Marica Campo: “O problema da lingua non está na literatura, está nas escolas”

Entrevista a Marica Campo en Xornal:
“Xornal (X): Que mensaxe pretende transmitir con Onde houbo lume?
Marica Campo (MC): O libro pretende recuperar a intrahistoria da vida de moitas mulleres no século XX. Son todas vidas que transcorren dende finais do XIX até todo o seculo XX. A fonte que recolle todas esas historias é un secretario de xulgado, xa maior, que coñece unha xornalista que quere cubrir a información dunha caravana de mulleres. Entón, con ese pretexto, establecen unha amizade e el cóntalle todas esas historias á rapaza. Ao mesmo tempo, tamén se mesturan a propia historia do narrador e máis a da xornalista. (…)
X: Ao respecto da literatura infantil, vén de celebrarse en Santiago o congreso International Board on Books for Young People (IBBY), no que os conferenciantes coincidiron unanimemente en reivindicar a dignidade da literatura infantil como “unha literatura de primeira”, está vostede de acordo?
MC: A literatura para rapaces ten que ser moito mellor que a destinada aos adultos. Eu diría que ten que estar escrita directamente pensada nos rapaces, pero tendo en conta que un libro para nenos que non lle guste a un adulto crítico non debe valer para os pequenos. Hai unha serie de cousas fundamentais que non se deben esquecer nunca cando se escribe para os rapaces: hai que coidar moitísimo máis a lingua, buscar moitísima máis claridade á hora da exposición, e todo iso tratando de ensinar, pero sen que se note, sen que aparente que hai un propósito moralizador ou didáctico. Non hai que pensar que os nenos son parvos, nin que son adultos pequeniños… son outro mundo, pois son lectores moi plásticos, moito máis receptivos que os adultos, e hai que ter moito coidado co que se lles dá de comer.
X: Como escritora en lingua galega, considera que o idioma do país goza de boa saúde, ou pola contra, que se atopa ameazado polas actuais políticas que se están a levar a cabo dende a Xunta de Galicia?
MC: Na literatura non hai problema, o problema está no uso cotián da nosa lingua, está nas escolas. É dicir, se medisemos a vigorosidade da lingua pola situación literaria, pois estupendo, sería unha situación máis que óptima. Pero á parte hai que ter en conta outros moitos aspectos, como canta xente le en total e canta xente le en galego. Pero ben sabemos todos o que hai agora… a verdade, na miña opinión, é que a cousa está moi mal, realmente mal.

Manuel Rivas: “Este país necesita un calendario de vitorias”

Entrevista de Iago Martínez a Manuel Rivas no Xornal:
“Xornal (X): Os protagonistas de Todo é silencio andan por aí, están tirados do real. Por que escribir unha novela e non un relato xornalístico?
Manuel Rivas (MR): Hai libros documentais moi bos sobre o narcotráfico, sobre todo os de Perfecto Conde e Felipe Suárez, e xornalistas que saben moito, como Julio Fariñas ou Elisa Lois. En ningún momento pensei en facer algo semellante. Todo isto que conto, esa herba da memoria que foi traballando na cabeza durante anos, levábame dereito á ficción. Pretendía contar unha boa historia, o que non implica un desapego ou unha falta de compromiso, e quería situalo nunha especie de intemporalidade, aínda que estea contextualizada entre o 68 e os oitenta. Conto o que pasou doutro xeito. É o Mariscal, o capo, un cínico que me ten enfeitizado, quen conta a novela. É o lado escuro o que fala en Todo é silencio. E dinos moito máis, desvenda moito máis a realidade que as fontes oficiais. (…)
X: Non é certo que a intelixencia, no canto de procurar alternativas ou construír unha historia das conquistas, desbalde o tempo en certificar ciclicamente iso que chaman o fracaso colectivo?
MR: Estou de acordo. Cabréame moito, cando falamos de loitas, cando fago repaso ás verdadeiras mobilizacións… Aquí tiñamos todas as cartas para que puxesen unha central nuclear en Xove. Aquí, en fronte de Fisterra, tiñamos o maior vertedoiro de lixos radiactivos do mundo. Íase facer unha celulosa en cada ría. Por que non pensamos en que todo iso se evitou? Por que non pensamos en como se evitou? Moi fácil: con moitísima xente na rúa. Moitísima xente aguantando alcumes, desprestixio. Eramos anarquistas, comunistas, nacionalistas, radicais… Mayor Oreja dixo que eramos batasunos. Gustaríame que o proceso xurídico do Prestige non acabase sendo un desastre, pero iso xa non depende de nós. No que dependeu da xente cambiáronse as regras do xogo. A ver que goberno volve facer o mesmo. Cambiouse a lexislación europea. Mesmo diría que os poderes da Coruña deberían ser honestos e recoñecer que iso que se está a facer aí, o porto exterior, por moi discutíbel que sexa, foi posíbel pola reacción popular. Gábanse de non sei que cando foi grazas a que a xente, cando a expulsaron de María Pita, ocupou o resto da cidade mentres se celebraba o Consello de Ministros. Se fosen honestos, recoñeceríano. É un mínimo moral. As confrarías, unhas honestas e outras que calan como petos, saben que o que se cobrou foi porque a xente saiu á rúa. Aí é onde está a diferenza entre a Galicia que loita polo ben común e pola liberdade e esoutra Galicia deshonesta que o único que fai é chuchar como unha sambesuga a outra Galicia. Hai que loitar sen esperar ningunha medalla. Loitar para gañar, para conseguir as cousas. Reganosa non debería estar onde está, aí perdemos, pero hai que recordar que en Xove non hai unha central nuclear. Este país necesita un calendario de vitorias. Semella que o reparto da terra en Galicia veu dado ou foi unha concesión romana, cando foi unha loita tremenda que non acabou até a redención total de foros nos anos trinta do século XX. É tremendo pensar que moita xente pensa que os roxos lle van vir quitar a terra cando foron os roxos os que lla deron. E moita xente morreu nesa loita. En Galicia o que se fai é borrar continuamente a causalidade das cousas. A relación entre os movementos sociais e a realidade. As conquistas. Coma se todo fose unha dádiva. Se hai unha autonomía é en boa parte pola lingua, é lamentábel que agora se use para desarmar esa lingua. É un esperpento. En Galicia hai razóns abondo para estar todo o día na rúa. Se cadra haille que dar tempo á xente. Ao mellor está rumiando, como o escritor.”

Manuel Núñez Singala: “Somos galegos porque falamos a nosa lingua”

Entrevista a Manuel Núñez Singala no Xornal:
“Xornal (X): Toda obra literaria non é sempre un engano en si mesma?
Manuel Núñez Singala (MNS): A literatura é ficción. Nese sentido sempre é un engano. Agora ben, a literatura é un sistema para aprender, para non enganarnos nunca. É coller suficiente valía e bagaxe para non enganarse.
X: Os relatos son un xénero máis complicados que a novela pola necesidade de síntese?
MNS: Son xéneros moi difíciles. As novelas son sempre de longo percorrido. É como ser un corredor de fondo e un velocista ao mesmo tempo. Cando falamos de relatos, temos que ter presenten que agora non temos demasiado tempo. Ás veces, cando pillo un libro de contos, pregúntome por que está organizado dese xeito. No meu libro, os relatos van organizados por tamaño e densidade. Así, se un día alguén ten cinco minutos e quere ler só tres páxinas, xa pode escoller algún. Se ten máis tempo, pode escoller outro. Por outro lado, o relato é un xénero moi difícil. Non me gustan os relatos nos que sobra moito. Un conto é un conto porque di o que fai falla, pero máis nada. Iso moléstame moito, eu escribo só o que é necesario. Eu teño contos que teñen sete palabras. Moitas veces dáme a impresión de que leo relatos que se poderían contar empregando a metade de páxinas.”