Entrevista de Montse Dopico a Xavier Alcalá en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): A base da novela [Verde oliva] son as lembranzas e a documentación de Juana Maseda. Que outras fontes e arquivos che axudaron a reconstruír a memoria dos galegos que viviron a ditadura de Batista?
– Xavier Alcalá (XA): Enfronteime ás memorias dunha axente secreta, membro dunha organización que non deixaba nada por escrito; aínda máis, que tiña por sistema memorizar anacos de información para que non puidese revelala enteira nin baixo tortura… Nun caso así non che queda outra que confiares na memoria do informante (e na súa vontade de contar o que foi certo). Ora, contrastei moita documentación: libros sobre a revolución contra Batista, e a revista Bohemia, que apoiou a revolución e é unha fonte veraz, sobre todo polo material gráfico que ofrece. Tamén falei con persoas que pasaron o período da revolución en Cuba e lembran os feitos vistos desde fóra. Houbo moito galego –miles deles– metidos na loita, outros que a apoiaron, e outros que non foron alleos ao que pasou. Escoitei moita xente, algunha notoria, como don Manuel Fraga.
– MD: Precisamente a memoria, -como na triloxía sobre os evanxelistas-, e a emigración -en todos os teus outros libros sobre os galegos en América-, son dous alicerces fundamentais de toda a túa obra. Quixeches narrar aspectos da emigración galega menos coñecidos? -Como a participación na colonización de América-.
– XA: Eu crieime entre “cubanos” e “arxentinos”, e non podemos esquecer que son un inmigrante (castelán) a un país de emigrantes (Galicia) casado cunha inmigrante dun país de inmigrantes (Arxentina). O “non ser destes pagos” é unha constante na miña vida; e, despois, a profesión fíxome andar polas Américas e por Europa, e así fun descubrindo miles de vidas de emigrantes galegos, e clasificándoas: as dos que fixeron “o normal” e as de suxeitos extraordinarios. Por exemplo, falando coa avoa da miña muller en Buenos Aires, e con Eduardo Blanco-Amor en Ourense, descubrín que “el basco Santamarina” (apelido que me cheiraba a galego) era un fidalgo galego conquistador das pampas, con historia tráxica; ou outro exemplo: un velliño de Río Gallegos contoume que “el gallego Soto”, xefe da maior revolución obreira anarquista da Historia, a dos anos 20 na Patagonia, era “galego de verdade, de Ferrol”. Certo: Xaime Bello conseguiume a súa partida de nacemento, e con ela fixemos aos historiadores esclarecer un punto nunca coñecido de semellante personaxe. (…)”
Arquivos da etiqueta: Xavier Alcalá
Cuestionario Proust: Xavier Alcalá
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Xavier Alcalá:
“1.– Principal trazo do seu carácter?
– A curiosidade por todo.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A coherencia.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Non as ter que cultivar.
4.– A súa principal eiva?
– A impertinencia.
5.– A súa ocupación favorita?
– Escribir.
6.– O seu ideal de felicidade?
– A saúde de corpo e mente.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Ser cego.
8.– Que lle gustaría ser?
– Escritor.
9.– En que país desexaría vivir?
– No impaís en que vivo.
10.– A súa cor favorita?
– A do mar.
11.– A flor que máis lle gusta?
– As flores parécenme ridículas.
12.– O paxaro que prefire?
– A aguia.
13.– A súa devoción na prosa?
– As historias que foron ou puideron ser certas.
14.– E na poesía?
– A completa, ou sexa: con rima.
15.- Un libro?
– O Crime do Padre Amaro.
16.– Un heroe de ficción?
– O Capitán Nemo.
17.– Unha heroína?
– Walkíria (dunha novela que estou a escribir).
18.– A súa música favorita?
– A de Vinícius de Moraes.
19.– Na pintura?
– Velázquez.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– O piloto Vilariño.
21.– O seu nome favorito?
– Luís.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A repetición de chistes.
23.– O que máis odia?
– Que non me entendan cando digo as cousas claras.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Franco (“Cerillita”).
25.– Un feito militar que admire?
– A batalla de Midway.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Cantar ben.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Lendo.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– A ansia de facer.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– A falta de intelixencia.
30.– Un lema na súa vida?
– Vivir para escribir.”
Iolanda Zúñiga e Diego Ameixeiras chegan ao catalán da man de Pulp Books
Desde Sermos Galiza:
“Desde o 2011 a marca Pulp Books -da editorial Rinoceronte- vén ofrecendo obras da nova literatura galega traducidas ao español a través dun catálogo no que viron a luz títulos de Berta Dávila, Carlos Meixide, Jaureguizar, Xurxo Borrazás, Bieito Iglesias, Xavier Alcalá, Francisco Castro, Silvia Bardelás ou as novelas Dime algo sucio de Diego Ameixeiras e Vidas post-it de Iolanda Zúñiga que teñen agora nova edición en catalán.
Con estes dous novos títulos, a editorial afincada en Cangas, ofrece ao público lector catalán dúas obras da nova literatura galega traducidas directamente a súa lingua, nun camiño singular poucas veces transitado. Dime algo sucio de Ameixeiras foi publicada en 2009, despois de que o autor e guionista gañase en 2006 o Premio Xerais con Tres segundos de memoria. O libro de microrrelatos Vidas post-it é o primeiro título de Iolanda Zúñiga que gañaría tamén o Xerais en 2010 con Periferia.
Despois de encetar a súa traxectoria coa tradución de obras ao castelán -que se ofrecen en formato dixital e libro impreso- Pulp Books adéntrase con estes novos títulos na tradución ao catalán como un novo ámbito para a difusión da nova literatura galega. En breve, o selo editorial publicará Dime algo sucio en alemán e italiano e en xaponés A arte do fracaso, de Berta Dávila. Ao catálogo en castelán incorporarán, entre outros, Cemiterio de Elefantes de Fran Alonso.”
A Coruña: Gala das Letras da AELG 2013
Os 425 socios e socias da AELG xa escolleron os finalistas aos premios á mellor obra publicada no 2012 nas modalidades de ensaio, poesía, narrativa, tradución, teatro, blog literario, literatura infanto-xuvenil e traxectoria xornalística. Nestes dous últimos casos tamén participaron na elección os asociados de Gálix e os membros do Colexio de Xornalistas respectivamente.
As obras gañadoras daranse a coñecer na Gala das Letras, un dos actos máis importantes na vida da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, que comezará ás 20:00 do vindeiro sábado 4 de maio no Auditorio do Centro Ágora da Coruña.
Son finalistas as obras:
Blogs Literarios
– Caderno da crítica, de Ramón Nicolás
– Criticalia, de Armando Requeixo
– Versos e aloumiños, de Antonio García Teijeiro e Antón García-Fernández
Ensaio
– Como falar e escribir en galego con corrección e fluidez, de Carlos Callón (Xerais)
– O labirinto da saudade, de Luís G. Soto (Laiovento)
– Onde o mundo se chama Celso Emilio Ferreiro, de Ramón Nicolás (Xerais)
Literatura Infanto-xuvenil
– Eu, pel, de Teresa González Costa (Xerais)
– O corazón de Xúpiter, de Ledicia Costas (Xerais)
– O neno can, de Fina Casalderrey e Francisco Castro (Galaxia)
– Palabras de auga, de Marcos Calveiro (Xerais)
Mellor traxectoria de Xornalismo Cultural en 2012
– Ana Romaní
– Blanca-Ana Roig Rechou
– Carme Vidal
– Fran P. Lorenzo
– Iago Martínez
– María Solar
– Moncho Paz
– Ramón Nicolás
Narrativa
– A noite branca, de Francisco X. Fernández Naval (Xerais)
– As voces baixas, de Manuel Rivas (Xerais)
– Morgana en Esmelle, de Begoña Caamaño (Galaxia)
– Tonas de laranxa, de María Lorenzo Miguéns e Manuel Lorenzo Baleirón (Xerais)
– Verde oliva, de Xavier Alcalá (Galaxia)
Poesía
– Boca da cobra, de Francisco Salinas Portugal (Biblos)
– Emily on the road, de Ramón Blanco (Acha Escrava Editora)
– Fase de trema, de Lorena Souto (Espiral Maior)
– O silencio, de Mario Regueira (Xerais)
– Os ángulos da brasa, de Manuel Álvarez Torneiro (Faktoría K de libros)
– ruído de fondo, de Daniel Salgado (Xerais)
Teatro
– Banqueiros, de VV. AA. –Francisco Pillado, coordinador- (Laiovento)
– Novo teatro fantástico, de Manuel Lourenzo (Laiovento)
Tradución
– Cancioneiro, seguido das Rimas dispersas, de Francesco Petrarca, en tradución de Darío Xohán Cabana (Edicións da Curuxa)
– Carné de identidade, de Mahmud Darwix, en tradución de Moncho Iglesias e Samar Sabat (Barbantesa)
– Gretchen, miña nena, de Christine Nöstlinger, en tradución Isabel Soto (Oxford University Press)
– O home unidimensional, de Herbert Marcuse, en tradución de Jesús Saavedra (Universidade de Santiago)
– O sentido dun final, de Julian Barnes, en tradución de Xesús Fraga (Rinoceronte)
Alén destas categorías, os Premios AELG constan doutros tres galardóns outorgados pola Asemblea de Socios e Socias da AELG:
- O premio Mestres e Mestras da Memoria, de nova creación, que se concede nesta primeira edición a Manuela Cortizo Medal e Ángel Rivas Veiga, por toda unha vida de dedicación exemplar á transmisión oral de saberes e valores da nosa cultura popular tradicional;
- O Premio Institucións que se concede a quen contribuíse á divulgación da lingua e cultura galega, e que este ano será para o asociacionismo cultural representado por aquelas asociacións que, nacidas nas décadas dos 60 e 70, aínda manteñen a súa vitalidade e activismo cultural (Agrupación Cultural O Galo, Agrupaçom Cultural O Facho, Clube Cultural Valle Inclán, Agrupación Cultural Auriense, Agrupación Cultural Francisco Lanza, Agrupación Cultural Avantar, Agrupación Cultural Alexandre Bóveda, Agrupación Cultural Lumieira, Sociedade Cultural Medulio, Associaçom Cultural Amig@s da Cultura de Pontevedra);
- E mais o Premio AELG 2013 Escritora Galega Universal, outorgado pola Asemblea á escritora Lídia Jorge, galardón que a distingue como autora que combina a excelencia literaria co compromiso ético que o converte en referente na defensa da dignidade humana.
- Tamén se recoñecerán os Premios da Crítica Galega nas categorías de Narrativa e Poesía (Begoña Caamaño, por Morgana en Esmelle e Manuel Álvarez Torneiro por Os ángulos da brasa).
No transcurso da gala a AELG tamén entregará aos humoristas gráficos Siro López Lorenzo “Siro”, Xosé Lois González Vázquez “O Carrabouxo”, Xosé Ángel Rodríguez López “Gogue”, Xosé Carreiro Montero “Pepe Carreiro” e Xaquín Bieito Marín Formoso “Xaquín Marín” a distinción Bos e Xenerosos.
A Gala das Letras contará coas actuacións musicais de César Morán e Uxía Senlle, e é un acto aberto con entrada libre até completar aforo.
A duración prevista é de 2 horas, aínda que as obras gañadoras daranse a coñecer durante a primeira hora da Gala.
Trinta e seis obras finalistas compiten polos Premios AELG 2013
Os 425 socios e socias da AELG xa escolleron os finalistas aos premios á mellor obra publicada no 2012 nas modalidades de ensaio, poesía, narrativa, tradución, teatro, blog literario, literatura infanto-xuvenil e traxectoria xornalística. Nestes dous últimos casos tamén participaron na elección os asociados de Gálix e os membros do Colexio de Xornalistas respectivamente.
As obras gañadoras daranse a coñecer na gala que terá lugar o 4 de maio no auditorio do Centro Ágora da Coruña.
Así pois, da conxunción de votos emitidos na primeira quenda resultaron finalistas:
Blogs Literarios
– Caderno da crítica, de Ramón Nicolás
– Criticalia, de Armando Requeixo
– Versos e aloumiños, de Antonio García Teijeiro e Antón García-Fernández
Ensaio
– Como falar e escribir en galego con corrección e fluidez, de Carlos Callón (Xerais)
– O labirinto da saudade, de Luís G. Soto (Laiovento)
– Onde o mundo se chama Celso Emilio Ferreiro, de Ramón Nicolás (Xerais)
Literatura Infanto-xuvenil
– Eu, pel, de Teresa González Costa (Xerais)
– O corazón de Xúpiter, de Ledicia Costas (Xerais)
– O neno can, de Fina Casalderrey e Francisco Castro (Galaxia)
– Palabras de auga, de Marcos Calveiro (Xerais)
Mellor traxectoria de Xornalismo Cultural en 2012
– Ana Romaní
– Blanca-Ana Roig Rechou
– Carme Vidal
– Fran P. Lorenzo
– Iago Martínez
– María Solar
– Moncho Paz
– Ramón Nicolás
Narrativa
– A noite branca, de Francisco X. Fernández Naval (Xerais)
– As voces baixas, de Manuel Rivas (Xerais)
– Morgana en Esmelle, de Begoña Caamaño (Galaxia)
– Tonas de laranxa, de María Lorenzo Miguéns e Manuel Lorenzo Baleirón (Xerais)
– Verde oliva, de Xavier Alcalá (Galaxia)
Poesía
– Boca da cobra, de Francisco Salinas Portugal (Biblos)
– Emily on the road, de Ramón Blanco (Acha Escrava Editora)
– Fase de trema, de Lorena Souto (Espiral Maior)
– O silencio, de Mario Regueira (Xerais)
– Os ángulos da brasa, de Manuel Álvarez Torneiro (Faktoría K de libros)
– ruído de fondo, de Daniel Salgado (Xerais)
Teatro
– Banqueiros, de VV. AA. –Francisco Pillado, coordinador- (Laiovento)
– Novo teatro fantástico, de Manuel Lourenzo (Laiovento)
Tradución
– Cancioneiro, seguido das Rimas dispersas, de Francesco Petrarca, en tradución de Darío Xohán Cabana (Edicións da Curuxa)
– Carné de identidade, de Mahmud Darwix, en tradución de Moncho Iglesias e Samar Sabat (Barbantesa)
– Gretchen, miña nena, de Christine Nöstlinger, en tradución Isabel Soto (Oxford University Press)
– O home unidimensional, de Herbert Marcuse, en tradución de Jesús Saavedra (Universidade de Santiago)
– O sentido dun final, de Julian Barnes, en tradución de Xesús Fraga (Rinoceronte)
Na segunda fase, xa en andamento, os asociados e asociadas decidirán as obras gañadoras.
Alén destas categorías, os Premios AELG constan doutros tres galardóns outorgados pola Asemblea de Socios e Socias da AELG:
- O premio Mestres e Mestras da Memoria, de nova creación, que se concede nesta primeira edición a Manuela Cortizo Medal e Ángel Rivas Veiga, por toda unha vida de dedicación exemplar á transmisión oral de saberes e valores da nosa cultura popular tradicional;
- O Premio Institucións que se concede a quen contribuíse á divulgación da lingua e cultura galega, e que este ano será para o asociacionismo cultural representado por aquelas asociacións que, nacidas nas décadas dos 60 e 70, aínda manteñen a súa vitalidade e activismo cultural (Agrupación Cultural O Galo, Agrupaçom Cultural O Facho, Clube Cultural Valle Inclán, Agrupación Cultural Auriense, Agrupación Cultural Francisco Lanza, Agrupación Cultural Avantar, Agrupación Cultural Alexandre Bóveda, Agrupación Cultural Lumieira, Sociedade Cultural Medulio, Associaçom Cultural Amig@s da Cultura de Pontevedra);
- E mais o Premio AELG 2013 Escritora Galega Universal, outorgado pola Asemblea á escritora Lídia Jorge, galardón que a distingue como autora que combina a excelencia literaria co compromiso ético que o converte en referente na defensa da dignidade humana.
No transcurso da gala a AELG tamén entregará aos humoristas gráficos Siro López Lorenzo “Siro”, Xosé Lois González Vázquez “O Carrabouxo, Xosé Ángel Rodríguez López “Gogue”, Xosé Carreiro Montero “Pepe Carreiro” e Xaquín Bieito Marín Formoso “Xaquín Marín” a distinción Bos e Xenerosos.
Top 10. Narrativa galega 2012, por Ramón Nicolás
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
“Na última entrega de Biblos que estes días comeza a se distribuír -revista, por certo, que completa sesenta números que viron a luz ao longo de dez anos-, dou a coñecer, na habitual sección «Breviario», unha listaxe do que considero como o máis salientable no eido da narrativa galega publicada este ano pasado. Como sinalo no comezo faltan, con certeza, outros títulos, e mesmo algúns que foron moi do meu agrado. Velaquí o artigo:
‘Coma sempre, ao comezar un novo ano e botar a vista atrás resulta inevitable revisar o que se leu, e compendiar ao que meu xuízo foi o máis salientable. Velaquí un top 10 de carácter persoal, loxicamente, sen orde de prioridade e que se centra na narrativa publicada en lingua galego o ano pasado. Asumo que nel non se inclúe todo o que realmente me gustou, alén de dúas ou tres novelas aparecidas no momento en que isto redacto e que poderían modificar esta escolla. Dun ou doutro xeito aquí está:
1. As voces baixas, de Manuel Rivas. Deses libros que resoan na memoria de quen o le, pola intensa brillantez con que foi escrito, pola sinceridade e emotividade que desprende.
2 A forma das nubes, de María López Sández. Premio Narrativa breve Repsol 2011. Ao meu ver unha das sorpresas do ano dunha autora de extraordinario potencial.
3. Palabras de auga, de Marcos Calveiro. Premio Merlín 2012. Unha historia estremecedora e comprometida para afondar en realidades que non vemos ou non queremos ver, tamén na propia condición humana.
4. En vías de extinción, de María Reimóndez. Novela que sabe a liberdade, que arrecende talento, sempre nos camiños da heterodoxia e a reflexión: imprescindible.
5. Verde oliva, de Xavier Alcalá. Experiencia e sabedoría narrativa para afondar con brillantez nos días previos da chegada de Fidel Castro ao poder.
6. Dúas letras, de Fina Casalderrey. Un libro que é un luxo: un relato poderoso e milimetrado que inspira unha magnífica curtametraxe.
7. Morgana en Esmelle, de Begoña Caamaño. Á sombra dos mitos da Materia de Bretaña, unha reflexión magnífica sobre os conceptos da impunidade e da culpa.
8. O curioso mundo das persoas normais, de Xosé Monteagudo. Retratar a paisaxe e os sentimentos da vida cotiá desde a perspectiva de alguén, que só é quen de outeala, non é doado e o autor é quen de emocionar.
9. Os fillos do mar, de Pedro Feijoo. A proposta incorporou tantos lectores á narrativa de noso que só por iso xa é de agradecer. Ademais, non lle falta pericia narrativa, talento e engado. Outra agradable sorpresa da tempada literaria.
10. 15.724, de Xesús Constela. Cun substrato que é unha alegación contra as oligarquías e a pena de morte, o autor ofrece un espléndido exercicio narrativo que non decae nin na derradeira páxina.’
Manuscritos: Xavier Alcalá
Desde o blogue Caderno da crítica, de Ramón Nicolás.
Xavier Alcalá: “O castrismo mitificou Sierra Maestra sendo moito máis decisiva a loita urbana”
Entrevista a Xavier Alcalá en Diario de Ferrol, desde Galaxia:
“- Diario de Ferrol (DF): Unha vez máis novela [Verde oliva] uns feitos cargados de historia.
– Xavier Alcalá (XA): Mantiven moitas entrevistas coa protagonista, Juana Maseda, e cheguei a un pacto para facer unha novela, cambiando nomes, pero os feitos son reais. O proceso é semellante ao que fixen sobre a triloxía sobre o movemento evanxélico en Galicia. (…)
– DF: Como foi esa loita urbana?
– XA: Investiguei a través de varias fontes e en Miami chegaron a darme un dato que pode ser esaxerado pero é significativo: as baixas de Batista en Sierra Maestra foron de 200 persoas, mentres que nas cidades foron de 20.000. O dato deumo en Miami Luis Conte Agüero, a quen nos anos da revolución Fidel chamaba “mi hermano Luis”. Logo ao castrismo interesoulle aumentar a importancia da loita nas montañas. (…)
– DF: Como está a ser a recepción de Verde oliva?
– XA: Extraordinaria. Teño que dicir que a novela está escrita en galego pero enseguida ma pediron para editar en castelán para libro electrónico e a Juana Maseda interesáballe que saíse tamén en castelán para que lle chegara a nova a Fidel. Tamén tivo repercusión en Puerto Rico, onde hai moitos revolucionarios cubanos. (…)”.
Ferrol: presentación de Verde oliva, de Xavier Alcalá
O mércores 9 de xaneiro, ás 20:00 horas, na Galería Sargadelos de Ferrol (Rúa Rubalcava, 30-32), preséntase Verde oliva, de Xavier Alcalá, publicada en Galaxia. No acto, xunto ao autor, participan Víctor F. Freixanes e Alfredo Ferreiro, quen manterá unha conversa co autor.
Vídeos da presentación de Extramunde, de Xavier Queipo, no Ateneo de Ribeira
Desde Xerais:
“Reproducimos os vídeos da presentación de novela Extramunde, de Xavier Queipo, Premio Xerais de Novela 2011, no Ateneo de Ribeira, este pasado 5 de xaneiro de 2013.”