Entrevista de Ánxela J. Vidal a Montse Fajardo en Historia de Galicia:
“(…) – Historia de Galicia (HG): Cal é o exemplo máis claro da dobre moralidade da Ditadura?
– Montse Fajardo (MF): A prostitución. Encerraban ás nenas para evitar que caesen no entramado mais a Ditadura elimina a súa abolición vixenete na República ata o 1956, cando a adapan para integrar España na ONU. No 1952, o Estado agravou a lexislación para as padroadas con máis anos de internamento ou facéndose coa súa tutela, no caso de que as familias se opuxesen ao seu ingreso.
– HG: Como era o “día a día” das padroadas?
– MF: Rezar, limpar e traballar. De aprender, aprendían as diferentes labores domésticas, como son coser ou pasar o ferro, para pasar a traballar nunha casa franquista. O que gañaban ía para o Padroado. Se unha precisaba roupa interior, a Superiora dáballe dous pesos dos 24 que gañaba, por exemplo. Non as formaban en lingua ou literatura, formábanas para producir e servir.
– HG: Ata onde chegaba o control e represión do Padroado?
– MF: Toda a poboación era vixiada, tamén os homes. A través das Visitadoras, e outras articulacións da institución, o Estado vixiaba en cines, bailes e praias se se levaba o albornoz, se a saia era moi curta ou se unha parella se arrimaba de máis. (…)”
Arquivos da etiqueta: Historia de Galicia (web)
Anselmo López Carreira: “A Reconquista é un termo ideolóxico e, dende a perspectiva galega, absurdo”
Entrevista a Anselmo López Carreira en Historia de Galicia:
“(…) – Historia de Galicia (HG): Polo tanto non houbo “Reconquista” en Galicia.
– Anselmo López Carreira (ALC): A Reconquista é un termo totalmente ideolóxico, o que eu chamo un ideoloxema, porque reconquístase o que antes foi dun, pero claro pensar que os Reis Católicos chegan a reconquistar o que 800 anos antes fóra seu, é absurdo. É unha típica visión ideolóxica, usar a historia como un artefacto ideolóxico. Ademais, dende unha perspectiva galega é absurdo. Aquí nin se recuperou, posto que nunca foi ocupado, nin se repoboou, porque sempre estivo poboado.
– HG: Por que se segue ensinando esa historiografía española chea de tópicos nas escolas e institutos?
– ALC: Porque foi adoptada como oficial nos programas escolares que decidían os ministerios, polo que son claramente políticos. Recollen unha narrativa que é parte integrante á construción do Estado liberal dende o século XIX. Trátase de dotar a unha entidade política que é o Estado de elementos de cohesión moi fortes de nación. Polo tanto, van querer dotalos duns elementos moi fortes que crean a cohesión que procede da propia historia. A historia non entra na discusión democrática. O modelo de España é intocable, non é un elemento que estea a mercé da política, senón que procede da historia e da providencia.
– HG: A ideoloxía determina o traballo dun historiador?
– ALC: O historiador ten tanta ideoloxía como calquera outra persoa e transmítese o traballo. Unha cousa é o desexo de que a ideoloxía non contamine o teu traballo de investigación e outra que non o condicione. Por exemplo, a ideoloxía determina o campo do teu interese no momento de iniciar a investigación. Unha vez escolles un campo na túa investigación, estás en función das fontes e hai que ser honesto coas fontes. A aplicación do traballo é algo propio da persoa como cidadán.”
Anselmo López Carreira (historiador): “Cando se fala do Reino de Galicia, fálase de Galicia, Asturias e León ata a Extremadura”
Entrevista a Anselmo López Carreira en Historia de Galicia:
“(…) – Historia de Galicia (HG): Tras o franquismo, nesa época comezabades unha historiografía galega practicamente de cero, tivestes que destruír moitos tópicos?
– Anselmo López Carreira (ALC): Nese momento, nós non éramos conscientes da existencia de tópicos. Había un discurso predominante na historiografía española e, por rebote, mesmo tamén na pouca historiografía galega que había nos anos 70. Non sabiamos distinguir os tópicos porque todo o discurso historiográfico que existía naquel momento era ese, non había outro.
– HG: Coñecíase a existencia do Reino da Galicia medieval?
– ALC: Falabamos dun Reino de Galicia, pero pensabamos que era unha circunscrición meramente administrativa e, como tal, o Reino de Galicia existira en momentos moi breves. Pero Galicia non existía como tal, existía o Reino de Asturias. A pregunta que nos faciamos era que era Galicia dentro do Reino de Asturias, fíxate que sinécdoque, tomar a parte polo todo. Tardamos moito en descubrir a identidade do que realmente é o Reino de Galicia. E creo que nestes momentos aínda estamos a afinar que era o Reino de Galicia, non o temos completamente deseñado. (…)
– HG: Por que é importante para a historiografía galega saber que existiu un reino que se nomeaba Reino de Galicia?
– ALC: É importante para a historiografía en xeral. A realidade é esa e o que pretende a historia é asomarse da maneira máis exacta posible á verdade histórica. Así mesmo, hai unha razón que se debe ter en conta: o fomento da propia autoestima. Ten dito un historiador francés que na historia búscase a mellor imaxe de nós mesmo. O primeiro para a realización persoal e social é ser consciente da nosa identidade, tanto como persoa como pobo. Non vai contra ninguén, senón a favor de todos.”
Miguel Anxo Seixas: “Castelao é o deseñador da nación galega xunto con Camilo Díaz Baliño”
Entrevista de Iria-Friné Rivera Vázquez a Miguel Anxo Seixas Seoane en Historia de Galicia:
“- Historia de Galicia (HG): Tendo en conta o volume de traballo que levou a súa tese e logo biografía [Castelao. Construtor da nación. Tomo I. 1886-1930], como definiría o proceso de estudar, analizar, recompilar e escribir?
– Miguel Anxo Seixas Seoane (MAS): Tratase de reconstruír todo o tapiz dunha vida roto, esfiañado, disperso. Unha biografía é unha forma de contar parte da historia na que un dos protagonistas é o biografiado. Neste caso era dificultoso por ser un personaxe moi completo pero tamén polo vento dos tempos que o levou a moitos lugares e que o expulsou de Galicia. Ese vento da historia e a furia do vendaval da intolerancia destruíu e escondeu parte do seu legado. Por iso era dificultoso, por disperso, por escondido, destruído ou ignorado, xuntar todo nunha biografía. O resultado deses descubrimentos é o relato en tres grosos tomos da biografía que publica a editorial Galaxia. Pero amais Castelao estableceu unha ligazón cos espazos nos que viviu e coas persoas que tratou neles e quería que saísen eses outros personaxes que se relacionan dun xeito ou outro con el. Castelao non é unha estatua illada enriba dun pedestal ou un santo enriba dunha peaña. Había que baixalo dese podio e pasear con el pola terra e o tempo que el viviu. Hai que ter en conta os espazos xeográficos e as outras persoas que actúan canda el neses escenarios. El e un personaxe que nos conduce e relaciona con outros. Coñecendo mellor o escenario e os outros pode entendese mellor a súa actitude.
– HG: De atender a culturas como a británica vese que existe unha ampla produción de biografías de personalidades senlleiras e dende moi distintos enfoques e épocas. Nesta liña: pensas que é preciso facer unha biografía das personalidades senlleiras galegas?
– MAS: Pois a cultura galega ten moitas obrigas pendentes e os novos escritores e artistas e investigadores terán que facelas. Cada un no seu saber ten que darnos esa obra pendente. Temos amais institucións que forman e adestran a xente nova para ser capaces dese labor. Ten que haber investigación rigorosa e, asemade, divulgación para chegar a cidadanía. Por iso terá que haber na escrita, na música, nas artes esas obras que ademais se complementen. Quero dicir que unha novela é compatible cunha obra de teatro, cun documental, cunha película, cunha canción ou cun vídeo do mesmo tema. Os galegos e os non galegos teñen que darnos esas súas obras, esas súas visións e interpretacións nas distintas linguaxes e con calidade. Por cinxirme a escrita na cultura galega predominan mais uns xéneros literarios que outros. Hai un desequilibrio. O que menos abunda deles probablemente sexa o ensaio e a investigación. Persoeiros galegos os que lle debemos case todo teñen os seus nomes tatuados en rúas, prazas, edificios, en premios… É un recoñecemento dos seus concidadáns pero, en cambio, non abundan esas biografías deses homes e desas mulleres que nos deron tanto. En fin, faltan moitas mais biografías para que con todas elas volvan a vivir e estar presentes entre nós nesa común e compartida república galega das letras. (…)”
Felipe Senén: “Coido que a cultura galega está en mal momento… Podemos volver á situación do río Leteo”
Entrevista
de Iria-Friné Rivera Vázquez a Felipe Senén en Historia de Galicia:
“(…) – Historia de Galicia (HG): 2020 é o ano do centenario da Xeración Nós. Vostede coñeceu a Ramón Otero Pedrayo. Que cuestións e arelas deixou en vostede? Cómo vían as personalidades da Xeración Nós as xeracións futuras?
– Felipe Senén (FS): Deixou algo moi importante no que recalar neste tempo confinado do coronavirus: o valor de espírito fronte a todo materialismo tinguido de supermercadeo. Trunfa o que se ama, comezando polo Nós, plural, entre o que está a marca do que somos. O Seminario de Estudos Galegos trataba diso na súa “sementeira”, a que incluso frutificou en días grises da ditadura, por exemplo a través do Laboratorio de Formas de Galiza, obra dese tándem, que deixa o seu ego pra tramar unha obra colectiva que chegue aos bazares, Díaz Pardo -Seoane… Pasado o tempo, enxergo que non se entendeu ben esa lección que debe ser permanente, a de crear unha imaxe digna dun país de seu fronte a un mundo que rebenta globalizado.
– HG: O grande selo de figuras coma Vicente Risco é o humanismo. El mesmo deixou un enorme legado as nosas artes visuais. A consciencia dunha imaxe propia foi unha delas, así como a dunha identidade visual, a modernidade das formas orixinais, a contribución ao progreso e a innovación universais que a cultura galega -a cidadanía galega- dende a súa orixinalidade pode facer. Mesmo o seu vínculo con Díaz Baliño e Ramón Cabanillas deu lugar a unha linguaxe iconográfica pangalaica, europeísta, universalista. Ve vostede hoxe posibilidades abertas no concepto estético que deixaron?
– FS: Moi de acordo, Risco foi o gran ideólogo, por iso il asumiu a persecución que lle esperaba e tivo que encuncharse dalgún xeito, manifestar cousas que non sentía…outros non entenderon iso e esmirriaron o significado dunha obra que respondían á modernidade plena, europea: a cultura, costa é de xente “a rebours” (contrapelo), “inadaptados”…. O asunto, a cuestión desa dignificación é transmitila, asumir non quedar na endogamia de intelectuais pra intelectuais, pra normalizada entre un gran público que tende e busca o esperpento, a escatoloxía… aos feísmos e outras fórmulas campantes de aculturación, de anomia (efectos da crise de identidade)… Risco estivo á altura dun Yeats irlandés ou de un Huysmans francés, dun Teixeira de Pascoaes portugués. (…)
– HG: Temos o Rexurdimento, a Xeración Nós, Sargadelos, o tecido cultural que se foi construíndo co paso dos anos. De feito leva Portas Ártabras como un centro de dinamismo artístico, histórico… Considera a cultura galega un Ave Fénix?
– FS: Non. A cultura cultivase nunha Terra ou acultúrase. Amigos dos Museos de Galicia e o seu espazo de cultura na cidade Vella da Coruña, son unha plataforma, un aula aberta, popular, pra informar formando, pra concienciar…Algo que coido fundamental nesta sociedade. Coido que a cultura, a base de todo, está en mal momento. Mesmo agora, ao superar este tempo podemos volver á situación do río Leteo, ao esquecemento….e a sepultar os nosos herdos co supermercadeo e outras fórmulas de engano. O humanismo é cultura, máis sensibilidade arredor do que facemos ou desfacemos. (…)”
