Fornelos de Montes homenaxea a Manuel Lueiro Rey

Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Onte estiven por Terras de Fornelos de Montes, o concello no que nacera o 9 de abril de 1916 o narrador e poeta Manuel Lueiro Rey, a quen se homenaxeaba co gallo da Convocatoria do I Premio de Poesía que levará o seu nome e que será fallado alá polo abril próximo. Con tal motivo, tivo lugar un acto literario no salón Multiusos do concello no que participaron diversos oradores amenizados pola Coral San Lourenzo do propio Fornelos, sesión que se viu complementada por un Outlet do Libro Galego que levou adiante naquela vila o grupo de Editores de Compostela e que gozou de grande acollida entre a veciñanza. (…) Cómpre salientar que o acto literario foi todo un éxito, tanto pola centenar asistencia ao mesmo coma, sobre todo, polo feito de ter sido arroupado por numerosos familiares do homenaxeado (algúns dos seus fillos, xenros e noras, amais de netos e sobriños políticos) e, tamén si, por contarse entre o público diversos persoeiros e autoridades que sería longo enumerar, mais que resumirei na persoa de Mariví Villaverde, a heroica escritora galega compañeira de fatigas do chorado Ramón de Valenzuela, unha das voces senlleiras da nosa escrita do pasado século. (…)”

Parlamento das Letras: Xavier Queipo

Entrevista de Armando Requeixo a Xavier Queipo no seu blogue, Criticalia:
“(…) – Armando Requeixo (AR): ¿Que cres que lle falta aínda ás nosas letras e que lle sobra definitivamente?
– Xavier Queipo (XQ): Fáltalle proxección internacional, pois por desgraza moitas traducións teñen que pasar antes polo castelán e os editores en castelán non están polo labor de procurar talento nos escritores galegos cando teñen milleiros de escritores que escriben directamente en español, sexa con corda arxentina, mexicana ou colombiana, hoxe entre as mellores do panorama en castelán. Poderase falar das fabas contadas dos escritores galegos contemporáneos que acadaron unha certa sona nas letras hispánicas, mais non hai que esquecer que para iso tiveron que pasar polas “horcas caudinas” e traballar de mercenarios na lingua do Imperio. Cadaquén coas súas opcións, mais non se poñan como exemplo.
O que sobra é esa ollada umbilical que todos os sistemas literarios pequenos en lectores teñen. Hai que arriscar e tirar para adiante. Se os islandeses con tantos habitantes como Vigo tiveron un Premio Nobel, nós tamén podemos, mais para iso é necesario saír fóra, abrir as fronteiras e dicir en galego o que pasa no mundo, non soamente no noso país, aínda que tamén, por suposto, mais tamén no noso interior e nas nosas interaccións… (…)
– AR: ¿Cal é a túa valoración do noso presente literario?
– XQ: O máis importante é que temos futuro, que hai escritores novos que escriben marabillosamente, que os lectores irán chegando coa calidade e a eliminación progresiva desa escrita antropolóxico-cultural que tivo o seu momento, mais que agora xa comeza a facer dano, coa renovación nas institucións (tan necesaria) e coa fin da cultura dos escritores mortos. Hai que celebrar os escritores vivos, darlles a oportunidade de espallar as letras galegas por todos e cada un dos recunchos do país e polo mundo adiante, polas academias e os departamentos de literatura. Non hai que ter medo, patrimonio da dereita inmobilista. Hai que arriscar, que tirar para adiante, que facer agromar cen mil flores e milleiros de obras e pensamentos novos. Contamos, xa dixen, coa nosa capacidade de traballo, chámese resistencia e capacidade de persistir, de reproducirse, de perdurar no tempo e, de sempre, cunha forza interior invencíbel. (…)”

Parlamento das Letras: Yolanda Castaño

Entrevista de Armando Requeixo a Yolanda Castaño no seu blogue, Criticalia:
“(…) – Armando Requeixo (AR): ¿Que cres que lle falta aínda ás nosas letras e que lle sobra definitivamente?
– Yolanda Castaño (YC): Teño máis claro o que lles falta, aínda que pode que lles sobre un certo ensimesmamento (cunha leve inclinación endogámica) que en ocasións non as fai estar demasiado atentas ao que se está a facer fóra ou fai que case desprecen a proxección fóra, a promoción ou mesmo a tradución, aínda con afortunadas e moi numerosas excepcións. O que ao meu xuízo máis lle falta ás nosas letras é profesionalidade, talvez debera dicir profesionalismo, ou ambas as dúas unidas como caras dunha mesma moeda. E as dúas unidas a unha visión positiva das mesmas que non faga seguir vinculando a súa ausencia a unha postura ética máis honrosa. Ao meu ver, o voluntarismo e a militancia, no eido literario galego, deberían ser as xenerosas e loables actitudes dunha fase provisoria da nosa cultura (coma fase dun proceso que desaugase noutra situación cara á cal todos os axentes deberiamos pechar filas), pero nunca un estadio detido no tempo, á vez empantanado e ‘empantanante’, á vez protector e limitante, gregario e autocompracente, un tanto atávico. Compre especificar que esta carencia non a vexo máis acusada nos autores e autoras (dunha calidade que nada ten que envexar ás doutras latitudes veciñas) ca no resto de actantes do sistema literario. Con todo, observo carencias —alén de no mercado ou nas infraestruturas de produción— nas actitudes coas que os escritores e escritoras deberamos encarar a nosa autoría. Mais recoñezo que o sistema completo non facilita que os escritores/as galegos alimentemos a nosa produción de obras literarias como algo que vaia máis alá dun ‘hobby riquiño’. (…)
– AR: ¿Cal é a túa valoración do noso presente literario?
– YC: Existe unha calidade literaria moi sobresaínte, apoiada nun moi bo número de autores e autoras de enorme diversidade, ambición literaria, esixencia estilística, sentido de vangarda e compromiso coa literatura. Hai un nivel alto que podo estender mesmo ao lectorado. Mais todo isto choca cun mercado literario con moitas carencias, moitas eivas estruturais e outras fallas que en parte comentei na pregunta sétima. (…)”

Parlamento das Letras: Xesús Constela

Entrevista de Armando Requeixo a Xesús Constela no seu blogue, Criticalia:
“(…) – Armando Requeixo: ¿Que cres que lle falta aínda ás nosas letras e que lle sobra definitivamente?
– Xesús Constela: Téñoo clarísimo. Non paro de darlle voltas a este tema. Ás nosas letras fáltalles a creación dunha boa industria literaria. E non falo só de editores e editoriais. Falo de axencias. Falo de promoción tanto interior (practicamente inexistente) coma exterior (menor hoxendía cá do viño albariño ou os mexillóns). Fáltalles un bo recoñecemento institucional. Falta un bo premio nacional de literatura dotado cunha boa cantidade de cartos para aqueles que dedicaron a súa vida enteira á escrita no noso idioma (e véñenme á cabeza moitos nomes). Falta posibilidade de profesionalización por parte dos/as escritores/as. Os libros galegos están escritos no tempo de lecer dos seus autores. A profesionalidade do autor é unha entelequia imposíbel de acadar no noso sistema literario e, aínda así, creamos unha escrita de inmensa calidade. Xa lles gustaría a moitos países ter autores/as da categoría dos que abundan por estes lares! Cunha boa promoción internacional seriamos a envexa de medio mundo. E non teño ningunha dúbida ao respecto. Ningunha.
Ás veces é moi desalentador ver o panorama promocional/ industrial/ institucional no que se move a nosa literatura. Cando un entra na meirande parte das librarías case ten que mergullar (sen tubo nin gafas nin bombona, chámase apnea?) para atopar o lugar onde está agachada a literatura en galego, se é que a hai! A literatura galega nos xornais de meirande tirada aparece, se é o caso, cara ao final, no lugar que deixan libre os obituarios (máis mortos igual a menos libros). Iso son as páxinas de cultura. Para a prensa do país é máis importante o nacemento dun xato de cinco patas que a edición dunha novela de gran calidade literaria. Os programas de libros na radio ou na televisión, os moi poucos que hai nun país con gran tradición literaria, divúlganse a horas intempestivas cunha audiencia potencial de somnámbulos varios e zapeadores desesperados. E aínda así creamos obras de calidade! Á literatura galega non lle sobra nadiña de nada. Fáltalle unha inmensa morea de cousas realmente necesarias. (…)”

No centenario de Manuel Leiras Pulpeiro

Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“Con motivo do centenario do pasamento de Manuel Leiras Pulpeiro prepárase un amplo abano de actividades en recordo da figura do poeta da Paula, organizadas principalmente pola Asociación Abrindo Camiño de Amigos do Camiño Norte de Santiago e mais o Excelentísimo Concello de Mondoñedo, axudados inestimablemente pola Deputación Provincial de Lugo.

Entre as iniciativas que tales entidades promoven quero hoxe destacar aquí tres:
— As V Xornadas do Peregrino en Homenaxe a Manuel Leiras Pulpeiro polo Centenario do seu Pasamento.
— O ciclo cultural Que non calen os eidos!.
— E mais a elaboración dun Roteiro Leiras Pulpeiro.

A primeira destas actividades desprega un nutrido feixe de eventos entre os que se contan diversas charlas sobre a vida e obra do autor, alén doutras de carácter lúdico e deportivo que han servir para lembradoiro deste persoeiro da cidade que tanto fixo pola cultura e a sociedade mindonienses. Se premedes na imaxe que figura acompañando estas liñas atoparedes cumprida conta do programa de actos, que se desenvolverán entre o 6 e o 8 deste mesmo xullo.

Os amantes do teatro que queiran regresar ás raíces das representacións verdadeiramente populares poderán gozar da peza As verbas do ramo, que representan alternativamente os grupos O Bordelo (de Cervo), Ardora (San Cibrao), O Batán (Cangas), Raiolas (Alfoz) e mais A Adala (Fazouro) dende o pasado xuño e ata setembro nas diferentes parroquias mindonienses, en locais públicos habilitados para a ocasión onde os nosos paisanos terán a oportunidade de achegarse á literatura dramática que deles naceu e que, deste xeito, regresa a eles, facendo da escrita e da cultura un ben próximo ás xentes, como sempre defendeu —¡e practicou!— o propio Leiras Pulpeiro. Tamén neste caso, se clicades na imaxe que ilustra estas liñas acharedes información precisa no blog do tamén mindoniense Marcos Candia.

Finalmente, a amentada Asociación Abrindo Camiño, axudada pola corporación local e a deputación provincial, elaborou un moi interesante roteiro de lugares emblemáticos da biobibliografía do poeta que coordinou o seu presidente, Luís Fernández Ansedes. Un convite para visitar Mondoñedo cunha ollada diferente, que ten como guieiro os socalcos vitais dun dos nosos máis eximios escritores. Outra volta, se premedes nas imaxes deste e do seguinte parágrafo, poderedes contemplar, ampliado, o exemplar dixital dun dos dez mil dípticos impresos para a ocasión, inmellorable escusa para viaxar e coñecer unha das cidades máis fermosas de toda a Galicia norte.

Cónstanos que están a se preparar máis actividades en memoria de Leiras Pulpeiro dende Mondoñedo. Delas iremos dando oportuna conta segundo vaian materializándose. Mais non quero deixar pasar a ocasión de felicitar a todos os que, dende aquela pequena gran localidade, traballan a prol da cultura de noso, con medios moitas veces precarios, pero cunha ilusión e devoción admirables que encherían de orgullo ao propio Leiras Pulpeiro. Tal esforzo debería verse recompensado coa vosa participación. Se andades por Mondoñedo, polos seus arredores ou simplemente queredes saber o que alí agroma socioliterariamente falando, non deixedes de visitarnos, seredes máis que benvid@s.”

Parlamento das letras: Bieito Iglesias

Entrevista de Armando Requeixo a Bieito Iglesias no seu blogue, Criticalia:
“(…) – Armando Requeixo (AR): ¿Que cres que lle falta aínda ás nosas letras e que lle sobra definitivamente?
– Bieito Iglesias (BI): Ás nosas letras fáltalle un pobo. Como deixou dito Deleuze, o autor dun pobo menor escribe sempre pra un pobo que falta, que existe só porque o escribe e mentres o escribe. Faltan bos autores, como en toda parte, porque, de acreditarmos no cómputo do Eclesiastés, de mil non hai un bo. Sobran liridades e literatizos de escaso caletre (capaz que as intelixencias preclaras deserten das letras por preferir o número, querse dicir as enxeñerías). Están sobros tamén os intrusos, nunha época na que —como ten comentado un observador italiano— todos aqueles que non valen pra rexentar unha lavandería nin pra xogar ao balompé nin pra gobernar nin pra pór bombas contra o goberno… escriben libros. Ningún dos defectos anteriores é endémico da Galiza, partillamos eses andazos con toda a ecúmena occidental. Aquí cómpre engadir, siescaso, o filisterismo dun sistema literario que pon os ‘valores positivos’ e a defensa da comunidade de falantes por cima de calquera autonomía estética, cando a grande literatura sempre introduce laceraciós no corpo social e canxa mal coa corrección ben-pensante e coas coitas das almas belas. (…)
– AR: ¿Cal é a túa valoración do noso presente literario?
– BI: A cousa está como ha de ir (ao nabizo).”

Parlamento das letras: Rexina Vega

Entrevista de Armando Requeixo a Rexina Vega no seu blogue, Criticalia:
“(…) – Armando Requeixo (AR): ¿Que cres que lle falta aínda ás nosas letras e que lle sobra definitivamente?
– Rexina Vega (RV): Vivimos nun tempo raro, un tempo de crise, de esgotamento definitivo de estruturas. Agora mesmo, tal e como eu o vexo, conviven nas nosas letras dous xeitos de facer, de estar no mundo radicalmente diferentes. Coido que é preciso revisar a maneira de promocionar, as estratexias de comercialización, os criterios de selección. O mesmo discurso que serve de esteo á nosa cultura ten xa, coido, algo de caduco. Ademais de ser máis áxiles e contemporáneos na produción e difusión considero preciso afianzar por medio de políticas institucionais e iniciativas privadas o valor simbólico da obra literaria. Precisamos, desesperadamente, insistir na importancia do libro (dixital ou analóxico) e para que iso cale a fondo na sociedade deberiamos tamén apostar por certa “mitomanía”. Dotar de glamour a escritores senlleiros supón un pacto coa sociedade do espectáculo si, pero nese pacto temos moito que gañar. Cómpre respectar, salientar, gabar, poñer en valor mediático os moitos grandes escritores cos que contamos. Sobre nós, como cultura, paira sempre un certo cainismo. Deberiamos desfacernos de vez deste andazo que nos couta. A crítica tamén xoga un papel importante. Precisamos máis e mellores críticos, máis lecturas “serias”, fundamentadas; máis foros de participación cidadá; e unha estratexia de difusión alén das nosas fronteiras, a implementación daquelas liñas que o bipartito debuxara e que hoxe en día seguen sendo posibles e necesarias. (…)
– AR: ¿Cal é a túa valoración do noso presente literario?
– RV: Vivimos nunha cultura pequena, asfixiante, coreña, perennemente ameazada, pero tamén poderosa, viva, chea de voces singulares dunha calidade extraordinaria. Vivimos nunha cultura á marxe das grandes vías, dos grandes poderes, e iso dános tamén ás. Heterodoxos, radicais, multilingües, cun lectorado entregue, cunha interacción non pequena coa sociedade, iso tamén somos nós. Razóns hai para o optimismo (e para a loita).”

Parlamento das letras: Xosé Neira Vilas

Entrevista de Armando Requeixo a Xosé Neira Vilas no seu blogue, Criticalia:
“(…) – Armando Requeixo (AR): ¿Que cres que lle falta aínda ás nosas letras e que lle sobra definitivamente?
– Xosé Neira Vilas (XNV): Nada lle sobra. En toda literatura hai diversas gradacións; na nosa tamén. En todo caso, postos a medir, talvez lle sobre a pobreza léxica, ou sintáctica, pero todo se irá corrixindo. En xeral, ultimamente estase escribindo bastante ben, falando gramaticalmente. En canto á creación, sería desexable que houbese máis obras teatrais. (…)
– AR: ¿Cal é a túa valoración do noso presente literario?
– XNV: En liñas xerais está ao nivel da mellor literatura europea.
– AR: Se desexas facer algunha outra consideración, túa é a palabra.
– XNV: É de desexar que a crise actual afecte o menos posible ás edicións de libros galegos. E, por suposto, que os nosos creadores sigan traballando contra vento e marea. Que non se instale o desánimo nas nosas letras.”

Parlamento das Letras: Xabier P. DoCampo

Entrevista de Armando Requeixo a Xabier P. DoCampo no seu blogue, Criticalia:
“(…) – Armando Requeixo (AR): ¿Que cres que lle falta aínda ás nosas letras e que lle sobra definitivamente?
– Xabier P. DoCampo (XPD): Estou seguro de que nada lle sobra. Non hai ningún libro no que non encontres algo, aínda que sexa pequena cousa, meritorio dabondo coma para indultalo da fogueira do desprezo. Escóitase ás veces dicir que se publica demasiado, non, nunca por moito pan é mal ano. Adiante con outro libro máis, adiante con outra persoa que pense: eu tamén teño algo que dicir, e a continuación diga, vouno contar. Despois será o lector o que sancione, o que vexa se ese libro novo lle di algo novo de si mesmo, do lector, ou se só di do autor, porque entón dificilmente atraerá a alma de quen le o libro, por moi interesante que lle pareza ao autor todo aquilo que conta. E que nos falta? Fáltanos país con ambición de selo. Xente que abra os ollos ao que somos e ao que temos e se recoñeza. Lectores e lectoras, persoas que anden á procura do nome dos seus sentimentos e saiban que a lectura está precisamente para iso, para nos axudar a poñer nome aos nosos sentimentos e, así, facelos vida. Porque a literatura, coma toda a arte, está aí para nos axudar a sermos o que somos e non outra cousa. (…)
– AR: Cal é a túa valoración do noso presente literario?
– XPD: Se entendemos como presente o que se anda a publicar nestes últimos anos, gozo moito ao comprobar que cada ano aparecen unha ou dúas obras de moi alta calidade. Sempre hai un poemario ou unha novela que che enchen o corazón de gozo e de esperanza. Cada ano hai algo que fai que acredites na inmortalidade da nosa literatura.”

Parlamento das Letras: Elvira Riveiro Tobío

Entrevista de Armando Requeixo a Elvira Riveiro Tobío no seu blogue, Criticalia:
“(…) – Armando Requeixo (AR): ¿Que cres que lle falta aínda ás nosas letras e que lle sobra definitivamente?
– Elvira Riveiro Tobío (ERT): Fáltalle estar máis na vida dos mecánicos, das médicas, dos enfermeiros, das arquitectas, das varredoras, dos camareiros, dos soldadores… Estar na vida da poboación toda. Todo o que lle puidese sobrar é reciclable. (…)
– AR: ¿Cal é a túa valoración do noso presente literario?
– ERT: Bastante onde escoller. Liñas paralelas e diverxentes. Da cantidade sae a calidade. Non coñezo nin leo todo, por suposto, fáltame tempo e diñeiro para iso, pero cando vou á libraría atopo tantas obras que me chaman e espertan o meu interese, que non podo máis que alegrarme pola cantidade, a variedade e o atractivo das propostas literarias que se ofrecen.
– AR: Se desexas facer algunha outra consideración, túa é a palabra.
– ERT: A interesantísima literatura da que gozamos necesita lectoras/es. Non para vender libros, senón para construír unha sociedade crítica, orgullosa de si e aberta ao mundo. Lingua, literatura, sociedade, política, deberían ir da man. De pouco serve ter unha magnífica literatura agardando en lustrosos andeis se non temos quen a lea, nin quen fale a lingua na que xorden eses textos. A actual política glotocida que nos abafa é unha maquinaria de destrución en contra da sociedade, da lingua e, por suposto, da literatura.”