Bieito Iglesias: “Quizais vou un pouco contra a moda de escribir actual”

Entrevista a Bieito Iglesias en La Voz de Galicia:
“(…) “Quizais si vou un pouco contra a moda actual de escribir, por exemplo, novela histórica ou outros xéneros que son formas de evasión do mundo actual -confesa o escritor-, aínda que iso é lexítimo igual que escribir literatura fantástica. Pero creo que tamén convén que exista literatura en conexión coa vida. Esta é a idea que teño e que me leva a introducir nos relatos o mundo cotián”.
Bieito ten escrito relato fantástico, pero na súa obra predomina o realismo, “un realismo non decimonónico” impregnado de elementos do seu “mundo histórico”. En Contos da terra da tarde hai características dos seus libros anteriores como “certas doses de humorismo, sátira e erotismo” que, aclara, “son marcas da casa, que é o que sae cando me poño a escribir”.
Non obstante, o escritor aclara que todos os problemas que están nestes contos “están vinculados á nosa realidade inmediata”. “Eu son fillo de netos de emigrantes, aínda que agora vivo a emigración doutra maneira, como inmigración”, remarca o narrador, para quen eses problemas que están en Contos da terra da tarde “son problemas contemporáneos pero non sacados dos periódicos senón tamén da miña intimidade”. Nese sentido, o tema da eutanasia presente nun dos contos, tamén pertence un pouco ao seu máis profundo. “Aínda que non sufrín un problema como Ramón Sampedro, sufrín unha poliomelite de neno e creo que podo aportar algo á análise de que sinte e vive unha persoa con limitacións físicas”. (…)”.

Álvaro Cunqueiro na prensa galega

“Hoxe a presenza de Álvaro Cunqueiro é importantísima na prensa do país. Deixámosvos aquí algunhas mostras, como son o suplemento completo, en PDF, que lle dedica o Faro de Vigo a quen fora durante tantos anos o seu director. Á súa vez, La Voz de Galicia centra practicamente toda a sección de Cultura no autor de Mondoñedo.” Vía Galaxia.

Ramón Nicolás: “Cunqueiro fronte ao espello”

Artigo de Ramón Nicolás en La Voz de Galicia:
“Na faceta máis estritamente biográfica sobre Cunqueiro, a achega de Armesto Faginas configúrase aínda hoxe como insubstituíble. Con todo, ás opinións que estudosos do seu percorrido vital e ás voces testemuñais daqueles que o trataron, existe un capítulo, non exento de interese, que desvela certas claves da figura cunqueiriana. Tal é o constituído polas respostas que el mesmo ofreceu aos xornalistas que indagaban arredor do seu perfil máis humano. A este «Cunqueiro por si mesmo», con todo, cómpre achegarse con certa cautela, tendo ben presente a súa capacidade de fabulación, malia que neste caso teño para min que foi bastante sincero ao se referir ás esferas do máis privativo.
Malia que, segundo avanzan os anos, o escepticismo respecto da vida vai aumentando, nos anos cincuenta, e recluído en Mondoñedo, Santiago Lamas consegue que se autodefina como «vago, fantástico, cordial», con longas horas de descanso e con tendencia a deixalo todo para última hora, trazos aos que engadiría os de «carnal, humano e humilde» ao xornalista Pedro Rodríguez. Pouco despois, Segundo Mariño obtería as respostas de que se vía como «supersticioso, perezoso, buen lector y con algo de espíritu profético» e a Tico Medina confésalle que é un home «a quien le gusta la vida, que ve con cierta melancolía cómo se van los años… Humilde, comunicativo, dialogante… Pero al mismo tiempo solitario». E, en efecto, a soidade como elemento definitorio da súa personalidade é un risco apuntado xa nos anos trinta a Filgueira Valverde -«góstame a soidade»-, entendendo tal apetencia como algo impropio dun «home feliz».
Sobre os conceptos de fabulación e mentira nas relacións humanas faille saber a M.ª Dolores Serrano, a finais dos sesenta desde as páxinas de La Gaceta Ilustrada: «Yo no tengo afición a mentir. Pero tengo necesidad de fabular, incluso en mi relación con los otros seres humanos. Me parece que doy mejor por el camino de lo inventado que por el de lo real. Por las mismas razones siento verdadera debilidad por los anacronismos. Tengo necesidad de mezclar». Mais no ámbito da imaxinación xorde sempre o Cunqueiro máis faiscante ao confesarlle a Francisco Umbral que «hubiera querido ser cocinera de un ministro. De un ministro gallego del siglo pasado»; ao responderlle a Tomás Santidrián sobre cal sería a pregunta máis odiosa e responder que «siempre puede haber una que lo sea más» ou, finalmente, ao sorprender ao amentado Tico Medina co seu desexo de querer reencarnarse nun cervo dos Ancares para «poder bajar una de aquellas hermosas mañanas de abril, donde tendría que ser, naturalmente, hasta las nieblas del río, mordisqueando alguna fresilla silvestre». Cunqueiro por Cunqueiro: inimitable aínda hoxe, no día no que faría os cen anos.”
No mesmo medio de comunicación:
As claves da súa poesía, por Ramón Nicolás.
Do xénero humano, por Camilo Franco.

Estevo Creus: “Un libro ten vida independente, é coma un pequeno artefacto”

Entrevista a Estevo Creus en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): ¿Como xurde este poemario [Tirotea2]?
– Estevo Creus (EC): Nace dunha experiencia nun asilo de Lalín de anciáns de alta dependencia onde traballaba ou meu amigo Celso Fernández Sanmartín. El acostumaba a facer actividades con maiores e con nenos e xa traballaran con algúns dos meus Poemas da cidade oculta. A raíz diso enviáronme algúns debuxos e convidáronme a visitalos a cambio de que fixera algo despois.
– LVG: ¿Supón unha responsabilidade engadida traducir a poesía ás experiencias deses nenos e anciáns?
– EC: Isto ocorreu hai tres ou catro anos e foi unha cousa máis de xogar que de responsabilidades; de traballar e de participar en algo en común.
– LVG: ¿Foi moi complicado combinar o traballo con persoas de idades tan diferentes?
– EC: Eu non pensaba en nenos e adultos, senón nun libro que recollese ese traballo, con poemas nunha linguaxe moi sinxela e con toque humorístico que recollese os debuxos dos nenos, pero tamén pensando que o teñen que gozar os adultos aínda que os pequenos non entendesen algunhas cousas. Pero os libros teñen unha vida independente, son coma pequenos artefactos.
– LVG: ¿Repetiría a experiencia?
– EC: Un autor vai cambiando e vai buscando, isto non é unha cousa casual. A poesía busca camiños e un deses camiños pode ser o xogo, o humor, a ironía. Os meus libros anteriores eran máis ben serios, que non é o mesmo que profundos, pero interésame tamén o humor e a sorna como forma de coñecemento.
– LVG: Este Tirotea2 xa inspirou ata un espectáculo de danza.
– EC: Así é. Xa antes de saír o libro leuno algunha xente. A compañía Traspediante fixouse nel e pareceulle interesante traballalo na danza. Os debuxos, as bailarinas e os textos dalgúns poemas interactúan no escenario. É un espectáculo propio e diferente, pero para min foi un orgullo e unha ledicia.”

Xosé Carlos Caneiro: “A literatura existe porque primeiro foi poesía cantada”

Entrevista a Xosé Carlos Caneiro en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): Neste libro [Despois de ti, a chuvia] reivindícase como poeta fronte aos que o sitúan só como prosista.
– Xosé Carlos Caneiro (XCC): É que eu son poeta. Os meus inicios na literatura foron na poesía. Levo, ademais, 25 anos facendo recitais poéticos en todo o país, en España e en Europa, mesmo en América. Eu síntome poeta, outra cousa é como me vexan os críticos literarios.
– LVG: E tamén reivindica a poesía como música.
– XCC: A poesía é música, ambas as dúas comparten a emoción como compoñente esencial. E a poesía é a orixe da literatura, que existe porque primeiro foi poesía, recitada e cantada. Non se pode obviar ese carácter esencial, porque o que estaríamos facendo é reducir a literatura a unha forma máis de ocio, e debe ser algo máis.
– LVG: Vostede xa fixera un disco, De bar en bar, no que recitaba os seus poemas sobre música…
– XCC: É un traballo diferente a este. Aquí hai composicións de Emilio Rúa, cheas de sensibilidade e emotividade. O mellor que ten é a súa achega. Eu sempre fago autocrítica, e gustaríame que algúns versos fosen mellores, máis traballados, para que chegasen dun xeito mellor ao corazón da xente. (…)”.

Agustín Fernández Paz: “Os parados son a materia escura”

Entrevista de Camilo Franco a a Agustín Fernández Paz en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): No libro [Fantasmas de luz] hai dúas argumentacións para a mesma historia.
– Agustín Fernández Paz (AFP): Quería escribir sobre a desfeita que está cometendo o capitalismo desde a caída do muro de Berlín. Pero non quería escribir un ensaio, quería utilizar as ferramentas da ficción e para iso tiña que darlle corpo a unha historia con personaxes e cunha trama. Por un lado quería facer unha crítica dura do sistema, pero por outro quería explicar o moito que importan os soños e a necesidade de que nos conten historias. No cruce desas dúas intencións está a historia dun home que traballa case toda a súa vida nun cine e queda sen traballo.
– LVG: No seu libro toma corpo esa idea de que ir ao paro é un xeito de desaparecer.
– AFP: Mesturo un contexto realista cun elemento fantástico. Neste caso é que o matrimonio protagonista, tras quedar os dous no paro, comezan a volverse transparentes. Están aí pero o mundo non os ve. Ese é un dos grandes perigos desta crises, que hai xente que desaparece.
– LVG: Considera que a sociedade é demasiado pasiva diante da dureza dos cambios?
– AFP: A impresión que eu teño é que os cambios que veñan, que van vir, non chegarán só a nivel local, senón que serán cambios globais, como global é o capitalismo agora e tamén é global o deterioro da natureza. O que non chego a albiscar agora, pero que pode estar sucedendo, é que, como dicía Marx, hai varias toupas furando na actualidade e non o sabemos, e quizais esteamos só intuíndo o que está sucedendo realmente. O que si quero crer é que esa consigna de que somos o 99 % segue sendo auténtica e debe impoñerse, e que esta forma de capitalismo está condenada a desaparecer polos seus métodos. (…)”.

Un ano sen Francisco Fernández del Riego

Artigo en La Voz de Galicia:
“A frutífera vida de Francisco Fernández del Riego apagouse a tarde do venres 26 de novembro do 2010. Hoxe hai un ano que a cultura galega perdeu ao seu patriarca das letras, un home entregado sen fisuras á causa da cultura galega dende ben mozo, ata que as forzas lle fallaron aos 97 anos e a parca o atopou prostrado na súa casa da viguesa praza de Compostela, cidade na que residiu na meirande parte da súa vida. (…)
Na Casa da Cultura Galega, que acolle á Fundación Penzol, inaugurouse o venres 25 de novembro a exposición No niño novo do vento, Cen anos con Álvaro Cunqueiro, que remata en Vigo o seu periplo por Galicia. Víctor Freixanes, director xeral de Galaxia, organizadora da mostra coa Xunta e a Penzol, lembrou ao que foi cofundador da histórica editorial: “Don Paco é un personaxe que marca unha época na cultura galega fundamental, que representa a toda unha xeración arredor dos fillos de Otero Pedrayo e a República e que mantén o espírito da dignidade. O tempo converteraos en xigantes”, dixo.”

Manuel Lourenzo González: “Non teño fe no indignismo”

Entrevista a Manuel Lourenzo González en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): O xurado do Premio Blanco Amor destacou como a súa obra aborda os problemas da identidade e o sentido da vida. ¿Eran eses os temas que quería reflectir?
– Manuel Lourenzo González (MLG): Podería ser ese o contido, entre outros. Pero é unha novela complexa, da que se poden desprender eses contidos entre outros. Ten moitos personaxes e moitas lecturas. Pero eu a describiría como un tempo de prever a deriva á que pode levarnos a sociedade desde o meu punto de vista, desde o meu ángulo, algo pesimista nese sentido. E, ao mesmo tempo, con vontade de narrar unha historia literaria. (…)
– LVG: Vostede cualificou a literatura en galego como “de resistencia”. ¿Segue manténdoo?
– MLG: Subscríboo plenamente. É unha literatura de resistencia e completamente desnivelada con respecto á española. Hai unha competencia desleal coa que seguimos loitando.”

Pere Tobaruela: “A razón do meu libro é explicar a presenza dos cataláns en Galicia”

Entrevista a Pere Tobaruela en La Voz de Galicia, a través de Xerais:
“- La Voz de Galicia (LVG): ¿Cal é o obxectivo que perseguiu ao escribir esta ficción [Poñente]?
– Pere Tobaruela (PT): O motor do libro é a presenza dos cataláns que chegaron aquí para por en marcha a industrias das salgaduras. Ese é o motor do libro. A partir de aquí comeza a parte na que se mergulla unha situación especial e o coñecemento do mundo dos cataláns.
– LVG: ¿Cal é a razón dese xogo do presente e o pasado?
– PT: A razón do libro é explicar a presenza dos cataláns aquí para por en marcha a industria da salgadura. E a maneira de explicalo é establecendo esa relación do presente co pasado. Son como dúas novelas nunha, pero na que todo está entrelazado. É esa dobre mirada para permitirlle ao lector unha mirada hoxe en día, para explicar ese pasado desde o presente en primeira persoa.
– LVG: ¿Por que lle interesou afondar nesa pegada dos cataláns na Galicia do século XIX?
– PT: O meu interese é á mesma vez o punto de partida da obra. A protagonista principal está nun cemiterio de Pobra do Caramiñal onde ve, como o autor, unhas lápidas con apelidos cataláns. Entón, a pregunta é que pasou logo. (…)”.

Arturo Casas: “A literatura é un acto social”

Entrevista a Arturo Casas en La Voz de Galicia, a través de Galaxia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): ¿Defende unha dimensión social da literatura?
– Arturo Casas (AC): Trátase de recuperar as coordenadas sociais e políticas do feito literario. A literatura é unha actividade cultural e social e sería moi limitado entender que a lectura é un acto de sofá ou de cama. (…)
– LVG: ¿Por que esa escasa atención ao ensaio en Galicia?
– AC: Demanda unha maioría de idade cívica e tamén que se dean as circunstancias para saber que se poden achegar solucións a través do pensamento. Todo depende da función que se lle asigne á literatura. En sociedades culturalmente avanzadas e libres o ensaio é un bo metro para medir o grao de liberdade desa sociedade. A francesa, por exemplo, ten unha tradición ensaística forte, nos lugares en que é feble, en Galicia, en España e en América Latina, o ensaio foi a ferramenta fundamental do debate público. (…)
– LVG: ¿Faltan debates de ideas?
– AC: Hai debates marcados polo interese inmediato, son máis de consignas que de análises. Unha das tarefas é que se poida recuperar a maneira máis pausada de reflexionar e a acción, porque reflexionar é intervir, pero con razón, non con consignas.”