Arquivos da etiqueta: Santiago Prol
Francisco Carballo no programa Arredor de nós de TVE2
Maceda: homenaxe a Francisco Carballo
Francisco Carballo e os paratextos na web da AELG
Artigo de Santiago Prol na páxina web do autor:
“O 29 de novembro cúmprense 8 anos do pasamento de Francisco Carballo, un dos grandes fillos sobranceiros de Maceda. Deixounos [con 89 anos] lonxe da terra, no seu exilio último en Santa Marta de Tormes [Salamanca]. Agora ben, descansa na campa de Asadur [Maceda], pois esa era a súa vontade [coa axuda necesaria da súa sobriña Milagros Calvo Carballo, que fixo valer a súa arela derradeira diante das autoridades dos PP Paúis en Salamanca].
Reparamos hoxe nos paratextos que tiveron a ben inserir na web da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega. Alí atopamos máis de cen documentos que axudan a mergullarnos aínda máis na súa traxectoria [artigos, capas, cartelaría, críticas e reseñas, entrevistas, extractos da obra, fotobiografía, homenaxes, obra divulgativa, outras novas do autor na prensa, presentación de libros propios, relatorios…].
Exhumamos outra volta un deses paretextos da nosa autoría. Xestouse co gallo da homenaxe que lle fixemos en Maceda, o 4 de agosto de 2000, cando tiña 75 anos de idade. Apareceu imprentado no semanario A Nosa Terra o día anterior. Pasaron 22 anos. Resiste ben o paso do tempo, polo que aínda temos moito que facer a prol da súa dignificación. ¡Que lle sexa leve a terra! ¡Beizón!:
“A Galicia oficial ningunea a Francisco Carballo. Non lle concede medallas a quen escribe Castelao contra a manipulación. A Universidade oficial apenas recoñece a Francisco Carballo. Non nomea doutor honoris causa a quen impulsa unha historiografía autenticamente Nosa e promove toda unha escola de historiadores. A Igrexa oficial omite a Francisco Carballo. Ignora con teimosía un dos seus máis prestixiosos especialistas. A Literatura oficial non considera canónico a Francisco Carballo. Non inclúe nas súas escolmas ningún dos seus ensaios. O Xornalismo oficial non lle concede premios a Francisco Carballo. Sabe que non se vende aos poderes de turno. Amósase Francisco Carballo incómodo para os folclorizantes. Asina manifestos e adhesións con outros intelectuais. Publica ensaios comprometidos co Noso País. Reescribe a Historia oficial que nos contaron. Insire certeiros artigos no xornal A Nosa Terra. Non claudica. Faino cunha dignidade exemplar. E sempre, sempre dende a mesma trincheira: a dos bos e xenerosos”.“
Maceda: presentación de Conversas co Bieito, de Santiago Prol
Maceda: crónica da colocación da placa en homenaxe a Francisco Carballo
Agradecemos
a Santiago Prol a crónica do acto de colocación da placa en homenaxe a Francisco Carballo en Maceda, o pasado 14 de setembro, publicada no blog da Asociación Amigos de Francisco Carballo, da que recollemos este fragmento:
“(…) Despois de escoitar o solemne Himno do Antigo Reino de Galiza que tanto lle gorentaba a Carballo -nunha loábel interpretación da banda de gaitas de Maceda- e de ler a sentida mensaxe do presidente da AELG, repartiuse o díptico entre os presentes. Escollemos unha das fotos iconográficas que lle tirara Xan Carballa na rúa Príncipe de Vigo a mediados dos anos 80, cun Carballo pletórico e transgresor para os parámetros convencionais daquela época. Santiago Prol leu só o primeiro parágrafo da autobiografía (reproducida no díptico e que el publicara na súa entrada na web da AELG). Francisco Carballo falaba da súa infancia no lugar de Celeirón (niño de reiseñores), da parroquia de Asadur, da familia, das feiras de Maceda, dos xogos, da escola republicana e de que montou a cabalo dende sempre, pois sabía montar dende os tres anos. No libro de Conversas (ANT, 2002) díxonos que o que más botaba en falta no Morrazo naquela altura –tiña 76 anos- era non ter un cabalo: “Os meus curmáns dedicábanse a vender e a mercar gando, como todos os Solveiras. Nós tiñamos cabalo na casa. Os nosos parentes viñan na primavera coas greas de gando, maiormente poldros e cabalos, para que engordasen e se vigorizasen e logo vendíanos na feira de Maceda. Eramos bos xinetes e a miña ilusión, aínda hoxe, sería ter un cabalo. Nós nacemos nos cabalos, era algo consubstancial ao noso tempo”. (…)”
Maceda: colocación dunha placa de homenaxe a Francisco Carballo
Este é o díptico que se repartirá entre as persoas asistentes: Díptico Francisco Carballo.
“Ourense esquece ao seu poeta oficial cando se cumpre o 150 aniversario da morte de José García Mosquera”
Desde La Voz de Galicia:
“A historia ten un pouso amargo que vai deixando no esquecemento aos que a protagonizaron cando as follas anuais se van amoreando. E pode ocorrer, e pasa, que nin as institucións que promoveron os recoñecementos pasados nin os pobos, as vilas e as cidades garden memoria daqueles a quen antes puxeron na gloria. O luns cumprirase o 150 aniversario do pasamento de José García Mosquera (Castro de Escuadro, Maceda, 1817 – Ourense, 1868), quen fora poeta oficial da cidade de Ourense, e a data pasará sen máis porque ninguén -agás algún investigador ou profesor- reivindicará a memoria do docente e escritor. Como pasou a celebración do douscentos aniversario no seu nacemento en Castro de Escuadro.
Aínda que haberá quen lembre e defenda a memoria de García Mosquera, como fai de cando en vez o expresidente da Real Academia Galega Xesús Alonso Montero, e mesmo quen dea ao prelo un seu traballo de investigación, demorado no tempo, sobre o poeta de delicada saúde.
Un dos precursores
O que asinará a publicación será o investigador e profesor Santiago Prol, quen xa en 1995 promovera a campaña para que a vila de Maceda lle adicara unha rúa a Xosé García Mosquera. Prol lembraba onte a condición de adiantado do poeta. «Foi un dos precursores, e como tal figura recoñecido. Na antoloxía de Varela Jácome aparecen como os precursores do galego, antes do Rexurdimento, Añón, Pintos, García Mosquera e Alberto Camino. O poeta de Maceda, e profesor do que na actualidade é o IES Otero Pedrayo, publica en galego en 1858, antes que Rosalía de Castro», lembra o investigador.
Autor de obra en galego, castelán e latín, García Mosquera foi recoñecido por figuras como Lamas Carvajal -que foi o que promoveu que se lle adicase unha rúa na cidade e se puxese unha placa na casa na que viviu en Hernán Cortés- ou Saco e Arce, entre moitos outros.
Adaptación do Beatus ille
A obra que fixo pasar a García Mosquera á historia da literatura galega, e que o fai ter presenza en antoloxías internacionais, foi a adaptación -máis que tradución- que fixo do Beatus ille, de Horacio. O poema A vida d’o campo, que figura na Gramática Galega de Saco, converteu a súa versión da oda de Horacio «nunha peza maxistral que se considera case orixinal», como lembra Santiago Prol. Para este, a data do 19 de novembro sería a acaída para, o mesmo que se fan roteiros con outros autores, ler a peza xunto á placa da praza de San Marcial que lembra ao poeta oficial de Ourense.”
“Rachar a débeda con Francisco Carballo”
Entrevista a Santiago Prol en Sermos Galiza:
“Medio cento de persoas participaron no roteiro cultural pola vila de Maceda para percorreren os lugares de Francisco Carballo cando se van facer catro anos do seu falecemento.
O punto de partida foi a cafetaría Castillo, onde o escritor, presbítero, teólogo e historiador Francisco Carballo (Maceda, 1925-Salamanca, 2014), un dos máis entusiastas impulsores de Sermos Galiza, facía parte dun faladoiro cada vez que regresaba ao seu lugar de orixe. “Alí sempre quedaba Carballo coa xente de Maceda, xuntábase con quen tiña vínculos con el”, explica, en conversa con este medio, Santiago Prol, impulsor da Asociación Amigos de Francisco Carballo, entidade que organiza os roteiros na súa lembranza. O último tivo lugar o sábado, día 20, na vila de Maceda.
Máis tarde o medio cento de persoas que quixo honrar Carballo visitou o Museo do Médico Rural, “aínda non está aberto, mais permitíronnos a visita por deferencia e alí lembramos como os médicos de hai setenta ou cen anos ían en besta desde Maceda até aldeas como a de Celeirón, de onde el era natural. Agora a xente vén ao centro médico pero antes os facultativos tiñan un trato máis humano e directo cos pacientes”.
A Biblioteca Pública Francisco Carballo foi outro dos epicentros do roteiro. Ademais de contar coa biblioteca particular que o propio homenaxeado doou ao concello, abeira un espazo dedicado a el con todos os seus libros e con imaxes e cartaces que lembran a súa traxectoria.
Un blog que recolle a traxectoria de Carballo
“Tamén aproveitamos para impulsar a bitácora da asociación, que suma 170 achegas nos dous anos que ten de vida”, afirma Prol, “Carballo dá moita cancha porque era teólogo, xornalista, historiador, facía recensións de libros constantemente e produciu unha cantidade enorme de artigos e publicacións”. As últimas entradas versan sobre o roteiro; sobre Castelao, coincidindo coa chegada do cadro A derradeira leición do mestre a Galiza, e sobre o libro Conversas con Francisco Carballo, do xornalista Xan Carballa e de Santiago Prol e editado en A Nosa Terra.
“Francisco Carballo escribira unhas memorias que non chegara a publicar. Titulábanse Na fronteira do eclesial e no corazón do debate social pero, finalmente, decidírase por facer o libro de conversas. Aínda así hai aspectos das memorias que non saíron no libro e que publicaremos no blog”, sinala o impulsor da asociación.
Outro dos contidos máis esperados é a entrevista da xornalista Tareixa Navaza a Francisco Carballo emitida na TVE. Conversa que se proxectou o sábado no roteiro por Maceda, onde se xuntaron antigos alumnos, teólogos, curas, ex curas, amigas e amigos e familiares.
Unha figura brillante
Santiago Prol lembra a volta de Carballo a Galiza, “hai que ter en conta que cando vén de Salamanca era reitor do Teologado, estaba na cúpula máxima dos Paúles a nivel Estado. Propóñenlle ser bispo, mais prefire vir a Vigo e romper con todo iso”. O punto de inflexión, afirma Prol, foi un Terra e Tempo, editada pola Unión do Povo Galego. “Estando en Trastévere (Roma), deu cun Terra e Tempo e iluminóuselle o cerebro. Viu que existía xente organizada no mundo do nacionalismo, ao redor da UPG e da AN-PG, e en 1973 marchou a Sobrado dos Monxes para pensar e foi cando tomou a decisión drástica: ir para Vigo”, engade.
Por que Vigo? Vigo era “a cidade onde se cocía todo na Galiza”, di Prol. Foi alí onde “revolucionou a Cultural de Vigo” e en 1979, por iniciativa de Francisco Rodríguez, concorre na candidatura do BN-PG ao Senado, “iso para a Igrexa foi o no va más”. “Aí empeza un Carballo que despois fai moitas máis cousas, o Carballo que crea esa especie de escola de historiadores e que considera fundamental crear a nosa propia historia desde Galiza”.
Falta de recoñecemento
O membro da asociación amigos lamenta que “a Galiza oficial” ignore Carballo. “Morre en 2014 e seguimos esperando a que a Galiza oficial dea, cando menos, un pésame, ou un agradecemento polos servizos prestados ao país. Ninguén o fixo”, denuncia. Coa “Galiza oficial” refírese ás institucións políticas e universitarias. “Loitamos durante anos polo recoñecemento de Carballo como doutor honoris causa da Universidade de Vigo, mesmo estando el en vida, mais seguimos sen conseguilo”, agrega, “o país ten unha débeda con Carballo e mesmo o nacionalismo debería ter máis xestos con el”.
A asociación, modesta, intenta manter vivo o legado e a memoria de Carballo, un home que, malia non se considerar creador, “escribiu toda a vida, ensaios e columnas de tipo político e histórico”, salienta Prol. Os seus referentes: o padre Sarmiento, Bóveda e Castelao.”
Santiago Prol: “A Galicia oficial ignorou a Francisco Carballo”
Entrevista a Santiago Prol en La Voz de Galicia:
“Maceda será o escenario, mañá, do cuarto roteiro cultural que organiza a asociación Amigos de Francisco Carballo para pasear polos lugares nos que o intelectual e sacerdote -falecido en Salamanca no 2014- deixou pegada e formaron parte importante da súa biografía. Desta volta, o roteiro céntrase na vila de Maceda, comezando ás 11.30 na cafetería Castillo, para continuar cunha visita ao Museo do Médico Rural e cun acto central na biblioteca municipal Francisco Carballo, ás 12.15 horas.
– La Voz de Galicia (LVG): Cal é a motivación dos roteiros?
– Santiago Prol (SP): Carballo morreu en 2014, o 29 novembro e daquela decidimos facerlle unha homenaxe en Maceda. Bieito Seara decidiu facer unha asociación e eu, roteiros polos seus lugares, unha palabra que el dicía moito. O primeiro foi pola contorna de Asadur, a casa natal, o cemiterio. O segundo, por Vigo, Madrid, o terceiro pola contorna de Maceda e o santuario dos Milagres e o este cuarto, centrado na vila. O próximo será en Pontevedra, Queremos vindicar a súa figura e o seu legado. Era relixioso pero viviu de ser profesor universitario de Historia, sabía moito e creou unha escola de historiadores. Foi presidente da empresa editora de A Nosa Terra. Carballo da moita cancha. Foi teólogo, xornalista columnista, historiador e político.
– LVG: É aínda actual?
– FC: Na miña intervención, ao presentar a bitácora da asociación, www.fcarballo.blogspot.es -que ten dous anos de vida e 170 achegas- recuperarei a noticia da exposición do cadro de Castelao sobre o mestre Alexandre Bóveda cun post vencellado con isto. Carballo era un home incrible, tiña a potencialidade de estar actualizado con todo. Foi un intelectual de intelixencia impresionante. Este acto será na biblioteca que leva o seu nome. El legou todos os súa biblioteca persoal ao Concello de Maceda. Alí se proxectará un vídeo de Tareixa Navaza, o último da serie “Arredor de nós”, sobre Francisco Carballo.
– LVG: Pero en Maceda si era coñecido, non si?
– FC: En Maceda, si foi alguén central. Pero a Galicia oficial ignorou a Francisco Carballo por ser cura e nacionalista. Non se entendía. Viña dun teologado en Salamanca e renunciou á carreira eclesiástica e a ser bispo para vir a Vigo a un piso de curas obreiros, a facer igrexa de base. A Maceda viña cada ano, polo verán, e quedaba coa xente na cafetería Castillo. Alí montábase unha tertulia pois el era un grande orador.
– LVG: Céntranse este ano na faceta relixiosa del?
– FC: Cada ano dámoslle un enfoque. Intentamos convidar a xente vencellada con el. Intervirán dous teólogos, Manuel Peleteiro, un cura progre dos Milagres, e Antón Gómez, ex cura obreiro da etapa de Vigo. Nos seus últimos anos, Carballo volveu a unha etapa máis interior, máis ao pensamento relixioso aínda que sen descoidar os demais. Sempre participou no mitin do 25 de Xullo na Quintana.”
