VII Día das Galegas nas Letras. Imma António Souto

Desde a Plataforma de Crítica Literaria A Sega:

MANIFESTO. A palabra no escenario

Houbo e hai unha grande xenerosidade para nos levar á escena. Resistirmos, porfiarmos, construírmos sobre ruínas. Si. Mais non nos gusta asentar a vida no resistir, cómpre ir máis alá. Porfiarmos era/é preciso. Construírmos sobre a ruína, construírmos a ruína. Así foi e así é para vivificarmos palabra. Para vivificarmos o xesto: a rebeldía. Para vivirmos.
Houbo e hai unha grande xenerosidade para dignificar a escena. Ela escribe. Desde a soidade do seu espazo, chanta no papel persoas de onte, de hoxe e de mañá: a humanidade que habita en cada ser. Pénsalles a voz, os movementos, os desacougos, as alegrías. Nacen espidas e ela ponlles roupa. Nácenlle no país das súas palabras, no seu laboratorio, cuarto propio íntimo. Nácenlle das palabras que dela nacen. Algunhas véñenlle herdadas, outras de cárceres de esquenzo. Ela escribe e no seu corpo estoupan choros e gargalladas e flúe a tranquilidade necesaria, para ese pouso de serenidade. Todo o que lle importa vai entrar no papel. Amazona, cabalga e sabe da brida necesaria para dirixir e dominar os cabalos: a apocalipse. Sabe da fame e do alimento do texto.
Houbo e hai unha grande xenerosidade para revirar a escena. Ela é actriz. Métese nas palabras e nos seus silencios, pénsaas, devóraas, expúlsaas. Habita en cada unha e alentan no xesto: a rebeldía. Dálle vida ás palabras coa voz, co silencio, co corpo, co movemento. Hai tantos mundos no seu interior e ela desfacéndose dela, espíndose, habita todos eses mundos. Non é maxia. É traballo digno. Traballo en escena. Traballo, o seu que nos pertence, é para nosoutras. Para todas nós. Temos dereito ao seu traballo. Ela ten dereito ao seu traballo.
Houbo unha gran necesidade para vestir a escena. Ela deseña o escenario. O mundo que acolle as palabras que xa son grandes e abandonan a casa do texto. Traza no papel o vestiario. Píntao para ser cosido.
Ela é Dramaturga.
Resistiu. Porfiou/porfía. Constrúe. Ela fixo a pregunta: Que hai aí?
Nesa pregunta que o teatro propón habita a humanidade. Habita a rebeldía.
Que hai aí?
Imma António.”

Crónica fotográfica do acto central do Día de Rosalía de Castro 2020

Estas son algunhas das fotografías do acto central do Día de Rosalía de Castro 2020 no Panteón de Galegos Ilustres, que tivo lugar o domingo 23 de febreiro. A crónica fotográfica completa pode verse aquí.

Ferrol: presentación de O Carballo que fun en Ferrol. Aproximación a Ricardo Carvalho Calero

Gonzalo Hermo: “De non ter atopado un marco espacial e temporal, seguiría sendo só poeta”

Entrevista de Irene Pin a Gonzalo Hermo en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Aínda que os poemarios parten dunha experiencia biográfica moi forte, a poesía tende a abstracción. No caso desta narrativa [Diario dun enterro], acontece ao contrario, todo parece moi identificábel. Dá vertixe espirse desa maneira?
– Gonzalo Hermo (GH): O certo é que non me sinto moi espido. Sei que se está lendo así e para min é marabilloso porque implica que o xogo autoficcional que propoñía funciona. Pero eu non me sinto nu porque non son Xacobe, é algo que teño moi claro. Agora ben, que se lea nesa clave dálle unha dimensión interesante á novela.
– ND: No final, perfílase a orixe do libro como que o Xacobe-autor vai escribir algo arredor da vivencia do enterro. Nunha entrevista, vostede dicía ser “un narrador frustrado”. Por que se decantou pola prosa?
– GH: Levo desde moi longo intentando escribir narrativa de maneira paralela á poesía. Contra o que moita xente propón arredor da inexistencia dos xéneros, eu creo neles e penso que ofrecen a posibilidade dunha comunicación literaria diferente (refírome á poesía e á prosa). Sempre os quixen aproveitar, o que acontece é que no caso da narrativa nunca encontrei o marco. Faltábame achar unhas coordenadas temporais e espaciais nas que situar os temas dos que quería falar. Se conseguín escribir esta novela foi porque as atopei: unha fin de semana, practicamente longa, e un enterro. Se non dese con ese marco, seguramente seguiría sendo só poeta. Esa é a chave.
– ND: O protagonista confesar ter escrito o seu último poemario por diñeiro, para presentalo a un premio. Hai tamén aí unha identificación persoal?
– GH: Non, nunca escribín un libro de poesía por cartos e paréceme un pouco iluso querer gañar diñeiro a través da poesía, por desgraza. O que se presenta aí é unha reivindicación, que parte do autor, de que o emprego literario e cultural ten que ter unha compensación económica, precisamente porque é un traballo. Ás veces parece que as persoas que nos dedicamos á cultura vivimos do aire e non é así. Penso que o modelo neste eido mudou nos últimos anos. A xente da miña xeración ten moi claro que quere ser profesional. Outra cousa é que as condicións do sistema nolo permitan.
– ND: Cal considera que é o sentimento principal que atravesa Diario dun enterro?
– GH: Penso que é unha certa estrañeza. O protagonista está moi marcado polo feito de vivir en dúas realidades que son moi diferentes. Ademais, hai unha certa sensación de estranxeiría en relación á familia, porque non acepta o rol que se lle asigna dentro dela. Isto concíliase, paradoxalmente, con certo sentido do humor ou necesidade de desdramatizar as situacións. (…)”

O tránsito da literatura galega cara ao inglés

Entrevista de Daniel Salgado a Jonathan Dunne en Nós Diario (foto: cedida):
“As cifras resultan elocuentes. Cando a editorial Small Stations comezou a traducir literatura galega ao inglés, en 2009, só había 29 libros galegos nesa lingua. Once anos despois, son 105. Corenta e seis deles viron luz en Small Stations, a editorial con sede en Sofía (Bulgaria) que dirixen Jonathan Dunne e Tsvetanka Elenkova. Os seus títulos están dispoñíbeis, explican, “a través de 39.000 librarías a un prezo razoábel” e cobren o arco temporal que vai, por caso, de Rosalía de Castro a Teresa Moure e pasa por Celso Emilio Ferreiro, Lois Pereiro ou Anxos Sumai.
Dunne estudou filoloxía clásica na Universidade de Oxford. “Quería modernizar o meu coñecemento aprendendo algunha lingua románica”, relata a Nós Diario vía correo electrónico, “e acabei en Lugo. Atraíame a súa muralla romana e o verde da paisaxe”. Non foi alí onde aprendeu galego, pero si algunhas das súas singularidades gramaticais: xa en Barcelona discutiu duramente cunha profesora de castelán sobre a existencia ou non do pretérito perfecto. “Nunca o escoitara durante un ano de estancia en Lugo”, di. Decidiu coñecer as razóns profundas daquela distorsión: anotouse en clases de galego co escritor Camilo Valdeorras. Así descubriu ademais todo un continente, o da literatura galega.
“Creo na tradución como metáfora da vida. As cousas pasan a través de nós, non somos os seus autores”, responde á pregunta de por que dedicar tantos esforzos ao labor, “e creo que é moi importante a comprensión e a apreciación entre culturas. Sempre quixen situarme nese punto”. Como proba do atinado das súas teses, a recepción especialmente cálida de dous volumes de Small Stations: New Leaves (Follas Novas, 2016) e Galician Songs (Cantares Galegos, 2013) de Rosalía de Castro en versión da poeta canadiana Erín Moure.
“A edición en inglés de Cantares Galegos tardou 150 anos en aparecer!”, afirma Dunne, “e as de Moure foron as primeiras edicións completas en inglés de poemarios galegos da autora” (…)”

No pasamento de Xulio Amigo

Desde Galaxia:
“O sábado 22 foi moi difícil e duro para os que formamos parte da familia da Editorial Galaxia, pois amencemos coa triste nova do pasamento inesperado do noso compañeiro e director comercial, Xulio Amigo. Traballador incansable, Ilusionado e apaixonado polo traballo, deixa un oco no noso corazón imposible de encher.
Dende a Editorial Galaxia, as súas compañeiras e compañeiros, así como os membros do Consello de Administración, queremos transmitirlle á súa familia, en especial ás súas dúas fillas, motor completo da súa vida, o noso abrazo máis cálido.
Na nosa memoria quedarán as interminables xornadas de traballo con Xulio, sempre cun sorriso, así como a súa fecunda imaxinación creativa que nos sorprendía todos os días.
Xulio repetía sempre que Galaxia era unha prolongación do seu corpo. Así que hoxe sentímonos mutilados, sabedores de que a vida, tan inxusta tantas veces, nos arrincou para sempre un anaco de nós.
Descansa en paz, compañeiro.”