivo, pois tamén inclúe vídeos con pictogramas para axudar as persoas con necesidades educativas especiais”.”
Esther Estévez, Miguel Anxo Seixas Seoane e a asesoría xurídica da Deputación de Lugo, recoñecidos cos Premios Lois Peña Novo
Desde Nós Diario (foto de Miguel Anxo Seixas Seoane, por Xurxo Lobato):
“O xurado da XXIX edición dos Premios Lois Peña Novo acordou esta quinta feira, 22 de maio galardoar o traballo a prol da lingua galega da asesoría xurídica da Deputación de Lugo, da xornalista Esther Estévez e do historiador Miguel Anxo Seixas. Os premios, outorgados pola Fundación Peña Novo en colaboración coa Asociación de Funcionarios para a Normalización Lingüística, recoñece cada ano persoas, entidades ou empresas que, co seu labor, contribúen á promoción do idioma propio no ámbito das administracións públicas.
Nesta ocasión, o xurado recoñece a “iniciativa insólita e valente” da asesoría xurídica da Deputación de Lugo, un servizo que se está a converter nun referente para outras administración públicas no que ten a ver co impulso dunha “galeguización integral na práctica xurídica dunha institución pública”. Segundo destaca a acta dos premios, a asesoría, composta por sete profesionais do dereito –homes e mulleres– “utiliza exclusivamente o galego en todos os procedementos xudiciais tramitados desde a Deputación”, así como na representación xurídica dos concellos da provincia.
O seu exemplo, salientan, “tradúcese nun cambio radical nos usos lingüísticos dos xulgados de Lugo chegando mesmo ao TSXG, onde se resolven os procedementos en última instancia”. O xurado destaca o carácter innovador desta aposta que racha coa tradición desgaleguizadora do ámbito xurídico abrindo camiños para outras administracións e acreditando a súa capacidade para artellar un exercicio xurídico rigoroso, moderno e plenamente normalizado.
O xurado decidiu premiar tamén a xornalista e comunicadora Esther Estévez, polo “seu firme compromiso coa promoción e normalización da lingua galega, destacando como presentadora do espazo “Dígocho eu” –CRTVG–, un proxecto innovador, de formato breve, que combina pedagoxía e creatividade para achegar a lingua galega ás novas xeracións dun xeito atractivo e actual e que se emite regularmente acadando unha enorme repercusión nas redes sociais –TikTok, YouTube, Instagram etc.– converténdose nun referente comunicativo”.
Ademais, o xurado valora especialmente a súa capacidade para conectar coa xuventude, trasladando contidos lingüísticos de forma lúdica e accesíbel, promovendo un sentimento de orgullo e pertenza arredor da lingua galega; sumando novos seguidores e visualizacións, aos milleiros que xa están a contribuír a facer do galego “unha lingua de prestixio, moderna e útil, rompendo estereotipos e animando ao seu uso cotián en amplos sectores sociais”.
Por último, os Premios Lois Peña Novo tamén distinguen en 2025 Miguel Anxo Seixas, doutor en Historia da Arte Moderna e Contemporánea e un dos máis destacados investigadores da intelectualidade galega. “O seu traballo académico e divulgativo salienta especialmente pola profunda dedicación á figura de Alfonso Daniel Rodríguez Castelao, símbolo esencial da identidade nacional galega”, destaca o xurado, quen se detén na tese de doutoramento asinada en 2017 polo autor, titulada Alfonso Daniel Manuel Rodríguez Castelao. Biografía dun construtor da nación, “considerada a biografía máis completa e rigorosa publicada até o momento sobre o insigne galeguista”.
Desde 1984 Seixas fai parte da Fundación Castelao, entidade que actualmente preside, “impulsando a súa revitalización e reforzando o seu papel como axente dinamizador da memoria colectiva e da cultura galegas”. Ademais, apunta o xurado o seu compromiso coa promoción da lingua e identidade do país, así como coa recuperación de figuras clave da nosa historia e pensamento, “o que o converte, sen lugar a dúbidas, nun dos nomes imprescindíbeis do noso panorama intelectual”.
O xurado dos Premios Lois Peña Novo estivo presidido por Gregorio Ferreiro Fente, asesor técnico docente da Secretaría Xeral da Lingua, e integrado por Eva María Martínez Adega, profesora de ensino medio de Lingua e Literatura galegas; Obdulio Iglesias Otero, oficial da Policía Local do Concello de Redondela; Beatriz Varela Molares, técnica de educación do Concello de Santiago de Compostela; Xurxo Martínez González, responsábel do Servizo de Normalización Lingüística do Concello de Redondela, e Carme Pérez Vaquero, secretaria do colectivo Galeguizar Galicia.”
Xosé Antonio Neira Cruz, gañador do Premio Exeria de creación literaria 2025
Desde Nós Diario (foto do autor, desde Wikipedia):
“A proposta de creación literaria do escritor compostelán Xosé Antonio Neira Cruz resultou a gañadora da cuarta edición do Premio Exeria, co que o autor poderá desenvolver o seu proxecto de novela durante unha estadía dun mes na residencia La Baldi, situada na aldea de Montegiovi (A Toscana, Italia), e recibir unha axuda económica de 3.000 euros.
Convocado pola Concellaría de Capital Cultural de Santiago en colaboración coa Residencia Literaria 1863, xestionada pola escritora Yolanda Castaño, o Premio Exeria a proxectos de creación literaria escolleu a proposta do compostelán Xosé Antonio Neira Cruz como a gañadora da súa cuarta edición.
A decisión foi tomada por un xurado conformado por expertos da área compostelá no mundo do libro, como son Berta Dávila Fernández, Agustín Agra Barreiro e Gemma Sesar Ignacio, que estiveron asistidos polo técnico municipal de programación e xestión cultural.
O xurado valorou “a solvencia da proposta narrativa, o rigor e a coherencia do proxecto de traballo presentado e a relación da temática da obra coa contorna onde se desenvolverá a residencia”, tres cuestións que, indica a resolución, “sumadas á súa vinculación coa cidade de Santiago de Compostela, fan que a candidatura destaque pola súa adecuación aos criterios de valoración do premio”.
O escritor aloxarase na residencia Residencia La Baldi, situada na aldea de Montegiovi, no sur da Toscana, para concentrarse durante catro semanas no proxecto literario que presentou. (…)”
Amigos dos Museos de Galicia concede o Premio Pedra do Destino ao Museo do Pobo Galego
“O 17 de maio, Día dos Museos, no espazo cultural Portas Ártabras, de Amigos dos Museos de Galicia, este colectivo, pioneiro en Galicia, deu a coñecer o Premio Pedra do Destino, que neste ano estimaron conceder ao Museo do Pobo Galego de Santiago, pola súa necesidade de ser, constancia e saber nos fíns e na profesionalización destas institucións. O premio nesta ocasión consistirá nun gran cartel de cego, orixinal, dos primeiros anos do sc. XX, rescatado no mercado de antiguidades. Entrega que se efectuará no outono. Finalmente, Felipe-Senén insistiu no papel dos museos, como necesario complemento da educación, onde recobrar o diálogo, a igualdade e a liberdade pola paz. Cun refrixerio enxebre e brindis polo mellor futuro para os museos, convidouse aos numerosos asistentes a visitar museos.”
Compostela: presentación da Cátedra Otero Pedrayo e concesión da Insignia de Ouro a Manuel Lourenzo
Desde a Universidade de Santiago de Compostela:
“A Cátedra institucional Otero Pedrayo inicia o mércores 14 a súa andaina co acto de imposición da Insignia de Ouro da Universidade de Santiago ao actor e dramaturgo galego Manuel María Lourenzo Pérez.
Será o reitor Antonio López quen presida este acto ás 12.30 horas no Paraninfo da Universidade (Facultade de Xeografía e Historia), que estará acompañado da directora da cátedra, Dolores Vilavedra, e do co director, Francisco Durán.
A Cátedra traballará para manter, arrequentar e espallar o coñecemento do legado artístico e intelectual de Ramón Otero Pedrayo, en tanto figura sobranceira da Galicia do século XX. As súas actividades procurarán expandirse nos ámbitos galego, estatal e internacional impulsando a colaboración tanto con institucións e entidades públicas, o Institut Ramon Llull ou o Instituto Cervantes, por exemplo, como emanadas da sociedade civil, tal como diversas fundacións ou casas-museo na traxectoria, o pensamento e a obra do autor, así coma co estudo da tradición galeguista e da memoria da Xeración Nós e das súas principais figuras. “