Entrevista a Rafael Laso en Dende a Limia:
“(…) – Dende a Limia (DL): A novela titúlase A revolta da lagoa. Despois de Unha vida de ra regresas ó mesmo escenario.
– Rafael Laso (RL): Si, si, regreso novamente á lagoa de Antela.
– DL: Pero é que O trasmundo de Antioquía tamén está ambientada alí. Hai algo que che quedara por contar?
– RL: Non, en absoluto. Esas dúas novelas que citas xa dixeron todo o que tiñan que dicir. Nesta nova case me atrevo a asegurar que a lagoa é algo máis que o espazo onde se desenvolve a acción, é case como un personaxe que está aí presente sempre, inda que non sexa en primeira liña.
– DL: Perdoa que insista, algo especial terá para ti.
– RL: Non podo negar que o ten. Noutros libros meus, tamén hai mencións a lagoa, sexan de xeito directo ou indirecto. Eu non a coñecín, a miña lembranza é a da canle a que ía pescar ras co meu tío o Toniño Moca. Pero meus pais, os avós, si… na casa saíu moitas veces como tema de conversa. Cando es un neno, certas historias quédanche pegadas sen saber polo que. Lembro que cando o meu avó falaba da ponte tremedoira eu arrepiaba co medo cando me imaxinaba de pé naquela ponte.
– DL: Daquela, que nos contas na novela?
– RL: Conto a historia do estiñado da lagoa. Pero dende a visión da parte máis feble, a parte máis afectada por todo o proceso. Esa parte que foron os animais que formaban o hábitat da lagoa e arredores.
– DL: Veremos entón unha visión negativa da desecación?
– RL: Non, para nada pretendo iso. Cómpre salientar que non podemos xulgar cos ollos de hoxe algo que se executou hai máis de sesenta anos, cunhas circunstancias e unhas necesidades diferentes. Como en todas as cousas haberá aspectos positivos e negativos, pois a perfección ou o acerto completo non existen. Eu só quería darlle voz (inda que fose nunha fantasía) a aqueles que non foron consultados e que foron os que máis perderon. O libro leva unha cita de Bob Dylan moi significativa, pero hai outra cita del que di “as persoas rara vez fan o que cren. Fan o que é conveniente, despois arrepíntense”. Por iso digo que seguramente hoxe non se faría tal cousa.
– DL: Como xurdiu a idea?
– RL: Comecei a escribila no 2016, ó cumprirse sesenta anos xustos da aprobación da lei para o saneamento e colonización da lagoa, e para o ano seguinte estaba practicamente rematada. Lembro ler daquela moitos artigos e reportaxes na prensa sobre a cuestión. Nese ano volvín ler Antela, a memoria asolagada, de Xosé Lois Martínez Carneiro. Lino cunha ollada moi diferente a cando o fixen no 1997 ó pouco de ter saído do prelo. Nun dos artigos do libro falábase da fauna e da flora que se perdeu. E imaxinei que sería interesante poñerme no pelexo deses animais para contar a historia o máis preto posible da súa perspectiva. (…)
– DL: Como foi o proceso da escrita?
– RL: Aínda que pareza unha contradición, foi doado pero complexo ó mesmo tempo. O primeiro, porque a idea da historia estaba completa na miña cabeza. Cando iso ocorre, resulta máis ou menos doado poñela en palabras. O complexo foi a procura de información e imaxes antigas da lagoa, lectura de textos e artigos para documentar o mellor posible o contexto. (…)”
Arquivos da etiqueta: Unha vida de ra
Rafael Laso Lorenzo: “Hoxe unha desecación como a feita na Lagoa de Antela sería imposible”
Entrevista a Rafael Laso Lorenzo en La Región:
“(…) – La Región (LR): Estamos ante o seu terceiro libro ambientado na Lagoa de Antela.
– Rafael Laso Lorenzo (RLL): É o terceiro libro que ambiento na Lagoa de Antela –O trasmundo de Antioquía e Unha vida de ra foron os dous primeiros-, pero é a primeira vez que falo do proceso de desecación, da súa historia dende o punto de vista dos animais. (…)
– LR: O libro pretende unha reflexión sobre o que se perdeu coa desecación?
– RLL: Si, aínda que non pretende ser unha crítica. Non se pode criticar hoxe o que se fixo naquela época, onde había outra mentalidade e outras ideas. Eu son dos que din que un proceso non ten todo bo, pero tampouco ten todo malo. Habería que velo dende moitas perspectivas.
– LR: É unha historia non só pensada para un público infantil.
– RLL: É para lectores de máis de 10 anos e conta cunhas fermosas ilustracións de Ximena Maier. Pero é unha historia que pode ler calquera. Engadiría un cero máis: de 10 a 100 anos.
– LR: Que cre vostede que explicaría o feito de que algo que aconteceu hai 60 anos continúe tan presente na vida dos limiaos?
– RLL: Penso que o paso do tempo deixa outra maneira de ver as cousas e pensas se o resultado foi tan bo como o que se pretendía conseguir. Hai que situarse no contexto daqueles anos, en plena ditadura franquista, na que había un afán desecador de zonas lacustres do país para xerar superficies agrícolas. Houbo dous intentos de desecación da lagoa que fracasaron pola presión da xente. A miña teoría é que se hoxe retrocedemos aos 60 volvería a desecarse a lagoa, pero actualmente non se faría. Sería imposible, hai unha maneira diferente de entender a relación entre os seres humanos e o medioambiente.
– LR: De que maneira se poden preservar as especies que vostede reflicte no seu libro e que aínda existen?
– RLL: Creo que a xente está concienciada e fanse cousas. Hai páxinas especializadas sobre a Lagoa de Antela, a Sociedade Galega de Historia Natural fai un moi bo labor, o propio Concello tamén. É moi positivo tamén que o resultado das extraccións areeiras se estea deixando ao aire libre.
– LR: Escritores coma vostede fan un labor importante na divulgación daquela realidade.
– RLL: Si, pero hai que animar a ler en xeral. Proporciona unha mente máis aberta e con máis posibilidades.”
Xinzo de Limia: presentación de Unha vida de ra, de Rafael Laso Lorenzo
O venres 23 de xullo, ás 20:30 horas, na Casa da Cultura de Xinzo de Limia, terá lugar a presentación do libro Unha vida de ra, de Rafael Laso Lorenzo, publicado pola editorial Tambre. No acto intervirán Leopoldo Río (Editorial Tambre), Manuel Seoane (arquitecto, presidente do Centro da Cultura Popular da Limia) e o autor.
