Entrevista
a Paulino Pereiro na Palavra Comum:
“- Palavra Comum: (PC): Que significam para ti a literatura e a música?
– Paulino Pereiro (P): Son dúas maneiras de expresar os meus sentimentos de xeito creativo. As palabras e os sons permítenme inventar, crear algo que non formaba parte da natureza e acrecentar o catálogo de sensacións que todos experimentamos. Dalgunha maneira, coa literatura e a música alargamos o mundo, prolongamos a curva da espiral infinita das nosas vidas para sentir algo novidoso, que formaba parte da esencia do noso sentir e que só mediante artes afastadas da comunicación cotiá, como son a música e a literatura, poderemos expresar esa nova realidade.
– PC: Como entendes (e levas a cabo, no teu caso) o processo de criação artística?
– P: Estímulo-resposta. A realidade, ou mellor direi a paisaxe, aguilloa os meus sentidos e esa percepción, disfrazada de música, de historias, ou da filosofía creativa da poesía, provoca unha resposta equivalente, proporcionada aos momentos interiores en que o pensamento sente. O meu proceso é coma min, con melancolía e con alegría, ás veces doe e, as máis das veces, esparexe a ledicia de vivir.
– PC: Qual consideras que é a relação -ou qual deveria ser- entre as diversas artes (literatura e música, artes plásticas, teatro, audiovisual, etc.)? Como é a tua experiência neste sentido?
– P: Creo que a relación se encontra nas diferentes maneiras, moitas delas mixtas, en que o artista percibe a realidade circundante. Hai artistas que ven, outros oen, outros pretenden ser testemuñas da realidade. Son diferentes puntos de vista que se poden relacionar entre si, en igualdade ou non, pero que sempre aportarán novidade.
En canto á miña experiencia persoal, relacionei música e plástica, música teatral en diferentes estilos adaptados ao contexto (iso fixo que publicase A música teatral como reflexión da miña opción persoal sobre como debe ser a música para a escena). Mais as miñas relacións máis intensas e abondosas son a da música coa poesía (ben en forma de cancións ou ben como eco do recitado dun poema) e mais da música e/ou da poesía coa paisaxe natural. (…)”
Arquivos da etiqueta: Revista Palavra Comum
Entrevista a Ramón Nicolás
Entrevista
a Ramón Nicolás na Palavra Comum:
“- Palavra Comum (P): Que é para ti a literatura (como crítico e também como criador)?
– Ramón Nicolás (RN): A literatura acompáñame, como lectura, desde a infancia e a adolescencia. Nacín nunha casa con poucos pero escolleitos libros, onde a lectura da prensa galega e estatal era algo cotián. A literatura e os libros sempre exerceron algún tipo de atracción dificilmente definible e supoño que hoxe, na miña vida, cumpre un papel tan necesario como respirar.
Algo haberá, xa nun aspecto máis particular, da necesidade de comunicarse. No ano noventa do pasado século, dun xeito un tanto circunstancial, publiquei o meu primeiro artigo na prensa sobre Celso Emilio Ferreiro –unha ousadía, supoño– pero máis adiante un espazo crítico –o “Galicia Literaria” do Diario 16 de Galicia–, ofreceume ir incorporando textos e reseñas ao suplemento. Aí comezou a vinculación coa crítica, case parella a algún ensaio que foi nacendo na década dos noventa. Unha práctica, a do ensaio, e outra, a da crítica, que sempre entendín como creación. Cada día, ao meu ver, as fronteiras entre os xéneros están máis diluídas. Na crítica respecto, dalgún xeito, a estrutura máis canónica desta…, nos últimos tempos tanto no ensaio biográfico que publiquei sobre Celso Emilio Ferreiro como n´O espello do mundo quixen quebrar algúns moldes tradicionais.
– P: Como entendes (e levas a cabo, no teu caso) o processo de criação cultural?
– RN: Son bastante anárquico respecto disto. Adoito ler cun caderno e un bolígrafo a meu carón para as críticas semanais…, por veces non resulta necesario: se o que leo me absorbe xa non o preciso e constrúo a miña lectura mentalmente. No ensaio si que cómpre ser máis metódico e a documentación previa, como dalgún xeito na narrativo, é fundamental. Malia todo, planifico escasamente.
– P: Qual consideras que é a relação -ou qual deveria ser- entre as diversas artes (literatura, música, artes plásticas, teatro, audiovisual, etc.)? Como é a tua experiência neste sentido?
– RN: Os formatos son diversos mais o obxectivo de comunicar e crear vén sendo o mesmo. Pola orientación do meu traballo crítico poucas ocasións tiven de pór en práctica o que debería ser unha feliz harmonización dun proxecto artístico nas distintas linguaxes. Ver como se transforma un ensaio ou unha novela nun booktráiler, e comprobar o resultado final desa lectura noutra linguaxe, si que me pareceu fascinante. (…)”
Entrevista a Santiago Cortegoso
Desde
Palavra Comum:
“- Palavra Comum (P): Como entendes (e levas adiante, no teu caso) o processo de criação literária -e dramatúrgica-?
– Santiago Cortegoso (SC): Cada vez máis, vexo a miña evolución dentro do teatro como unha carreira de fondo, ao longo de moitos anos, na cal unha etapa non se pode entender sen ter en conta todas as anteriores. Neste momento estou moi centrado na creación dramatúrxica e, sobre todo, na produción de espectáculos, que é algo que se menciona pouco pero é ao que lle dedico máis tempo (xestionar unha compañía dá moito traballo), pero noutros momentos teño traballado moito máis como actor.
En canto á dramaturxia, sigo dous modelos de creación básicos. Por unha banda, a escrita de textos teatrais desde a soidade do estudio, nos cales a dimensión literaria é a que prima. Se logo se van poñer en escena (dirixidos por min ou por outro), é unha cuestión que non teño demasiado en conta á hora de escribir. Por outra banda, teño xerado espectáculos a partir de procesos de creación colectiva nos cales a escrita é unha parte máis, e non necesariamente a máis importante, ou cando menos a que vai en primeiro lugar. Trátase de construír desde uns puntos de partida, tanto temáticos como de posta en escena, un espectáculo no que todos aportan: actores/actrices, deseñadores/as de escenografía, vestiario, etc. Encántame poñer a actores e actrices en situacións nas que eles mesmos van escribindo o texto enriba do escenario, a partir de improvisacións, sen case decatarse. O meu traballo como director ponse ao servizo da creatividade dos actores e das actrices, e, como autor, o traballo fundamental é rexistrar e darlle forma a todo o material que xorde nos ensaios ata chegar ao texto final.
Nunca chegaría a desenvolver este xeito de traballar, nin ao feito de producir os espectáculos eu mesmo (xunto con Marián Bañobre, que é a miña compañeira en Ibuprofeno Teatro), se antes non tivese a experiencia de traballar como actor en compañías grandes, que levaban adiante producións de gran formato con moita rigorosidade, con moitos actores e actrices. Aí aprendín o oficio, tanto no sentido artístico como no empresarial. E tiven o tempo e a oportunidade para formarme como dramaturgo, para facer obradoiros e escribir pezas moi malas para aprender. Tamén cabe dicir que os meus textos non terían unha dimensión socio-política tan marcada se non estudase Ciencias Políticas, aínda que nunca cheguei a facer nada relacionado coa carreira. (…)
– P: Que parte do trabalho teatral reivindicarias por não ser suficientemente valorado ou (re)conhecido?
– SC: O de produción. En xeral, non se valora o esforzo que facemos moitos teatreiros como empresarios. E é lóxico, porque se lle dá máis importancia ao traballo creativo.
Por outra banda, agora mesmo estou loitando para que se me recoñeza como director de escena, que é a faceta que empecei a desenvolver máis tarde, e é o gran reto de cara ao futuro. (…)”
Entrevista a Antonio Manuel Fraga
Entrevista
a Antonio Manuel Fraga na revista Palavra Comum:
“- Palavra Comum (P): Que representa para ti a literatura?
– Antonio Manuel Fraga (AMF): Representa un intento de comunicación transcendente no que hai moito de vaidade. Se cadra tamén unha rabecha contra a idea da morte, que me obsesiona. De todos os xeitos, para min a literatura é algo que me enche desde que teño memoria, primeiro como lector e despois como autor, que considero a prolongación dese primeiro status. A escrita apórtame, entre outras cousas, unha vía na que canalizar os meus soños. É algo que me satisfai, e dun xeito ou outro será o que faga mentres poida.
– P: Como entendes (e levas a cabo) o processo de criação literária -e artística, em geral-?
– AMC: Cada vez tendo a planificar máis e máis o traballo. Nos primeiros libros, o traballo previo á redacción do texto facíao dun xeito máis global, mais devagar foise facendo cada vez máis complexo. Así, acabo por encher cadernos con documentación, notas, esquemas, mapas, fichas de personaxes, etc. Preocúpame que isto chegue a supor un corpiño demasiado estreito para a imaxinación, que lle reste frescura ao proceso, polo que estou a procurar o equilibrio. Son aínda un autor novel –talvez nunca chegue a deixar de selo– e en cada proxecto que afronto trato de pulir os meus defectos. (…)
– P: Que caminhos estimas interessantes para a literatura, e as demais artes, na sua comunicação com a sociedade?
– AMF: Non podo dar unha resposta moi concienciuda, estudada ou baseada nunha grande experiencia, así que só me fica a intuición. Acho que se a literatura –e a arte en xeral– quere chegar á sociedade, ten que esforzarse en estar onde a sociedade está. Non pode ter a tentación de crear valados ou mergullarse en burbullas. Naqueles sitios onde as persoas gocen do seu lecer, a literatura ten que estar. Porque iso é o que debe ser, un gozo. Na actualidade contamos con ferramentas moi interesantes para crear un contacto directo entre o autor e o lector, así como para complementar os textos con moitos elementos novos. Cómpre ser afoutos e creativos para aproveitar eses vieiros. (…)”
Entrevista a Raúl Gómez Pato
Desde 
a revista Palavra Comum:
“(…) – Palavra Comum (P): Como é, no teu caso, o processo de criação literária?
– Raúl Gómez Pato (RGP): O meu proceso de creación literaria é moi lento e sucede sobre todo antes de durmirme. Escribo na miña cabeza, tumbado na cama, e deixo que os versos formen parte desa especie de transo que é o espacio temporal que vai da vixilia ao sono. Despois póñoos a macerar un tempo. Máis tarde, ás veces días, ou semanas, ou meses, escribo. Logo sempre corrixo. Corrixo moito, trato de que as palabras vaian un pouco máis alá do que nun principio ían, como preparalas para un camiño longo. E entón comezo a compor un libro, con fortes nexos de unión entre os poemas. Eu concibo libros, fundamentalmente, non poemas soltos.
– P: Que representa para ti a tradução? Como é o teu processo (re)criativo, neste caso?
– RGP: Para min é fundamental, persoal e colectivamente. Persoal, porque me sinto tremendamente cómodo traducindo. É un labor arduo, pero acarrea tamén enorme satisfacción cando te dás conta do que realmente significa o texto escrito por outra persoa. Traducir é a mellor forma de achegarse ao coñecemento total dunha obra, que, por outra banda, nunca é total. É un camiño cheo de atrancos, pero moi enriquecedor para o tradutor ou tradutora. (…)
– P: Qual consideras que é -ou deveria ser- a relação entre a literatura e outras artes (música, fotografia, artes plásticas, etc.)? Que experiências tens, neste sentido?
– RGP: A relación é absoluta en todos os sentidos. No deseño, no proceso e mesmo na connotación e na denotación. A arte, en termos globais, é un proceso de elaborar, de crear. Que relación hai entre cores, formas, notas musicais ou palabras? Aquí está a diferenza, só nisto. É o medio, non é outra cousa. Ademais, se partimos da base de que a arte actual é un gran mosaico de interinfluencias, pois non queda moito máis que dicir. A relación é total.
Respecto da miña experiencia nesta relación, é abundante. Eu pinto (agora menos), e gustaríame moitísimo ser capaz de crear música, tocar un instrumento, esculpir ou facer fotografía; claro, facéndoo ben.
Polo demais, teño moi boa relación con algúns músicos, actores e actrices, fotógrafos, videocreadores… e comparto con eles moitos sentimentos e preocupacións, co cal pódese dicir que a influencia é mutua.
Ademais, teño algúns poemas publicados que xa foron musicados, e, en setembro Xerais publicarame un libro de poemas, titulado Cousas de papá, destinado ao público infantil, ilustrado marabillosamente por Blanca Barrio, e que leva un cd con varios poemas do libro musicados por Héctor Lorenzo, que conseguíu que participasen neste fermoso proxecto Ana Domínguez Senlle, Lucia da Fonte, Manolo Carballo, Paulo Silva, Sérgio Tannus, Quim Farinha e Uxía. Estou desexando que saia porque estou moi orgulloso dos traballos da ilustradora e dos músicos e músicas. (…)”
Entrevista a Ramón Caride
Entrevista
a Ramón Caride na Palavra Comum:
“- Palavra Comum (P): Que é para ti a literatura?
– Ramón Caride (RC): A literatura como actividade é unha parte inseparábel da miña vida. O acto físico de ler ou escribir ocúpame sempre un bo anaco do día. Non é tampouco a miña actividade esencial, en canto que non lle podo adicar todas as horas que ás veces quixera, pero mesmo cando non leo nin escribo, non deixo de pensar no que vou ler ou redactar máis adiante, ou de lembrar o xa feito. Digo como actividade cotiá que un fai, repara. Por contra, a visibilidade desta actividade, o feito de verse como escritor, ou de que a un o miren como escritor, varía moito coas épocas e as situacións da vida. Segundo cadre, un é valorado ou feito de menos. E moitas veces pola mesma xente… Cada vez, a medida que pasan os anos, lle concedo menos importancia a esta segunda faciana. Alén do dito, esta non é unha sociedade particularmente xenerosa cos artistas, pero tampouco cos obreiros nin cos dependentes de comercio. Quero dicir que non hai que andar chorando, ninguén nos obriga a crear, de feito creo que era o meu amigo Cid Cabido quen dicía: “se escribir fose tan malo coma fumar, deixariamos de escribir igual que deixamos o tabaco”. Ou sexa, para min a arte é algo curioso, ou divertido, ou absurdo, pero non me deixa indiferente nunca: sempre teño unha reacción sobre un libro, unha película, un cadro, unha canción ou unha banda deseñada, en cambio o fútbol ou as novas de política só me despertan cansazo ou fastío. Cada un é como é.
– P: Como entendes (e levas a cabo, no teu caso) o processo de criação literária e, em geral, a artística?
– RC: Como lle cadra. Nin o entendo, nin tampouco quero entendelo. É algo irracional, na súa orixe non ten nada que ver co entendemento ou a razón, é algo máis primario, máis instintivo, que nos sobrepasa mesmo aos autores. Un non escribe, ou pinta, porque quere senón porque non o pode evitar. Parece un tópico, pero é así. (…)
– P: Que visão tens sobre a literatura galega a dia de hoje?
– RC: A literatura galega a día de hoxe, en canto ao seu aspecto editorial, non falo do criativo, ten un moi serio problema: o seu público obxectivo está en claro devalo demográfico. Ou gaña base lectora, sexa dentro ou fóra de Galiza, ou seguirá a irse reducindo, cada paso máis, a pequenos círculos de autores e críticos que se retroalimentan en bucle, pero con escasísimos lectores. Seguramente isto vai parello coa perda do libro como referente social, ou as transformacións da comunicación impostas polas novas tecnoloxías. Os desafíos do momento presente son apaixonantes, pero se cadra tamén son críticos, e non sei se como sociedade estaremos á altura de darlle unha nova dimensión ao noso patrimonio polo que dicía antes: para manter e anovar algo primeiro debemos crer na súa propia valía, e non estou certo de que este sexa o caso. (…)”
Entrevista a Francisco X. Fernández Naval
Entrevista
a Francisco X. Fernández Naval en Palavra Comum:
“- Palavra Comum (P): Que é para ti a literatura?
– Francisco X. Fernández Naval (FXFN): Un xeito de vivir. Non falo dende o punto de vista económico, si vital. Non é só unha paixón, é a vida mesma. É un xeito de vivir porque leo e escribo; porque manteño relación con persoas que tamén o fan; porque, ás veces, pola literatura viaxo e coñezo outros lugares e outra xente; porque nos peores momentos, sempre me bota unha man. Non podería vivir sen ler. Tentei durante un tempo deixar de escribir e non o conseguín. Tamén é compartir: recibir dos outros e ofrecer o teu.
– P: Como entendes o processo de criação literária?
– FXFN: O certo é que non sei se o entendo. Por veces penso que si, pero a maior parte do tempo creo que non. Supoño que cando preguntas polo proceso, refíreste ao feito de escribir en si, á elaboración do texto. Traballo varios xéneros e os procesos semellan diferentes entre eles: poesía, novela, relato, ensaio, infantil e xuvenil… Penso que non hai patrón, nin sequera dentro do mesmo xénero. Porén, si hai algo sutil e común. O nacer do poema, poño por caso, é caótico. Ás veces un compás, un ritmo, unha emoción, un silencio ou un baleiro, producen un primeiro verso. Non sei de onde vén. Aparece. Flúe dende un burato negro, informe e misterioso. Prendidos a el veñen outros e o nexo é sempre o ritmo. Iso tamén me sucede na prosa. Así que, quizais, unha conclusión sería que o importante do proceso é estar esperto para deixarlle liberdade a ese fluxo de cadencias e de ritmo, esa melodía na que unha palabra chama por outra de maneira que, ás veces, as combinacións resultan sorprendentes e marabillosas, condicionando o significado. Pero hai algo máis. A miña amiga, Manon Murau, escritora francesa, conta que un día, un neno viu nun xardín a un home que picaba nunha enorme rocha. Pasou varias veces por diante e sempre se admiraba do home e da súa constancia no traballo. Logo veu un tempo de ausencia e, cando pasou de novo, viu que o home traballaba en pulir un enorme cabalo. O home, claro, era escultor. Entón o neno decidiuse a falarlle e preguntoulle como sabía que dentro da pedra había un cabalo? A literatura é saber que a rocha somos nós e dentro está o cabalo, só hai que dar con el. (…)
– P: Como vês a literatura galega hoje?
– FXFN: Dáme a sensación de que xa vivimos un momento mellor, máis novidoso, no que se abrían camiños a cotío. Penso que hoxe estamos un paso por detrás daquela efervescencia dos anos oitenta, noventa e primeiros do novo milenio, cando asistimos á consolidación da narrativa ou gozamos coa incorporación das voces femininas en todos os ámbitos, abrindo tantos camiños nunca antes transitados, navegando os mares e completando o ceo. Non falo da crise do mundo do libro, da disminución de editoriais e peche de librarías. Falo de creación, de reflexión, de xeitos de expresar. Sospeito que hai moita literatura gardada na casa porque non hai canles para lle dar saída e lamento ver libros escritos orixinalmente en galego, que son publicados por primeira vez en castelán. Porén, valoro as voces que se incorporan, autoras e autores de menos de trinta anos, non as coñezo todas, pero procuro seguilas porque hai algunhas que si marcan distancia co feito ata agora e procuran afirmar unha voz propia. (…)”
Entrevista a Xosé Duncan
Entrevista
a Xosé Duncan en Palavra Comum:
“- Palavra Comum (P): Que representa para ti a literatura?
– Xosé Duncan (XD): É a forma de expresión na que decidín plasmar os meus soños e pesadelos. Non foi a miña primeira opción nin tampouco a única, porén, é coa que máis cómodo estou e coa que, penso, acado os mellores resultados. É, tamén, o xeito de transmitir historias que acho máis persoal, íntimo e particular. Hai obras de teatro e filmes marabillosos, xaora, mais xa dan parte do imaxinario feito, ben por medio de escenarios, efectos especiais, vestiarios ou, mesmo, as interpretacións. Cando asistimos a unha produción teatral ou cinematográfica, máis do oitenta por certo (case o cen por cen se se trata dunha obra yanki) está xa creado e sérvese en bandexa aos ollos da audiencia. Na literatura, malia existir unha emisión e unha recepción, a porcentaxe de aporte está, como pouco, ao cincuenta por cento. O libro narra e describe a súa historia mais é a persoa receptora a que decide como son os escenarios, visualizándoos na súa mente. Se non fose algo que facemos acotío semellaría algo máxico, non si? De aí que, en moitas ocasións, me mostre tan crítico co purismo exacerbado que analiza as obras literarias. Considero que perden moito tempo examinando as estruturas e as normas, deixando nun segundo plano o realmente importante, a historia, o fondo, a mensaxe que querían transmitir esas palabras impresas nas páxinas do volume. Aínda que, claro, despois diremos que como se vai facer unha recensión ou unha crítica diso que é tan subxectivo… Non sei, se es crítico dunha arte terás que aportar algo máis que se fixeses reviews de trebellos tecnolóxicos, non? Se @s creador*s temos que crear fantasía, dándolle forma coas palabras, as críticas deberían tratar a partes iguais ambos compoñentes. Haberá xente que le un libro e esixirá a perfección na súa sintaxe e semántica e outra que o lerá polo mero pracer de gozar coa súa lectura e a súa historia.
– P: Como entendes (e practicas) o processo de criação literária -e artística, em geral-?
– XD: Eu sempre parto dun concepto, dunha idea. Normalmente dunha imaxe ou unha escena na que sitúo unha personaxe e imaxino o que estará a sentir. A partir de aí, debuxo un mundo ao seu redor e engado actrices e actores secundarios e penso nun punto de partida, nun acontecemento ou feito no que se ve envolt@ es@ protagonista e que detone o comezo da trama. Gusto da evolución natural e lóxica da aventura e por ese motivo, e moitos outros menos xustificados, non teño definido a priori o argumento completo nin, moito menos, o final. É certo que iso pode crear un desasosego enorme e pesa como unha laxe a incerteza de se vou ser capaz de continuar esa estrada sen asfaltar. Mais é a única forma que coñezo de gozar da historia do mesmo xeito que o fará quen me vaia ler. Tamén estou convencido de que a narración ten así a súa máxima liberdade para fluír nunha dirección ou noutra a medida que as personaxes van gañando peso e van aportando os seus propios dramas (non concibidos de antemán).
Non vou mentir. Algunha vez tentei facer un marabilloso esquema, cos puntos básicos de cada capítulo, o nexo de unión entre todos eles e o fluxo que debería seguir a trama principal. No segundo capítulo ocorréuseme meter unha personaxe secundaria que gañou tal peso que fixo tremer os cimentos de todo canto pensara. Quen son eu para lle dicir a unha personaxe que non merece máis que medio capítulo de gloria? A maioría das veces elas saben o que deben facer moito mellor ca min. (…)
– P: Que caminhos (estéticos, etc.) estimas interessantes para a literatura, e quaisquer outras artes, na sua comunicação com a sociedade?
– XD: É difícil porque, na miña opinión, debería camiñar simultaneamente por dous vieiros. Un deles ten a obriga de facer chegar uns valores e unha aprendizaxe, sobre todo se pensamos na literatura orientada ás crianzas. O outro é o de se manter actualizada, próxima e atractiva. Penso que a palabra clave é sintonía. Se te empeñas en manter un sistema obsoleto e desfasado, crearás desacordes e roturas de entendemento, farás pensar á xente que non estás na súa onda, na súa frecuencia. Mais eses só serían o primeiro paso. As artes deberían sorprender, revolucionar, forzar á xente a evolucionar, seren vangardistas. Se tentas combinar estes tres camiños verás que podes facer de todo agás ser conformista. Obviamente, isto é de todo menos comercial e, polo tanto, de pouco interese para aqueles profesionais que traballan nas artes coa única pretensión de gañar cartos, sen querer asumir as obrigacións que implica conservar e promover a cultura. Cando se ve un feixe de libros como un saco de patacas, hai un problema grave. (…)”
Entrevista ao escritor Xosé Manuel Martínez Oca
Entrevista
a Xosé Manuel Martínez Oca en Palavra Comum:
“- Palavra Comum (P): Que é para ti a literatura?
– Xosé Manuel Martínez Oca (XMMO): A pregunta tería que respondela desde dous distintos puntos de vista e as respostas son tópicas en calquera deles. Como lector é tanto unha fonte de coñecementos, moitas veces inesperados, como un modo de gozar con historias, personaxes e situacións que, xeralmente, enriquecen a miña vida e a miña maneira de pensar. Como autor sérveme non só como pasatempo, senón tamén para tratar de me explicar a min mesmo comportamentos moitas veces pouco comprensibles e para revivir (e modificar e inventar) recordos que me producen pracer, e saudade, e tamén dor en ocasións. A posibilidade de modificar, aínda que só sexa no papel, o que é e o que foi a miña vida e a de algunha xente que coñezo, me rodea e coa que convivo.
– P: Como entendes (e levas a cabo, no teu caso) o processo de criação literária e, em geral, a artística?
– XMMO: Xeralmente parto dunha idea pouco ou nada elaborada e voulle tratando de dar forma á medida que escribo, sen ter nunca moi claro cando remato un parágrafo, ou unha páxina, como vai ser o seguinte, nin se serei capaz de chegar a un final que, en certo xeito, redondee un pouco a historia da cal aínda non teño formada unha idea cabal. Evidentemente todo moi pouco profesional. ¿Como é en xeral o proceso de creación? Non o sei. No referente á escrita teño lido algúns libros con consellos sobre como escribir unha novela, pero sempre acabo coa sensación de que o autor está a me tomar o pelo, fala por falar, ou escribe por escribir, o primeiro que lle vén á cabeza. En realidade creo que nin el mesmo segue eses procesos creativos que recomenda. (…)
– P: Que caminhos entendes que seria interessante transitar na literatura e nas artes, em geral, nomeadamente na comunicação com o público e a sociedade, hoje?
– XMMO: Non me gusta marcar camiños, entre outras cousas porque tampouco sei de ningunha fórmula para chegar a interesar a ese público ou esa sociedade. Só penso que, descontando as promocións, flor dun día, xeralmente enganosas, o esforzo por mellorar a propia obra, sen complexos nin desánimos, é o único camiño para ser aceptados, e requeridos, por aqueles a quen vai destinada. (…)”
Entrevista a Xesús González Gómez arredor da súa tradución de Algúns temas sobre a cuestión meridional, de Antonio Gramsci
Entrevista
a Xesús González Gómez na Palavra Comum:
“- Palavra Comum (P): Qual é a tua visão sobre Antonio Gramsci? Que relevância tem esta figura em relação à(s) sociedade(s) de hoje?
– Xesús González Gómez (XGG): A miña visión de Gramsci continúa a ser, acho, a primeira que tiven del hai xa moitos anos: un dirixente obreiro, perdón, dun partido obreiro, que intenta atopar unha estratexia para a realización dunha revolución comunista en Occidente. De aí a súa distinción entre posición e guerra de manobras. Nesta última distinción de Gramsci, con outros conceptos desenvolvidos por el nos cárceres fascistas e antes, radica a súa actualidade intempestiva. Penso, tamén, que doutros momentos gramscianos, 1920, a ocupación de fábricas en Turín e a experiencia dos consellos, se poden tirar ensinos para a conformación dunha(s) organizacións(s) revolucionarias que visen un cambio de sociedade. A distinción gramsciana entre consello e sindicato e a función que cumpre, ou debe cumprir, cada unha destas institucións no plano do traballo político nas fábricas e lugares de traballo, aínda poden servir, eu penso que serven, para a creación de novas organizacións revolucionarias que impliquen á maioría da poboación sen que esta deba estar encadrada en partidos políticos determinados. Organizacións revolucionarias, porén, que non esquezan a teoría, pois como avisaba Benjamin Péret, unha acción sen teoría é un deporte e, xa que logo, tan va como todo deporte: é dicir unha acción sen futuro e sen incidencia. Isto no plano xeral, é dicir, político. Noutros planos, como o cultural, a posición ou posicións gramscianas, a pesar das “desviacións” ou manipulacións realizadas polos denominados estudos culturais, continúan a estaren á orde do día. Evidentemente, os apuntamentos débense enriquecer coas teorizacións e descubrimentos que se realizaron desde que Gramsci escribía nos seus cadernos: non en van pasaron oitenta anos e o capitalismo transformouse (e continúa a se transformar) radicalmente para continuar a hexemonizar a sociedade (hexemonía que nunca perdeu), como xa avisaran no Manifesto os fundadores do materialismo histórico. (…)
– P: Que perspectiva tens sobre a tradução? Como é a tua forma de trabalho neste campo?
– XGG: As traducións son fundamentais para calquera cultura. Traducións de clásicos, tanto da literatura como do pensamento e da ciencia, evidentemente, mais tamén de libros, e non só novelas ou poesía, de actualidade. Ora, existe entre nós un mercado para estes “produtos”?: velaí o problema. É moi bonito falar, e laiarse, sobre a falta de traducións, mais hai que entender que unha editorial é un negocio e non pode ninguén publicar libros, traducións, que pode resultar que non se vendan. Polo demais, o problema das traducións, penso eu, solucionaríase facilmente se houbese na Galiza librarías que ofertasen as que se fan en Portugal e, por que non, no Brasil. Só nos faltaría entón traducir o que non traducisen nin portugueses nin brasileiros. De momento, todos bebemos das traducións ao español, e así están as cousas, e difícil será cambialas como non cambie a sociedade. Como dicía Ramón Piñeiro, é o país que temos e é sobre este país co que debemos traballar en todos os terreos… se é que o queremos cambiar.
As traducións que eu fixen até hoxe (agás catro que foron de encarga) de libros ou temas que me interesan (é dicir, textos cos que teño “afeccións electivas”) e que, normalmente, non interesan aos editores por múltiples causas –outras veces polos dereitos–, o que me parece ben: ninguén ten a obriga de se interesar polo que me interesa a min ou calquera outra persoa, así que normalmente traduzo (e non publico) aquilo que me gusta ou me produciu un certo gozo ao lelo. A miña “forma de traballo” neste campo é moi sinxela: traduzo dun tirón (previamente xa lera o texto que me poño a traducir) e logo, deixando repousar o texto na gabeta durante un tempo, empezo as revisións, optando sempre pola solución que me parece máis simple, até que as dou por acabadas. O certo é que as revisións nunca deberían acabarse, mais entón nunca se publicaría nada. (…)”
