Carme Riera: “Libros, leis e dereitos”

Artigo de Carme Riera en La Vanguardia (foto da autora desde a Wikipedia):
“O pasado mes de outubro, concretamente o día 12, o BOE publicou unha boa nova para o sector cultural. A Lei 14/11 aprobou medidas de apoio para facer fronte ao impacto económico e social do covid. Tamén se sinalou que o libro, “en xeral, é un ben básico e imprescindíbel“. Entendo que o que quixo expresar o lexislador é que os libros son alimento espiritual, criterio que concorda coa cita evanxélica: “Non só de pan vive o home” e coas máximas tantas veces repetidas: “Os libros fannos libres”, “O que non che dá a vida é o que che dan os libros”, etc. A valoración á alza do libro incluído no BOE ten que ver co feito de que a lectura axudou durante o confinamento ao 82% dos/as lectores/as, segundo os datos facilitados pola Federación de Gremios de Editores de España, no informe O papel do libro e da lectura. durante o período de confinamento covid-19. Ademais, o 70% das persoas enquisadas ​​cre que lles axudou a desconectar da preocupación pola pandemia e o 65% atopou na lectura un xeito de combater o aburrimento. De aí que a disposición derradeira décimo quinta da citada lei engade: “Os poderes públicos organizarán e executarán, con carácter permanente, campañas de fomento da lectura e fortalecemento do sistema bibliotecario público”, o que espertou o entusiasmo do mundo editorial. Un entusiasmo que tamén compartiu Patrici Tixis, presidente do Gremio de Editores de Cataluña, cando se referiu ao aumento da venda de libros no último ano, na súa intervención na 36 Nit de ´l’Edició.
Con todo, tal vez sexa importante lembrar que este ben básico, o libro, é o/a autor/a, que os libros antes de imprimir non están escritos por unha man invisíbel que utilice un bolígrafo máxico ou un ordenador, senón unha persoa que ten un nome e apelidos, aínda que ás veces utiliza pseudónimo. A cadea de montaxe deste produto esencial comeza co/a autor/a. Non hai libro sen autoría, aínda que sexa a última persoa en cobrar e que tan só sexa un modesto 10%. Isto quere dicir que se compras un libro que custa 20 euros, o/a autor/a recibe dous. Destes dous, pagará un 10% á/ao axente, ademais de impostos. Se o libro está en rústica, o beneficio reducirase á metade até o 5%. Escribo isto para que se faga unha idea das escasas porcentaxes que perciben os/as escritores/as co agravante de que as súas obras, 70 anos despois da súa morte, pasarán a ser de dominio público, é dicir, calquera poderá editalas.
O tema dos dereitos de autoría non suscita moito consenso, mesmo os que, como o goberno central, non dubidan en defender o libro e a lectura, non fan o mesmo cos dereitos, a piques de seren tragados, polo que se refire á reprografía, polas plataformas dixitais. Así, a publicación no BOE do 3 de novembro sobre a aplicación da Directiva Europea 2019/790 sobre os dereitos de autoría no mercado único dixital, supón para as/os autoras/es, en especial, un grave prexuízo, dada a imposibilidade práctica de seren recoñecidos/as e remunerados/as de non ser así, mediante a obrigatoriedade da xestión colectiva que, polo momento, non parece ser do agrado do Goberno central. As/Os autoras/es, un/ha por un/ha, fronte ás grandes plataformas tecnolóxicas, non conseguirán nada. Só a obrigatoria xestión colectiva pode garantir os seus dereitos.
En fin, boas festas.

Carme Riera.”