An Alfaya: “Quixen ser escritora e lectora”

Entrevista de Camilo Franco a An Alfaya en La Voz de Galicia, desde Xerais:
“- La Voz de Galicia (LVG): Para un autor, ¿que diferenza hai entre presentar unha obra diariamente nun xornal e facelo nun libro?
– An Alfaya (AA): A diferenza é na escrita. Nunha novela para un xornal hai unha esixencia de espazo. Hai que conter a linguaxe, non podes esmerarte nin recrearte nas descricións. Hai que utilizar máis substantivos e menos adxectivos. Cada capítulo ten que pecharse estimulando no lector a continuación para o día seguinte. Cada capítulo, un co outro, ten que levar ao lector ata ao final.
– LVG: No tránsito dun soporte a outro, ¿non tivo a tentación de incorporar cousas que deixou fóra por cuestións de espazo?
– AA: Non tiven a tentación de facelo porque sería outra novela [Vía secundaria]. Os bosquexos estaban perfi lados, os personaxes están aí. Quizais engadir cousas sería abrir outras vertentes e a novela variaría moito. Non gañaría na trama argumental. (…)”.

Ramón Nicolás: “(Celso Emilio) Ferreiro foi famoso, pero nunca chegou a vivir da literatura”

Entrevista a Ramón Nicolás en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): ¿Que dificultades ofrece a figura de Celso Emilio Ferreiro desde o punto de vista do biógrafo?
– Ramón Nicolás (RN): Primeiro fun lector, claro, pero levo case dúas décadas transitando pola obra literaria que Celso Emilio deixou e por algúns capítulos da súa vida ata que se deron unhas circunstancias que propiciaron internarme no seu perfil máis persoal, fundamentalmente porque un dos nosos autores máis relevantes carecía aínda dunha biografía integral que xuntase o periplo vital e a súa proxección literaria e política. As dificultades foron as habituais: recadar información, édita e inédita, interpretar documentos, esculcar nas cartas conservadas ou entrevistar as persoas que tivesen algo substancial que dicir sobre o autor. (…)
– LVG: Nun sentido amplo, Celso Emilio Ferreiro foi un escritor famoso, valorado no seu tempo. ¿Como afectou iso á interpretación da súa obra?
– RN: Celso Emilio comezou a gañar sona máis alá de Galicia a través das edicións bilingües da súa poesía, e isto ocorre a finais dos sesenta e dura algo máis de dez anos. Aquí era valorado en pequenos círculos, mais con Longa noite de pedra supera todo o previsible e chega a lugares onde nunca ningún poeta galego podería pensar. Por tanto, foi famoso nos seus últimos anos mais isto non o satisfacía moito; se cadra estaba máis contento, e é unha anécdota real, co parecido físico que gardaba con Salvador Allende. Dito isto, o certo é que o número de edicións esgotadas da súa obra en vida non ten semellanza con ningún outro poeta galego. Mais por outro lado nunca puido vivir da literatura e a súa axitada vida así o demostra.
– LVG: ¿Que aspectos quedan por divulgar da súa obra?
– RN: Volver proxectar a súa poesía fóra de Galicia. Sigo a ver nel un gran narrador, de obra exigua, pero sorprendente pola modernidade e a rotundidade das pezas narrativas que deu a coñecer. Tamén cumpriría volver a vista ao Celso Emilio de facetas case descoñecidas nel como ser debuxante, crítico literario (non ao uso) e a de responsable da redacción de textos de carácter político. As acusacións de que non exerceu politicamente como antifranquista, que lin hai pouco, son inexactas e moi inxustas.”

Fran Alonso: “Non cambia só a tecnoloxía, cambiamos nós con ela”

Entrevista a Fran Alonso en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): ¿Como se relaciona vostede coas novas tecnoloxías, está en Facebook, tuitea? ¿Que lle parece todo este entramado de banalidades?
– Fran Alonso (FA): Sempre sentín moitísima curiosidade e interese polas novas tecnoloxías. Creo que supoñen un potencial enorme para a comunicación. Fun dos primeiros escritores en ter blog e tamén dos primeiros en ter conta de Twitter. Con todo, creo que é preciso usalas e contemplalas con ollo crítico. É certo que hai moita banalidade, pero tamén é certo que conlevan unha capacidade de subversión inédita ata o de agora. Usémolas sen vanaglorialas. Sexamos conscientes do que son e non sexamos escravos delas. A min interésame moitísimo Twitter e bastante menos Facebook.
– LVG: ¿Ninguén é ademais un retrato dunha comunidade de veciños do século XXI?
– Fran Alonso (FA): Pode entenderse así, sen dúbida. Os personaxes de Ninguén constrúen unha metáfora do mundo que se centra na comunidade de veciños dun edificio calquera como paradigma das novas formas de relación. En Ninguén, e na vida real, percíbese a veciñanza a través das apariencias, polo que escoitamos a través das paredes, nos ascensores, cos ruídos. En realidade é un tipo de relación mediatizada, que é o que caracteriza ao século XXI, á vida urbana e ás novas tecnoloxías: relacionámonos pero nunca directamente, sempre hai algo que se interpón entre as persoas que se comunican. O mesmo sucede hoxe co poder. ¿Quen manda no mundo? Hai estruturas invisibles que se interpoñen entre os que mandan e nós. ¿Quen lles coñece as caras aos que manexan esta crise? (…)
– LVG: ¿Xa le en libro electrónico?
– FA: Teño unha certa biblioteca de libros electrónicos, aínda que maiormente en pdf, que leo en pantallas diversas. Creo que os escritores hoxe temos que ler en todo tipo de soportes, pero estou convencido de que o futuro xogará a favor da lectura en rede e das pantallas manexables.”

Vítor Vaqueiro: “Cada tempo fai a súa reactualización dos mitos”

Entrevista a Vítor Vaqueiro en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): -Este conxunto de lendas e tradicións [Mitoloxía de Galiza] ¿que di de como os galegos interpretaron o mundo?
– Vítor Vaqueiro (VV): É unha pregunta de difícil resposta, habería que facer unha sistematización e clasificación das lendas. Pero igual que no refraneiro hai xustificacións para unha cousa e o seu contrario, como que o paisano se alegra da choiva ou a maldí, é certo que podemos falar dun certo carácter pragmático: iso de Deus é bo pero o Diaño non é malo, e que remite a un carácter pactista, aínda que, xa digo, todo isto con moitas matizacións.
– LVG: Dende fóra hai unha percepción de Galicia como país rico en mitos: aí están, dende antigo, Fisterra ou o río do esquecemento para os romanos…
– VV: Aí hai que diferenciar entre a interpretación procedente do mundo clásico e a que se fai a partir do século XVI, que son moi distintas. A primeira é máis sincera, con todos os seus prexuízos. Despois deuse unha concreción do ser galego ideoloxicamente intereseira, e o máis triste é que foi feita dende a intelectualidade, xente como Góngora, Quevedo, Gracián, que dan unha visión estereotipada do galego. Resumindo moito, esta teoría ve aos galegos como parvos e ás galegas como prostitutas. Na época antiga, creo que o elemento decisivo era a propia situación de Galicia como fisterra, no territorio dos límites: debeu de ser moi grande a conmoción dos romanos ao ver como desaparecía o sol no océano. (…)”

Pegerto Saavedra: “É unha falsidade dicir que Galicia non ten pasado industrial”

Entrevista a Pegerto Saavedra en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): ¿Como definiría a relación entre lingua e historia?
– Pegerto Saavedra (PS): Desde a fundación da Academia foi habitual que os historiadores formasen parte dela, e eu fun elixido precisamente para ocupar a vacante producida polo falecemento do xeógrafo e historiador Francisco Río Barja, de quen tiven ocasión de aprender moitas cousas. No tocante ás relacións entre lingua e historia, hai que dicir que son disciplinas que teñen que camiñar xuntas (lingua e historia son atributos dos humanos) e máis no caso de Galicia: a historia explica o nacemento e traxectoria da lingua desde o século XIII ata hoxe, e ao mesmo tempo a lingua, escrita e falada, constitúe un capítulo fundamental da nosa historia.
– LVG: ¿Como encara o seu traballo como académico?
– PS: Eu son un historiador dedicado ao estudo dos séculos XVI-XIX. A Academia ten unha sección de Historia e conta xa con historiadores (os profesores Xosé Ramón Barreiro e Ramón Villares) aos que considero mestres, porque verdadeiramente o son. Eu tratarei de facer aquelas tarefas que se me encomenden no ámbito da miña especialidade, como poden ser investigacións sobre a onomástica, sobre o uso do galego e en xeral sobre os diversos problemas que presenta a cultura galega nos “séculos escuros”. E por suposto, apoiarei, na medida das miñas posibilidades, á Academia no cumprimento de todas as súas finalidades, pois o galego, e polo tanto a nosa cultura, atravesa unha situación moi difícil e que aínda pode ir a peor. Todo o que se faga é pouco. (…)”

Manuel Rivas: “Os contos son animais solitarios”

Entrevista de Camilo Franco a Manuel Rivas en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): Os contos poden ser os mesmos, pero o autor quizais non. ¿Que impresión tivo dos contos ao volver a enfrontarse a eles?
– Manuel Rivas (MR): Hai sempre unha reacción de que o autor mellora cos anos, como esa falsa idea de que o progreso nunca acaba. Pensei de entrada que os primeiros contos serían peores e mesmo pensei que quizais non debía telos escrito. Despois dinme conta que eran eles os que tiñan que falar e non eu, por iso deixei que fosen. Decateime de que os primeiros non eran peores e tamén que no relato algunhas imperfeccións de fábrica non son necesariamente malas. Hai algo nesas imperfeccións que humaniza o conto.
– LVG: Quere dicir que o conto debe ter certa condición poética por riba da narrativa.
– MR: Creo que o conto non debe funcionar só como mecanismo, aínda que os mecanismos existan. Creo que nun conto non se debe ver a caixa de ferramentas. Os contos son animais solitarios e por iso hai que aceptalos, non se deben borrar as súas pegadas porque nos contos hai sempre unha indagación que xustifica a utilidade da literatura.
– LVG: ¿Cal é a indagación que debe facer hoxe a literatura?
– MR: Debe dicir o que non se pode dicir, debe achegarse aos tesouros e aos terrores. Tamén poden contrarrestar esas cifras que se utilizan para meter medo na xente. Creo que a literatura é agora máis útil que nunca contra o discurso único porque as palabras seguen sendo sensibles ao que xente precisa.”

Xavier Queipo: “A inquisición agora é o capital”

Entrevista a Xavier Queipo en La Voz de Galicia:
“- La Voz de Galicia (LVG): -Dúas palabras que definen á novela [Extramunde] segundo a presentación son polifónica e posmoderna.
– Xavier Queipo (XQ): Creo que nos dous casos queren explicar características que ten e que quizais se saian do convencional. Por unha parte, a polifonía pode ter que ver con que non hai un protagonista claro que leve o peso da historia. Vai cambiando en función do argumento e do escenario. Posmoderno igual ten que ver con que a estrutura non é a habitual. Tamén porque na novela van aparecendo moitas historias diferentes.
– LVG: Extramunde fala do poder da inquisición. Ese poder absoluto desapareceu, ¿ou cre que agora está noutras institucións?
– XQ: A novela fala da negación da diferenza. E a negación do diferente segue hoxe. Quizais en países sen ditadura pareza que non é así, pero dáse unha dobre moral porque en teoría todo está aceptado, pero na práctica as indemnizacións van para os directivos de NCG. Sempre hai unha clase dirixente e sempre gañan os mesmos, os que prefiren a inxustiza á desorde. A inquisición agora é o capital, que é quen está definindo as normas.
– LVG: Na convocatoria do libro propón acabar coa perspectiva periférica.
– XQ: Resúltame desagradable que me digan que son periférico. Eu crecín en Galicia e o central en Galicia é ser galego. Quería explicar tamén que non se trata de que me pareza mal ser español, nin que estea en contra. É que para min o central é ser galego e penso que o sistema de pensamento hai que construílo desde a reafirmación disto.”

“Xosé Miranda rexeita o realismo máxico de Cunqueiro e alborota o congreso”

‘ (…) Pepe Cáccamo (…) foi repasando a “herba que nace enriba da obra literaria de Cunqueiro“, mencionando autores que, a través da súa poesía ou mediante ensaios, mostraron “entusiasmo e admiración, mesmo de reverencia, diante de Herba de aquí ou acolá” no volume de poesía completa publicado en 1980. Logo interveu Xosé Miranda, que comezou contradicindo a militancia na modernidade de Cunqueiro, que o día anterior destacaran os poñentes en Santiago: “Cunqueiro é un antimoderno no sentido persoal, ideolóxico e estético”. Argumentou Miranda que como o escritor mindoniense non gustaba do mundo que habitaba “elixe un pasado mellor”, como fixeran Tolkien o Borges. “A de Cunqueiro non é literatura fantástica, é literatura do marabilloso”, afirmou, matizando que fixo que “ese mundo marabilloso ancore no mundo real”. Na súa opinión, o autor de Merlín e familia “utiliza o humano para que se faga natural ou sobrenatural”. Antes de ser bombardeado con preguntas por parte dos asistentes aos que alborotou coa súa intervención, Miranda asegurou de Cunqueiro que “eleva o pobo a categoría de príncipes” debido a que “é fondamente anticostumista”.’ Vía La Voz de Galicia. Tamén reseñado en La Opinión.

Un libro inédito de Gonzalo López Abente chegará ás librerías o próximo mes

“A Fundación López Abente e a editorial Alvarellos porán nas librerías Bretemada, un poemario inédito do escritor muxián Gonzalo López Abente. Trátase dunha obra escrita en 1922 e que, por causas que se descoñecen, o autor non chegou a editar en vida. O manuscrito gardábase na Real Academia Galega, que permitiu o acceso ao documento para a realización dunha edición a cargo de Miro Villar e cun prólogo de Xosé Luís Méndez Ferrín, presidente da RAG. A obra será presentada en Muxía a mediados do mes próximo. En outubro chegará tamén ás librerías. Ademais, antes de que finalice o ano, sairá á luz a reedición de seis novelas curtas do mesmo autor, impulsada tamén pola fundación que leva o seu nome. Baixo o título A narrativa mariña de López Abente, agrúpanse seis relatos que, cun estudo introdutorio de Suso Sambade, porá nas librerías a editorial Xerais recuperando obras hoxe descatalogadas.” Vía La Voz de Galicia.

“Saen á luz sete relatos ata agora descoñecidos de Álvaro Cunqueiro”

“A obra do gran Álvaro Cunqueiro é literalmente inesgotable. En vésperas dos actos de celebración do centenario do seu nacemento saen á luz sete relatos ata agora descoñecidos que non figuraban en ningunha bibliografía e que só foran publicados en 1945 e 1946 nas páxinas da revista madrileña Catolicismo. (…) Os sete relatos aparecen asinados por Álvaro Labrada, un coñecido pseudónimo do autor, excepto o último deles, publicado en 1946, que xa aparece co seu propio nome. “Todos caracterízanse polo seu exotismo e por adiantar temas e motivos que logo serán moi importantes na prosa de Cunqueiro, como, por exemplo, os relatos de ambiente musulmán, verdadeira anticipación de Se o vello Sinbad volvese ás illas“, apunta o investigador [Xosé Antón López Silva]. O argumento das misións serviulle ao literato para reinventar, ao seu xeito, as lendas de África, China e os países árabes.” Vía La Voz de Galicia.