Entrevista a Alba de Evan e Xabier Domínguez en Dende a Limia:
“Xabier e Alba, Alba e Xabier son dous profesores, que dedican as horas que lle quedan libres no seu traballo, non solo para escribir contos para cativos e mozos, se non que aínda lles queda un pouco para dirixir a súa propia editorial, sendo a única que existe na Limia, en concreto en Vilar de Barrio. Xabier e Alba, non só son parella de escritores, facéndoo a “dúas mans”, se non como di Alba, non só comparten a paixón pola literatura, senón que tamén comparten a súa vida persoal.
Chegan ao dendealimia para presentar o seu último libro xuvenil, que fai o nº 20, Segredos soterrados, ambientado na Baixa Limia, no campamento de verán de Muíños e nas minas das sombras en Lobios.
Publicada en Xerais para mozos e mozas de máis de 12 anos di o resumo que é unha unha novela de maxia, intriga e acción que nos transporta á Galicia castrexa e á época da romanización.
O verán comeza prometedor no campamento que Anxela está a gozar en Muíños xunto con Sabela, Jorge e, por suposto, a gata Morriña. Mais, pronto, un misterio do pasado crúzase no camiño e dá paso a unha carreira contrarreloxo por descubrir a verdade e manterse a salvo. Que relación teñen unha mina abandonada, un avión dos Aliados e unha poderosa multinacional? Unha trepidante aventura que viaxa á II Guerra Mundial e descobre a presenza nazi en Galicia, os tesouros agochados no subsolo e as tramas de corrupción que manexan o mundo.
Xabier e Alba din que é a segunda parte dun, que estaba ambientado entre Vilar de Barrio, Vigo e a serra de S. Mamede.
Aínda que a súa idade sexa curta a súa traxectoria como escritores xa é moi longa tendo no seu “haber” máis de 20 títulos da colección Naturizo, dirixida sobre todo aos cativos que comezan coas súas primeiras lecturas. Tamén temos pequenos libros para máis de 8 e este último para máis de 12.
Outra das facetas das que xa falamos é que a parella tamén son editores, creando durante a pandemia a única editorial que existe na Limia, Antela Editorial.
A editorial xurdiu a comezos da pandemia despois de que nos xa tiveramos moitos libros publicados con outras editoriais. Antela Editorial está máis dirixida ao libro infantil e nos escribimos para o público máis xuvenil. Iso non quere dicir que non teñamos algún libro noso publicado en Antela Editorial, pero intentamos non abusar. Nos temos o criterio moi claro coas obras de outros autores, pero non seríamos moi obxectivos cos nosos libros.
– Como son os comezos dun libro que vai a ser escrito como se soe dicir a dúas mans?
– Ao principio poñemos en común unha historia que se nos ocorre a calquera dos dous. Unha vez aceptada desenrolamos o que despois serán os capítulos e comezamos a escribir nun documento de “Google docs”. Un escribe unha parte, o outro revísao e continua escribindo e vamos solapándonos. Desta maneira cando se remata, leva varias revisións, e case que nunca hai conflitos, polo que é moi difícil saber cal é a parte de cada un. (…)
Quédalles un pouco cara de “ummm”… cando teñen que recoñecer, que pode ser polo de profetas na terra, pero para ser a única editorial que existe na Limia, aínda nunca tiveron a oferta de facer a presentación na capital da Limia-Xinzo. Están confiados que, antes que remate o outono, se lles ceda a Casa de Cultura para facer a presentación, non solo das súas publicacións, se non da editorial, que pode servir para poder editar algún libro dos moitos escritores noveis que desputan na Limia.
Recoñecen que son máis coñecidos en Lugo, Pontevedra e Coruña que na propia provincia. Contan que despois desta entrevista e da presentación que esperan facer en Xinzo, xa sexan primeiro os coles da comarca os que coñezan máis os seus contos, escritos dende esta, a súa terra. De Xabier por nacemento e de Alba por decisión.”
Arquivos da etiqueta: Dende a Limia
Un libro das memorias da Limia e “para todos os públicos”
Do medio Dende a Limia:
“Na xornada na que se homenaxeaba a figura do escritor e poeta de Valdeorras, Florencio Delgado Gurriarán, con motivo do 17 de maio, outro escritor, Rafael Laso, natural de Xinzo, presentaba na vila a súa última obra, A revolta da lagoa. No acto, celebrado ao aire libre, estiveron presentes, ademais do novelista, a alcaldesa Elvira Lama, o concelleiro de Cultura e o tamén escritor Miguel Anxo Alonso Diz.
A rexedora agradeceu ao autor pensar en Xinzo e en tal data conmemorativa para presentar a súa nova obra. Rafael Laso, comezou dicindo Elvira Lama, “é un home moi centrado na súa profesión -enxeñeiro técnico industrial pola Universidade de Vigo- ao que aínda queda tempo para compaxinar o seu traballo coa literatura e coa arte de contar para os demais. Pero é sobre todo un limiano de nacemento, de corazón, por iso é polo que en parte da súa obra estea a Limia como escenario dos seus relatos”. A obra ten á lagoa de Antela e aos seus habitantes como protagonistas e, aínda que está pensada para o público xuvenil, “os relatos non teñen por que ter etiquetas e poden ser para todas as idades, porque todos podemos ver parte da nosa historia reflectida en eles”, expuxo a alcaldesa, quen agradeceu a presenza no acto do escritor Miguel Anxo Alonso Diz, tamén de ampla traxectoria literaria, quen tomou a palabra a continuación.
Dixo Alonso Diz que A revolta da lagoa –con ilustracións de Ximena Maier- ben podería ser un libro de varias memorias, comezando polas memorias de lugares e sons como “as campás da vella cidade asolagada”, “as torres do castelo” ou a “aldea vella”, que permanecen na memoria colectiva limiana. Tamén é un libro que fala “da memoria das palabras”, expuxo na súa intervención, no que os máis novos van atopar desde pombas a cucos, cotovías, carrizas, paparroibos, sapos, morcegos e moitas outras especies para as que é necesario “que a nosa rapazada siga nomeándoas, porque o que non se nomea non existe”. Ademais de animais hai soutos, chairas e unha infinidade de árbores como bidueiros, ameneiros, salgueiros, castiñeiros ou carballos”.
Quedaba por referir a Alonso Diz outra memoria, a “asolagada”, que é “a memoria da emigración, a memoria de nós como pobo” para finalizar dicindo que Laso escribira “un libro sen idade, para grandes e pequenos, unha obra que dá voz aos animais e que nos leva á reflexión sobre o impacto de nós sobre a terra”.
A revolta da lagoa fixo regresar á súa casa que é Xinzo a Rafael Laso para explicar como foi o proceso de creación dunha obra que aborda, desde unha perspectiva diferente, un dos maiores acontecementos da comarca na segunda metade do século XX: a desecación da lagoa de Antela. Laso (Xinzo, 1965) non o lembra en primeira persoa pero si da man dos seus pais e avós e numerosos veciños da vila. A idea do libro, expuxo o novelista, “veume no ano 2016, cando se cumprían sesenta anos da aprobación da lei de desecación da lagoa”. Levoulle algo máis dun ano escribilo e non o fixo tomando parte desde unha perspectiva determinada –se foi un feito bo ou malo- senón para contar a visión de quen realmente eran os habitantes e propietarios do acuífero, os animais. (…)”
Sae a luz outra novela de Rafael Laso
Entrevista a Rafael Laso en Dende a Limia:
“(…) – Dende a Limia (DL): A novela titúlase A revolta da lagoa. Despois de Unha vida de ra regresas ó mesmo escenario.
– Rafael Laso (RL): Si, si, regreso novamente á lagoa de Antela.
– DL: Pero é que O trasmundo de Antioquía tamén está ambientada alí. Hai algo que che quedara por contar?
– RL: Non, en absoluto. Esas dúas novelas que citas xa dixeron todo o que tiñan que dicir. Nesta nova case me atrevo a asegurar que a lagoa é algo máis que o espazo onde se desenvolve a acción, é case como un personaxe que está aí presente sempre, inda que non sexa en primeira liña.
– DL: Perdoa que insista, algo especial terá para ti.
– RL: Non podo negar que o ten. Noutros libros meus, tamén hai mencións a lagoa, sexan de xeito directo ou indirecto. Eu non a coñecín, a miña lembranza é a da canle a que ía pescar ras co meu tío o Toniño Moca. Pero meus pais, os avós, si… na casa saíu moitas veces como tema de conversa. Cando es un neno, certas historias quédanche pegadas sen saber polo que. Lembro que cando o meu avó falaba da ponte tremedoira eu arrepiaba co medo cando me imaxinaba de pé naquela ponte.
– DL: Daquela, que nos contas na novela?
– RL: Conto a historia do estiñado da lagoa. Pero dende a visión da parte máis feble, a parte máis afectada por todo o proceso. Esa parte que foron os animais que formaban o hábitat da lagoa e arredores.
– DL: Veremos entón unha visión negativa da desecación?
– RL: Non, para nada pretendo iso. Cómpre salientar que non podemos xulgar cos ollos de hoxe algo que se executou hai máis de sesenta anos, cunhas circunstancias e unhas necesidades diferentes. Como en todas as cousas haberá aspectos positivos e negativos, pois a perfección ou o acerto completo non existen. Eu só quería darlle voz (inda que fose nunha fantasía) a aqueles que non foron consultados e que foron os que máis perderon. O libro leva unha cita de Bob Dylan moi significativa, pero hai outra cita del que di “as persoas rara vez fan o que cren. Fan o que é conveniente, despois arrepíntense”. Por iso digo que seguramente hoxe non se faría tal cousa.
– DL: Como xurdiu a idea?
– RL: Comecei a escribila no 2016, ó cumprirse sesenta anos xustos da aprobación da lei para o saneamento e colonización da lagoa, e para o ano seguinte estaba practicamente rematada. Lembro ler daquela moitos artigos e reportaxes na prensa sobre a cuestión. Nese ano volvín ler Antela, a memoria asolagada, de Xosé Lois Martínez Carneiro. Lino cunha ollada moi diferente a cando o fixen no 1997 ó pouco de ter saído do prelo. Nun dos artigos do libro falábase da fauna e da flora que se perdeu. E imaxinei que sería interesante poñerme no pelexo deses animais para contar a historia o máis preto posible da súa perspectiva. (…)
– DL: Como foi o proceso da escrita?
– RL: Aínda que pareza unha contradición, foi doado pero complexo ó mesmo tempo. O primeiro, porque a idea da historia estaba completa na miña cabeza. Cando iso ocorre, resulta máis ou menos doado poñela en palabras. O complexo foi a procura de información e imaxes antigas da lagoa, lectura de textos e artigos para documentar o mellor posible o contexto. (…)”
