18.00 A feira dos nenos. Acto arredor do libro O arco da vella, de Charo Pita, ilustrado por Xosé Tomás e publicado por Edicións Xerais de Galicia. Participarán os autores do libro.
18:15 Espectáculo de escapismo co Mago Pedro Volta
19.00 O escritor Bieito Romero asinará ejemplares do seu libro Xeometrías máxicas de Galicia, publicado pola Editorial Ir Indo.
19.00. Presentación do libro A casa máxica. O meu primeiro libro de maxia do Mago Pedro Volta, publicado por Baía Edicións.
20.00 O escritor e xornalista Luis Rei Núñez presenta o seu libro Monte Louro, gañador do Premio Blanco Amor de Narrativa 2009 , publicado por Edicións Xerais de Galicia. Xunto co autor, participarán no acto o escritor Xavier Seoane e Manuel Bragado, director xeral da editorial.
20.00 O actor e escritor Moncho Borrajo, asinará exemplares do seu libro Dende a outra beira, publicado por 3 Editores
21.00 A Editorial Galaxia presenta os últimos títulos da colección Árbore Os Duros. Participan Xosé A. Neira Cruz e os autores e ilustradores dos libros: María Lires, Alberto Varela Ferreiro, Margarita Ledo, David Pintor, Xabier P. Docampo e Xosé Cobas.

PREGÓN DA 38 FEIRA DO LIBRO DA CORUÑA

Se a min me preguntasen para que sirve unha Feira do Libro acudiría, por exemplo, ao escritor arxentino Ricardo Piglia, que opina, en primeira instancia, que este tipo de eventos “recuperan unha sociabilidade un pouco perdida”; e eu vexo aquí, para comezar, un espazo —o da Feira— capaz de atraer persoas de diferentes horizontes e con diversos intereses, lectores en potencia ou lectores xa existentes; un conxunto, en definitiva, de cidadáns de toda clase, idade e condición que establecen neste gran foro cultural que é a Feira do Libro un ámbito de sociabilidade popular, un territorio para a experiencia cívica, algo que resulta ben fermoso, especialmente fermoso, cando os libros e a lectura ocupan o lugar central, como é o caso, dese espazo público, dese espazo libre que se crea arredor da gran esfera —a Feira en toda a súa dimensión— que contén ese universo de “amigos” —amigos sempre fieis— que son os libros, eses obxectos prodixiosos que, como dicía Marcel Proust, poden chegar a cambiar, através da súa lectura, o destino dun home.

Mais se antes eu falaba das Feiras do Libro como “espazos de sociabilidade”, quero agora referirme ao libro mesmo como estímulo vital, como enerxía para a realización persoal, como chave máxica que permite abrir perspectivas de gran interese e transcendencia na vida do lector. Confesaba Adolfo Bioy Casares que parte do seu amor á vida debíallo ao seu amor aos libros, e velaí como a lectura acaba sendo esencial na propia deriva biográfica, na construción da vida persoal, pois a lectura é consubstancialmente “útil”, benefactora, enriquecedora, emocionante. Outro escritor, o alemán Hermam Hesse, relacionaba as boas lecturas con doses de fortalecemento para o espírito, e afirmaba que unha hora de lectura dun bo libro convértese nun “presaxio de rexuvenecemento”, nun “alento de nova frescura”. Que a lectura de bos libros enriquece a vida é algo que forma parte xa da experiencia universal, pois ben se sabe que a lectura axuda ao perfeccionamento e ao desenvolvemento da linguaxe, posibilita a capacidade de pensar e de expor o propio pensamento, axiliza notabelmente a intelixencia, aumenta o volume de información e o grao de coñecemento, amplía os horizontes individuais en todos os sentidos, esperta a curiosidade e activa afeccións e intereses; desenvolve a capacidade de xuízo, análise e espírito crítico; potencia a capacidade de percepción e de observación da realidade, promove as facultades da atención e da creatividade, axuda a definir unha formación estética e educa a sensibilidade, é unha fonte profunda e perfecta de distracción e entretemento, e, como xa afirmaba Montesquieu, en definitiva, é unha deliciosa vía para o gozo e a felicidade. Ou sexa, e resumindo, a lectura outórgalle á vida unha maior plenitude, unha maior riqueza, e acaba sendo un alimento proveitoso e necesario, un alimento moral e mesmo de irmandade, porque, como dicía o dramaturgo francés Antoine Houdar de la Motte, “mediante a lectura facémonos contemporáneos de todos os homes e cidadáns de todos os países”. Palabras sabias, sen dúbida.

Mais eu tamén quero falar aquí, porque é algo que me afecta e nos afecta, da lectura en galego, da literatura galega, do libro galego. Nunca tanto se leu en galego, é certo, en toda a historia da nosa cultura. Vivimos nun marco democrático e, obviamente, a produción literaria galega, en todos os xéneros, medrou considerabelmente e atinxiu unha maior proxección e recepción. Cando Galicia iniciaba a vía autonómica publicábanse anualmente 187 títulos en galego e no ano 2007 viron a luz en galego 1.780 títulos, o que demostra, sen dúbida, un considerábel avance histórico. Mais nos últimos anos o libro galego e, por ende, a lectura en galego, están a sufrir un preocupante estancamento, cando non un evidente retroceso. Existe, si, unha sociedade lectora en galego, mais esta sociedade —un verdadeiro tesouro en si mesma— non medra, non se expande, e, o que é máis grave, non se renova e amplía de xeito, diríamos, ecolóxico, nos seus tramos de idade máis novos. Fíxense vostedes, no que atinxe á lectura pública, apenas contamos cunha dotación de 1,1 libros por habitante nas bibliotecas, case a metade do índice da Unión Europea, e en Galicia apenas gastamos cada ano en adquisición de libros 0,65 euros, o que nos sitúa moi lonxe da media europea, que é de 1,85 euros. E vexamos outros datos. Entre os anos 2003 e 2005 pecharon as súas portas en Galicia 41 librerías, e Galicia segue a ser penúltima en índice de lectura (datos do ano 2008) no conxunto do Estado español, só por diante de Estremadura e moi afastada da media estatal. Xulguen vostedes estes datos. Porque, aínda así, o noso país posúe, sen dúbida de ningún tipo, unha das literaturas máis importantes de Europa. E non me refiro á literatura medieval galega, cumio universal da lírica de todos os tempos, que foi cualificada no seu día polo Premio Nobel de Literatura, o mexicano Octavio Paz, como unha das “xoias da humanidade”. A literatura galega de hoxe no seu conxunto está á altura das mellores expresións literarias europeas, algo que é recoñecido por numerosos especialistas en numerosos países. Sen ir máis lonxe, o outro día nesta mesma cidade, Antonio Gamoneda, premio Cervantes e altísimo mestre literario, afirmou que a poesía galega actual superaba en calidade —foron palabras súas— á que se escribe na hora presente no conxunto de España, sumándose así a outras voces que reparan, con atención e coñecemento, na profundidade e no brillo que posúe unha boa parte da escrita lírica de noso.

E en todo este panorama, amigas e amigos, téndomos como temos un idioma milenario e moderno —pai, por certo, do portugués—, mais en clara situación de perda paulatina de falantes e de lectores —o ensino en galego na Universidade da Coruña, fíxense, non chega ao 9 por cento—, é realmente grave, para máis de sorprendente e preocupante, que un Goberno da Xunta de Galicia, o do señor Núñez Feijóo, como moi ben lle lembrou a Real Academia Galega, converta as primeiras decisións lingüísticas anunciadas, todas elas, en “desprotectoras da lingua galega”. A lingua galega, di a Real Academia con sede nesta cidade, “é unha riqueza, patrimonio común de todos os galegos”, e engade finalmente a máxima institución cultural de Galicia —a cita é textual— que “os poderes públicos están obrigados a meditar serenamente a qué escenario queren levar a sociedade galega, tendo sempre presente que a lingua galega non é un problema, senón unha oportunidade”.

Eu desexo, señoras e señores, que esta 38 edición da Feira do Libro da Coruña sexa un gran espazo de sociabilidade, un gran foro de participación popular, ancha avenida de libros e gran biblioteca ao ar libre para todos. Permítanme que remate este pregón cuns versos dedicados a ese gran libro galego de pedra, a ese gran poema vertical de pedra que acaba de ser declarado Patrimonio da Humanidade. Os versos son de César Antonio Molina e din así:

Na noite sega a herba de ouro.

Siluetas perdidas viven da súa vida,
coma min,
e as estrelas fugaces
que van cal suco aberto
na escuma do mar tralos buques.
Diríase que o seu ollo, ao que ilumina a esperanza,
tamén brilla eterno na outra beira.

MIGUEL ANXO FERNÁN VELLO
A Coruña, 1 de Agosto de 2009

18.00 A feira dos nenos. A compañía de teatro A Loca Motora, representará a súa obra O telderete da cachifallada, con Eva Vila e Zezilia Meléndrez.
19.00 Presentación e lectura teatral do libro Valentino Rufino e Akil Pillabán de viaxe a Milán e van sen un can de Roberto Salgueiro, publicado por Baía Edicións.
19.00 O escritor Tikara Otomo asinará ejemplares do seu libro Sala de espera, publicado pola editorial Iro Iro.
19.30 Xosé Neira Vilas asinará exemplares dos seus libros.
20.00 Editorial Galaxia presenta o libro A cociña de Larpeiros, de Benigno Campos.
21.00 O escritor Xosé Neira Vilas, presenta o seu libro Lóstregos, publicado por Edicións Xerais de Galicia. Xunto co autor, participará no acto Manuel Bragado, director xeral da editorial.

18.00 A feira dos nenos. Contacontos musical: Historias da fraga encantada, con Fátima e Servando Barreiro.
19.00 Presentación do libro O trasmundo de Antioquia, de Rafael Laso, publicado por Edicións Do Cumio. Xunto co autor, participará no acto o representante da editorial Cándido Meixide.
19.30 A escritora Elisa Vázquez de Gey asinará exemplares do seu libro La princesa de Kapurthala, publicado pola Editorial Planeta.
19.30 Os escritores Xulio Valcárcel (Lúa de xemas frías. Antoloxía de poesía mapuche), Alfredo Ferreiro (Metal central) e Luís G. Soto (O espíritu da letra. Nove achegas filosóficas a textos literarios), asinarán exemplares dos seus libros, publicados por Edicións Espiral Maior.
20.00 Conferencia do profesor Xesús Alonso Montero arredor dos seus libros máis recentes: Cartas de republicanos galegos condenados a morte (1936-1948), publicado por Edicións Xerais de Galicia e Ramón Piñeiro ou a reinvención da cultura galega, publicado pola Editorial Galaxia.
21.00 O escritor Xavier Alcalá, presenta o seu libro Habana flash, publicado pola Editorial Nowtilus. Acompañarán ao autor os prologuistas das edicións en castelán e galego do libro, Marcelino Fernández Mallo e Francisco Fernández Naval.

18.00 A feira dos nenos. Burromaquia. Divertido contacontos realizado por Ignacio Vilariño.
19.00 Clube de lectura coa escritora Marta Rivera de la Cruz arredor do seu libro La importancia de las cosas, publicado pola Editorial Planeta. Ao remate do acto a escritora asinará exemplares do seu libro.
19.30 As escritoras Dores Tembrás (O pouso do fume) e Diana Varela Puñal (Fíos), asinarán exemplares dos seus libros, publicados por Edicións Espiral Maior.
20.00 A escritora Lola Beccaría asinará exemplares dos seu libro El arte de perder (Premio Azorín 2009 de Novela) e do resto das súas obras.
20.00 Mesa de debate: A Galicia oculta, moderada por Francisco Narla (escritor) e coa participación de André Pena Graña (arqueólogo e escritor), José Antonio Castro Cebrián (escritor), Miguel Pedrero (escritor) e Pablo Núñez González (escritor). Ao remate do acto, os escritores participantes asinarán exemplares dos seus libros.

11.00 Apertura da feira.
12.30 Inauguración oficial. Actuación da Banda Municipal de Música da Coruña. Pregón inaugural a cargo do escritor e editor Miguel Anxo Fernán Vello.
18.00 A escritora Susa Herrera presentará o seu libro Todos os animais ao caixón, publicado pola editorial Primera Persona. O acto contará coa participación do grupo musical Mamá Cabra.
18.30 O escritor e xornalista Manuel Rivas asinará exemplares do seu libro O sombreiro chichiriteiro, publicado por Edicións Xerais de Galicia.
19.30 Presentación do libro O museo da inocencia, do escritor Orhan Pamuk. Conversa arredor das novidades traducidas para o galego por Editorial Galaxia.
20.30 A escritora Yolanda Castaño, presentará o seu libro Erofonía. Triloxía poética (1995 -1998), publicado por Edicións Espiral Maior. Xunto coa autora participan no acto Teresa Seara, profesora e crítica literaria e Miguel Anxo Fernán Vello, director da editorial.