Desde a Real Academia Galega:
“A Real Academia Galega dedicaralle o Día das Letras Galegas 2026 a Begoña Caamaño (Vigo, 14 de outubro de 1964 – Santiago de Compostela, 27 de outubro de 2014). Así o decidiu a institución no pleno ordinario celebrado esta mañá no pazo municipal de María Pita (A Coruña), unha sesión na que tamén se valoraron as candidaturas de Antón Tovar, Miguel González Garcés e Enrique Labarta Pose. A RAG celebrará a narradora, autora serodia de dúas novelas nas que reescribiu os mitos da Odisea e o artúrico, e mais a xornalista, nun momento en que urxe reconstruír o espazo dun xornalismo para a cidadanía, comprometido coa verdade e co uso do galego. Coa lembranza de Begoña Caamaño, as Letras 2026 serán unha festa asomada á contemporaneidade, á pulsión do presente e á ollada feminista que vertebrou o seu pensamento, o seu traballo intelectual e a súa biografía.
A proposta de Begoña Caamaño foi presentada polas académicas Ana Romaní, Marilar Aleixandre, María López Sández, Margarita Ledo Andión, Chus Pato e Francisco Fernández Rei. De acordo cos estatutos da RAG, discutiuse canda as outras tres formalizadas na primeira xuntanza ordinaria do pleno da institución tras a sesión extraordinaria do Día das Letras Galegas do ano en curso, que ten as cantareiras e a poesía popular oral como protagonistas. A que se homenaxeará no 2026 será de novo unha voz feminina, desta volta a dunha autora en singular pero que escolleu proxectarse no colectivo da palabra literaria e da voz xornalística.
“Literatura e xornalismo son na autora instrumentos para o coñecemento, outra forma de reflexión e acción, desde o rigor do saber, o estimulante exercicio da razón e a complicidade da maxia e dos soños”, reza o texto da candidatura aprobada. “A figura de Begoña Caamaño dialoga hoxe cunha parte moi activa da profesión xornalística e literaria, traslada outra experiencia de ambas as dúas. Cómplice dese tecido de voces que é a literatura, coma colchas tecidas con retallos, voz coral na que se recoñece, entrégase á narrativa sen desoír a interrogación da xornalista e a esixencia da lectora”, prosegue.
A de Caamaño é así unha obra para a ética, para o movemento, para o pensamento crítico, para un país e un idioma que cultivou con precisión e esmero, conclúen as propoñentes, que subliñan a imposibilidade de delimitar seccións na súa traxectoria. “A constante implicación con causas sociais, culturais e políticas perfilan unha biografía movida por unha magnética paixón vital de lúcida intelixencia e xenerosa determinación. Atenta lectora da realidade social, audaz nas súas formulacións, vibrante no debate, Begoña Caamaño, viaxeira curiosa á procura do encontro co outro, do recoñecemento da diferenza, implícase na defensa dos dereitos humanos, o pacifismo, a solidariedade, a dignidade, a liberdade, con sólidas conviccións mobilízase na crítica da inxustiza social, as opresións, o poder o os seus abusos, as desigualdades e os privilexios”, abundan. (…)”
Arquivo da categoría: Institucións
Lisboa: Alva Martínez Teixeiro participa no workshop “Reflorestar o património: museus e a retomada dos povos indígenas”
Ver aquí.
Monografía temática “As letras das mulleres”, desde o Consello da Cultura Galega
Desde o Consello da Cultura Galega:
“A incorporación das escritoras ás institucións literarias suscita múltiples tensións sobre a lexitimidade, a paridade, o recoñecemento e as prácticas diverxentes. Estes debates sobre as estruturas culturais repercuten tamén na esfera social e provocan reaccións e campañas, particularmente no activismo feminista. Máis concretamente, esta monografía mostra reflexións e documentos sobre a participación das creadoras e intelectuais na celebración do Día das Letras Galegas e na Real Academia Galega.
As achegas das expertas aportan argumentos para actualizar o debate. Ana Romaní e Ánxela Lema ofrecen unha mirada crítica sobre as incomodidades que xorden arredor das autoras homenaxeadas nas Letras Galegas mentres que Susana Arins aborda unha iniciativa feminista popular para o recoñecemento de autoras das letras galegas vivas. Co foco posto na Real Academia Galega, as contribucións de Iolanda Veloso, Dolores Vilavedra e María Reimóndez fan memoria de dúas campañas realizadas entre 2010 e 2011 para instar á elección de máis mulleres como académicas de número. E a política de lavado lila (purplewashing) da RAG no ano da súa fundación, en 1906, ocupa a achega histórica de Helena González.
A documentación histórica recollida no apartado “escritas no tempo”, recupera iniciativas de diverso signo que reivindican unha maior presenza de mulleres nas institucións literarias: a proposta de candidatura de María Xosé Queizán feita polo Consello Municipal da Muller de Vigo en 2010; o manifesto “O xogo das cadeiras” e as reaccións que provocou en 2011; os manifestos da celebración anual “Nosa Señora das Letras” d’A Sega desde 2014; a campaña “Dez mulleres para as Letras Galegas 2018”; e mais o “Manifesto de Soutomaior” publicado en 2021.
Ofrécense tres galerías gráficas: Académicas desde 1906, homenaxeadas no día das Galegas nas Letras d’A Sega e mais no Día das Letras Galegas da RAG. Singularizan cada unha das autoras e intelectuais elixidas á vez que ofrecen unha liña do tempo do recoñecemento institucional que pon en evidencia as carencias e interrupcións.”
Claudio Rodríguez Fer, elixido membro da Academia Europea das Ciencias e das Artes
Malpica: acto central do Día das Letras Galegas 2025
O Ministerio de Cultura convoca as axudas para a creación literaria en 2025
O Ministerio de Cultura convocou as axudas para a creación literaria en 2025, en réxime de concorrencia competitiva. Poden consultarse aquí. A resolución completa pode verse nesta ligazón. A presentación de solicitudes finaliza o 4 de xuño de 2025.
Henrique Monteagudo, novo presidente da Academia: “A política lingüística ten que ir alén de lexislar o galego no ensino”
Entrevista a Henrique Monteagudo en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): A súa foi a única candidatura á presidencia da Academia. Quere iso dicir que había unanimidade ou que ninguén quere asumir un posto que é un “marrón”?
– Henrique Monteagudo (HM): É o tradicional. Só excepcionalmente se presenta máis dunha candidatura porque a Academia non pode funcionar en clave de “goberno-oposición”. É unha entidade na que participamos de forma voluntaria e na que traballamos ad amorem. De feito, temos prohibido cobrar polo traballo realizado nela. Sendo así, e cuns recursos moi precarios, sería unha tolería traballar nun contexto de confrontación.
– ND: Prometeu unha política de continuidade.
– HM: Sería absurdo que dixese outra cousa, porque levo na dirección da Academia desde 2013. É lóxico que fale de continuidade, mais tamén é certo que estamos collendo as rendas da entidade persoas dunha xeración distinta e, polo tanto, tamén hai lugar para unha evolución. (…)
– ND: Daquela a política lingüística debe ir máis lonxe da escola.
– HM: Claro, hai que pensar nunha política global, pensar como difundimos referentes de prestixio en galego para a rapazada. Cando eses referentes son sólidos, hai ferramentas para resistir mellor a presión do castelán. É só un elemento, pero quero dicir que a política lingüística debe ir alén de leis e orzamentos –que son imprescindíbeis– para preocuparnos por aspectos de liderado social desde a nosa lingua.
– ND: E, neste debate, que papel debe e pode xogar a Academia?
– HM: A Academia non ten competencias na implementación de políticas públicas, nin debe telas, porque para iso están os mecanismos democráticos, empezando polo Parlamento. Pero si ten un capital simbólico importante –é escoitada– e un caudal de coñecemento –por definición, unha academia é unha reunión de xente sapiente–. Co primeiro pode influír nas elites sociais e políticas; e co segundo, pode elaborar propostas e críticas ben fundamentadas. Penso que iso é o que está facendo, na medida das súas posibilidades, e eu, que traballo directamente no tema, tratarei de ser máis incisivo nestas cuestións.
Desde a institución temos datos directos da situación da lingua e, realmente, son moi impactantes. Mais tamén temos coñecemento do que se fai noutros lugares para mellorar a situación de linguas minorizadas, e aí é onde eu penso que poderiamos actuar de forma máis efectiva. (…)”
Xosé Carlos López Bernárdez ingresa na Academia de Belas Artes como figura imprescindíbel na investigación do movemento renovador da arte galega
Desde Nós Diario:
“O historiador da arte e colaborador do Sermos Galiza Carlos López Bernárdez (Vigo, 1958) ingresou o sábado 26 de abril na Real Academia Galega de Belas Artes (Ragba), nun acto celebrado no Marco –Museo de Arte Contemporánea de Vigo–, como académico de número da Sección de Expertos nas Artes da institución após a lectura do seu discurso “Un contexto para a arte galega de entreguerras”.
O presidente da Ragba, Manuel Quintana Martelo, deu a benvida a Carlos López Bernárdez como novo académico dunha institución que nos últimos dez anos renovou máis de 50 % dos membros do seu plenario, candidaturas comprometidas “cunha visión contemporánea na que o patrimonio cultural se analiza e defende segundo as claves do actual momento histórico”.
Destacou a claridade coa que López Bernárdez pon en relación arte e literatura, unha cuestión que con frecuencia está pendente nos estudos teóricos. Tamén sinalou que a curiosidade cultural do novo académico está patente nas súas crónicas semanais sobre diferentes exposicións, con análises dos artistas. Ademais, o presidente da Ragba aproveitou para sinalar que a Galiza posúe “boas e grandes coleccións de arte públicas e privadas”, e reclamou a creación dun gran Museo de Arte Galega que poida albergar no futuro estas coleccións.
Xosé Carlos López Bernárdez comezou a súa disertación agradecendo a súa incorporación á Ragba e manifestado a súa lembranza admirativa a súa antecesora na Sección de Expertos nas Artes, a historiadora da arte Ana Goy Diz, “analista rigorosa do pasado artístico, experta na nosa arquitectura renacentista e barroca e no noso patrimonio cultural”.
Emocionado nunha xornada tan especial para el, López Bernárdez lembrou os seus, seus pais xa finados, e toda a súa familia e amigos “parceiros nos camiños da vida e da arte”. Tamén destacou a súa ledicia por ter feito este acto na súa cidade e, concretamente no Marco, xa que se criara no barrio do Areal a escasos metros do museo.
Rememorando os inicios, López Bernárdez volveu a vista atrás, a finais dos anos 70, á época universitaria en Compostela onde cursou a licenciatura de Xeografía e Historia e foi elaborando unha “consciente asunción da lingua e cultura galegas” como algo central da súa propia existencia.
Xa daquela, o historiador fixo as súas primeiras reflexións sobre como entender o papel da arte no contexto nacional. Acabados os estudos, o seu traballo inicial de análise cultural dirixiuse á literatura galega, sendo profesor de lingua e literatura durante 32 anos no Ensino Medio; desde aí, e nos últimos 25 anos, comezou unha aproximación á análise da historia da arte galega, interesado polo problema do poder e do lugar co obxecto de colaborar na creación dunha escrita propia da modernidade e da arte galegas.
“As miñas achegas tentaron incidir na necesaria descentralización e ruptura dos esquemas centralistas para elaborar unha reescritura situada da nosa historia, afastándonos das lóxicas asumidas e asumindo a consciencia do lugar desde o que falamos. Este cuestionamento da cartografía dominante, levoume a participar desde a Galizaa nunha alternativa ligada á idea de lugar e de espazo”, explicou.
O historiador recalcou que é fundamental analizar o pasado desde o presente e o presente desde o pasado para realizar unha historia da arte entendida como intervención crítica, tal como demostran as novas prácticas dos estudos culturais da visualidade, co fin de construír unha relación dialéctica entre a tradición en que está inserido o valor orixinario da obra e o seu presente.
“A relación da plástica co campo literario e coa historia literaria e lingüística é dunha importancia primordial para entender contextos como o galego, fortemente marcado por un conflitivo proceso de construción nacional”, asegurou. Así, López Bernárdez fixo referencia ao proceso do Rexurdimento, un movemento de finais do século XIX que propugnaba a recuperación dos valores culturais e da identidade política galega, para a continuación centrar o seu discurso na produción do movemento renovador da arte galega dos anos 20, no período republicano, na Guerra Civil e no exilio, tendo como cadro xenérico a Europa de entreguerras. (…)”
Henrique Monteagudo, novo presidente da Real Academia Galega
Desde a Real Academia Galega:
“O pleno da Real Academia Galega, reunido na tarde do 4 de abril en sesión extraordinaria, apoiou a candidatura de Henrique Monteagudo (Muros, 1959) á presidencia. O décimo cuarto presidente da RAG estará acompañado na comisión executiva por Ana Boullón Agrelo como secretaria; María López-Sández na tesourería; María Dolores Sánchez Palomino como arquiveira bibliotecaria e Lourenzo Fernández Prieto como vicesecretario.
Neste novo período de “continuidade e novo pulo” a Academia seguirá a traballar na defensa do idioma, afondando nunha liña propositiva que reforce a colaboración coa sociedade civil e outras institucións. Dentro da súa estratexia de servizo público, a entidade presentará novas ferramentas lingüísticas en liña e seguirá a apostar polo incremento da presenza feminina no seu seo, nun período no que regresará ademais á súa sede, unha vez completada a rehabilitación integral do edificio histórico da rúa Tabernas da Coruña.
A de Henrique Monteagudo foi a única candidatura rexistrada. O catedrático de Filoloxía Galega da USC, ata o momento coordinador do Seminario de Sociolingüística da Academia, estará á fronte da corporación tras os oito anos de Víctor F. Freixanes na presidencia, para quen tivo palabras de especial recoñecemento no seu discurso ante o pleno, celebrado no pazo municipal de María Pita. Agradeceu tamén o tempo compartido cos demais membros das comisións executivas das que formou parte como secretario (2013-2021) e vicesecretario (2021-2025), doce anos nos que aprendeu “a enxergar que se espera de nós, a valorar a relevancia social do papel da Academia e a entender como debe relacionarse coa cidadanía, con outros colectivos e institucións”. (…)”
Bases da Residencia de creación literaria Illa de San Simón 2025
