Desde
Sermos Galiza (foto de Caderno Arraiano):
“(…) O acto de entrega foi o sábado 20 de agosto, ás 20:00 horas, no Centro de Interpretación de Aquis Querquernis, en Porto Quintela (Bande). Antes da entrega Xosé Luís Méndez Ferrín fixo unha semblanza de Reza e Isaac Alonso Estraviz fíxolle entrega da Aguillada Arraiana, que cada ano pasa de man en man, dende o ano 2009, en que Ferrín foi nomeado Arraiano Maior. Entre os distinguidos con este recoñecemento en edicións anteiores están Bento da Cruz, Antonio Lourenzo Fontes, Neira Vilas ou Isaac Alonso Estraviz.
Reza foi elixido Arraiano Maior por unanimidade nunha curiosa acta que fai un repaso pola vida do recoñecido: “E así foise facendo un dos máis grandes defensores da identidade arraiana, da natureza, da paisaxe e da cultura da nosa terra, camiñando sempre, consciente de que andando xurden as boas ideas”.
Xosé Benito Reza (Celanova, 1956) é enxeñeiro de Montes e experto en medio ambiente, especialmente nas áreas de natureza, biodiversidade, espazos protexidos e paisaxe. Foi director xeral de Conservación da Natureza durante o bipartito e director dos Parques Naturais “Baixa Limia-Serra do Xurés” e Invernadoiro.
Publicou Memorias do Pedal – O camiño portugués a Santiago, Celanova e o vento, con Xosé Luis Méndez Ferrín e unha biografía de Curros Enríquez e outra de Arturo Noguerol Buján, entre outros. (…)”
Arquivos da etiqueta: Sermos Galiza
Foz: actos destacados da Feira do Libro do venres 19
O
venres 19 de agosto comeza a Feira do Libro de Foz (na Praza Conde do Fontao), organizada pola Federación de Librarías de Galicia, con horarios de 17:30 a 22:00 h., cos seguintes actos literarios destacados dentro do seu programa:
– 20:00 h. Presentación do libro A maruxaina e outras sereas, de Paco Rivas, Alfonso Otero Regal e Pablo Mosquera, publicado pola Deputación de Lugo.
– 21:00 h. Presentación do libro Mortos por amor á Terra. A represión do nacionalismo galego 1936-1959, publicado por Sermos Galiza. Presenta Xosé Ramón Ermida Meilán, acompañado de Xoán Ramón Fernández Pacios e Xoán Costa.
Susana Sánchez Arins: “Se fez isso aos da casa que faria aos de fora”
Entrevista
a Susana Sánchez Arins en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): seique é un libro difícil de definir e sen embargo parece que está a resultar un éxito editorial, que che comentan os lectores a respecto do seu interese por unha obra inclasificábel?
– Susana Sánchez Arins (SA): O que chegou a mim nos lançamentos e encontros com leitoras foi a familiaridade da história que conto. Literalmente. Muitos comentários começavam com um “também na minha casa, na minha aldeia…”. Até a frase que o coro repite insistente era pronunciada noutros lugares. Creio que esse é um dos acertos do livro: contar a estória que escondia a minha família e que vem sendo uma estória semelhante a tantas outras que escondem outras casas. E fazê-lo respeitando o estilo oral em que essas estórias foram contadas às agachadas, nos escanos das cozinhas ou na escuridade da invernia. Isso reforçou a sensação de proximidade na leitura.
– SG: En que medida a literatura permite achegarse a unha verdade que na historiografía ten un acceso vedado?
– SA: Inicialmente eu quigem escrever História, assim com maiúscula. Mas encontrei um obstáculo para fazê-lo: a ausência de fontes. A historiografía requer dados verificados e contas bem botadas. As historiadoras não podedes afirmar nada sem um documento que vos garanta. E isto é um problema em contextos como o da repressão franquista, em que as acções paralegais, como os passeios, não constam nenhures e na que os arquivos foram limpados e saqueados e muitos dos documentos mentem mais que qualquer testemunho oral. Sem ir mais longe, o único que aparece documentado sobre o tio Manuel são essas louvanças morais das forças vivas do lugar e os seus nomeamentos como alcalde. Se atendemos à papelada só podemos afirmar que foi um cidadão sem tacha.
Na literatura não estamos coutadas por essas servidões e, mesmo correndo o risco de não ser verídicas, as nossas narrativas podem chegar a ser mais verdadeiras. Todo isto sem entrarmos no debate de se é possível a historiografia fugir à literatura, que eu acredito que não. (…)”
Miguel Mato: “O relato son voces interiores que van xurdindo arredor de evocacións”
Entrevista
a Miguel Mato en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Cal é o atractivo que fai tan especiais aos pequenos relatos?
– Miguel Mato (MM): Os relatos deberan ser caracterizados pola súa realidade e pola eliminación de elementos superfluos, por tanto, haxa ou non argumento visíbel debe responder a estas características, tendo en conta o estilo do autor: náis poético e cunha linguaxe máis concisa. Carlos Casares dicía que a linguaxe non se debería notar. Eu non estou dacordo, porque o relato pódese basear moitísimo na linguaxe. Virginia Woolf e Marcel Proust son bon exemplo.
– SG: Na súa obra destacan a poesía e o ensaio, escribe máis narrativa da que publica?
– MM: Eu non teño unha gran precisión de xénero. Escribo ensaio, mais pretendo que sexa creativo. Na base, penso que escribo poesía. Os relatos fágoos moi líricos, seguindo en certa medida as directrices de Virginia Woolf e de todo o que foi a novela lírica. Son textos nos que non ten moita importancia o argumento, senón que o relato son voces interiores que van xurdindo arredor de evocacións, do tempo ou, mesmo, da morte. (…)”
Compostela: actividades literarias destacadas no Festigal 2016
Na
Galería das Letras do Festigal 2016, que se celebrará no Campus Universitario Sul de Santiago de Compostela, terán lugar as seguintes actividades literarias destacadas o luns 25 de xullo:
– 16:00 h.: A Escola das Irmandades da Fala e outras experiencias pioneiras. Olaia Ledo e Marcos Abalde.
– 16:20 h.: Por que a crise non rematará nunca?, de Jordi Solé e Francesc Sardá. Presenta Manuel Saavedra.
– 16:40 h.: Nova edición de Laio e Clamor pola Bretaña, de Manuel María. Francisco Rodríguez, Saleta Goi e Alberte Ansede.
– 17:00 h.: Mortos por amor á Terra. A represión do nacionalismo galego 1936-1950. Xosé Ramón Ermida Meilán, Xoán Costa e Francisco Rodríguez.
– 18:00 h.: Sinatura de libros de Manuel Rivas.
– 19:00 h.: Sinatura de libros de Manuel Iglesias Turnes.
– 19:40 h.: A Imagem de Portugal na Galiza. Carlos Quiroga e João Ribeirete.
– 20:00 h.: Jules Verne e a vida secreta das mulleres planta. Ledicia Costas e Manuel Bragado.
– 20:20 h.: O perverso goberno de Feijóo. Sete anos en negro. Ana Pontón e Manuel Monge.
– 20:40 h.: As Irmandades da Fala (1916-1931). Reivindicación identitaria e activismo socio-político-cultural no primeiro terzo do século XX. Uxío Breogán Diéguez-Cequiel.
– 21:00 h.: A nenez galega a través dos anteollos de Castelao. Xosé Leal, Diana Vilas e Óscar Rodríguez.
Xulio Pardo de Neyra: “Calquera obra pornográfica pode ser igual de exquisita e grandiosa que calquera aposta erótica”
Entrevista
a Xulio Pardo de Neyra en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Dis que es o autor da primeira novela pornográfica galega. Cales son os antecedentes da pornografía na nosa literatura?
– Xulio Pardo de Neyra (XPN): Dígoo, si; e non só o digo eu: mesmo algún “crítico literario” que se alporizou, escandalizado, pola miña aposta, apuntou este extremo. Con efecto, Intensa e quente é a túa humidade azul constitúe o primeiro exemplo de romance pornográfico na literatura galega, unha literatura incardinada nunha cultura especialmente atenta cara a todo tipo de manifestacións e novidades, mais por veces, e moitas, conscientemente tradicionalista e covarde debido á súa situación como espazo minorizado—e non só iso, senón que menoscabado, aldraxado e capado polo unitarismo, o centralismo e o imperialismo que, desde o españolismo, rexe non só fóra do que hoxe son as fronteiras da nosa casa—dentro do insistente proxecto, agora seica europeísta, que a sociedade galega ten aprendido dos ditados da ideoloxía española máis restritiva. Daquela, é certo —e ben rechamante contodo— que Intensa e quente sexa a primeira novela dunha literatura que, non en van e sobre todo no eido do acervo oral, conta con innúmeras probas de xorne pornográfico e que, ademais, se orientou atentamente cara á expresión do erotismo en chave literaria. Deste xeito, os antecedentes da literatura galega, como a maior parte dos nosos antecedentes culturais, áchanse na nosa traxectoria medieval: e non é nada curioso. (…)
– SG: Que persegues coa publicación de Literatura galega e pornografía?
– XPN: Perseguir non persigo nada. Gozo co meu traballo e, como crítico e analista literario, gozo con todos e cada un dos proxectos aos que me entrego, ben sexa o estudo da literatura infantil galega, o do vangardismo histórico da Galiza do novecentos, o da literatura barroca ou, por caso, o do tratamento da imaxe da muller acuática no espectro de literaturas europeas. Con este último ensaio, portanto, amais de encher una afección persoal —sempre dixen que son un grande amante da pornografía en case todas as súas direccións, canles e formatos— tratei de reflexionar sobre da liña temática pornográfica que habita na literatura da Galiza de todas as épocas. O que ocorre é que, tras terme eu posicionado publicamente no grupo dos e das pornógrafas —algo do que me sinto especialmente honrado—, este novo ensaio meu, que vén ser o trinta e tantos dunha serie iniciada aló por 1988 cando tan só era un adolescente; preocúpase dun tema proscrito na sociedade do noso Occidente—porque seica foder fódese, mais como que non se debe dicir cando, onde, con quen e como se fai—, o da esculca na dimensión literaria pornográfica galega. E se o considero como adoito xulgar todos os meus traballos, con Literatura galega e pornografía penso que podería contribuír á normalización da pornografía na nosa sociedade, en especial na literaria por suposto; a indicar outravolta a importancia de analizármonos nós mesmos e mesmas, a apostar de novo polo estudo do que ninguén antes afrontara e, en consecuencia, a dignificar o estudo da literatura galega, e facelo amais nuns especialísimos, por desgrazados, momentos. (…)”
Rosalía Fernández Rial: “Na cabeceira da miña cama están Manuel Antonio, Rosalía de Castro e Lois Pereiro”
Entrevista
a Rosalía Fernández Rial en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Escrebe poesía máis mestúraa con musica e con pezas audiovisuais. Que lle engaden o vídeo e a música á súa escrita?
– Rosalía Fernández Rial (RFR): O que lle engaden é unha perspectiva interdisciplinar e a concepción de que a arte é unha e múltiple. O que importa máis é esa idea poética que logo ten diversos medios e linguaxes á súa disposición para se expresar. Un concepto que permite adaptar formatos distintos. Nese senso creo moito no diálogo entre as linguaxes que poden enriquecer a mensaxe e facer que chegue de maneira máis intensa ao lector ou espectador.
– SG: O feito de que un poema estea pensado para ser mesturado coa música fai que teña unhas características específicas ou é simplemente un poema ao que logo se lle adapta unha música que se lle adecue?
– RFR: A concepción musical para min ten moita importancia na composición do poema, é dicir, máis alá de que logo leve música para min o poema ten un compoñente musical imprescindíbel. Busco moito a musicalidade propia da palabara. A poesía é palabra, mais esa palabra é música, pois o poema ten ritmo e rima. Eu penso que desde esa concepción musical da poesía existe unha maior predisposición do poema para ser logo musicado. (…)
– SG: A musicalidade sempre estivo presente na lírica…
– RFR: Precisamente estaba a pensar na lírica medieval galega. Cando empezo co meu grupo a facer un espectáculo interdisciplinar musicando os poemas e facendo espectáculos baseados na arte contemporánea, nunca podemos esquecer que non somos outra cousa que xograres contemporáneos. A lírica medieval galega, para min, foi vangarda tamén no seu día.
– SG: Falando das referencias culturais, cal sería a autora ou autor que máis lle inflúe?
– RFR: Hai autores imprescindíbeis da literatura galega, cos que durmo ao meu carón. Na cabeceira da miña cama están Manuel Antonio, Rosalía de Castro e Lois Pereiro, quen nesta xeración de poetas novos e novas tivo unha repercusión fundamental. (…)”
“A forza indicíbel do Agustín”, por Suso de Toro
Artigo
de Suso de Toro en Sermos Galiza:
“No mundo da cultura de calquera pais hai figuras de toda caste, intelectuais e artistas que, alén de ofrecer o seu traballo creativo, compiten, loitan, defenden intereses particulares e posicións estéticas ou ideolóxicas. A figura do Agustín Fernández Paz non semella nin deste país nin deste mundo, o Agustín foi, é, un tipo único. E por iso todos queriamos ser amigos seus.
Non me cadrara ter apenas trato previo co Agustín. porén, ao que souben que lle picara o bicho, achegueime a el na primeira oportunidade, coido que foi con motivo dunha desas homenaxes que facemos cando a alguén o consideramos inofensivo ou está marcado pola morte. Eu sei ben por que o fixen, porque gustara daquel home simplemente.
Cando coñecemos a unha persoa que é especial por un motivo ou outro desexamos reter algo dela. Nese caso a nosa motivación é procurar enerxía, buscar a luz, é un dos resortes esenciais que move a vida dentro nosa. Mais, no meu caso pódese dicir que foi un acto político, foi un acto consciente de recoñecer e reforzar unha posición dentro do noso mundo cultural. Esa posición, a de Agustín, é a posición da esperanza. E a do amor.
Tense dito antes e tamén estes días que Agustín era moi boa persoa, érao mais iso non pode resumir sen máis a súa forza, o seu poder. Porque expresouse coas armas máis humildes, a modestia insistente do mestre, o oficio tomado a serio de escritor e os modais respectuosos, porén foi un loitador duro. Non falo do seu rexeitamento a un honor porque esas autoridades que llo concedían estaban a traizoar ao seu país, iso simplesmente é a coherencia dun home que sabe que cando os días que quedan están contados cada acto é valioso e ten que ser verdadeiro. (…)”
Manuel Bragado: “Agustín Fernández Paz demostrou que é posíbel facer unha literatura universal na nosa lingua”
Entrevista 
a Manuel Bragado en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Comezaría polo principio. Cando coñeciches Agustín Fernández Paz?
– Manuel Bragado (MB): Coñecino en 1981 cando eu era estudante de 5º de Pedagoxía e el membro do Colectivo Avantar. Un grupo de estudantes incorporámonos ao proceso de formación do que sería despois Nova Escola Galega. A partir de aí Agustín xa era un referente, partillamos distintos grupos de traballo desde que aprobei as oposicións en 1983 e mantivemos un lazo permanente. Creouse un vínculo que nunca rachou. (…)
– SG: Foron moitas as mostras de afecto e recoñecemento desde o día de onte mais nas capas da imprensa escrita apenas foi destacado o seu pasamento…
– MB: É entendíbel polo que está a acontecer co papel dos medios de comunicación e cos formatos. No ámbito dixital a acollida foi extraordinaria. Agustín era unha persoa antisectaria, inclusiva para a que o perímetro da aperta tiña que ser o máis amplo posíbel e iso foi recollido na rede. De feito, non puiden ler todo o que se publicou e iso é un éxito colectivo da comunidade leitora que el conformou. Débenos encher de esperanza, algo no que el sempre acreditou e ao que se referiu en Non hai noite tan longa coa cita de Shakespeare na que di que após a longa noite sempre aparece o abrente.
– SG: Sinalabas, como tamén o fixo Eulalia Agrelo, que a súa obra será máis valorada co paso do tempo.
– MB: É un fío dun novelo do que hai que tirar. É un autor profundamente moderno, con obras moi elaboradas e que ten un enorme futuro. A literatura demostrou con el e con outros nomes como o de Manuel Rivas, que é perfectamente posíbel facer unha literatura universal na nosa lingua.
– SG: Foi ademais unha persoa comprometida, coa lingua e co país.
– MB: Agustín é un galeguista que defendeu a construción nacional, ese proceso de construción colectiva, desde o ámbito educativo, da promoción da lingua, da creación literatia, da edición… Nunca desistiu e só podemos abeizoalo por ter feito iso. (…)”
Todo o que queda é o amor, por Mercedes Queixas
Artigo
de Mercedes Queixas en Sermos Galiza:
“Escribo hoxe cunha estraña e tensa friaxe nos dedos sabendo, benquerido Agustín, que será este o primeiro monólogo co que debo aprender a medir un novo tempo gobernado pola túa ausencia física en calquera encontro agardado, polo non recepción dun novo correo en negriña na caixa de entrada ou dun novo bocado na conversa de whatsapp detida xa para sempre e que remata cun teu “Apertas para os catro”. Tampouco o 986 … … me volverá a túa voz afábel, a túa conversa amena, locuaz, serena, cómplice, animosa, alentadora, observadora e criticamente analítica ante tantas preocupacións e ansias compartidas.
Deberemos aprender a administrar o silencio, sempre xa a estrañar a resposta aos nosos interrogantes. Que pensaría Agustín? Como respondería Agustín?
Mais a palabra de Agustín Fernández Paz ficou sementada en máis de 60 obras literarias, nomeadamente de narrativa infantil e xuvenil, mais tamén como pioneiro pensador e analista ao redor da imprescindíbel dinamización e animación á lectura ou como vertebrador de referenciais propostas e proxectos de normalización e planificación lingüística no ensino, que tanta luz deitaron nas nosas aprendizaxes até o 2010, en que as sombras oficiais pairaron arteiramente para involucionaren o necesario proceso de normalización do galego.
A túa voz afouta e insubornábel, inquebrantábel militante na ética, galego comprometido cos valores humanos universais, escritor consciente da súa centralidade no mundo desde Vilalba, Vigo e a Galiza toda, mestre das novas xeracións de escritoras e escritores, defensor da práctica real do consenso, amigo sempre xeneroso, fica en nós a través da túa práctica exemplar recollida nunha entrega á escrita que rachou os marcos invisibilizadores da literatura infantoxuvenil galega, como un xénero literario maior, vestido de gala.
Velaquí o reto persoal alcanzado: converter, a contrafío, en realidade visíbel, tanxíbel e veraz unha literatura infantoxuvenil propia, contada para o mundo en galego, contada desde nós, mais con vocación de universalidade.
Porque ti, amigo benquerido e admirado mestre, arrombaches a diglosia errática e paralizante e aceptaches, sen prexuízos, a lingua propia, o galego, para nos guiares por multitude de viaxes reais e imaxinarias, itinerarios trazados en presente, pasado e futuro, da man de personaxes novos e adultos, mesmo daquelas que semellan non existiren.
Na obra narrativa de Agustín, unha sensibilidade exquisita provocou que as mulleres, as mozas e as nenas tamén se convertesen en personaxes activas e heroínas desenmascadoras merecentes do primeiro plano do relato, nunha evidente aposta metonímica pola agardada igualdade tamén de xénero na que acreditabas.
O escritor máis lido, recoñecido e querido polo lectorado, traducido a linguas próximas e afastadas de nós, gráfica, cultural e xeograficamente, que moi pronto chegará aos 100.000 exemplares vendidos da súa obra Cartas de inverno e será celebrado cunha edición especial pola Editorial Xerais, tense convertido para as profesionais da docencia nun referente do proceso de formación lectora das novas xeracións.
O escritor máis premiado, dentro e fóra do país, actual candidato ao Premio Nobel, a instancias da AELG, nunca cedeu ao seu natural centro de gravidade espazotemporal e o humanismo, a dignidade e certa modesta humildade, que apenas acae naturalmente ás máis grandes persoas, sempre bailada nos acordes dun sorriso sincero e de expresións retranqueiras, presidiron as formas e os xestos dunha personalidade coherente e de convicción asentada nuns sólidos principios morais que nos contaxiaba.
Por tanto e por todo te queriamos e admirabamos. Cada unha de nós estrañarate desde unha ou varias facetas do teu universo persoal e creativo, cada unha de nós medirá a quilométrica ausencia debullando os fíos da memoria aprendida canda ti e ao teu paso.
Ficamos tocas sen esa man amiga que nos axudaba a mediar na descuberta da lectura á infancia e á mocidade. Ficamos orfas sen as túas palabras de ánimo resistente e sempre construtivo ante o declive da nosa lingua amparado con rango de legalidade oficial.
O loito pola perda dun grande escritor de noso ha procurar o alivio na lectura das túas páxinas, ao tomaren as nosas mans as palabras de Sara, Branca, Beatriz, Marta, Daniela, Alba, Zeralda, Brenda, Diana, Clara, Khoedi, Raquel e de tantos outros ecos nados de ti para nós.
Visitaremos o noso álbum de lembranzas persoais, esa necesaria aperta das palabras que agroman para trascender e confirmar a honra da túa compaña amiga.
Deica a próxima parada de reencontro, meu admirado amigo e profesor!
Grazas por estares sempre tan perto para nos aprenderes que todo o que queda é o amor!”
