Iria Collazo: “Escribín un libro trala morte do meu avó nunha residencia para lembrar a toda esa xeración”

Entrevista a Iria Collazo na Movida:
“(…) – Movida (M): Cando decidiches que querías escribir sobre os teus avós?
– Iria Collazo (IC): Cando meu avó comezou cos primeiros síntomas da demencia con corpos de Lewi, eu empecei a escribir algúns fragmentos, que simplemente eran liñas soltas. Non pretendía con elas artellar un texto máis grande; quería que servisen nada máis como notas ou recordatorios. Pouco a pouco ás memorias sobre el fóronse sumando outras sobre miña avoa e o resto da familia. Á fin e ao cabo, falar dos avós é falar dunha comunidade. Cando finalmente ingresou na residencia DOMUS VI de Monforte e observei de primeira man a degradación do seu corpo e da súa mente naquel lugar en menos dun mes, e despois de asistir con impotencia á súa morte tras unha chea de despropósitos e falta de atención e coidados, souben que o seguinte paso, despois de interpoñer as queixas e denuncias debidas, era crear un texto que o recordase, a el, a miña avoa e a toda esa xeración que axudou a conformar a miña existencia.
– M: Os mortos que amei é unha visión moi fermosa e necesaria sobre a vellez. De feito ti falas sobre uns anciáns, Antón e Celeste, que desexan vivir de forma activa, que non queren ser relegados. De onde naceu esta visión?
– IC: Supoño que provén da miña propia experiencia cos avós. Nunca os vin como seres desfasados da realidade ou ancorados nun tempo pasado. De feito, en moitas ocasións sorprendíame a súa modernidade e a relación vital e alegre que mantiñan con nós, seus netos, pero tamén con amigos e co resto da familia. Coido que boa parte desa percepción provén do humor, e é que tiven a sorte de ter uns avós irreverentes e gamberros. Estou convencida que, de seren máis novos e viviren noutras latitudes, os meus avós serían punkies.
– M: Tamén están aquí os sentimentos das persoas que aman esas persoas maiores, eses avós que os coidan moitas veces e que despois se fan maiores e morren. É esta unha forma, quizais, de non esquecer, ou de facer por lembrar?
– IC: Si, escribir as notas para Os mortos que amei en moitas ocasións foi un intento desesperado de absorber a esencia daquelas persoas e daqueles anos. É obvio que foron tan importantes que serían inesquecibles, pero o que tiña medo a perder eran os pequenos detalles, as expresións, algunhas palabras, certas historias que nos contaron e que pertenceron a outras persoas e que por nada do mundo quería deixar que desaparecesen.
– M: Esta é a túa primeira incursión na narrativa para adultos, despois de libros para o público xuvenil. Cres que hai diferenzas na forma de abordar os proxectos dependendo do público ou non pensas niso a priori?
– IC: Os dous primeiros libros, Coma unha áncora e A soidade das medusas, tiveron moito éxito entre o público adulto, quizais máis ca entre o xuvenil, pese a estaren os dous inseridos na colección Costa Oeste, de Galaxia. Penso que incluso na editorial houbo dúbidas á hora de encadrar estes dous libros nunha colección ou noutra. Creo que fago moi mal, pero cando escribo, non penso nunca no público. Escribo para min, que ao final son a crítica máis feroz dos meus textos. (…)”

Abraham Pérez presenta a súa última obra Gaivotas manchadas de petróleo

Entrevista de Jessica Fernández a Abraham Pérez en Lugoxa:
“Nado en Lugo en 1990, Abraham Pérez estudou Filosofía na Universidade de Santiago de Compostela, sendo a súa inquietude tan fonda que cursou tamén o mestrado da mesma disciplina, sendo neste momento investigador e profesor no ensino secundario.
Vencellada a estes intereses e inquietudes existenciais de entender a realidade, xorde a súa paixón pola lectura e pola escritura, polo que en 2020 publica a súa primeira obra en galego Fragmento/Creba (Editorial Galaxia, 2020) como parte dun “proxecto literario con varias partes que se reflicte en distintas obras”. O primeiro poemario que publicou acolle “toda esta concepción poética centrada na época actual, xa que unha das cuestións que máis me preocupan é comprender os tempos nos que vivimos”, explica Pérez. Así, con esa pulsión filosófica e científica, xorde a parte literaria. “As obras literarias tratan aspectos da realidade que non acaban de encaixar ou non se tematizan totalmente pola súa forma desde a filosofía e a ciencia”.
A partir dese punto, empezou a xurdir na mente do escritor outro poemario que se materializou como unha teoría para os espectros (Toxosoutos, 2021: gañador do 2º premio do III Certame de Poesía Torre de Caldaloba). “Nese poemario indaguei nas mesmas cuestións ontolóxicas, pero de forma diferente, profundando na construción do eu lírico”. O terceiro, publicado en 2022 baixo o nome de O corpo transparente das horas (Editorial Galaxia, 2022), seguiu a liña de pensamento aberta nas obras anteriores, “sendo textos independentes, pero que teñen unha relación entre si moi íntima”, explica Abraham Pérez.
O seguinte texto, Sacho de seda (Menino Morreu, 2023), foi de estilo “máis pop”, xa que é “un texto que trataba de conxugar o interese de masas, relacionado co Club Deportivo Lugo”. Así, é un texto sociolóxico que conta a vivencia da afección lucense dentro dun deporte corrompido polo capitalismo. “Ademais, trata aspectos como a identidade colectiva e individual, a clase social, coa cidade de Lugo de fondo. E coas mesmas coordenadas de pensamento dos poemarios”.
Pola súa parte, O paso en falso (Editorial Galaxia, 2023: Finalista do XXXIV Premio Torrente Ballester de narrativa en lingua galega) é unha novela “que ten diferentes capas e que se pode ler de moitas maneiras. A aparente facilidade de lectura que posúe pode levar a pensar que é literatura xuvenil, mais as chaves son outras completamente diferentes, como nese toque posmoderno e paródico que bebe de referencias doutros autores como Otero Pedrayo ou, claro, James Joyce”, explica o autor.
Finalmente, a obra que presentada no Vello Cárcere, Gaivotas manchadas de petróleo (Menino Morreu, 2024), “é como unha especie de diario, un texto de acompañamento que forma parte de anotacións e preocupacións que un vai tendo ao longo de moitos meses, sobre todo durante os anos 2020 e 2021. Digo de acompañamento porque foise creando mentres xurdían outros proxectos que se foron escribindo”. Con todo, destaca que son textos “que se xuntaron nun texto máis grande, por iso ás veces ten esta vertente de diario e outras teñen máis de ensaio”. Ademais, ten aspectos poéticos, ensaísticos e narrativos, cun pouco de humor e parodia e incluso ficción. “Quixen xuntar textos que escribín con ficción e a desordenar esa colocación cronolóxica. Empecei a eliminar esa parte ancorada e a xogar con esta idea, e xurdiu un texto que se desborda en si mesmo”. Ademais, inclúese un manifesto con pezas poéticas que aparecen nos poemarios unha teoría para os espectros e o corpo transparente das horas, utilizados para unha intervención artística na Fundación Eugenio Granell en colaboración coa galería de arte NÉBOA. “Este texto serve para xogar cos manifestos de comezos do século XX, das liñas da vangarda e comprender a época, a clase social, as referencias culturais… Unha das chaves para poder entenderse é facer unha interpretación dos produtos culturais da época. Tratar de verter para fóra e ler o que hai para comprender e que o resultado diso emane como un elemento do material literario”, sostén.
En definitiva, toda a obra de Abraham Pérez é un proxecto aberto. “Hai cousas por vir. Utilizar liñas ensaísticas, poéticas e narrativas tivo sentido para ler obras independentes, pero un vai construíndo un proxecto literario no que todas as pezas van encaixando. O que intento é construír un continuo, pasando por puntos que me interesan; un xogo en espiral e como todo iso se vai materializando como elementos de pensamento e elementos literarios. Un xogo constante entre a forma e o contido”, argumenta. (…)”