Plataforma de Demandas da Conferencia de Asociacións de Escritores e Escritoras


Aquí poden consultarse os principais contidos da Plataforma de Demandas aprobada e feita pública pola Conferencia de Asociacións de Escritores e Escritoras.

A Conferencia de Asociacións de Escritores e Escritoras, como froito da reflexión colectiva e dos debates que viñeron celebrándose, desde decembro de 2016, nos Encontros anuais das entidades que a integran, aproba a seguinte Plataforma de reivindicacións e demandas do noso colectivo profesional. dirixidas ás administracións responsábeis, de xeito moi especial ao Ministerio de Cultura e Deporte, ás Consellarías de Cultura dos distintos gobernos autonómicos e, dada a complexidade e a transversalidade das solucións, aos Ministerios de Facenda, Seguridade Social e Traballo do goberno central.

A. MEDIDAS PARA MELLORAR A SITUACIÓN PROFESIONAL DE ESCRITORAS/ES, TRADUTORAS/ES E DRAMATURGAS/OS

1. Lei de Propiedade Intelectual e novo contexto tecnolóxico e dixital: a actual lexislación estatal precisa adaptarse á normativa internacional e europea e apostar claramente pola defensa das/os titulares dos dereitos de Propiedade Intelectual, no actual contexto de implantación e transposición da Directiva Europea sobre Dereitos de Autoría no Mercado Único Dixital e de articulación de medidas legais, nos ámbitos europeo e estatal, para salvagardar os dereitos das/os escritoras/es e tradutoras/es en todos os planos ante a implantación da Intelixencia Artificial (IA). Os obxectivos son: 1) Garantir que as Administracións se doten de medios e recursos suficientes para impedir a copia ilegal e a pirataría. 2) Remunerar as/os autoras/es polas reproducións das súas obras levada a cabo no ámbito educativo e universitario, así como no empresarial. 3) Incorporar, na transposición da citada directiva, que as/os autoras/es percibirán a “parte axeitada” dos ingresos que as/os editoras/es de prensa perciban das Plataformas polos usos de contidos autorais en Internet e redes. O 15% será o importe ao que aspiramos. 4) Protexer as obras de autoras/es e tradutoras/es e a súa orixinalidade, así como a súa xusta remuneración polos usos que poidan facerse das mesmas por parte das plataformas de IA, sempre coa autorización das/os mesmas/os e garantindo en todo momento a identidade das fontes. Traballar por lograr que a Lei Europea en fase de elaboración recolla eses principios.

2. Estabelecemento de medidas que garantan unha xusta e proporcionada remuneración dos dereitos de autoría polas editoriais, garantindo, salvo acordo en contrario, o aboamento do correspondente anticipo na sinatura do contrato. O anticipo sobre dereitos, aínda que sexa mínimo, debería ser norma e non excepción, salvo acordo en contrario entre editor/a e autor/a.

3. Exixencia de remuneración do traballo do/a escritor/a nos medios de comunicación, dixitais ou en soporte papel. Os artigos e outro tipo de colaboracións realizadas en diarios e revistas han ter sempre unha compensación económica.

4. Aprobación dunha normativa concreta que estabeleza sancións exemplares ás editoriais que estabelezan contratos abusivos sobre a obra dun/ha autor/a, ou que vulneren o principio de remuneración xusta polos dereitos da obra contratada ao/á escritor/a, ou que incumpran artificial e unilateralmente os plazos estabelecidos no contrato ou pola Lei. É imprescindíbel a subscrición dun Acordo marco entre a Federación de Gremios de Editores e as/os escritoras/es representadas/os polas asociacións asinantes.

5. Estabelecemento de mecanismos técnicos eficaces (desde a numeración de exemplares á certificación polo/a impresor/a e o/a editor/a) que permitan un estrito control de tiraxe dos seus libros aos/ás autores/as, utilizando os instrumentos que ofrecen as novas tecnoloxías da información, que permiten mesmo un coñecemento “en tempo real” das vendas por parte do/a editor/a e do/a autor/a, desenvolvendo unha política de acordos con CEGAL e con outras instancias, tanto de carácter dixital como físico, que interveñen no derradeiro elo da cadea do libro, quer dicir, no proceso de compra por parte das/os lectoras/es.

6. Garantías reais de execución das sentenzas condenatorias de calquera tribunal ás editoriais por impagamento de dereitos, ora mediante a subscrición de seguros “ad hoc”, ora mediante a creación dun Fondo Común Editorial.

7. Acompañamento da articulación e desenvolvemento, a través dos Institutos Oficiais que teñen como obxectivo a promoción tanto interna como externa das súas respectivas linguas e literaturas ou doutras institucións que poidan cumprir esa función, dos necesarios instrumentos para a tradución e edición no exterior das obras de autoras/es que escriben nas distintas linguas presentes no estado.

8. Potenciación e incremento das subvencións e axudas de ámbito estatal e autonómico á edición. Consolidación e ampliación das axudas á tradución e á creación literarias adaptándoas á nova realidade tecnolóxica.

9. Modificar o Real Decreto Lei de abril de 2019 sobre compatibilidade entre pensión de xubilación e percepción de dereitos de autoría ou ingresos derivados de actividades contempladas baixo o epígrafe de actividades artísticas, de tal xeito que se contemplen todas as modalidades de xubilación e prexubilación: as pensións por incapacidade laboral permanente, as non contributivas, as pensións con complementos a mínimos ou as resultantes dunha xubilación anticipada.

10. Exiximos unha rápida adaptación dos procesos administrativos e da formación do funcionariado dos organismos responsábeis de aplicar o citado Real Decreto de 2019 e os seus desenvolvementos. Non é tolerábel que autoras/es con dereito á compatibilidade teñan que recorrer en distintas instancias e someterse a demoradas esperas por puro descoñecemento das novidades por parte do funcionariado.

11. Adaptación do Réximen Especial de Traballadores/as Autónomos/as ás características do traballo do/a escritor/a naqueles casos en que este/a opte polo desenvolvemento do seu labor baixo ese réxime, vinculando as súas cotizacións ao nivel de ingresos anual e ao carácter intermitente do seu labor. A cota reducida á Seguridade Social estabelecida para “Artistas” debe ser estendida na súa aplicación ás/aos autoras/es literarias/os (escritoras/es, tradutoras/es, dramaturgas/os). Creación da epígrafe AUTORES/AS LITERARIOS/AS no IAE, e dunha casa específica para RENDEMENTOS DE PROPIEDADE INTELECTUAL na declaración do IRPF.

12. Regular, de acordo coa normativa europea, a remuneración do préstamo bibliotecario ás/aos autoras/es, centralizando a obriga de pagamento no Goberno do Estado e nas Comunidades Autónomas e estabelecendo unha tarifa xusta. Deuse un paso importante situando ese pagamento nas Deputacións Provinciais, mais é fundamental simplificar o proceso na dirección apuntada.

13. Estabelecer un acordo que garanta a participación de autoras/es literarias/os e xornalistas nunha porcentaxe xusta dos ingresos que as/os editoras/es de prensa perciban en concepto de copia privada da entidade de xestión colectiva dos dereitos correspondentes (CEDRO).

14. Acadar unha relación permanente e estruturada das entidades autorais co Instituto Cervantes e cos organismos difusores e promotores das distintas culturas e linguas peninsulares como poden ser o Institut Ramon Llull, Etxepare Euskal Institutua ou o Consello da Cultura Galega, entre outros, nos seus correspondentes ámbitos de competencia, co fin de participar na proposta de actividades no exterior e na presenza de escritoras/es, tradutoras/es e dramaturgas/os nos programas literarios dos centros das citadas entidades fóra do Estado.

15. Articular medidas eficaces contra a pirataría, garantindo a seguridade xurídica á comercialización da obra das/os autoras/es en Internet e a axilización dos procedementos para salvagardar os dereitos de Propiedade Intelectual contemplados no artigo 158 da Lei.

16. Tratamento fiscal á venda de libros en dominio público. Estudo da creación dun gravame dunha porcentaxe a determinar sobre cada libro vendido ou prestado cuxos dereitos xa sexan parte do dominio público co que crear un Fondo de Solidariedade para o colectivo de escritoras/es, de cara a atender posíbeis situacións de exclusión social.

17. Creación, por parte do Goberno do Estado ou, no seu caso, do Parlamento, dunha Xurisdición da Propiedade Intelectual, co correspondente Xulgado Central, algo que por experiencia se sabe que é unha necesidade obxectiva, dadas as limitacións existentes no ámbito xurídico en todo o referido á propiedade intelectual.

18. Incorporar, na Lei de Ensinanzas Artísticas, a Escrita Creativa como unha nova disciplina e co mesmo rango de Ensinanza Artística Superior que hoxe teñen asignadas Música, Danza ou Deseño, entre outras.

B. PARA MELLORAR A INDUSTRIA DO LIBRO E FAVORECER O LABOR PROFESIONAL DAS/OS AUTORAS/ES

1. Desenvolver políticas en favor da lectura e do libro no ámbito da Educación. É preciso incrementar o gasto educativo e as iniciativas de fomento da lectura no ámbito escolar, así como desenvolver unha política activa de potenciación das bibliotecas de aula.

2. Elaborar e pór en marcha unha nova Lei de Mecenado que sirva para facilitar o desenvolvemento e o investimento nas industrias culturais, adaptada ás novas realidades.

3. Colaborar coas administracións no desenvolvemento do PLAN DE FOMENTO DO LIBRO E A LECTURA para que poida afrontarse o futuro desta decisiva actividade con perspectiva de éxito. Necesidade de coordinar o plan estatal cos das Comunidades Autónomas e dos Concellos. As asociacións que forman parte da Conferencia comprométense a exixir nos seus ámbitos territoriais o deseño e a posta en marcha dese tipo de Plans.

4. Apoiar unha campaña para prestixiar as librarías como puntos de referencia cultural. Unha campaña coa que deberían implicarse a fondo as Comunidades Autónomas e os concellos.

5. Dotar de orzamento suficiente as bibliotecas públicas e velar para que as compras das mesmas se fagan en librarías de referencia.

6. Elaborar un Regulamento da Lei do Libro que desenvolva o procedemento sancionador para as vulneracións á Lei aludida.

7. Dotar con fondos suficientes unha liña de crédito ICO para librarías. A idea é que as librarías poidan modernizarse tecnolóxica e fisicamente. Elaborar, nese contexto, un Plan de apoio e promoción das librarías no conxunto do Estado e apoiar economicamente, nas Comunidades, aquelas librarías que fomentan, de xeito especial, as/os autoras/es das mesmas.

8. Consolidar e ampliar o Bono Cultural para a xente máis nova. É un obxectivo posíbel, tal e como demostrou hai anos, nese sentido, o goberno vasco, e evidenciando coa posta en marcha recentemente dun bono cultural xove para o conxunto do estado.

9. Harmonizar as medidas adoptadas polas distintas Comunidades Autónomas para apoiar a adquisición de libros de texto e material educativo no ensino obrigatorio para o conxunto das familias, nomeadamente para as máis desprotexidas.

10. Fomentar os procesos de dixitalización dos fondos bibliográficos e a creación de plataformas de distribución de contidos dixitais. O sistema estabelecido baixo a denominación e-Biblio é un exemplo a seguir.

11. Garantir o investimento continuado e crecente no desenvolvemento de todas as redes e sistemas bibliotecarios de todo tipo de bibliotecas, cumprindo así coas obrigas legais en materia de bibliotecas e mellorando a vida da cidadanía nunha sociedade máis inclusiva e informada e proporcionando mellores perspectivas de futuro.

12. Articular a presenza do colectivo de escritoras/es, a través das súas organizacións, como instancia de interlocución coas Administracións para a resolución dos problemas que afectan o desenvolvemento do seu labor.

13. Exixencia dun maior protagonismo dos medios de comunicación de carácter público (autonómico, estatal e locais) na promoción da cultura, especialmente do mundo do libro. Os medios públicos deben ser belixerantes neste terreo.

14. Incremento dos recursos destinados ás editoriais independentes para a edición de libros, a adquisición de novos títulos por parte da rede de bibliotecas públicas e por parte dos Centros Culturais, Cívicos e Universidades Populares dependentes dos distintos niveis da administración.

ASOCIACIÓNS QUE APOIAN A PLATAFORMA DE DEMANDAS
Asociación Colegial de Escritores de España (ACE), Asociación de Escritores de Euskadi – Euskadiko Idazleen Elkartea (AEE-EIE), Asociación Valenciana de Escritores y Críticos Literarios (CLAVE), Asociación de Escritores y Escritoras de Extremadura (AEEX), Asociación Aragonesa de Escritores (AAE), Asociación Colegial de Escritores de Cataluña (ACEC), Asociación de Escritores de Castilla La Mancha (AECLM), Asociación Navarra de Escritores/as – Nafar Idazleen Elkartea (ANE-NIE), Sociedad Cántabra de Escritores (SCE), Nueva Asociación Canaria de Escritores (NACE), Asociación de Escritores y Escritoras de Asturias (AEA), Asociación Riojana de Escritores (ARE), Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), Associació d’Escriptors en Llengua Catalana (AELC), Euskal Idazleen Elkartea (EIE)

As/Os escritoras/es presentan ao Ministerio de Cultura un manifesto en defensa dos dereitos de autoría no mercado dixital europeo

Ante a próxima transposición da Directiva de Dereitos de Autoría no Mercado Único Dixital, a Conferencia de Asociacións de Escritores e Escritoras do Estado Español (á que pertence a AELG) que representa a máis de 6.000 autoras/es, enviou esta semana un manifesto ao Ministerio de Cultura e Educación, no que solicita o recoñecemento da xestión colectiva obrigatoria e a irrenunciabilidade do dereito de autoría recoñecido no artigo 15 desta directiva.
Baixo o título Manifesto pro-dereitos de autoría para as/os escritoras/es, xornalistas e outras/os autoras/es, a norma europea prevé no seu artigo 15 un dereito conexo a favor das/os editoras/es de prensa, con participación das/os autoras/es, polos usos dixitais que realizan dos seus contidos determinados servizos de información, tales como agregadores e buscadores. O Estado deberá traspoñer esta directiva ao seu ordenamento xurídico antes do 7 de xuño deste ano.
Neste sentido, as asociacións que forman esta Conferencia lembran que «esa directiva recoñece ás/aos xornalistas, escritoras/es e titulares de dereitos sobre obras e outras prestacións incorporadas ás publicacións de prensa, unha parte axeitada dos ingresos percibidos polo/a editor/a en concepto deste dereito». O texto reclama «transparencia na súa xestión» e, para iso, solicitan o «recoñecemento da xestión colectiva obrigatoria para este dereito unido á consideración de irrenunciabilidade» como única forma de facer efectivo este dereito.

MANIFESTO PRO-DEREITOS DE AUTORÍA PARA ESCRITORAS/ES, XORNALISTAS E OUTRAS/OS AUTORAS/ES

Moitas/os escritoras/es colaboramos, xunto a xornalistas e outras/os autoras/es, cos medios de prensa con artigos que, tras a súa publicación, son utilizados en internet polos servizos da sociedade da información, tales como agregadores e buscadores, sen solicitar autorización nin abonar cantidade algunha.
Para remediar esta situación notoriamente inxusta, a Directiva Europea de dereitos de autoría de 2019 recoñeceu, no seu artigo 15, un novo dereito conexo para o/a editor/a de prensa. De agora en diante, eses usos dixitais deberán efectuarse coa autorización dos/as seus/súas autores/as. Ademais, esa directiva recoñece ás/aos xornalistas, escritoras/es e titulares de dereitos sobre obras e outras prestacións incorporadas ás publicacións de prensa, unha parte axeitada dos ingresos percibidos polo/a editor/a en concepto deste dereito. Que este novo dereito sexa unha realidade para uns/unhas e outros/as esixe a transparencia na súa xestión, isto é, que as tarifas, as recadacións e as reparticións sexan públicas e transparentes e queden fóra do alcance das presións das grandes empresas tecnolóxicas que usan os nosos contidos para os seus negocios na rede.
O recoñecemento da xestión colectiva obrigatoria para este dereito unido á consideración de irrenunciabilidade, son os instrumentos legais que permiten conseguir dita transparencia. Por todo iso e ante o risco de que estes dous elementos de garantía non se contemplen na transposición de devandito artigo, esiximos:
A implementación na Lei estatal do artigo 15 da Directiva Europea co recoñecemento dese novo dereito, establecendo a súa irrenunciabilidade.
A xestión colectiva obrigatoria do mesmo.
En caso de que estes elementos non se contemplasen, estarase a expropiar á parte máis feble, ao/á autora, de novo, outro dereito social conquistado tras anos de loita, así como establecendo un precedente para a viraxe do modelo de protección dos dereitos de autoría cara a teses puramente mercantilistas.
A xestión colectiva obrigatoria foi un soporte moi importante para que o noso colectivo poida desenvolver gran parte da súa actividade, non só con carácter xeral durante os últimos 30 anos, senón tamén, e moi especialmente, ter un soporte de protección social e de apoio no seu labor profesional que se fixo aínda máis evidente, até ser imprescindíbel, en momentos tan duros como os orixinados pola pandemia que estamos a padecer.

A Conferencia de Asociacións de Escritores e Escritoras, coordinadora de ámbito estatal, está integrada pola Asociación Colexial de Escritores (ACE), a Asociación Colexial de Escritores de Cataluña (ACEC), a Associació d’Escriptors en Llengua Catalana (AELC), a Asociación de Escritores de Euskadi-Euskadiko Idazleen Elkatea (AEE/EIE), a Asociación Aragonesa de Escritores (AAE), a Asociación Escritores e Críticos Literarios de Valencia (CLAVE), a Asociación de Escritores Estremeños (AEEX), a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), a Nova Asociación Canaria de Escritores (NACE), a Asociación Navarra de Escritores-Nafar Idazleen Elkatea (ANE), a Asociación de Escritores da Rioxa (ARE), a Sociedade Cántabra de Escritores (SCE) e a Asociación de Escritores de Castela-A Mancha (AECLM).