Desde Queremos Galego:
Queremos Galego denunciou en rolda de prensa que os orzamentos de 2026 confirman que a Xunta non ten intención de enfrontar a emerxencia lingüística. O voceiro da plataforma de defensa da lingua, Marcos Maceira, denuncia “a ausencia de calquera referencia á lingua na lei de medidas fiscais que acompaña os orzamentos, agás para eliminar o seu coñecemento para acceder a listas de contratación da Xunta”. “É significativo”, asegura Maceira, “que só o 0,09% dos orzamentos teña como obxectivo a promoción do galego mais tamén que só se nomee para excluílo ou dotalo raquiticamente”.
A plataforma de organizacións en defensa da lingua salienta que os orzamentos non prevén o cumprimento do Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega (PXNLG), con medidas previstas como incorporar cláusulas que aseguren o galego en todos os contratos, acordos, convenios ou axudas da Xunta de Galiza, que nin sequera suporían incremento do gasto. “O cumprimento dos acordos de 2004”, afirma o seu voceiro , “tería un claro efecto multiplicador na presenza do galego en todos os ámbitos da vida social que a Xunta desbota”. “Neste sentido”, denuncian, “se estes orzamentos responden a algún Plan é só ao do pretendido enterro do galego”.
Marcos Maceira explica que, “malia o conselleiro de cultura, lingua e xuventude ter enfatizado na presentación dos orzamentos de 2026 no Parlamento que o investimento en lingua se enmarcaba nun proxecto amplo, plural e con implicación de todas e cada unha das áreas de goberno”, o certo é que este investimento se limita exclusivamente ao programa 151A de fomento do galego, que executa en solitario a Secretaría Xeral de Política Lingüística. “O programa 151A de fomento do galego”, lamenta Maceira, “non só non é transversal ás distintas áreas de goberno, senón que é o de menor contía dentro da Consellaría de Cultura, Lingua e Xuventude, situándose na posición 78 de entre os 108 contemplados nos orzamentos de 2026”.
A dirección dos orzamentos é contraria ao proposto pola plataforma Queremos Galego na asemblea multitudinaria de miles de persoas e centos de colectivos celebrada en novembro de 2024 en Compostela: asegurar os máximos niveis de docencia e materiais didácticos en galego; o pleno dereito de uso do galego, coa atención e a oferta correspondente en todo tipo de servizos; accións para que se cumpran os mínimos legais de presenza de galego na oferta radiofónica e audiovisual e oferta positiva en galego en todos os servizos da administración pública con disposición de galego en programas informáticos, información, formularios, impresos e na atención en todas as súas formas e coñecemento de galego por todos/as os/as traballadores/as públicos/as.
Neste sentido, Maceira denuncia a “ausencia transversal” do galego nos orzamentos de xustiza, sanidade, deportes, inclusión social ou economía. Especialmente clamorosa é, para as entidades de defensa da lingua, a ausencia dun orzamento imprescindíbel para garantir a posibilidade real de uso do galego na xustiza, o da tradución do software de xestión empregado no sector, “o que non impediu que na presentación dos orzamentos o conselleiro reiterase o seu compromiso coa tradución e a implementación con versión en galego do programa Atenea”, lamenta Maceira.
No ensino, a Xunta reduce a 450 mil euros (2,6 por estudante de ensino obrigatorio ou 375,62€ por centro) as achegas á dinamización lingüística, 230 mil menos que no 2004. E na administración local a 350 mil euros, que só permiten axudar con entre 3000 e 9500 euros para servizos de normalización a 30 dos 313 concellos. No referente á formación do funcionariado, Queremos Galego destaca a redución dos orzamentos da Escola Galega de Administración Pública (EGAP), que un ano máis non contará co departamento de formación e planificación lingüística que prevía o PXNLG de 2004. Nas denominadas “Actividades de formación para a normalización e dinamización lingüística”, a Xunta mantén a mesma cantidade que en 2025, un 40% menos que en 2004, ano da aprobación do PXNLG.
No ámbito económico, a Xunta anunciou na memoria da Consellaría de Cultura, Lingua e Xuventude e por parte do Conselleiro da creación dun selo de empresa en galego semellante ao que xa outorga a Mesa a aquelas empresas que certifican algún dos 5 niveis de uso do galego. No entanto, Maceira explica que a memoria de beneficios fiscais non contempla nada ao respecto, nin bonificación no tratamento fiscal dos custos nos que incorren as empresas que indicaba o PXNLG, nin a promoción da facturación en galego, nin plan de axudas para o acceso ás TIC en galego. “A ausencia destas medidas non impide que se destinen 1.350.000 euros a transferencias correntes a empresas privadas en programas de promoción do galego”, denuncia.
“As actuacións previstas sobre a lingua cínguense ao programa de fomento do galego que xestionará a SXL”, afirma Maceira, ”e este programa conta cunha dotación inferior en máis do 30% ao dos últimos orzamentos de Fraga, en 2004, 0,9€ por cada 1000€ de investimento público”. “Na comparación cos orzamentos de 2025”, remata Maceira, “chama a atención que as partidas con maior suba e dotación son aquelas destinadas á propaganda e que permiten un maior uso discrecional do diñeiro público: campañas sen medidas concretas e eficaces e transferencias de capital a empresas privadas para fomento do galego, ademais de estudos que, con certeza, non terán como obxectivo analizar a emerxencia lingüística para procurar revertela”. Estes tres conceptos disporán dun total de 5.600.000€ fronte aos 53 mil euros das accións de promoción da lingua galega ou os 300 mil á edición en galego fronte a 1,2 millóns de 2004.
Descarga aquí o documento O galego nos orzamentos de 2026.”
Arquivos da etiqueta: Queremos Galego
O proceso Lingua Vital bota a andar en Compostela, despois da multitudinaria manifestación do 17 de maio
Desde Queremos Galego:
“Entidades, colectivos e organizacións de toda Galiza constituiron esta fin de semana en Compostela o proceso social Lingua Vital, co obxectivo de “conseguir avances na normalización da lingua galega” e “garantir a súa presenza e oferta en todos os espazos e para todos os usos”, como recollen os acordos e nacionais e internacionais como a Declaración Universal dos Dereitos Lingüísticos (1996), a Carta Europea das Lingua Rexionais e Minorizadas (2001) ou o Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega (2004).
Este proceso recolle o malestar amosado pola sociedade galega nas multitudinarias mobilizacións de febreiro e maio de 2025 e de novembro de 2024, cando milleiros de persoas sairon á rúa para denunciar que estes acordos non se están a respectar, que as medidas que indicaban non se aplican e que neste tempo se chegou a lexislar en contra deles, acelerando a tendencia negativa no uso do galego e acadando unha porcentaxe de incapacidade para falalo inédita na historia de Galiza.
As 60 entidades galegas de todos os ámbitos integradas no proceso Lingua Vital Xa comprometéronse, de cara ao último trimestre deste ano a organizarse en grupos de traballo nos que avaliar de xeito sectorial o grao de cumprimento e efectividade das medidas contempladas no PXNLG; identificar os principais obstáculos para a efectivización das medidas incumpridas, detallando que cómpre remover, modificar ou aplicar para a súa execución; propor un calendario de accións normativas e executivas concretas para o cumprimento e efectivización das medidas do PXNLG, da CELRM, da DUDL e do PGDL; fixar os mínimos que cada entidade social está en condicións de asumir na súa acción diaria na medida en que poden producir un efecto normalizador no seu ámbito; e, finalmente, a acadar un compromiso de aplicación polas institucións públicas.
As entidades e persoas que estean interesadas en participar no proceso poden escribir ao correo electrónico queremosgalego@queremosgalego.gal e solicitar máis información.”
Lugo: performance poética con Luz Darriba
Compostela: Lingua Vital Xa! Manifestación e foliada nacional en defensa do galego, o 17 de maio
Carlos Callón: “E pensar que nos conventos medievais se copiaban historias que trogloditas con poder do ano 2025 quererían queimar”
Entrevista de Ana G. Liste a Carlos Callón en Praza:
“(…) – Praza (P): A publicación deste libro foi tristemente acompañada dun movemento de moita agresividade e odio. Podías esperar algo así?
– Carlos Callón (CC): Son os tempos que vivimos, é verdade que non é a primeira vez que me acontece algo semellante, co Libro negro houbo moito negacionismo e con Amigos e sodomitas no ano 2011 saíu unha reseña no Faro de Vigo tres meses antes de que o libro se publicase. Mais de calquera xeito, aínda que teña esas experiencias, nunca coma esta. Nunca. O feito de que se pida queimar a miña obra, que se pida que me maten son auténticos despropósitos que hai uns anos serían eliminados inmediatamente nas redes sociais. É un disparate, pero xunto con todo iso teño que agradecer todo o apoio recibido. Temos que remar para que o mundo sexa outra cousa, non podemos habituarnos a este rexeitamento da existencia do outro.
– P: Das personaxes das que falas do Reino de Galicia, que é o que máis che sorprendeu?
– CC: É que ao final o combustible principal destas investigacións é o entusiasmo. Entón, claro, cada vez que me ía encontrando cunha cousa ese entusiasmo aumentaba. Están Sancha Pêrez e Maria Leve, que haxa unha parella de mulleres que saibamos a rúa de Santiago na que viviron, ou pensaron en vivir, iso xa ten un grande valor non só a nivel do Reino de Galiza, senón a nivel europeo porque non hai información semellante. O caso do adiantado maior do Reino de Galiza e a súa relación co adiantado maior do Reino de León é moi valioso porque ten unha dimensión literaria moi forte, con sátiras moi traballadas que sabemos que tiñan música aínda que non a conservemos; e que ademais ten unha dimensión política e sabemos que ten relación da revolta contra Afonso o sabio. É moi difícil escoller porque tamén está a cantiga de amiga lésbica, moi interesante tanto polo que di como por como a intentaron modificar diferentes editores, que son os primeiros en mostrar que a identificaron como lésbica ao mudaren os pronomes de feminino para masculino. Só iso xa é interesante, mais ver esa cantiga é contexto tamén o é. E non esquezo os santos trans, pensar que nos conventos medievais se copiaban historias que trogloditas con poder do ano 2025 quererían poder queimar.
– P: Cómpre preguntarte tamén pola situación do galego, tanto polos datos do seu uso entre a poboación como por todo o que rodea á “renovación” do Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega e esa nova manifestación que convoca Queremos Galego para o 23 de febreiro en Santiago.
– CC: En primeiro lugar, moito orgullo polo traballo d’A Mesa e de Queremos Galego, se eu non fose socio d’A Mesa a día de hoxe, que o son, afiliaríame inmediatamente e animo á xente a que se afilie porque no paripé que organizou a Xunta sobre o plan de Normalización, cando Marcos Maceira e Celia Armas se ergueron para falar non é só que polas súas gorxas saísen as voces das persoas que amamos o galego, é que dalgún xeito o que dixeron podemos resumilo en catro palabras: o rei vai nu.
Que plan de normalización é se se está impondo unilateralmente sen contar co resto das forzas políticas e sociais? Iso que seriedade ten? Se houbese unha mínima vontade de mudar as cousas, o primeiro é escoitar os diferentes axentes sociais e forzas políticas, e estar disposto ou disposta a dialogar e conversas, e a escoitar tamén aos técnicos e técnicas. Nada disto se está facendo. De feito, están lexislando contra o galego. Se por vez primeira na historia non é preciso o coñecemento do galego nin para opositar na compañía pública dos nosos medios de comunicación que existe por algo. O conselleiro podería dicir, como Groucho Marx, aquilo de ‘a quen vas crer: a min ou aos teus ollos?’. Creamos aos nosos ollos. Merece unha reflexión que haxa persoas dispostas a lavarlle a cara aos verdugos do galego. Nestes momentos nos que están desprotexendo a nosa lingua nos diferentes ambientes sociais o que temos que facer é reclamar igualdade de oportunidades, que se garantan os nosos dereitos e que se cumpra coa lexislación, co Estatuto de Autonomía e cos tratados internacionais. Non temos que ser fatalistas, pero hai que constatar que estamos ante o desmantelamento da oficialidade da nosa lingua. (…)”
Brión: presentación de O libro negro da lingua galega, de Carlos Callón
A AELG súmase á manifestación nacional “Lingua Vital Xa. Paremos a emerxencia lingüística” á que nos convoca Queremos Galego este domingo 23 ás 12 na Alameda de Compostela
Desde a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), entidade profesional que aglutina e representa as escritoras e os escritores galegos, manifestamos a nosa perplexidade ante o veto á nosa entidade a formar parte das comisións para a “revisión” do Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega. Este veto é unha falta de respecto ao traballo dos e das escritoras galegas no labor de construtores, divulgadores e dignificadores do idioma e da súa capacidade para crear falantes, pois a lectura é unha das ferramentas normalizadoras que ten demostrada historicamente a súa eficacia, para alén das actividades de fomento da lectura que son en esencia actividades normalizadoras.
A exclusión da AELG das conversas e dos grupos de traballo postos en marcha o pasado día 12 na Cidade da Cultura, evidencia que desde o partido que ostenta o goberno da Xunta non hai vontade de contar cunha participación ampla e plural de colectivos representativos do conxunto da sociedade galega, unha medida imprescindíbel para o éxito de calquera proposta normalizadora.
Falta de vontade que tamén demostra o inicio das conversas marcando posicións inflexíbeis, velaí a negativa a derrogar o Decreto 79/2010, amplamente cuestionado desde os seus inicios, advertido polo Comité de Expertos de Europa e causa incuestionábel do descenso no número de falantes, do incremento dos prexuízos contra a lingua e mesmo do incumprimento da propia Lei de Normalización Lingüística, toda vez que se constata a incapacidade dunha parte da mocidade para se expresar con algunha fluidez na nosa lingua. A mesma falta de vontade que se demostra nos pasos lexislativos dados desde entón reducindo a presenza e a esixencia de coñecemento da nosa lingua na CRTVG ou na Administración.
A AELG reclama un proceso transparente, coa participación de todas as entidades sociais, cun guión claro en que se asuman compromisos para o incremento e a diversificación dos recursos, a aplicación das medidas debidamente planificadas e a súa avaliación.
Con esta reivindicación estaremos este domingo en Compostela sumándonos á manifestación á que nos convoca Queremos Galego, porque, como dixo o irmán Daniel, somos galegas e galegos polo idioma, esa lingua en que o pobo lle pediu a Rosalía que cantase. Que maior homenaxe, que mellor agasallo para a nosa poeta no seu aniversario que volver sermos pobo que atravesa as rúas da súa cidade para berrar aos que tan altos están que non oen, as palabras que escribiu Manuel María: que “recibimos a lingua en usufruto e temos a obriga de conservala e mellorala” se queremos seguir chamándonos galegas e galegos.
O futuro, tamén o de quen nos goberna, só será se é na nosa lingua.
Compostela: Manifestación Nacional Lingua Vital Xa!, o domingo 23 ás 12:00
Queremos Galego: “Mudemos de rumbo. O galego ten futuro”. Convocatoria Nacional pola Lingua, o 17 de novembro
Santiago de Compostela: “Galego Vivo, Galiza Viva. Maniféstate pola Lingua!”, desde Queremos Galego, o 17 de maio
MANIFESTO
“En setembro de 2024 faranse 20 anos da aprobación por unanimidade parlamentar do Plan Xeral de Normalización da lingua galega. Elaborado coa participación de máis de 1000 persoas de todos os ámbitos, con 400 accións e medidas concretas en cada un deles, non só non se desenvolveu senón que se produciron importantes retrocesos.
Para unha Galiza viva, activa e consciente das súas capacidades, precisamos dun goberno realmente comprometido coa súa obriga de promover o uso, presenza e disposición do idioma, cun galego vivo.
Vivo nun ensino en galego, que garanta a competencia no noso idioma permitindo a incorporación de novos falantes e o coñecemento da nosa realidade fronte ao actual modelo desgaleguizador.
Vivo nun audiovisual que, como reclama a Iniciativa Xabarín, garanta a oferta en versión orixinal ou lexendada e cumprimento dos mínimos que estabelece a lei para menores de 12 anos.
Vivo na administración, nos servizos públicos, na sanidade, na xustiza, nas relacións e información comercial, onde a atención inicial en galego -oferta positiva- que indicaba o PXNLG debe ser garantida incluíndo a disposición da lingua nas xestións telefónicas, telemáticas ou presenciais.
Vivo na pegada da lingua sobre o territorio en todos os seus espazos e lugares, a que de novo pretenden borrar e perseguir coa permisividade dos gobernos central e autonómico.
É hora de os gobernos asumiren a súa responsabilidade legal e moral co idioma, a comezar pola Xunta de Galiza, e acompañar á sociedade que actúa e se mobiliza día a día para termos o galego vivo, Galiza viva.”
Máis información aquí.
