Xan Arias: “Son un editor vocacional”

Entrevista de Ramón Nicolás a Xan Arias en Qué Leer, traducida ao galego no blogue Caderno da crítica:
“(…) – Ramón Nicolás (RN): Que o levou a embarcarse nesta aventura [Trifolium]?
– Xan Arias (XA): A paixón artesá por esa nobre aventura que é facer dun texto un libro. Son un editor vocacional apaixonado pola súa vertente cultural, pero valorando en igual medida o aspecto artesanal do oficio. Non pretendo buscar nada novo nin orixinal, senón algo auténtico e perdurable. Como apunta Andrés Trapiello, un libro é sempre, como o universo, a harmoniosa conxunción de moitas órbitas. (…)
– RN: Como editor, como ve o futuro da edición en galego?
– XA: Os avatares da actual conxuntura política, cun apoio practicamente nulo á cultura, recrúanse ao ser unha lingua minoritaria cun mercado concreto. Os libros nunca se levaron ben co Poder; así, estratexicamente, reducíronse os fondos para as bibliotecas, o que compromete unha das infraestruturas de base da edición. Pero continuará a forza da imaxinación creativa, a vontade e a necesidade de crear con palabras modelos útiles para o mundo. En Galicia e fóra de Galicia. Manterei a ilusión sen facerme ilusións. Ou, como diría Borges, un debe seguir plantando o seu propio xardín, no canto de agardar a que alguén lle traia flores.”

Agustín Fernández Paz: “O desexo de ler, o oficio de escribir”

Entrevista de Ramón Nicolás a Agustín Fernández Paz en Qué leer, desde o seu blogue, Caderno da crítica:
“(…) – Ramón Nicolás (RN): Rendéuselle unha emocionante e multitudinaria homenaxe hai uns meses en Vigo. Como xulga este recoñecemento?
– Agustín Fernández Paz (AFP): Foi unha demostración de cariño -seguramente, excesiva- por parte dos meus amigos e amigas. «Escribo para que me queiran máis», afirmou García Márquez nalgunha entrevista; unhas palabras que agora comprendo moi ben, aínda que a miña obsesión pola escritura teña outras orixes. Para min, foi conmovedor recibir o afecto explícito de tantas persoas. Nunca o esquecerei.
– RN: En Non hai noite tan longa, a súa primeira novela especificamente para adultos, hai moito de memoria persoal e colectiva….
– AFP: Aínda que adopte a estrutura de thriller, cunha trama que busca engaiolar ao lector, esta novela responde a un axuste de contas coa España da etapa final da ditadura, a dos anos de xuventude da miña xeración. Un repaso á mentira, á represión, á crueldade, á inxustiza, á diferenza de clases… dunha etapa que tende a xulgarse de forma benévola. Benévolos aqueles anos, que culminan coas execucións de setembro do 75? Que estafa!
– RN: En Fantasmas de luz hai unha mirada crítica ao noso tempo…, talvez máis necesaria que nunca?
– AFP: Ademais dunha imprescindible homenaxe ao cine, tan importante na miña formación, neste libro abordo a inxustiza e a voracidade do sistema capitalista no que vivimos. Damián, un proxeccionista de cabina que queda no paro ao pechar o cine onde traballaba, e Marga, a súa muller, tamén desempregada, vanse facendo cada vez máis transparentes. Algo que vemos a diario nesta sociedade, que segrega e invisibiliza ás persoas máis débiles, como acontecía en As uvas da ira de John Ford, unha das referencias do libro. Introducir un elemento fantástico nun contexto realista, axúdame a falar con maior hondura da realidade.
– RN: Ten a punto de publicarse O rastro que deixamos
– AFP: Creo que o título -tomado dunha novela magnífica de Siri Hustvedt, Todo canto amei– reflicte ben o contido do libro. Nel repaso, con moitos elementos autobiográficos, algunhas facetas da miña vida e da da miña xeración: un percorrido polas paisaxes da memoria e pola miña educación sentimental, que diría Vázquez Montalbán. Ao tempo, como ler e escribir son indisociables como as dúas caras dunha moeda, falo do desexo de ler e do oficio de escribir, dúas facetas moi importantes na miña vida.
– RN: Algún proxecto narrativo entre mans?
– AFP: Durante os últimos meses, estiven a documentarme sobre a vida na España dos anos sesenta e, ao tempo, sobre a carreira espacial que se inicia co Spútnik e remata co Apolo XI. Ese será o marco no que se desenvolverá a miña próxima novela.”

Manuel Rivas: “É a época dos antropófagos: comeron a boa parte da mellor xente e o que vai quedando é o touciño”

“A revista Que Leer publica unha ampla entrevista, de catro páxinas, sobre a nova novela de Manuel Rivas, As voces baixas, que ten carácter autobiográfico. O texto é de Antonio G. Iturbe. (…)
– Qué Leer: ¿Quiénes son las voces bajas?
– Manuel Rivas: Los niños, los muertos, los que hablan solos, los modos, los animales… Hay un loro, Pío Nono, recluido en un desván por preferir la vox pópuli, ¡y sus magnificas blasfemias!, a las palabras virtuosas que le enseñaba su dueña. En mi infancia, O’Xestal era un hombre muy popular, y con mucho éxito. Sus cuentos se emitían en la radio los domingos. Podriamos suponer que era una “voz alta”. En realidad, en la trama de la vida, era una “voz baja” camuflada. El oficio de vivir, sobre todo para las voces bajas, es una construcción simultánea de humor y dolor. En el libro, la ironia hace de argamasa, le da la mano al dolor, atrae y sostiene las palabras para que non se pierdan en la nada. (…)”
Desde Xerais.

Inma López Silva: “O poder revolucionario da palabra escrita”

Entrevista de Ramón Nicolás a Inma López Silva, publicada orixinalmente en Qué leer, e traducida ao galego no seu blogue, Caderno da crítica:
“(…) – Ramón Nicolás (RN): Nas súas propostas narrativas hai moita ironía e unha mirada á memoria para fabular…
– Inma López Silva (ILS): A memoria, creo, é o espazo natural da narrativa. Contamos porque a nosa linguaxe ten a potestade de servir de espello retrovisor do mundo. Situar as miñas novelas nunha perspectiva memorística (aínda que sexa sobre a actualidade) é situalas no contexto natural do relato, algo que, ademais, se ve intensificado pola utilidade literaria dos temas situables na memoria, así como polo interese crítico e intelectual dese ámbito. En canto á ironía…, non a busco, pero deposítase no que escribo…
– RN: Ao tempo, o protagonismo feminino e certa anglofilia alicerzan a súa estética narrativa…
– ILS: O protagonismo feminino é, na maior parte dos casos, unha decisión consciente: quixen dar voz, sobre todo en Memoria de cidades sen luz e Concubinas, a voces silenciadas da Historia, e de aí que optase por centrar o relato no punto de vista de mulleres que dan a súa versión dos feitos, convertendo en posible historicamente o que en realidade é ficción. Noutros casos, esa presenza feminina débese a que me sinto cómoda nunha narrativa que xoga á confusión entre escritora e narradora, vida e relato (New York, New York). Esa certa anglofilia forma parte da vida que só son capaz de expresar como ficción, igual que a miña francofilia máis teatral.
– RN: Que se pode encontrar en Tinta?
– ILS: Tinta son seis relatos escritos entre 2000 e 2010. Entre os relatos existen elementos que os relacionan entre si e co resto dos meus libros. A tendencia ao protagonismo feminino e á utilización da memoria son dúas delas. Certa vocación de compromiso tamén está presente, igual que o xermolo inicial de obras anteriores. Tinta supón, ademais, pechar un ciclo literario, aínda cos ollos postos en inquietudes que están máis presentes no que escribo actualmente. (…)”.

Marcos Calveiro: “Os personaxes mandan”

Entrevista de Ramón Nicolás a Marcos Calveiro en Qué leer, desde o seu blogue, Caderno da crítica:
“(…) – Ramón Nicolás (RN): O seu O pintor do sombreiro de malvas, co que conseguiu numerosos premios, segue reeditándose. Cal cre que foi clave do seu éxito?
– Marcos Calveiro (MC): Supoño que a emoción. Unha historia emotiva e emocionante polo que me comentan os lectores. Unha historia na que tiven un guía extraordinario que nunca volverei ter: o propio Van Gogh coas súas palabras e os seus cadros. Gran parte do éxito débolla a el, á súa sensibilidade como artista e como persoa.
– RN: Centauros do norte foi a súa última publicación. Que pesa máis nela: a revisión histórica, o cinema, a acción?
– MC: O pasado, a miña propia memoria de infancia: a dun neno que quedaba pasmado diante do televisor vendo un western tras outro. O Sétimo de Cabalaría, Xerónimo, O xeneral Custer, O derradeiro mohicano, Shane, o Mississipi, as dilixencias, Grupo Salvaxe, A febre do ouro, Liberty Valance
– RN: Reclamou con frecuencia a relevancia da literatura infantil e xuvenil galega, por que?
– MC: As cifras e os datos, ás veces fríos, avalan neste caso a miña reclamación: a LIX é o máis traducido, exitoso, e premiado da literatura galega, pero aínda non se lle dá a importancia que debería ter. Só hai que ver a repercusión nos medios de calquera premio ou publicación de LIX para decatarse da súa escasa relevancia social en moitos casos. Cando publiquei a miña primeira novela para público adulto houbo moitos que descubriron que era escritor, cando xa levaba varias obras de LIX publicadas e premiadas.
A LIX é o primeiro elo na formación lectora, sen ela non habería futuro, os lectores, como os dinosauros, extinguiríanse. (…)”

Xavier Queipo: “O exercicio da crítica mantenme vivo e optimista”

Entrevista de Ramón Nicolás a Xavier Queipo en Qué leer, a través de Xerais:
“(…) Qué Leer (QL): Vive fuera de Galicia pero su voz, siempre crítica, está aquí para quien quiera escucharla.
– Xavier Queipo (XQ): El ejercicio de la crítica me mantiene vivo y optimista. Lo de vivir fuera con frecuentes visitas al país proporciona un punto de vista distinto, ni mejor ni peor, pero distinto. Lástima que hayan cerrado ciertos medios en los que tenía libertad para presentar mis ideas. Quedé huérfano de canales de expresión y repugnado definitivamente con nuestros gobernantes autonómicos (del Partido de los Peores.)
– QL: El viaje, el naturalismo, los escenarios marítimos, la aventura, el respeto a la diferencia, la crítica al poder están en su obra. ¿También en Extramunde?
– XQ: Ciertamente. El nivel cero de lectura sería una novela de aventuras clásica, pero después están otros niveles más vindicativos y políticos, como los que usted apunta. El naturalismo y los escenarios marítimos están presentes en muchas de mis obras. Uno habla con más seguridad de lo que sabe. Destacaría también una apuesta formal en la construcción de personajes atractivos y de narradores alternativos. (…)
– QL: Que expectativas deposita nesta novela?
– XQ: Soy consciente del interés que los premios Xerais despiertan en Galicia. Por eso invertimos en reutilizar parte del dinero del premio para hacer unas presentaciones espectaculares en Compostela y Vigo, con dramatizaciones , danza contemporánea y una performance mezclando música, textos e imágenes. El público lo agradeció y los medios de comunicación ignoraron los eventos. No se puede esperar mucho de profesionales mal pagados. Fuera ya es otra cosa, pues aún hay muchos prejuicios en el Estado sobre los sistemas literarios que so sean el castellano, una carencia de imperialistas fracasados, que en vez de ver una riqueza en la pluralidad de lenguas ven un peligro.”

Fran Alonso: “Na literatura non caben as certezas”, entrevista de Ramón Nicolás

Entrevista de Ramón Nicolás a Fran Alonso, en Qué Leer, vía Xerais:
“- Qué Leer (QL): Fran Alonso se mueve desde la poesía, infantil o para adultos, al ensayo, de la crónica o entrevista periodística al relato corto, del mundo de la edición gallega a las redes sociales… ¿Todo es lo mismo, necesidad de comunicarse?, ¿de sentirse en el mundo?
– Fran Alonso (FA): Mi obra literaria responde a un proyecto único que, quizás, encuentre tipos de lectores distintos. Pero siempre con una mirada interpretativa, crítica y fragmentaria.
– QL: Sigue apostando por diluir géneros. Ninguén no son relatos, ni novela, o tal vez las dos cosas…
– FA: Hace tiempo que en la literatura no caben las certezas, las verdades absolutas, y mucho menos en la era digital. La realidad más novedosa es la red, a través de la que se intuyen cambios notorios para la literatura. Ninguén tiene una estructura de interconexión, de red, que yo ya había asumido en libros anteriores, pero además, en este caso, también convierte la estructura en contenido. Se articula a partir de la confusión entre realidad y ficción que internet ha llevado a límites insospechados. (…)”

Entrevista a Francisco Castro en Qué leer

Entrevista a Francisco Castro en Qué leer, traducida ao galego por Ramón Nicolás no seu blogue Caderno da Crítica:
“(…) – Qué leer (QL): Dende a túa atalaia como editor en Galaxia, como enfrontas os desafíos destes tempos?
– Francisco Castro (FC): O futuro é dixital, e témolo moi claro. Galaxia non é unha empresa, é un proxecto, é unha idea de país e sempre quixo que a literatura galega estivese na modernidade. Hoxe estamos encantados de recibir galardóns, algúns recoñecendo o noso traballo nas novas tecnoloxías. A isto engadimos a nosa presenza nas redes sociais, na blogosfera… Ou a lingua galega está aí ou cómennos.
– QL: Noutra orde de cousas, que cambiou en ti despois do multipremiado e reeditado Chamádeme Simbad, hai pouco traducido o castelán e catalán?
– FC: En min hai algo antes e despois deste libro. Non a nivel estilístico porque ese narrador que eu utilizo está sempre, pero si cambiou a nivel de percepción social da miña obra: as alegrías que me deu este libro son moitas, aínda que nacese dunha ferida. Decátome de que con el cheguei a obter recoñecemento da crítica e de lectores; ao tempo permitiume valorar a importancia da literatura. Noto a sensibilidade dos lectores máis novos sobre o tema que trato na novela, que é o Alzhéimer.
– QL: Consideras necesaria a proxección cara a fóra da nosa literatura?
– FC: Absolutamente. Eu sempre digo que escribo non só para que me lean en Galicia senón para que me lean en todo o mundo, e escribo dende a miña lingua. A miña novela Xeración perdida está tamén a punto de saír en castelán no selo Pulp Books: é unha das miñas novelas máis queridas, se pode chegar a outras latitudes será unha grande alegría. (…)”