Berta Dávila: “Certo tipo de queixa é unha resignación, unha maneira de acomodarse”

Entrevista de Mar Mato a Berta Dávila en Faro de Vigo:
“(…) – Faro de Vigo (FV): No arranque do libro [A ferida imaxinaria], o primeiro personaxe, unha muller, logra dous peixes cos que sente que é “esencial para a supervivencia doutros”. É iso fundamental para nós?
– Berta Dávila (BD): As persoas vivimos inevitablemente conectadas e necesitámonos unhas a outras. Estes personaxes, aparentemente solitarios, tratan de apartarse de algo pero acaban tropezando con outra cousa, con outros personaxes cos que xorde un momento de epifanía no que lle dan consolo.
– FV: O personaxe nunha novela debe ser sempre unha ‘pequena anomalía’ para atrapar o lector?
– BD: Para min, o necesario é que no principio do libro estea nun lugar. Non quero dicir só que sexa físico, tamén emocional e da súa vida; e que no final do seu percorrido estea noutro sitio. Iso, o arco que percorre, é o que fai que me atrape ese personaxe. Non ten que pasar pola anomalía; pode ser algo máis sutil.
– FV: Nun momento do libro, sinala que a arquitectura pode exercer forzas misteriosas sobre as persoas, que as casas poden exercer a tristura na xente.
– BD: Ese é un pensamento moi forte dun dos personaxes que está nunha casa de cristal. Os lugares onde vivimos, onde traballamos, conforman como somos, o que facemos e tamén o que nos podemos permitir soñar ser.Ese contexto dos personaxes di moito das súas feridas e do xeito de afrontalas.
– FV: Considera que cando unha casa se abandona a desgraza non tarda en chegar?
– BD: Ten moito que ver coa idea de estarmos conectadas. Unha casa non é unha casa soa, senón que está nunha comunidade. Ten que ver coa idea de pertenza. Ser dono dunha casa nunha aldea non significa que esa vivenda che pertenza porque pertence á comunidade e configura o lugar. (…)”

Ramón D. Veiga: “É moi importante saber rirse, de 
todo e de nós mesmos, buscar a chispa”

Entrevista a Ramón D. Veiga en Faro de Vigo:
“(…) – Faro de Vigo (FV): A que cres que se debe o éxito de Miñoca entre os mestres?
– Ramón D. Veiga (RDV): Para os mestres pode ser unha boa ferramenta porque ten pouco texto, letra maiúscula e altas doses de humor, entón atrae os cativos. Supoño que tamén lles chamará a atención a expresividade dos personaxes.
– FV: Que tedes Miñoca e máis ti preparado para a visita aos nosos pequenos xornalistas?
– RDV: Ademais de falar do libro, imos facer un pequeno obradoiro de iniciación ao cómic. A partir da figura de Miñoca, imos aprender a facer que estea contenta, triste, enfadada…Cando rematemos, teremos unha páxina de cómic feita por nós mesmos.
– FV: A banda deseñada está de moda.
– RDV: Creo que cada vez hai máis editoriais e autores que apostan polo cómic precisamente polo que falabamos: ao ter menos texto, ofrecen unha lectura máis doada para empezar. Os personaxes de Miñoca, por exemplo, son figuras coas que os nenos poden identificarse: os nenos están hoxe enfadados e aos cinco minutos arranxan o problema, son moi sinceros e van sempre por diante.
– FV: Agora que o dis…: “Para ser amigos abonda cunha boa pizza carbonara”. Non hai mellor mensaxe ca esa?
– RDV: (Ri) Si, a ver, moitas veces enfadámonos e perdoámonos pola cousa máis tonta, a Miñoca pásalle igual. Ela descobre a pizza no primeiro capítulo e trama case todo o que trama para conseguila. Miñoca une tres elementos que funcionan moi ben cos cativos: a risa, a pizza e falar de caca.
– FV: Dirías que o humor é o que máis te define como autor?
– RDV: Si. Creo que é moi importante saber rirse de todas as situacións, as veces non se pode, pero sempre hai que tratar de buscarlle a chispa, a todo e a nós mesmos. Tampouco sei se é algo innato, eu nunca fun serio, sempre fun o que intentaba facer rir á clase.
– FV: Por que literatura infantil?
– RDV: Empecei a profesionalizarme como escritor cando naceu a miña filla e empecei a contarlle contos polas noites e a inventar historias e personaxes con ela. Non sei se é máis fácil ou máis difícil, a min é o que me sae. O que si teño claro é que os nenos e as nenas son un público máis crítico que os adultos: se non os enganchas na primeira páxina (ou incluso na portada) xa non seguen. (…)”

Yolanda Castaño: “Gañar o Nacional de Poesía é a segunda cousa máis difícil da miña vida”

Entrevista a Yolanda Castaño no Faro de Vigo:
“(…) Eran as seis da mañá en Chiapas; ás 14.45 aquí, cando polo teléfono a autora coruñesa daba as grazas polos parabéns e sinalaba a este diario: “Gañar o Premio Nacional de Poesía é a segunda cousa máis difícil da miña vida. A primeira, dedicarme á poesía”.
Materia saíra publicado por primeira vez en galego en xuño de 2022 con Xerais. Pronto chamou a atención pola súa “achega diferente” á maternidade “dende unha óptica máis cuestionadora e desde a perspectiva crítica”, sinalaba a propia poeta a FARO meses atrás.
Castaño certificou a súa renuncia á maternidade en versos como A xente devece por multiplicarse/Eu,/ dividiríame ou na homenaxe a Idea Vilariño “Non chegarei a” dirixido á filla ou fillo que non terá e onde atopamos Non te verei facer/ o que amas tan profundo/ Non coñecerei os teus fillos/ bañados polo sol/ un mes de agosto./ Non sosterás o meu pescozo./ Non me apagarás a luz.
Na tarde de onte, a escritora galega explicaba que “eu só quería visibilizar unha opción que teñen todas as mulleres, se é que son verdadeiramente libres, e que é a opción de non ser nai. A auténtica liberdade é aquela na que calquera das opcións estea igual de lexitimada, visibilizada e co mesmo prestixio social. Non debemos aplaudir unha soa das opcións”.
Porén aclarou que ela non defende que “unha das opcións sexa mellor ca aoutra; nin sequera que unha reciba apoio en certo espazo e non noutro”.
Para cuestionar a maternidade, Yolanda Castaño debullou os poemas tirando dun fío metafórico que repasa os tres estados da materia como se fosen capítulos con nome propio. No comezo do poemario con “Un río subterráneo” (líquido) lembrou os seus avós; para pasar ao sólido con “Iceberg” –onde fala de seus pais e irmán, o núcleo familiar máis próximo– e rematar co gaseoso, o futuro de Yolanda, en “Nube ou o peso da ingrávida”.
Aí, en poemas como “Suspendida”, escribe: Filla, filla miña: non podo cargarte no meu colo./ Fica onde estás, queda tranquila./ Baixando polos chanzos das liñas deste poema/ apenas na voz ganduxada neste verso,/ falareille aínda morta a unha ti non nacida.
Preguntada pola vangarda na súa creación, respondía que “hai que intentar sempre dar un pasiño máis adiante como poñerte ao límite e ser esixente contigo mesma como creadora. Tes que intentar ser a mellor poeta que poidas ser e non repetir fórmulas xa feitas incluídas as que nos funcionaron no pasado porque iso nos fai mortas como creadoras”.
Yolanda Castaño explicou que se atopaba en Chiapas, en San Cristóbal de las Casas, con motivo dun festival de poesía alí no que é a única representante do Estado español xunto ao asturiano Miguel Rodríguez Monteavaro. “Estou lonxe da miña familia pero foron os primeiros en chamar e estaban moi emocionados. Dalgún xeito, inda que sexa cómico si que é un premio para a familia. Contar as familias a través da literatura sempre se fixo e esta é unha maneira de que unha historia familiar quede na memoria. Todos temos vínculos familiares cara o pasado e cara o futuro. O que quería era unir esa liña desde as miñas devanceiras a esas proxeccións de futuro familiares”, reflexionou. (…)”

Andrea Fernández Maneiro: “Hai un relevo xeracional boísimo”

Entrevista a Andrea Fernández Maneiro en Faro de Vigo:
“(…) – Faro de Vigo (FV): Acumula diferentes galardóns coma escritora cunha traxectoria difícilmente mellorable.
– Andrea Fernández Maneiro (AFM): Eu non miro para atrás, miro para adiante. O pasado non me interesa. No referente aos premios, cada un significa un libro e téñolles un especial aprecio, pero en especial lémbrome do Illas Sisargas de poesía erótica, posto que foi un exercicio duro para min tras criarme nunha escola de monxas. Divírteme moito experimentar en cousas novas e iso era una nova experiencia onde traballei anos arreo para preparar este poemario. Cando gañei flipei. Non o esperaba para nada.
– FV: Periga o relevo xeracional na poesía?
– AFM: Non. Hai un montón de mozos moi bos. O problema é que na xente da miña idade ou estás consagrado ou se acabas de chegar mírante con certo receo. Escoiteille a unha poeta nova que lle estábamos a ocupar un espazo que era deles. Faime moita graza, penso que os espazos non son de ninguén. Se gustas a xente vanche ler. A poesía non é unha cuestión de espazos senón de chegar á xente e que ela escolla. Isto non está na man de quen escribe. Se tes que adicarte a vender únicamente, xa non estamos falando de poesía. Hai un relevo xeracional boísimo.
– FV: Como se conquista á mocidade?
– AFM: Xa está conquistada. Quenes non están conquistados son os mestres e mestras de Secundaria. Os rapaces, se nos fixamos, prefiren a poesía. Os cativos inclínanse polas frases que rimen e os adolescentes están a outras cousas máis existencialistas. Ao final, os únicos que renegamos somos os adultos.
– FV: Nunha época na que prima o infoentretemento, ¿hai espazo para a cultura?
– AFM: Teñen outro xeito de ver a cultura. É lóxico. Nós tamén o tiñamos e cada xeración o tiña. Encántame ver os mozos participando, a pesar de ser un xeito diferente ao que facíamos nós. (…)”

Fernando Castro Paredes gaña o Premio García Barros

Desde Faro de Vigo:
“A Estrada ten xa un nome e un título para asinar unha nova páxina na historia do Premio de Novela Manuel García Barros. A obra Entomoloxía para misioneiros, do tapiego Fernando Castro Paredes foi escollida na xornada de onte polo xurado encargado de fallar este prestixioso galardón, un dos de máis tradición e peso nas letras galegas contemporáneas co que se honra a memoria do célebre Ken Keirades.
O xurado estivo integrado por Iria Collazo López, Patricia Arias Chachero –presente a través de videconferencia–, Marcos Sánchez Calveiro, Armando Requeixo Cuba e Carlos Loureiro Rodríguez. Todos eles reuníronse onte na sala de xuntas do Concello da Estrada para deliberar sobre cal sería a peza vencedora na trixésimo quinta edición do certame.
Unha vez valoradas as 22 obras presentadas, a decisión do tribunal foi concederlle o premio por maioría á novela de Castro Paredes, da cal destacaron “a ambición estética dunha narración que conxuga a fórmula do relato de aventuras cunha historia de procuras interiores na que se torna esencial o contraste dos mundos de Occidente e Oriente”.
Tamén se puxo en valor a súa arquitectura “moi elaborada que inclúe epístolas, informes e outras modulacións do discurso”. “Entomoloxía para misioneiros ábrese á reflexión sobre grandes cuestións como a oposición fe/ciencia, a problemática da identidade ou a realidade da (in)comunicación entre outros asuntos palpitantes, que fan desta novela un artefacto literario de xenuína e poderosa voz”, destacou o xurado.
O edil de Cultura, Juan Constenla, aproveitou a ocasión para remarcar “a calidade de todas as propostas presentadas na presente edición” e puxo en valor a realización dun certame que supón –dixo– “un fantástico escaparate para moitos escritores e escritoras ao mesmo tempo que mantén vixente a figura dun dos grandes literatos estradenses como é Manuel García Barros”. (…)”

O escritor Fran Fernández Davila gaña o premio de novela curta Antón Risco

Desde Faro de Vigo:
“O premio de novela curta Antón Risco da Fundación Vicente Risco de Allariz recaeu este ano no escritor vigués afincado en Nigrán Fran Fernández Davila pola obra titulada Primavera. A camareira, o cuarto e o libro de poemas. O galardón está dotado con 3.000 euros e inclúe a publicación do traballo no selo editorial Doutor Alveiros.
Así o acordou o xurado do certame, que salientou o “lirismo, ritmo e musicalidade da súa prosa, así como a curiosidade que suscita en quen a le.” O tribunal considera que “a obra amosa unha gran sensibilidade tanto no relativo á situación social que reflicte coma cara á literatura como elemento curativo”. E incide en que os personaxes están ben perfilados, especialmente o protagonista. (…)”