Entrevista a Teresa Moure no Portal Galego da Língua:
“(…) – PGL: Como surgiu a ideia para este livro? O que vos fascina na personagem do Zeca Afonso?
– Teresa Moure (TM): Em 1972 o Zeca deu um concerto em Compostela onde cantou, dizem que por vez primeira em público, o Grândola. Embora essa suposta estreia seja bastante controvertida, o evento faz parte da memória coletiva galega, segundo demonstra a correspondente placa no Auditório da Galiza. Na primavera do ano 2021, o nosso editor galego, Ramon Pinheiro Almuinha (aCentral Folque), decidiu celebrar esse cinquentenário com alguma publicação, que ele já imaginava no formato da banda desenhada, e convidou-me para escrever o texto. Nas nossas conversas estava muito presente a ideia de olhar para o Zeca com um ponto de vista galego. Só depois, já no processo criativo, comecei a matutar na necessidade de salientar o homem, o seu retrato íntimo, sobre o vulto em que inevitavelmente se tornou.
– PGL: O que descobriram, a pesquisar para este livro, que não conheciam da vida desta personagem?
– TM: Eu confesso que foi uma descoberta imensa. Sabia do Zeca, é claro. Da sua música ou do seu compromisso político; também da sua vinculação artística e pessoal com espaços lusófonos não portugueses, como a Galiza ou Angola e Moçambique. Porém, a pesquisar sobre as suas estadias na Galiza, surgiram um par de pessoas reais que mantiveram grande amizade com ele: o músico Xico de Carinho e a jornalista Begónia Moa. Através destas duas vozes consegui aceder a qualquer coisa que não estava, que não podia estar, nos documentos históricos ou nas entrevistas: detalhes do seu caráter, formas de falar, frases realmente ditas que enriquecem o texto e permitem captar o perfil do homem. Para além disto, e com a perspetiva atual, a figura do Zeca é fascinante precisamente pela sua independência de critério – “eu sou o meu próprio comité central”, dizia quando alguém lhe pedia contas –, um aspeto que talvez fosse polémico na altura, mas que hoje, quando os espaços do político são mais difusos, pode ser revalorizado. No entanto, como mulher do século XXI, surpreenderam-me também alguns factos relativos ao seu primeiro casamento: esse dois filhos que nascem no mesmo ano apesar da difícil situação económica ou o desaparecimento da Maria Amália ao finalizar a relação e que os filhos fossem encomendados aos avós e enviados para África, tão longe dela. Não era preciso incidir demasiado nestes aspetos para não incomodar ninguém, mas tinha que mostrá-los dalguma maneira para contornar o risco de idealizar a personagem. Afinal, tecemos as nossas existências com os fios da própria época. (…)”
Arquivo da categoría: Biografías
“A sua música traz a alegria de estar no ponto preciso para virar uma situação. Isso faz com que seja sempre actual”, entrevista a Teresa Moure
Desde El Trapezio:
“(…) Teresa Moure e Maria João Worm são as responsáveis pela banda desenhada Balada do Desterro. Zeca Afonso é um dos principais nomes da música portuguesa do século XX muito devido a ter dado a sua voz a Grândola, Vila Morena. Este livro assinala os 94 anos do nascimento do cantautor que se notabilizou pelos seus temas de cariz politico e social. (…)
A ligação a Galiza não foi esquecida. «Segundo ele próprio declarou em diferentes entrevistas, sempre se sentiu muito querido na nossa terra, que visitava com frequência, e hoje a memória do Zeca está tão viva na Galiza quanto em Portugal. A Balada do Desterro inclui um dos episódios mais ilustrativos para valorizar a profundidade desse relacionamento. Em Agosto de 1985 vinte mil pessoas reúnem-se em Vigo para um grande concerto em homenagem ao Zeca, já estava doente. Quando uns meses antes alguns amigos, como é o Xico de Carinho e a Begónia Moa, lhe comunicam esse tributo, ele aceita ser cabeça-de-cartaz de um evento que entende como organizado em defesa da língua e das reivindicações nacionais. No dia do concerto, para além da música, participaram poetas e líderes políticos que lêem comunicados solidários, mas o Zeca, que só pode participar telefonicamente, fala dos direitos políticos e culturais da Galiza e é respondido com seis minutos de palmas», o arrecadado serviu para pagar as despesas médicas que estava a ter.
«Em 1972 o Zeca deu um concerto em Compostela onde cantou, dizem que por vez primeira em público, o Grândola. Embora essa suposta primícia seja bastante controvertida, o evento faz parte da memória colectiva galega, segundo demonstra a correspondente placa no Auditório de Galiza. Na primavera do 2021, o nosso editor galego, Ramom Pinheiro Almuinha (aCentral Folque), decidiu celebrar esse cinquentenário com alguma publicação, que ele já imaginava no formato da banda desenhada, e convidou-me a escrever o texto», contou Teresa Moure sobre como surgiu este livro. (…)”
Saiáns: presentación de Memorias de Xurxo o Americano, de Xurxo González
Escudeiros (Ramirás): presentación de Francisco Fernández del Riego, de Ramón Nicolás, e Aires de poesía, coordinado por Xoán Carlos Domínguez Alberte
Ponteceso: presentación de Músicos de Brantuas e Niñóns, de Gabriel Varela Pose
Montse Fajardo: “Na historia dos homes atopei o padecemento das mulleres”
Entrevista de Cristina Corral Soilán a Montse Fajardo en Diario de Marín:
“(…) – Diario de Marín (DM): Cantos anos leva falando de memoria histórica?
– Montse Fajardo (MF): A principios de século xa facía artigos sobre memoria no Faro de Vigo, así que levo uns vinte anos a voltas coa teima… Buf, como pasa o tempo.
– DM: Que a levou por ese rego?
– MF: Non podo coa inxustiza, non son quen de mirar cara a outro lado. E penso que poucas cousas foron tan inxustas como a de cubrir cunha lousa de silencio ás vítimas do franquismo ou, o que é aínda peor, intentar manchar a súa memoria impoñendo un relato manipulado. Por iso para min é tan importante a memoria, porque creo que axuda a reparar o dano e a construír unha sociedade mellor… A verdade é que foi un tema que sempre me interesou moito. Xa contei moitas veces que a miña avoa Pepita me contaba ás agachadas historias de veciñas ás que lle levaran o fillo, e aínda que eu era moi nena penso que a semente estivo aí, no seu empeño en non esquecer…
– DM: Que aportou á súa vida o se volcar neste tipo de proxectos relacionados coa memoria histórica?
– MF: Moi boa pregunta. Non sei o que puiden aportar eu á loita pola memoria pero si podo asegurarche que a memoria foi para min unha táboa de salvación nunha época complicada da vida… Separeime, perdín o traballo e de súpeto tiña outras dez avoas, dez matriarcas mimándome e acompañándome nas charlas sobre o meu primeiro libro. Matriarcas foi ademais o que me abriu a porta ao programa A memoria das mulleres do Concello de Pontevedra e, a partir de aí, tiven a sorte de poder dedicar a miña vida profesional ao que máis me satisfacía, que era investigar e divulgar a memoria. Así que, débolle moito.
– DM: Como de receptiva ve á sociedade cos temas da memoria?
– MF: Pois eu creo que moito máis do que pensamos. Tanto no concello como nos dous anos que pasei como técnica de Memoria Histórica da Deputación de Pontevedra, puiden comprobar como o público enchía os actos que faciamos. Mesmo a xente moza amosaba moito interese nas charlas dos institutos. E o mesmo pasa arredor dos libros relacionados coa temática. Certo é que hai quen pensa: “aí está a esquerda coas batallitas dos avós” ou quen ten discursos demagóxicos contra gastar cartos en memoria, pero é un sentir minoritario. Estou convencida de que é máis a xente que valora que se fagan políticas públicas de memoria. (…)”
Claudio Pato: “As mans poden, pese ao peso da historia do patriarcado, acariñar”
Entrevista a Claudio Pato en Praza:
“(…) – Praza (P): Corona é un libro da compaña, de acompañar(se) durante os meses do confinamento, di Xiana Arias. De que xeito vos serviu para acompañarvos nese tempo?
– Claudio Pato (CP): Levarei a resposta partindo do que está no libro como pegada, isto é, un conxunto de cousas que establecen relacións, mediadas sobre todo pola luz. Neste sentido é un libro de compaña, no sentido en como as cousas que entramos en relación nos fixemos compaña. Seguindo esta pregunta pero collendo outra vía, permítome contestar co que di unha das editoras do libro: “A min acompañoume, acompañáronme, todas esas cousas tan raras na cabeza de Calís. Todos os días e noites trataba de darlles algún tipo de sentido. Velaí o sentido: Logrou que só estivese dous días psicótico, no confinamento, e que vise a miña primeira serie da historia posmoderna (e das últimas)”. En todo caso eu persoalmente estiven moi ben acompañado pola dinámica que colleu o proceso de escrita de Corona, no que de modo moi importante entraba todo o feedback que viña da rede. E si, como di Xiana, fixémonos compaña na dificultade daqueles días. Un asunto de cabezudas.
– P: Inxunción é un mandato. O termo veuche de Derrida. Que é a inxunción neste poemario, quero dicir, a que mandato responde?
– CP: Iso podo pensalo dende hoxe e dicir que o libro de primeiras responde ou respondeu durante o proceso de escritura á necesidade de pensar a realidade que introduciu nas nosas vidas a chegada do coronavirus. O mandato tiña como dúas capas: unha primeira que foi entender eu a frase que finalmente resultou o título do libro: Corona* e a inxunción das n articulacións (libres). E ao tempo entender o que estaba pasando nas nosas vidas. Supoño que todo isto ten moito que ver coa idea de acontecemento. E si, a palabra vén furiosa en Derrida. E tal vez o mandato foi articular a necesidade e a liberdade. Dúas palabras tamén furiosas.
– P: Como foi o proceso de composición do libro? Empezou con posts de Facebook. Como mudou respecto das publicacións desta rede social?
– CP: Todo este proceso de escritura comezou, en efecto, no Facebook e prolongouse diariamente dende o 16 de marzo até o 9 de abril. Poderiamos dicir que cun mesmo motivo ou repetición, que ao tempo modificábase diariamente. Unha cantilena, case un canto ou unha oración. Pois as 55 articulacións, cantos, haikus, oracións ou ritornelos… comezan de xeito similar (ou case): “luns 16/03/2020 corona* e a inxuncións das n articulacións (libres) articulación nº 1 repolo” e así até a última, a 55. A modo de diario. Ou de pequena “novela” por entregas.
Respecto ao proceso de composición do libro, atopámonos por unha banda co blog de notas que no meu caso é o que é Facebook (a estas alturas penso que todas sabemos de que van as redes sociais). E a relación que eu fun tendo co que alí había. E que a posteriori me valeu para estruturar os catro libros que contén corona*. Se a isto lle engadimos primeiro o interese en levar a formato libro por parte de Alfonso e Adriana (Saurobuks) e o magnífico traballo de edición de Adriana, saen as contas. (…)”
Ribadeo: Letras no Campo 2023
Foz: actividades do 19 de agosto na Feira do Libro 2023
Castro Caldelas: presentación de O neno pastor que venceu o lobo, de Olegario Sotelo Blanco
O 12 de agosto, ás 18:30 horas, no antigo Hostal Blanco de Castro Caldelas, Olegario Sotelo Blanco presenta o seu libro de memorias O neno pastor que venceu o lobo. Lembranzas dun galego emigrado en Cataluña. Manuel Mandianes presentará o libro en compaña do seu autor.