Arquivo da categoría: Asociación de Escritoras-es en Lingua Galega

Bases do VIII Festival Pezas dun Teatro do Porvir 2025: Galiza + Portugal

Destacado

Publicado o por

Aquí poden consultarse as Bases do VIII Festival Pezas dun Teatro do Porvir 2025: Galiza + Portugal, organizado pola AELG co apoio do Concello da Coruña, CEDRO, o Camões-Centro Cultural Português em Vigo, e a subvención da Deputación da Coruña.

Foto de Carlota Mosquera, gañadora da edición anterior.

BASES DA CONVOCATORIA PARA O VIII FESTIVAL PEZAS DUN TEATRO DO PORVIR 2025: GALIZA + PORTUGAL

O Festival terá lugar dentro da X Xornada da Sección de Literatura Dramática 2025, o domingo 19 de outubro de 2025, no Teatro Rosalía de Castro da cidade da Coruña, entre as 10:00 e as 21:00 h., aproximadamente.

Convocatoria aberta a 7 proxectos de artes escénicas que utilicen textos en galego ou portugués, individuais ou colectivos, para un espectáculo en calquera das modalidades e xéneros das artes escénicas. Debe tratarse dunha peza ou proposta escénica que estea en proceso de creación/realización.

Un comité de selección, formado por Afonso Becerra, Vogal de Literatura Dramática da AELG, Xosé Paulo Rodríguez, director do Teatro Rosalía de Castro (TRC) da Coruña e Célia Guido Mendes, en representación do Camões–Centro Cultural Português en Vigo (Camões–CCP em Vigo), baseándose en criterios artísticos, escollerá 4 propostas de Galiza e 3 propostas de Portugal, para ser (re)presentadas no VIII Festival Pezas dun Teatro do Porvir 2025: Galiza + Portugal.

Unha vez (re)presentadas, as/os creadoras/es de cada proxecto deberán emitir un voto secreto polo proxecto que consideren mellor, excluíndo na papeleta de votación o seu propio. Estes votos e os do comité organizador e, se así o considerar, o da persoa convidada de honra, concederán o IV PREMIO VIII FESTIVAL PEZAS DUN TEATRO DO PORVIR 2025, que consistirá na estrea da peza. É importante sinalar que, unha vez (re)presentados os proxectos, o xurado pode considerar que ningún deles reúne as características ou condicións necesarias e, por tanto, deixar o premio deserto.

O funcionamento deste festival consta dunha exposición ou mostra dun fragmento da peza ou da peza enteira, no caso de ser breve, dentro dunha duración máxima de 15 minutos. Xusto despois, haberá un tempo complementario para unha breve análise, debate ou conversa ao seu respecto, dentro dunha duración máxima 15 minutos.

No breve debate posterior ás presentacións búscase coñecer a reacción do público, nun diálogo que pode servir para enriquecer, por parte da/o dramaturga/o ou equipa de dramaturxia, o acabado desas pezas en proceso.

As (re)presentacións faranse no formato que cada dramaturga/o ou equipa de dramaturxia considere máis axeitado. Para a selección do proxectos privilexiaranse aqueles en que as presentacións reforcen ou indaguen no escénico, máis do que na simple lectura dun texto.

Aínda que o nome deste evento é “Festival”, non contamos coas infraestruturas nin a capacidade de produción dun festival de artes escénicas ao uso. Neste caso trátase dun espazo diáfano, cunha luz xeral e con mínimas posibilidades no que atinxe a equipamento técnico. Tampouco hai tremoias nin persoal técnico ao servizo das (re)presentacións dos proxectos. Por tanto, é necesario que as/os creadoras/es amosen o seu traballo, ou o bosquexo do seu traballo, dentro das súas propias capacidades para facelo.

Condicións:

– Asígnase un orzamento total de 450 euros para cada proxecto seleccionado desde Galiza e 550 euros para cada proxecto seleccionado desde Portugal, onde se entenden incluídos todos os custos (desprazamentos, etc.).

– Prazo para a presentación de propostas: 14 de setembro de 2025.

– A selección dos proxectos será realizada por parte da organización (Afonso Becerra de Becerreá, vogal da Sección de Literatura Dramática da AELG; Xosé Paulo Rodríguez, director do Teatro Rosalía de Castro da Coruña; e Célia Guido Mendes, en representación do Camões–Centro Cultural Português em Vigo (Camões–CCP em Vigo) en función de:

+ Descrición e formulación do proxecto.
+ Breve mostra da peza.
+ Currículum das/os dramaturgas/os.

Estes materiais deberán ser enviados en formato dixital, antes das 24 h. do 14 de setembro de 2025, a: oficina@aelg.org

– As/os creadoras/es seleccionados para (re)presentar os seus proxectos escénicos deben comprometerse a estar presentes durante toda a xornada que dura o Festival (dentro da X Xornada da Sección de Literatura Dramática 2025, o domingo 19 de outubro de 2025, no Teatro Rosalía de Castro da cidade da Coruña, entre as 10:00 e as 21:00 h., aproximadamente) e participar nos debates dos proxectos (re)presentados polas/os súas/seus colegas, de tal xeito que poidan, ao final da xornada, emitir o voto correspondente para o IV Premio VIII Festival Pezas dun Teatro do Porvir 2025: Galiza + Portugal.

IV PREMIO VIII FESTIVAL PEZAS DUN TEATRO DO PORVIR 2025

Ademais do orzamento asignado a cada proposta para a súa (re)presentación no VIII Festival Pezas dun Teatro do Porvir 2025: Galiza + Portugal, un comité, formado polo Vogal de Literatura Dramática da AELG, Afonso Becerra, o director do Teatro Rosalía de Castro da Coruña, Xosé Paulo Rodríguez, Célia Guido Mendes, en representación do Camões–Centro Cultural Português em Vigo, e, se así o considerar, a persoa convidada de honra, e contando cos votos das/os creadoras/es participantes, seleccionará unha das propostas para ofrecerlle a posibilidade de ser estreada. O xurado tamén podería decidir deixar o premio deserto se os proxectos (re)presentados non reunisen as características e condicións necesarias.

***

BASES DA CONVOCATÓRIA PARA O FESTIVAL PEÇAS DE UM TEATRO DO PORVIR 2025: GALIZA + PORTUGAL

O Festival terá lugar dentro da X Xornada da Sección de Literatura Dramática 2025, o domingo 19 de outubro de 2025, no Teatro Rosalia de Castro da cidade da Corunha, entre as 10h00 e as 21h00, aproximadamente.

Convocatória aberta a 7 projectos de artes cénicas que utilizem textos em galego ou português, individuais ou colectivos, para um espectáculo em qualquer das modalidades e géneros das artes cénicas. Deve tratar-se de uma peça ou proposta cénica que esteja em processo de criação/realização.

Um comité de seleção, formado por Afonso Becerra, Vogal de Literatura Dramática da AELG, Xosé Paulo Rodríguez, director do Teatro Rosalía de Castro da Corunha, e Célia Guido Mendes, em representação do Camões–Centro Cultural Portugués em Vigo, baseando-se em critérios artísticos, escolherá 4 propostas de Galiza e 3 propostas de Portugal, para serem (re)presentadas no VIII Festival Peças de um Teatro do Porvir 2025: Galiza + Portugal.

Uma vez (re)presentadas, as/os criadoras/es de cada projecto apresentado deberão emitir um voto secreto pelo projecto que considerem melhor, excluindo na papeleta de votação o próprio projecto. Estes votos e os do comité organizador e, se assim o considerar, concederão o IV PRÉMIO VIII FESTIVAL PEÇAS DE UM TEATRO DO PORVIR 2025, que consistirá na estreia da peça. É importante assinalar que, uma vez (re)presentados os projectos, o júri pode considerar que nenhum deles reúne as características ou condições necessárias e, portanto, deixar o prémio deserto.

O funcionamento deste festival consta de uma exposição ou mostra de um fragmento da peça ou da peça inteira, no caso de ser breve, dentro de uma duração máxima de 15 minutos. Imediatamente a seguir, haverá um tempo complementar para uma breve análise, debate ou conversa ao seu respeito, dentro de uma duração máxima de 15 minutos.

No breve debate posterior às presentações procura-se conhecer a reacção do público, num diálogo que pode servir para enriquecer, por parte da/o dramaturga/o ou equipa de dramaturgia, o acabado dessas peças em andamento.

As (re)presentações fazer-se-ão no formato que cada dramaturga/o ou equipa de dramaturgia considerar mais acaído. Privilegiar-se-ão as apresentações que reforcem ou indaguem no cénico, mais do que na simples leitura de um texto.

Embora o nome deste evento é “Festival”, não possuímos as infraestruturas nem a capacidade de produção de um festival de artes cénicas ao uso. Neste caso trata-se de um espaço diáfano, com uma luz geral e com mínimas possibilidades no que atinge a equipamento técnico. Também não há tramóias nem pessoal técnico ao serviço das (re)presentações dos projectos. Portanto, é preciso que as/os criadoras/es mostrem o seu trabalho, ou o rascunho do seu trabalho, dentro das suas próprias capacidades para fazê-lo.

Condições:

– Atribui-se um orçamento total de 450 euros para cada projecto seleccionado desde a Galiza e 550 euros para cada projecto seleccionado desde Portugal, onde se entendem incluídos todos os custos (deslocamentos, etc.)

– O prazo para a apresentação de propostas: 14 de Setembro de 2025.

– A selecção dos projectos será realizada por parte da organização (Afonso Becerra de Becerreá, vogal da Secção de Literatura Dramática da AELG; Xosé Paulo Rodríguez, director do Teatro Rosalia de Castro da Corunha; e Célia Guido Mendes, em representação do Camões–Centro Cultural Portugués em Vigo) em função de:

+ Descrição e formulação do projecto.
+ Breve mostra da peça.
+ Currículo das/os dramaturgas/os.

Estes materiais deverão ser enviados em formato digital, antes das 24 h. do 14 de Setembro de 2025, a: oficina@aelg.org

– As/os criadoras/es seleccionadas/os para (re)presentarem os seus projectos cénicos devem comprometer-se a estarem presentes durante toda a jornada que dura o Festival (dentro da X Xornada da Sección de Literatura Dramática 2025, o domingo 19 de outubro de 2025, no Teatro Rosalia de Castro da cidade da Corunha, entre as 10h00 e as 21h00, aproximadamente) e participarem nos debates dos projectos (re)presentados pelas/os suas/seus colegas, de tal modo que possam, ao final da jornada, emitirem o voto correspondente para o IV Premio VIII Festival Peças de um Teatro do Porvir 2025: Galiza + Portugal.

IV PRÉMIO VIII FESTIVAL PEÇAS DE UM TEATRO DO PORVIR 2025

Para além do orçamento atribuído a cada proposta para a sua (re)presentação no VIII Festival Peças de um Teatro do Porvir 2025: Galiza + Portugal, um comité, formado pelo Vogal de Literatura Dramática da AELG, Afonso Becerra, o director do Teatro Rosalía Castro da Corunha, Xosé Paulo Rodríguez, Célia Guido Mendes, em representação do Camões–Centro Cultural Português en Vigo, e, se assim o considerar, a pessoa convidada de honra, Roberto Pascual, dramaturgo, investigador e docente, ex-director da MIT de Ribadávia, e contando com os votos das/os criadoras/es participantes, seleccionaram propostas para oferecer-lhe a possibilidade de ser estreada. O júri também poderia decidir deixar o prémio deserto de os projectos (re)presentados não reunirem as características e condições necessárias.

Información sobre protección de datos
A responsábel do tratamento é a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega. A finalidade do tratamento é a prestación do servizo que se detalla na solicitude ou actividade organizada. A base legal do tratamento é o cumprimento dunha obriga contractual na prestación dun servizo. Os seus datos conservaranse unicamente durante os prazos de prescrición legalmente aplicábeis. Pódense comunicar os seus datos a terceiras/os organizadoras/es ou colaboradoras/es da actividade. No caso de solicitar certificado de asistencia, os seus datos comunicaranse ao/á impartidor/a da actividade. Pode acceder, rectificar, suprimir os seus datos e nos casos determinados opoñerse ao tratamento, limitar o seu uso ou portar a outra/o responsábel. Tamén pode solicitar a tutela da Axencia Española de Protección de Datos ou presentar unha reclamación ante a mesma.

A Coruña: Roteiro Sempre en Galiza. Sempre con Castelao, con Pilar García Negro, o 28 de xuño

Destacado

Publicado o por

Esta iniciativa da AELG pretende dar a coñecer as cidades e vilas do país da man das nosas escritoras e escritores, que exercen de guías tomando como base obras propias ou alleas vinculadas a eses espazos. Deste xeito, posibilítase que a cidadanía goce persoalmente dos espazos físicos na súa relación coa memoria literaria.

O roteiro Roteiro Sempre en Galiza. Sempre con Castelao, guiado por Pilar García Negro, xirará arredor dos seguintes eixos:
– Tempo vital e histórico de Castelao.
– Artista, escritor, político nacionalista, patriota galego.
– Exilio e obra derradeira. Sempre en Galiza.

Terá lugar o sábado 28 de xuño, a partir das 12:00 horas, na cidade da Coruña. O punto de saída é: Xardíns dos Cantóns, diante do busto dedicado a Castelao. Non é necesaria inscrición previa.

Esta actividade conta co apoio do Concello da Coruña.

Información sobre protección de datos
A/O responsábel do tratamento é a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega. A finalidade do tratamento é a prestación do servizo que se detalla na solicitude ou actividade organizada. A base legal do tratamento é o cumprimento dunha obriga contractual na prestación dun servizo. Os seus datos conservaranse unicamente durante os prazos de prescrición legalmente aplicábeis. Pódense comunicar os seus datos a terceiras/os organizadoras/es ou colaboradoras/es da actividade. No caso de solicitar certificado de asistencia, os seus datos comunicaranse ao/á impartidor/a da actividade. Pode acceder, rectificar, suprimir os seus datos e nos casos determinados opoñerse ao tratamento, limitar o seu uso ou portar a outra/o responsábel. Tamén pode solicitar a tutela da Axencia Española de Protección de Datos ou presentar unha reclamación ante a mesma.

Canido, Ferrol: presentación do libro Eu cantar, cantar, cantarei…, o 30 de maio

Publicado o por

O Escritor na súa Terra: Xosé Manuel Beiras. Compostela, 2025

Publicado o por


A Homenaxe O Escritor na súa Terra: Xosé Manuel Beiras. Compostela, 2025, impulsada pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), co apoio do Concello de Santiago de Compostela, Deputación da Coruña, CEDRO e Xunta de Galicia, chega este ano á súa XXXI edición, recaendo na figura de Xosé Manuel Beiras, de quen se destaca, dentro da súa extensa traxectoria vital, a súa faceta como ensaísta e tradutor, así como a súa xenerosa colaboración coa AELG, sendo parte do Consello Directivo da Asociación entre 1982 e 1986. Está previsto que sexa homenaxeado en Santiago de Compostela o sábado 14 de xuño de 2025.

Esta iniciativa anual conforma xa unha tradición na traxectoria da Asociación, e tense constituído ao longo de máis de dúas décadas como unha celebración na que a terra de acollida do homenaxeado ten unha presenza fundamental. É vontade da AELG honrar escritoras/es procurando o contacto directo co autor e a súa implicación persoal na xornada de homenaxe.

Unha celebración múltiple e popular en que se vén recoñecendo a entidade literaria de insignes figuras das nosas letras, a través dunha serie de eventos como a entrega do galardón Letra E de escritor (unha peza escultórica), a plantación dunha árbore simbólica elixida polo propio autor, e a colocación dun monólito conmemorativo.

PROGRAMA DE ACTOS

11:30 h. Descubrimento do monólito conmemorativo e plantación da árbore escollida polo autor, un teixo. No Parque de Galeras. Acceso libre para todo o público.
Intervencións de:
– Goretti Sanmartín, Alcaldía do Concello de Santiago de Compostela.
– Cesáreo Sánchez Iglesias, Presidencia da AELG.
– Xosé Manuel Beiras.

12:30 h. Acto de entrega da “Letra E”. No Auditorio do Centro Galego de Arte Contemporánea (CGAC) (Rúa Valle Inclán, 2). Acceso libre para todo o público, até completar capacidade do espazo.
Intervencións de:
– Goretti Sanmartín, Alcaldía do Concello de Santiago de Compostela.
– Lectura da concesión da Letra E.
– Cesáreo Sánchez Iglesias, Presidencia da AELG.
– Laudatio do autor, por Miguel Anxo Fernán-Vello.
– Entrega da peza escultórica, elaborada por Silverio Rivas.
– Xosé Manuel Beiras. Intervención do homenaxeado. Resposta á laudatio.

14:30 h. Xantar de confraternidade posterior no Restaurante A Nave de Vidán (Avenida Mestra Victoria Míguez, 44). É necesario inscribirse previamente enviando un correo electrónico a oficina@aelg.org até o 9 de xuño, indicando nome e apelidos.


O programa pode descargarse en formato .pdf aquí.

ANTERIORES MERECEDORES/AS DESTE GALARDÓN

I Edición: ANTÓN AVILÉS DE TARAMANCOS
1995 • Boa, Taramancos
II Edición: BERNARDINO GRAÑA
1996 • Cangas do Morrazo
III Edición: MANUEL MARÍA
1997 • Outeiro de Rei
IV Edición: MARÍA XOSÉ QUEIZÁN
1998 • Vigo
V Edición: XOSÉ NEIRA VILAS
1999 • Gres, Vila de Cruces
VI Edición: UXÍO NOVONEYRA (póstumo)
2000 • Parada do Courel
VII Edición: LUZ POZO GARZA
2001 • Ribadeo
VIII Edición: XOSÉ CHAO REGO
2002 • Vilalba
IX Edición: XOSÉ FERNÁNDEZ FERREIRO
2003 • Nogueira de Ramuín
X Edición: SALVADOR GARCÍA-BODAÑO ZUNZUNEGUI
2004 • Teis, Vigo
XI Edición: PURA E DORA VÁZQUEZ
2005 • Ourense
XII Edición: MARÍA DO CARME KRUCKENBERG
2006 • Vigo
XIII Edición: MANUEL LOURENZO
2007 • O Valadouro
XIV Edición: XOSÉ VÁZQUEZ PINTOR
2008 • Melide
XV Edición: AGUSTÍN FERNÁNDEZ PAZ
2009 • Vilalba
XVI Edición: MARILAR ALEIXANDRE
2010 • Santiago de Compostela
XVII Edición: PACO MARTÍN
2011 • Lugo
XVIII Edición: XAVIER RODRÍGUEZ BAIXERAS
2012 • Ribadeo
XIX Edición: MARICA CAMPO
2013 • O Incio
XX Edición: XABIER P. DOCAMPO
2014 • Castro Ribeiras de Lea
XXI Edición: XOSÉ MARÍA ÁLVAREZ CÁCCAMO
2015 • Vilaboa
XXII Edición: HELENA VILLAR JANEIRO
2016 • Rianxo
XXIII Edición: MARÍA PILAR GARCÍA NEGRO
2017 • Lugo
XXIV Edición: NACHO TAIBO
2018 • Oleiros
XXV Edición: PILAR PALLARÉS
2019 • A Coruña
XXVI Edición: VÍTOR VAQUEIRO
2020 • Santiago de Compostela
XXVII Edición: CONCHA BLANCO
2021 • Cee
XXVIII Edición: XOSÉ MANUEL MARTÍNEZ OCA
2022 • Pontevedra
XXIX Edición: FINA CASALDERREY
2023 • Pontevedra
XXX Edición: EULOXIO R. RUIBAL
2024 • Santiago de Compostela

Información sobre protección de datos
A/O responsábel do tratamento é a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega. A finalidade do tratamento é a prestación do servizo que se detalla na solicitude ou actividade organizada. A base legal do tratamento é o cumprimento dunha obriga contractual na prestación dun servizo. Os seus datos conservaranse unicamente durante os prazos de prescrición legalmente aplicábeis. Pódense comunicar os seus datos a terceiras/os organizadoras/es ou colaboradoras/es da actividade. No caso de solicitar certificado de asistencia, os seus datos comunicaranse ao/á impartidor/a da actividade. Pode acceder, rectificar, suprimir os seus datos e nos casos determinados opoñerse ao tratamento, limitar o seu uso ou portar a outra/o responsábel. Tamén pode solicitar a tutela da Axencia Española de Protección de Datos ou presentar unha reclamación ante a mesma.

O Equipo Chaira e María de Vrea, Mestres e Mestras da Memoria 2025

Destacado

Publicado o por

O Equipo Chaira -grupo de investigación etnográfica formado por Mercedes Salvador, Ofelia Carnero, Xoán R. Cuba e Antonio Reigosa– e a veciña da parroquia de Folgoso (Cerdedo, Ourense) María Fraíz Canaval (María da Vrea) veñen de ser elixidos como Mestres e Mestras da Memoria 2025 da AELG (Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega) desde a Sección de Literatura de Tradición Oral da AELG, previa deliberación do Grupo de Traballo composto por Ana Acuña, Antonio Reigosa, Calros Solla, Carme Pernas Bermúdez, Cesáreo Sánchez Iglesias, Félix Castro Vicente, Lois Pérez, Xosé Manuel Varela e Xurxo Souto.

O acto de entrega dos galardóns que organiza a AELG terá lugar nunha gala o venres, sexta feira, 24 de outubro no Vello Cárcere de Lugo.

A AELG vén de elixir a través do grupo de traballo da Sección de Literatura de Tradición Oral as persoas distinguidas cos premios Mestre e Mestra da Memoria 2025, que veñen recoñecer a traxectoria e labor daquelas persoas que se distinguen pola preservación e transmisión do patrimonio inmaterial da nosa literatura de tradición oral.


O Equipo Chaira comezou a súa andaina en 1992, hai máis de trinta anos. Os integrantes, entón persoal adscrito ao Museo Provincial de Lugo, Mercedes Salvador, Ofelia Carnero, Xoán R. Cuba e Antonio Reigosa, comezaron a súa actividade co obxectivo de facer un inventario exhaustivo, o máis completo posíbel da literatura de tradición oral dos concellos da Terra Cha. Recolleron inxentes testemuños das 68 parroquias dos  concellos de Abadín, Begonte e Vilalba. O resultado daquelas campañas foron moitas horas de gravacións en cintas magnetofónicas, horas dedicadas ás transcricións que arquivamos e numerosos textos dos que chegamos a publicar unha pequena parte baixo o título Da fala dos brañegos. Literatura oral do concello de Abadín en 2004.

Máis aló do proxecto Terra Cha, o Equipo Chaira seguiu o seu camiño realizando traballos de campo en varios lugares da provincia de Lugo, como é o caso do feito, este tamén intensivo, no concello da Pontenova a partir de 1996, e outros con menor alcance xeográfico en Candelos, Arroxo, na Fonsagrada, e varias sesións na Casa da Fonte de Esmeriz, en Chantada. O resultado do recompilado no concello da Pontenova editouno o Servizo de Publicacións da Deputación de Lugo en 1998, e reeditouno en 2004, co título Polavila na Pontenova. Lendas, contos e romances.


Centos de coplas, cancións, adiviñas ou trabalinguas que superan o milleiro adornan o percorrido vital de María da Vrea, veciña natural da parroquia de Folgoso (Cerdedo, Ourense), María Fraíz Canaval (María da Vrea), de noventa e dous anos. María naceu na casa da Vrea e lugar de Covas o 3 de agosto de 1933. A máis nova de catro irmáns, María é filla de Ramiro Fraíz Iglesias (A Insua-Castrelo) e de Xosefa Canaval Matelo (Folgoso). O seu nome de pía enféitase co chamadeiro da Vrea –locativo–, xa que a casa familiar se ergue ao pé da Vrea Vella (Verea Vella), unha ancestral vía de comunicación que atravesaba, de oeste a leste, o sur do territorio de Cerdedo (hogano, só se conservan retallos). María foi un case nada á escola «Aprendín as catro reghras e pouco máis», porén soletreou dende cativa un moito do catecismo do labrego, é dicir, da vida suxeita e sacrificada do agro. Ela mesma recorda o que se dicía daquela: «O traballo do neno é pouco, e quen o desproveita é un louco». O migallo que asistiu á escola rendeulle ben, pois, amais da lectura, da escritura e dos rudimentos matemáticos, boa parte do seu repertorio en castelán (romances, cancións, oracións…) deprendeuno na unitaria de Folgoso (escola mixta con tabique segregador), ao coidado da mestra Manuela Cachafeiro: «Liamos esas poesías nos libros, e a min quedábanme». Se había que atender a visita do inspector e María non estar presente, a mestra non dubidaba en ila buscar á casa, para deixar a institución docente en bo lugar. A memoria da cativa era un valor seguro.

A Coruña: Ferrados de Letras 2025

Publicado o por


Ferrados de Letras 2025 é unha iniciativa da Asociación Veciñal da Agra do Orzán, coa colaboración da AELG e o apoio do Concello da Coruña.

O sábado 31 de maio, ás 19h30, no Auditorio do Centro Sociocultural Ágora da Coruña (Lugar Agramela, 17), desenvolverase o festival Ferrados de Letras: unha pequena mostra do traballo cultural que, ao longo do ano, se vén facendo na Asociación Veciñal Agra do Orzán. Traballo aberto ao que a veciñanza se pode incorporar cando queira.

Nos últimos anos mudouse o formato deste espectáculo programando unicamente mostras dos colectivos que veñen tendo actividade cultural na Asociación Veciñal Agra do Orzán. É así que estará o grupo Parabéns, que ha achegar ao seu xeito de facer a música que senten, aos gaiteiros/as, a Tradivivas Agra (cantareiras/os e pandeireteiras/os), a cantadores e cantadoras… en definitiva, a unha morea de amigas e amigos que entenden que facer e espallar a nosa cultura é unha obriga que todas e todos temos como habitantes desta terra.

Mais este ano haberá unha novidade: todas e todos os asistentes ao Ágora terán a oportunidade de actuar no espectáculo. Vanse repartir na entrada algunhas cantigas tradicionais e populares para que, cando se indique desde o escenario, aquelas persoas que as queiran recitar ou cantar poidan facelo (unha persoa da organización indicará o xeito e o momento de o facer).

As Letras Galegas deste ano son unha homenaxe á cultura tradicional representada nunhas poucas cantareiras. Pois ben, foron miles as que cantaron, tocaron, bailaron e fixeron cultura nos seráns, nos turreiros, nas foliadas, nas xuntanzas familiares e amicais, nos traballos do campo e do mar… e son moitas as persoas que seguimos ao facer no día a día. É por isto que, a homenaxe deste ano é colectiva e cadaquén podemos sentírmonos parte desta homenaxe.

Copresentan o acto Florinda Antelo Cambeiro, presidenta da Asociación Veciñal Agra, e Beatriz Maceda, en representación da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega.

Este festival, como todas as actividades do programa “Agra no Ágora”, son de acceso libre e gratuíto; o programa está financiado polo Concello da Coruña e deseñado en colaboración coa Asociación Veciñal Agra.

Prezo: de balde. Non se precisa reserva previa nin retirar billete de entrada.

Crónica fotográfica do acto polo Día das Letras Galegas 2025 na Coruña, o 18 de maio

Publicado o por

Estas son algunhas das fotografías do acto polo Día das Letras Galegas que tivo lugar diante do Teatro Rosalía de Castro, na Coruña. A crónica fotográfica completa pode verse aquí.

Letras Galegas 2025 na Coruña, o 18 de maio

Publicado o por


O domingo 18 de maio ás 12h00 terá lugar un acto polo Día das Letras Galegas diante do Teatro Rosalía de Castro, na Coruña. Esta actividade, organizada cada ano en colaboración coa A. C. Alexandre Bóveda, chama a ler a obra das persoas homenaxeadas no Día das Letras Galegas, dedicada neste 2025 á poesía popular oral, personificada en Adolfina e Rosa Casás Rama, de Cerceda, Eva Castiñeira Santos, de Muxía, e Manuela Lema, Teresa García Prieto e Prudencia e Asunción Garrido Ameixenda, integrantes estas catro últimas das Pandeireteiras de Mens (Malpica). Este é un ano especial porque homenaxea tamén a moitas mulleres, a meirande parte delas anónimas, que foron figuras centrais na creación, preservación e transmisión da lingua e da cultura galega.

Se ben a música foi da man da poesía sempre, no Día das Letras Galegas 2025 é mais claro que nunca. Por iso animamos a ler, ou cantar, un texto de poesía popular ou calquera texto sobre a lingua galega. Realizarase alí mesmo, dirixido por Marta Pumares, pandeireteira e grande coñecedora da música tradicional, un obradoiro no que se aprenderán tres pezas do repertorio das homenaxeadas este ano. O público que se anime a ler/cantar pola súa conta pode enviar previamente aquí o texto escollido.

Para o obradoiro e para asistir a toda a actividade non é necesario inscribirse.

A AELG súmase á Carta Aberta dirixida por Creators for Europe United á Comisión Europea sobre a Intelixencia Artificial

Destacado

Publicado o por

Transcribimos a carta escrita por Creators for Europe United dirixida a Henna Virkkunen, vicepresidenta executiva da Comisión Europea responsábel de Soberanía Tecnolóxica, Seguridade e Democracia, en que se solicita unha maior protección dos valores europeos e as obras creativas.
Creators for Europe United está formado por autoras/es, músicas/os, actrices, actores, cineastas, fotógrafas/os, ilustradoras/es, compositoras/es, deseñadoras/es, arquitectas/os, xornalistas, tradutoras/es, artistas, produtoras/es, editoras/es e representantes dos medios de comunicación e as industrias culturais de toda Europa.

Desde a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega mantemos o noso compromiso na defensa das/os creadoras/es de contido e sumámonos ás voces europeas en defensa dos dereitos de autoría. No final do texto, podes acceder ao formulario de sinatura para apoiar a Carta.

“25 de abril de 2025

Estimada Vicepresidenta executiva Virkkunen,
Protexa a alma creativa de Europa!

Europa é moito máis que unha área xeográfica. É unha promesa cultural, unha promesa de liberdade, diversidade, innovación e cooperación. Esta promesa inspirou artistas, creadoras/es e visionarias/os durante xeracións.
Hoxe, porén, esta herdanza vese ameazada, non só pola división política, senón por un desenvolvemento tecnolóxico que degrada o noso traballo creativo a un mero recurso: a intelixencia artificial xenerativa.
Nós, as voces das industrias creativas europeas –autoras/es, músicas/os, actrices/actores, cineastas, fotógrafas/os, ilustradoras/es, compositoras/es, deseñadoras/es, arquitectas/os, xornalistas, tradutoras/es, artistas, produtoras/es, editoras/es e representantes dos medios de comunicación e as industrias culturais–, estamos dando a voz de alarma.
Os nosos dereitos como creadoras/es e titulares de dereitos están sendo sistematicamente erosionados baixo o pretexto de «promover a innovación». Miles de millóns de obras creativas estanse utilizando como base para sistemas de IA sen o noso coñecemento, sen o noso consentimento e sen remuneración. A Comisión Europea fixo moi pouco para protexernos disto.

Por tanto, instamos a que se tomen medidas decisivas e rápidas:
1. Transparencia total sobre os traballos, contribucións e actuacións que se usaron e se usarán para adestrar modelos de IA xenerativa e outro fins.
2. Remuneración axeitada polo uso das nosas obras.
3. Aplicación coherente das leis de dereitos de autoría aplicábeis, mesmo contra as empresas tecnolóxicas.
4. Participación das industrias culturais, creativas e dos medios de comunicación en todos os procesos reguladores para o goberno da IA.

A intelixencia artificial depende do noso contido creativo para funcionar. Sen ela, a IA está cega, baleira e sen palabras. Na actualidade, son exclusivamente os/as desenvolvedores/as dos modelos os que se benefician, mentres as/os creadoras/es e titulares de dereitos están sendo expropiadas/os.
A IA pode ser un motor de progreso, pero só se se basea en sólidos alicerces xurídicos e éticos.
Se Europa perde as súas creadoras e creadores, non só perderá a súa identidade cultural, mais tamén un dos seus sectores económicos máis fortes. Sacrificar este potencial significa pór en perigo o futuro de Europa.

Facemos un chamamento encarecido para:
Protexer a alma creativa de Europa, protexer os valores e as obras europeas. Actuemos agora para garantir un desenvolvemento xusto, transparente e conforme á lei da intelixencia artificial. Europa non pode ficar de brazos cruzados mentres se desvalorizan os seus fundamentos culturais.
Con énfase e moita preocupación, mais tamén coa esperanza de contar cunha potente e xusta regulación.”

Ligazón para asinar a petición

A AELG adhírese ao manifesto Intelixencia Artificial e Dereitos de Autor

Publicado o por

Desde a AELG adherímonos ao Manifesto Intelixencia Artificial e Dereitos de Autor, do que achegamos a continuación a súa tradución ao galego, feita por Xavier Queipo.

“O Consello Europeo de Escritores (EWC), o Consello Europeo da Asociación de Tradutores Literarios (CEATL) e a Federación de Editores Europeos (FEP) piden aos Estados membros e á Comisión Europea:

a) PROTEXER OS LIBROS CREADOS POR HUMANOS.
b) ETIQUETAR OS PRODUTOS XERADOS POR INTELIXENCIA ARTIFICIAL E
c) RESERVAR A APLICACIÓN DE CALQUERA FINANCIACIÓN PÚBLICA CULTURAL A OBRAS CREADAS POR HUMANOS.

Diante da proliferación de producións xeradas pola Intelixencia Artificial (IA) que tentan imitar a arte humana, é dicir, novelas, poemas, fotos ou ilustracións, moitas veces atribuídas a falsos creadores humanos; os asinantes queren expresar a súa firme obxección a consideralos produtos cuestionables como obras de arte. As obras de arte son creadas unicamente por seres humanos. Polo tanto, ningún destes produtos poden ser considerado como obras creativas. Tamén hai que subliñar que os produtos non fabricados por humanos non deberían de se beneficiar de lexislacións específicas sobre dereitos de autor, que é un axioma crucial para valorar as obras de arte.

Os “libros” xerados pola intelixencia artificial son produtos falsos e, a miúdo, mesmo daniños que corren o risco de esgotar as lexítimas fontes de ingresos de escritores, tradutores literarios, editores e libreiros. A cadea de valor contábel existe de xeito integrado para ofrecer aos lectores unha oferta o máis ampla posíbel de obras literarias auténticas.

Así e todo, recentemente, estamos a ver unha afluencia aparentemente incontrolábel de libros xerados por intelixencia artificial, que prexudican non só aos autores, a outros titulares de dereitos e ao ecosistema do libro, senón ao conxunto da sociedade, ao pór en cuestión unha das actividades máis nobres da cultura humana, a narración e a creación escrita.

Secasí, o sector do libro pide o apoio dos responsábeis políticos para desenvolver un sólido sistema de control e un marco legal correspondente co máis alto nivel de transparencia arredor dos produtos xerados pola IA. Ademais, hai necesidade urxente de informar aos consumidores sobre o asunto. Para protexer e apoiar o ser humano, creadores, escritores, tradutores literarios e artistas, os libros deben ser recoñecidos como “un legado e un activo fundamental da humanidade, e a creatividade debe de se recoñecer como un proceso que axuda ás persoas a expresarse e repensar as súas formas de ser e de facerse”.

Os asinantes sosteñen que só deberían beneficiarse de especial tratamento as obras creadas por humanos (tal como, mais non limitado a, protección de dereitos de autor, financiamento cultural ou premios literarios) que as obras literarias gozan cando se colocan no mercado. Ademais, unímonos a deplorar o feito que os produtos compilados por modelos xerativos de IA foron desenvolvidos a través dun roubo masivo de obras protexidas por copyright, tomadas sen permiso, atribución ou remuneración aos autores e outros titulares de dereitos, e cuxa existencia no mercado canibaliza a fonte lexítima de ingresos de millóns de escritores, tradutores literarios, editores e libreiros a un ritmo sen precedentes, o que pon en perigo todo o ecosistema cultural europeo.

Os asinantes piden unha obriga de transparencia efectiva para os produtos xerados pola intelixencia artificial que claramente os distinga das obras realizadas polos seres humanos. Ademais dos beneficios sociais dun forte transparencia para estes produtos, este tipo de medidas tamén traería vantaxes para lectores e consumidores, en termos de equidade e elección.

Deben tomarse as máximas precaucións para evitar calquera forma de financiamento público destinado á cultura, ou concedidos polas Administracións Públicas a organismos culturais, sexan entregados a propietarios de software, programadores ou desenvolvedores, ou produtores de libros compilados con IA. Hai que ter coidado especial para evitar bibliotecas financiadas con fondos públicos que compren este tipo de produtos.

Recoñecendo todo o anterior, pedimos:

• Desenvolver un mecanismo robusto para a transparencia en torno á aparición de produtos xerados pola IA semellantes aos libros, e, polo tanto, confuso para o público. Este sistema deberá identificar responsabilidades, para unha mellor protección dos consumidores, lectores, autores e outros titulares de dereitos.

• Adoptar medidas especiais para evitar que a UE financie con fondos públicos procedentes de programas dedicados á cultura (como Europa Creativa) e beneficie aos codificadores ou ás empresas de IA xeradora, cando se trata de produtos similares aos libros. Isto inclúe, pero non se limita a, bolsas de estudo, residencias ou programas de viaxes, bolsas de redacción ou tradución, bolsas de publicación, etc., e todo tipo de premios e premios culturais financiados con fondos públicos (recomendamos especificalo nas normas dos premios).

• Despregar iniciativas lexislativas e programas de formación a nivel da UE para promover unha mellor concienciación entre consumidores e lectores sobre o que é unha obra cultural e o que é unha estafa produto dunha compilación non humana.

A Unión Europea debe dar exemplo de como se debe protexer e valorar a cultura humana e defender o papel fundamental que xogan os libros na protección da democracia, o fomento da empatía e liberdade de expresión, axudando os cidadáns a desenvolver o pensamento crítico así como a gozar dunha fonte de calidade de entretemento e educación.

Os asinantes

O EWC (European Writers’ Council) é a federación máis grande do mundo que representa exclusivamente a autores do sector do libro e constituído por 50 asociacións de escritores e tradutores literarios profesionais de 32 países. Os membros do CEE son máis de 220.000 autores profesionais, que escriben e publican en 35 idiomas.

O CEATL (Consello Europeo de Asociacións de Tradutores Literarios) é unha organización internacional sen ánimo de lucro creada en 1993 como plataforma onde se atopan asociacións de tradutores literarios de diferentes países europeos, que se articula para poder intercambiar opinións e información e unir forzas para mellorar o estado e condicións de traballo dos tradutores. Hoxe é a maior organización de tradutores literarios en Europa, con 36 asociacións de 28 países, que representan a unhas 10.000 persoas tradutores literarios.

FEP (Federación de Editores Europeos) representa a 31 asociacións estatais de editores de libros, revistas e materiais educativos, en todos os formatos, en Europa. FEP é a voz do gran maioría das editoriais en Europa.”