Samuel Solleiro: “Teño, co punk, unha relación de amor-odio. Se cadra foi unha cultura sobrevalorada”

Entrevista de Montse Dopico a Samuel Solleiro en Magazine Cultural Galego:
“Que escritor sería quen de publicar un libro vello que, ao revisalo despois de anos na neveira, lle parece, nalgunha das súas partes, horrendo? E ademais de editalo sen volver a escribilo, como unha polaroid do que foi unha etapa creativa pasada? Non moitos. Pois Samuel Solleiro é un deles. Punk (Corsárias), é un poemario que escribiu hai tempo. Dun xeito que hoxe non o faría nunca. Pero que adianta moitas cousas que despois desenvolveu Gran tiburón branco. Ademais, non hai nada máis punk que publicar un libro no que o autor se cuestiona a si mesmo dese xeito. Falamos con el desta obra, chea de humor.
– Montse Dopico (MD): Punk é, segundo explicas no propio texto, outro libro sobre o paso do tempo. Con algo de parodia sobre os libros sobre o paso do tempo.
– Samuel Solleiro (SaS): É un libro que escribín, na súa maior parte, cando tiña 25 anos. Falaba sobre iso, sobre o paso do tempo, sobre a nostalxia de envellecer, visto desde a perspectiva de cando tes 25 anos. Claro que, enfocado desde hoxe, pode facerse unha lectura paródica. Pero non por iso deixa de ter, creo, algo de verdade. (…)
– MD: Falar do paso do tempo non é máis que volver a un dos grandes clixés da literatura clásica, o do “tempus fugit”. Ao final vas ser un clásico.
– SaS: Non é que queira eu asumir iso de que só existen uns poucos temas universais. Sempre é todo máis complexo. Pero si creo que hai temas que interesaron sempre e que van seguir interesando. E eu quixen tratar o tema do paso do tempo, pero sen o patético. Facelo da forma máis emotiva posible, pero o máis afastada posible do sentimental. Poden parecer o mesmo termo, pero para min non o é. O problema destes temas é cando se solidifican, se converten en só estereotipos, e se pasan ao patético. É como o tema do sexo, que xerou o seu propio léxico e as súas propias expresións, de maneira que é moi difícil saír delas e hoxe en día parece que non funciona xa como tema: en realidade non poden non funcionar temas como eses, pero hai que saber desprenderse dos lugares comúns e non é nada fácil. (…)”

Crónica da mesa redonda Ser ou non ser posmoderno?, no VIII Ciclo Escritores/as na Universidade

Desde o Diario da Universidade de Vigo:
“E despois da posmodernidade que? Camiñar cara adiante pero coa vista posta nun pasado de modernidade ou explorar novas vías que rachen co presente, fornecendo novas vangardas? Sexa como sexa, semella que en plena crise péchase un ciclo tamén para a arte, pero neste punto (seguido ou final) sempre se abren novas fiestras, as que agora explora unha nova xeración de escritores que son os que protagonizan a oitava edición do Ciclo Escritoras-es na Universidade, que este venres comezou na Facultade de Filoloxía e Tradución. Serán en total tres mesas redondas con creadores mozos, arredor da trintena, “con discursos novos que viven a precariedade como man de obra excedente”, como explicaba na apertura da sesión a escritora e profesora Rexina Vega, que coordina esta iniciativa. “Vivimos nun estado de demolición no que caen cada vez máis bombas”, apuntaba, “pero debemos fuxir do vitimismo e apostar pola universidade como campo de batalla”, un campo de batalla en defensa e reivindicación da literatura galega, “desamparada polas institucións”. E este é o obxectivo do ciclo de mesas redondas, unhas das escasas ventás á literatura galega, que contou no seu acto de apertura coa presenza de Valentín García, secretario xeral de Política Lingüística, que lembrou que este 26 de setembro, se celebra o Día Europeo das Linguas. A decana do centro, Rosa Pérez, que tamén asistiu ao acto de inauguración, agradeceu á Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega e á Xunta de Galicia, entidades organizadoras xunto coa Universidade de Vigo, a súa colaboración nunhas xornadas “que serán de gran proveito para todos e nas que aprenderemos moito”.
Presentados por Iria Presas, estudante do grao en Estudos de Galego e Español, os escritores Alberto Lema e Samuel Solleiro fixeron un percorrido pola historia que desembocou na posmodernidade pero tamén polas novas vías que se abren tras ela. Lema, autor de obras como Unha puta percorre Europa ou Plan de fuga, remontouse séculos atrás para analizar como o devir da historia foi dando paso a diversos movementos artísticos e, en concreto, á posmodernidade, que mesmo comparou co Renacemento pero que “lonxe dunha misión redentora está directamente relacionada cos obxectos de consumo”. É, sen dúbida, o de posmodernidade un concepto vago do que, como explicaba Solleiro, “todos opinan pero ninguén se atreve a definir”, aínda que Alberto Lema se animou a dar varias pinceladas: “na novela posmoderma predomina a primeira persoa, unha primeira persoa que carece de identidade colectiva, cargada de ironía, na que todo sucede na distancia e na que non hai heróes, sen profundidade histórica, nun presente perpetuo e cunha importante presenza do xénero apocalíptico e de paisaxes catastróficas”. Pero a pregunta é “que podemos facer os escritores ante o fin da posmodermidade?” Para Lema deben comezar a “tomar conciencia do contido ideolóxico, identificar que a estética dominante é reaccionaria e tomar conciencia da historia, pero o fin do posmodernismo non pode ser unha volta á modernidade”, concluíu.
Para Solleiro, que conta entre as súas obras títulos como Elexías a deus e ao diaño, DZ ou o libro do esperma e Gran tiburón branco, destaca que “a crise da posmodernidade, igual que a crise da universidade, é a crise do coñecemento especulativo” e incidía en que características súas como a ironía ou o cinismo, están xa institucionalizadas, estandarizadas, polo que sería preciso rachar con elas, e mesmo percibe un ton reaccionario na época posmoderna actual. Ante ela, avoga por loitar contra a sobreinterpretación, por apostar pola sinxeleza e fuxir dos dobres sentidos. Pero esa páxina da historia está por escribir e tamén por bautizar…”

Texto lido por Samuel Solleiro na mesa redonda Ser ou non ser posmoderno?, no VIII Ciclo Escritores/as na Universidade

O 24 de setembro tivo lugar en Vigo a primeira mesa redonda, baixo o título Ser ou non ser posmoderno?, do VIII Ciclo Escritores/as na Universidade, organizado pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega.
Samuel Solleiro leu este texto, que reproducimos a continuación desde o seu blogue:

Cinismo, ironía e hermenéutica: me cago en Dios e na cona de Cristo

“Como a calquera, fascínanme as cousas escuras e esotéricas. Poñédeme diante unha banda de neonazis e posibelmente cague por min pero non sexa quen de deixalos de mirar. Regaládeme un disco no que a voz estea ecualizada moi baixa e o fondo sonoro sexa unha nota grave de sintetizador e uns pasos sobre a neve e con certeza soará moitas veces na miña casa. Mellor se pode ter unhas runas viquingas na capa, e xa se os membros do grupo poden ser os neonazis de antes, é moi probábel que exacule. Son así. Demasiada televisión, non o sei.
Noutra época, eu tamén fun á universidade. Fun durante moitos anos para facer diferentes cousas. Comecei en 2000: eran tempos de vacas gordas, ou pronto viñeron. A universidade estaba ben porque aprendías moitas cousas. Para persoas coma min, que temos un imán para todo o que supoña un sobreestímulo, era un lugar fabuloso. En 2003 fun vivir a Barcelona, que como sabedes é unha cidade moi moderna, e nalgunhas materias dunha cousa que estudaba eu que se chamaba antropoloxía aparecía por momentos algo chamado posmodernidade, sobre o que normalmente se opinaba pero nunca se definía. O esoterismo do asunto cautivoume moi pronto (mesmo se na miña universidade, é xusto recoñecelo, non se tiña unha enorme confianza nestas cousas). Comecei a ler libros que non entendía moi ben (Vattimo, Lyotard, Baudrillard) e que por sorte daba aproveitado para traballos académicos. Aprendín que a posmodernidade era unha cousa que se explicaba por medio de listas nas que a grandes trazos o primeiro concepto pertencía ao campo semántico da seriedade e a rixidez e o segundo, que era o bo, ao campo semántico da brincadeira e do humor. Todo cousas flexibles, ambiguas, elásticas. Como podía un resistirse a cousas como o rizoma ou a máquina desexante, tan como de Looney Tunes? Non se entendía nada, pero iso era en parte o fascinante e, ante todo, era unha cousa de xente moderna, ou do que eu viña chamando xente moderna e que en realidade era xente posmoderna. Como for, esteticamente todo casaba con todo e eu escribín un libro que se chamou dz ou o libro do esperma no que metín todo o que se me pasou pola cabeza ben mesturado con ocorrencias e sarcasmo porque quería facer literatura posmoderna (pero sen dicilo, que os escritores posmodernos nunca din que o son). Por sorte eu tiña vinte e poucos anos e só era un neno de Tui vido a máis, e como nunca entendera moi ben a Lyotard e todos aqueles señores, o meu proxecto, por esteticista e pedante que fose, trataba de ter un discurso último emancipador. Se fose posmoderno de todo, daríanme moita risa e unha pouca lástima os proxectos emancipadores en xeral. En todo caso o bicho estaba aí, parido.
Hoxe todo se derruba ao noso redor e eu son un señor de máis de trinta anos que sabe que un só pode traballar se vai ao estranxeiro (onde eu mesmo veño de aguantar dous anos) ou asome que lle paguen mal para, no mellor dos casos, ter un traballo dos de traballar, e non dos de ler libros para interpretar o seu posíbel significado. Quero dicir que nos anos da burbulla inmobiliaria eu, que era moi novo para querer ter un piso, vivín nunha auténtica burbulla especulativa de datos e coñecementos. Até comecei unha tese de doutoramento sobre Jean-Luc Godard que madia leva ía ser a nai de todas as teses e que hoxe me fai rir un pouco e chorar outro pouco. Agora só espero que me dean un carné de antigo alumno da universidade ou algo así para poder sacar algunha triste novela da biblioteca. Enfín, estades nunha universidade, así que xa sabedes como está o patio. Pero non me resisto a emparentar a crise do mundo universitario que estamos a vivir coa crise da posmodernidade tamén na literatura, en tanto que ambas crises son, en boa medida, a crise do coñecemento especulativo. Cando un ten fame non pode dicir que todo é ficción. E se moitos teñen fame, o que segue a dicir que todo é ficción, por pouca fame que teña el, é un desgraciado.
Poñamos por caso a ironía. A primeira vista, calquera con dous dedos de frente diría que a ironía é unha forma intelixente de rebelarse contra o poder. E que, en boa lóxica, é máis boa que mala. E porén, chegados a un tempo no que a ironía é a norma, non podemos seguir cegados co relato de que a ironía tamén é a excepción. Se até os anuncios da tele son irónicos é porque estamos nun punto no que a ironía é autosuficiente. Penso que está demostrado que a actitude irónica dá orixe sistematicamente ao cinismo e que este, por moi á moda que estea, é un sentimento como de clases explotadoras (e se non o considerades demostrado, convídovos a ler revistas posmodernas como Vice, que por certo é propiedade de Rupert Murdoch desde hai semanas e dubido moito que tal cousa a vaia facer menos corrosiva -ao contrario). O que estou a dicir, parece mentira pero estoullo a plaxiar a David Foster Wallace, o que resulta bastante contraditorio tratándose dun expoñente tan claro de narrador posmoderno, pero o noso tempo é contraditorio. Aparece nun artigo titulado E unibus pluram: televisión e narrativa americana (incluído aquí), e di que a ironía é liberadora nunha primeira fase, que vén sendo un desbroce do terreo, por así dicir, pero que despois, como non está deseñada para funcionar construtivamente, acaba sendo a voz dos prisioneiros que chegaron a sentirse cómodos na súa cela. Di Foster Wallace: “Creo que o que a ironía actual acaba por dicir é: ‘Pero mira que banal é que me preguntes o que penso en realidade’. Quen teña a desfachatez herética de preguntarlle a un ironista o que pensa en realidade acaba parecendo un histérico ou un moralista. E isto é o opresivo da ironía institucionalizada, do rebelde vitorioso: a capacidade de inhabilitar a pregunta sen que importe o contido é, na práctica, unha tiranía”. Por iso Foster Wallace salvaba da queima a primeira xeración de posmodernos, como Thomas Pynchon ou William Gaddis, como eu salvaría sen o dubidar as Apoteoses do churrasco de Suso de Toro. Pero xa. Chegou.
Como for, se ben eu non son ninguén, sería hipócrita deixar isto aquí sen trazar os puntos para unha alternativa. Non propoño volver ao de antes, fose o que fose o de antes. Se unha cousa boa tivo a posmodernidade foi acabar con ideas como a de que a literatura poida servir para facer algo. Aprendeunos que todo é ficción, e é a todas luces un exceso, pero podemos reter que polo menos a ficción é ficción e está ben que así sexa. Así, eu non digo que haxa que adoptar un ton serio á hora de escribir, cousa que ademais segue a ser maioritaria na nosa latitude, senón que hai outras formas de humor que cumpriría explorar. Outras formas de facer as cousas en xeral sen converternos nuns carcamais nin deixar de incluír smartphones ou redes sociais nas nosas ficcións se no mundo existen smartphones e redes sociais. Hai un ano e pico publiquei un libro que se chamou Gran tiburón branco. Cando o presentei falei de por que non era ou eu non pensaba que fose un libro posmoderno e recollín iso nun texto titulado Contra a interpretación, como o famoso artigo de Susan Sontag. Nese texto eu víñame cagar en Dios e na cona de Cristo verbo da horrorosa teima de sobreinterpretar. É un trazo ben posmoderno que a partir de calquera elemento, da ficción ou non, se tracen cadeas e cadeas de significados probables, posíbeis ou simplemente desexábeis. Hermenéutica, chámase, e na universidade sabedes destas cousas. Pero agora que non hai universidade, ou que non se sabe onde remata a universidade e onde comeza o Banco de Santander, pregunto: que pasaría se as cousas non significasen? Ou se significasen unha soa cousa? Ou se xogásemos a que, aínda que todo poida significar todo, hoxe as cousas significan unha soa cousa, como desde unha perspectiva certamente reaccionaria, insistía Hemingway en que no seu O vello e o mar non había simbolismo ningún, e o mar era o mar, o vello un vello, o neno un neno e o peixe un peixe? Cantos anos hai que non lemos así (aínda que non sexa polas mesmas razóns que quería Hemingway)? Ou que non escribimos para que nos lean así? Seriamos, en todo caso, menos paranoicos, máis honestos, escribiriamos con máis verbos e menos adxectivos, cantarían os paxaros. Se cadra algunha xente lería libros nosos. Ao mellor até habería unha folga xeral.”

Vigo: mesa redonda Ser ou non ser posmoderno?, no VIII Ciclo Escritores/as na Universidade

O xoves 26 de setembro comeza o VIII Ciclo de mesas redondas Escritoras/es na Universidade, baixo o título de Unha outra literatura para un outro tempo, actividade da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, co patrocinio da Secretaría Xeral de Política Lingüística e a colaboración da Facultade de Filoloxía e Tradución da Universidade de Vigo. A partir das 12:00 horas, no Salón de actos da Facultade de Filoloxía e Tradución, coa presenza do Secretario xeral de política lingüística, Valentín García, da escritora Rexina Vega, vogal da AELG en Vigo, e da Decana da Facultade de Filoloxía e Tradución da Universidade de Vigo, María Rosa Pérez Rodríguez, iniciarán o ciclo conversando sobre a relación coa posmodernidade Alberto Lema e Samuel Solleiro, baixo o título: Ser ou non ser posmoderno? As oportunidades perdidas e os ciclos pechados.

Vigo: VIII Ciclo de mesas redondas Escritoras/es na Universidade: Unha outra literatura para un outro tempo

Do 26 de setembro ao 7 de novembro terá lugar o VIII Ciclo de mesas redondas Escritoras/es na Universidade, baixo o título de Unha outra literatura para un outro tempo, actividade da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, co patrocinio da Secretaría Xeral de Política Lingüística e a colaboración da Facultade de Filoloxía e Tradución da Universidade de Vigo.
Terá lugar a partir das 12:00 horas dos días sinalados, no Salón de actos da Facultade de Filoloxía e Tradución.

26 de setembro. Narrativa.
Ser ou non ser posmoderno? As oportunidades perdidas e os ciclos pechados. Con Alberto Lema e Samuel Solleiro.
Sobre a relación coa posmodernidade.

3 de outubro. Poesía.
Furia estratéxica para un tempo salvaxe? Precariedade e poesía. Con Berta Dávila e Gonzalo Hermo.
Da incidencia da situación económica e política no modo en como se concibe o discurso poético.

7 de novembro. Teatro.
Teatro impuro para tempos bastardos. Con Antía Otero e Vanesa Sotelo.
Sobre o hibridismo de linguaxes nas novas tendencias escénicas.

A SCD do Condado demanda apoio social para o Festival da Poesía

Desde Sermos Galiza:
““Nom queremos renunciar às exposiçons, nim ao comboio de baixa velocidade, nim à música, nim à poesia, nim ao bar, nim a projectar as curtas do Festival de Cans, nim aos passa-ruas, nim à festa infantil” din desde a organización do máis antigo encontro poético do país para explicar que desta volta recorresen á plataforma verkami para acadar o seu financiamento.
Escollen a Desobediência como tema do Festival como un berro contra os recortes, contra os roubos que lle tiran ás persoas para sufragar os bancos, contra as decisións que abandonan a cultura de base para alimentar proxectos como a Cidade da Cultura.
A SCD do Condado chega neste 2013 ao seu corenta aniversario, entidade que, desde o 1981 leva organizando o Festival da Poesía, vinte e seis edicións dunha festa de poesía que é xa referencia pola súa longa historia. Desde sempre, o proxecto foi autofinanciado, botando man de cotas de socios, vendas ou algún pequeno subsidio, partidas que a crise mermou de maneira notábel, o que obriga agora a recorrer a que xente de fóra faga as súas aportacións para que o Festival continúe.
Para alén da música, o programa do Festival de Poesía inclúe actuacións de Mónica de Nut e Virxilio da Silva, O som da triga, Banda Hospitaleira do Minho, Sacha na Horta ou unha feira popular cultural e actividades infantís en dous días cheos de cultura. Persoas do mundo da cultura como Chus Pato, Brais González, Ramiro Ledo ou Samuel Solleiro apoian a través das redes o Festival de Poesía.

Samuel Solleiro: “Teño respecto polas novelas e non creo moito na posibilidade de escribilas rápido”

Entrevista a Samuel Solleiro en Letra en Obras:
“(…) – Letra en Obras (LeO): Samuel, dende Francia vese moi diferente a literatura e a cultura galega?
– Samuel Solleiro (SaS): En teoría vivir no estranxeiro, polo menos en lugares onde non hai un gran continxente de colegas de lingua e de profesión, suponse que crea unha raza de escritores raros, tal vez menos gregarios e corporativistas, con referentes distintos da maioría e unha visión algo máis fría das cousas. Aí atrás estiven moi interesado en Gombrowicz e na clase de escritor polaco que construíu no seu exilio en Arxentina. Dito isto, no meu caso os lazos co país son bastantes, para ben ou para mal, e se algún diminuto resto podo ter do que dixen arriba, xa o traería de antes por chamar a atención. Xa non se emigra como antes. A inexistencia de internet ao longo de case todo o século XX foi a que fixo posíbel que existise Gombrowicz, entre outros.
– LeO: Semella que nos últimos anos a literatura galega foi perdendo espazo na sociedade: menos vendas, menos espazo nos medios tradicionais… Reiventarse ou morrer?
– SaS: Sería prepotente responder isto como quen ten unha solución que ofrecer. Non a teño e desde hai un tempo prefiro non botar a lingua a pacer con estas cousas. En todo caso non se me ocorren demasiados casos no que a máxima “reinventarse ou morrer” funcionase mal.

Santiago: presentación de Gran tiburón branco, de Samuel Solleiro

O martes, 30 de outubro, ás 20:00 horas, na Libraría Couceiro (Praza de Cervantes, 6) de Santiago de Compostela, terá lugar a presentación do libro Gran tiburón branco, de Samuel Solleiro, publicado en Xerais. No acto, xunto ao autor, participan Ana Salgado e Manuel Bragado.

Samuel Solleiro: “Trato de ser feliz, aínda que escriba cousas chungas”

Entrevista a Samuel Solleiro en Dioivo:
“(…) – Dioivo (D): Quen é Samuel Solleiro, o suicida, o ultradereitista, o compañeiro de piso, o desempregado de longa duración ou un profesor fóra do seu rexistro lingüístico?
– Samuel Solleiro (SaS): Todos somos moitas persoas á vez, non? Hai unha escola sociolóxica que mesmo di que só somos as relacións que mantemos, que non temos unha identidade que interaccione con outras identidades, senón que as interaccións constrúen a identidade. Das cousas que mencionas, as dúas primeiras pertencen exclusivamente á ficción, as dúas seguintes pertencen tanto á ficción como á realidade e a última só pertence á realidade: unha breve realidade remunerada co salario mínimo á que lle restan uns poucos meses, por outra parte.
– D: Gran tiburón branco está cheo de sarcasmo ao meu entender, é un exercicio de autodefensa?
– SaS: Pois eu así, a bote pronto, e a falta de algún exemplo que o demostre, non vexo sarcasmo ningún. Tampouco autodefensa. Non creo que unha ficción literaria teña a capacidade de defender nada nin ninguén, moito menos o seu autor. Oxalá a tivese, pero creo que iso sería sobrevalorala. (…)”.

Samuel Solleiro: “Se hai que tomar partido, que sexa fóra da ficción”

Entrevista a Samuel Solleiro en Praza:
“(…) – Praza (P): dz non pretendía ser un libro erótico, aínda que a sexualidade ten moita importancia nel. Tamén está moi presente en Gran tiburón branco. A que querías apuntar?
– Samuel Solleiro (Sam. S): Supoño que é un tema universal, non só literariamente. O que tentei facer foi presentar o sexo como un elemento máis da vida, algo que nos envolve e nos condiciona moito. O que creo que non está tan tratado na literatura é iso: como o desexo sexual pode influír tanto nos nosos comportamentos habituais. Iso é o que me preocupaba neste libro, ademais doutros medos aos que nos enfrontamos todos os días. (…)
– P: Tanto o relato primeiro, sobre unha muller que se avergoña do seu home e ten relacións con outros pero non quere deixalo, como o terceiro, sobre a escritora da familia de lunáticos, apuntan a un xeito de vivir de clase media acomodaticia, consistente en pagar facturas… (son palabras túas). Era esa a idea?
– Sam. S: En realidade tento non depender dunha intención crítica estrita na literatura. Se hai un ollar crítico, procuro que sexa cada vez menos explícito. En Elexías a Deus e ao Diaño si había unha intención crítica, e en dz un posicionamento sobre o tema da masculinidade. Pero o que quero agora é, un pouco como certa escola narrativa americana, facer ficcións: un ambiente, uns personaxes… e observar as súas reaccións sen tratar de moralizar. E se hai que tomar partido, que sexa fóra da ficción. O que si está presente neste libro é, se cadra, unha resposta ás actitudes típicas da cultura da posmodernidade. No relato As putas motos isto é máis explícito, respecto á idea da posmodernidade de que todo é ficción. (…)”.