“Museo do M
ar Bernardino Graña é o nome do proxecto que anunciaron esta fin de semana representantes de Costas do Estado e mais do Concello de Cangas. As naves de Ojea, en Cangas, recentemente destruídas por un incendio é a localización seleccionada para este novo equipamento, carente aínda de proxecto museográfico e de fondos económicos. O alcalde, Enrique Sotelo, sinalou que o centro acollerá o material existente na vila sobre a industria conserveira, a caza da balea, as confrarías relixiosas e outros contidos. A figura do poeta Bernardino Graña e a súa obra vencellada ao mar completarán a orientación do proxecto.” Vía Cultura Galega.
Arquivos mensuais: Decembro 2011
Bieito Iglesias: “Quizais vou un pouco contra a moda de escribir actual”
Entrevista 
a Bieito Iglesias en La Voz de Galicia:
“(…) “Quizais si vou un pouco contra a moda actual de escribir, por exemplo, novela histórica ou outros xéneros que son formas de evasión do mundo actual -confesa o escritor-, aínda que iso é lexítimo igual que escribir literatura fantástica. Pero creo que tamén convén que exista literatura en conexión coa vida. Esta é a idea que teño e que me leva a introducir nos relatos o mundo cotián”.
Bieito ten escrito relato fantástico, pero na súa obra predomina o realismo, “un realismo non decimonónico” impregnado de elementos do seu “mundo histórico”. En Contos da terra da tarde hai características dos seus libros anteriores como “certas doses de humorismo, sátira e erotismo” que, aclara, “son marcas da casa, que é o que sae cando me poño a escribir”.
Non obstante, o escritor aclara que todos os problemas que están nestes contos “están vinculados á nosa realidade inmediata”. “Eu son fillo de netos de emigrantes, aínda que agora vivo a emigración doutra maneira, como inmigración”, remarca o narrador, para quen eses problemas que están en Contos da terra da tarde “son problemas contemporáneos pero non sacados dos periódicos senón tamén da miña intimidade”. Nese sentido, o tema da eutanasia presente nun dos contos, tamén pertence un pouco ao seu máis profundo. “Aínda que non sufrín un problema como Ramón Sampedro, sufrín unha poliomelite de neno e creo que podo aportar algo á análise de que sinte e vive unha persoa con limitacións físicas”. (…)”.
Daniel Salgado: Cunqueiro para ben e para mal
Reportaxe 
de Daniel Salgado sobre Álvaro Cunqueiro en El País:
“(…) “A narrativa de Cunqueiro revalorizouse, sobre todo, nos noventa, grazas ao labor teórico de Xoán González-Millán”, considera a profesora Dolores Vilavedra, que recentemente publicou un mapa da cuestión, A narrativa galega na fin de século (Galaxia, 2010). E engade: “Esa revalorización tardou en producirse en parte por prexuízos ideolóxicos, en parte porque non había ferramentas teóricas para enxergar unha obra así, deuse unha incapacidade hermenéutica”. O paradigma dividíase, na atoutiñante prosa de posguerra, entre o existencialismo rebelde de Blanco Amor -non conceptualizado dese xeito- e o relato de fonte popular e tendencia fantástica de Ánxel Fole. Cunqueiro non cadraba en ningures. “O seu programa está fóra do tempo, tampouco ten relación coa literatura española”, explica Vilavedra, para quen o achegamento ao escritor dende a dicotomía realismo / fantástico “encorsetou a súa obra”.
Na súa gran triloxía en galego, esa que vai de Merlín e familia, pasa por As crónicas do sochantre e desemboca en Se o vello Sinbad volvese ás illas, non existe o eixo temporal, a mestura indiscriminada de tradicións culturais avanza estratexias melting pot, un pouso melancólico percorre todo o seu espiñazo e nas ansias por ser outras vidas e explorar outros mundos sedimenta o edificio narrativo. “O Sinbad é un libro para montar a vida nel, é para namorarse e é unha cabronada para un escritor”, sentencia Darío Xohán Cabana, aínda sinceramente abraiado, moitos anos logo do seu contacto cos repertorios do mindoniense, “pola capacidade de evocación da súa linguaxe”.
Mais o propio Cabana, que asegura volver unha vez e outra aos poemas de Herba aquí ou acolá, é consciente dos riscos de Cunqueiro. “A súa narrativa ten unha influencia enorme na literatura posterior”, di, “pero posúe uns xeitos que, se te achegas demasiado a el, podes acabar sendo unha caricatura”. O perigo do manierismo, do que tamén alerta a crítica Dolores Vilavedra e no que sitúa o menos produtivo da herdanza cunqueiriá. Non dubida en poñer exemplos: “O Xentiario (Galaxia, 2009) de Carlos Reigosa ten unha vontade de homenaxe explícita aos libros de semblanzas, pero se cadra aí se atope o menos interesante”. Pero tampouco detecta alternativas a esa liña, pegadas sutís, asimilacións fértiles: “Non as vexo”. (…)”.
No mesmo medio, pódense ver artigos de Quico Cadaval, Suso de Toro, Daniel Salgado e Iago Martínez.
Manuel Rivas: “O xornalismo que solta segredos”
Artigo 
de Manuel Rivas sobre Álvaro Cunqueiro en El País:
“O primeiro que facía cun tolo era cambiarlle de nome. Despois inventáballe unha vida nova. Ese era o método curador de Borrallo da Lagoa, un dos personaxes máis inesquecíbeis de Escola de menciñeiros. E na breve e intensísima estampa, aparece a mellor loanza que se pode facer dun terapeuta popular: “Valía máis que Conxo!”. Aínda máis: “A Borrallo bótano moito en falla”. Álvaro Cunqueiro enxerta no texto un dato histórico, unha espiña dramática da realidade, que semella insólita neste retablo con primeira edición en 1960: “O Borrallo, polo verán de 1936, apareceu morto nunha cuneta cun tiro na cachola”.
Imos aló, sen medo ao que dirán: Álvaro Cunqueiro era un tolo e un menciñeiro a un tempo. Dito ao seu xeito, nun autorretrato preferido: “Un escritor da imaxinación”. O que non quere dicir desmemoriado. Un erro de lesa incompetencia crítica é esgazar na literatura o eido da imaxinación do da memoria. Do mellor e máis atinado que se escribiu sobre Cunqueiro está nesta frase de Francisco Fernández del Riego: “Ao cabo chegaba a noite e penduraba todo o seu feitizo nunha lámpada eterna, a memoria”.
A imaxinación fai levedar a memoria. A esa re-lembranza chamaba el “a memoria deformante”. Un tecido de reminiscencias, un urdido que enfía con visión exacta o coñecemento escuro, o visíbel co invisíbel. El dixo un día no Ribeiro d’Avia (Avia-Avon, como gustaba de xogar con Shakespeare!) que hai “viños que soltan segredos”. Así catamos os seus artigos, en prensa ou lidos na radio. A partir do pequeno detalle, ou dun asunto común, todos conteñen unha revelación. Como viños que soltan segredos.
Houbo varios Cunqueiro dentro dun. Tamén como xornalista, o mellor xornalista foi “o xornalista da imaxinación”. Mais esa foi unha segunda vida. E mesmo unha terceira. Como facía cos seus tolos Borrallo da Lagoa, o menciñeiro Álvaro Cunqueiro deulle unha nova vida ao doente Cunqueiro. (…)”.
María do Cebreiro: “Mapa e melancolía”
Artigo 
de María do Cebreiro sobre Álvaro Cunqueiro en El País:
“Pensaban os antigos que a memoria era un mapa. Non unha facultade da intelixencia humana, senón un espazo onde procurar cousas útiles e valiosas. O traballo dos escritores non consistía en reinventar o mundo. Consistía en transportar o saber común da lingua para alén do coñecemento das persoas.
Nin tan sequera a modernidade foi quen de tronzar esta cadea. Non a crebou Bernardo de Chartres, remoto inspirador do buscador do Google: “Os modernos somos ananos que subimos ao lombo dos xigantes”. De aparencia humilde, a frase é un prodixio de soberbia. Somos pequenos en comparanza dos antigos. Pero teñen a obriga de nos levar ao lombo, por iso podemos ver mellor ca eles. Se a Álvaro Cunqueiro lle deixasen elixir, non querería ser o anano empoleirado, senón o xigante que non ve. A diferenza dos escritores pedantes, Cunqueiro nunca utilizou as fontes literarias no seu proveito, senón no común. Como dixera Borges de Quevedo, a súa obra equivale a unha literatura. De que nación? De todas.
Existe con frecuencia o prexuízo de que é imposible dedicarse con proveito a máis dun xénero literario, pero hai tres escritores galegos que foron, simultaneamente, poderosos novelistas e grandes poetas: Rosalía de Castro, Álvaro Cunqueiro e Xosé Luís Méndez Ferrín. A capacidade dos tres para atravesaren as fronteiras literarias é paralela ao seu interese por atravesar as fronteiras espaciais. Un movemento intelectual que, dalgún xeito, implica un regreso á concepción antiga da memoria como unha xeografía imaxinaria. (…)”.
Álvaro Cunqueiro: “O autor que esqueceu inxectarse ouro”
Reportaxe 
de Santiago Jaureguízar en El Progreso:
“Álvaro Cunqueiro cumpriría hoxe 100 anos de seguir vivo, pois naceu o 22 de decembro de 1911. Ou tal vez estea cumpríndoos ao seu xeito, gozando das existencias e publicando as obras que el fachendeaba de ter vivido e publicado sen que haxa indicios.
Álvaro Cunqueiro aprendeu logo os límites da vida. O seu pai explicoulle que non debía apartarse das rúas máis céntricas e seguras do Mondoñedo no que naceu o 22 de decembro de 1911 porque os milleirais que ascendían sobre as mesmas lindes da cidade estaban inzados de comunistas sen afeitar e con chaquetas vellas que atoparían un bo agasallo de Nadal ateo facerse co fillo do boticario.
Dese xeito comprendeu que Mondoñedo era o mundo, ao xeito de Celso Emilio, e superou o cativo mapa local a base de transmutar cada obxecto das poucas rúas nas que corría ceibo e alleo ao medo en obxectos que representaban o máis acendrado de Occidente e o máis fascinante de Oriente. O desenvolvemento desta fantasía empezou polo que lle quedaba enfronte dos ollos: un almanaque ilustrado cunha Natividade de Fiemalle. «Botei horas mortas contemplando aquela pintura», confesa o escritor, que descubriu naquela representación «o meu país natal, a colina da Camba e a montaña de San Pedro de la Torre, a paisaxe cara a Viloalle e Masma… O mestre Fiemalle, dicíame eu, viu este Nacemento en Mondoñedo».
Unha mostra da fantasía como complemento da realidade é, por exemplo, a anécdota que contaba sobre o bedel do casino de Mondoñedo, sobre o que aseguraba que tiña unha melomanía de tales dimensións que sintonizaba a BBC para escoitar os concertos de Yehudi Menuhin dirixindo á London Simphony Orchestra. «Nun momento dado, o conserxe, enfurecido, soltou unha puñada sobre unha mesa ao tempo que berraba: Do sostido, animal!. (…)”.
Francisco Carballo premiado co Facho de Ouro 2012
“A 
Directiva da Agrupaçom Cultural O Facho decidiu entregar o Facho de Ouro do 2012 ao homem de bem, teólogo e historiador, Francisco Carballo Carballo, como mostra de reconhecimento a toda umha vida dedicada à cultura do País e ao povo galego. Francisco Carballo é hoje um facho referente, tanto no eido da investigaçom histórica como pola sua entrega à dinamizaçom cultural da Galiza. No ano 1973 assenta-se em Vigo como professor da Escola Universitária de Magistério. Foi assim mesmo um dos fundadores do semanário A Nosa Terra em 1977 e um colaborador constante na mesma. Actualmente os seus trabalhos podem-se ler n’A Trabe de Ouro e em Encrucillada. À sua vez, participou na dinamizaçom cultural levada a cabo pola desaparecida Associaçom Cultural de Vigo da qual foi o seu presidente. Igualmente tomou parte mui activa do movimento vizinhal dessa cidade. Como já é tradicional na entrega dos Fachos de Ouro, o derradeiro sábado do mês de Janeiro celebrara-se n’A Corunha a ceia-homenagem a sua pessoa.”
Vídeo da conversa de Manuel Rivas José Luis Cuerda co xornalista Manuel Jabois, no Culturgal 2011
“O escritor Manuel Rivas e o cineasta José Luis Cuerda falan co xornalista pontevedrés Manuel Jabois dos camiños de ida e volta que unen a literatura e o cine, a partir das súas experiencias con A lingua das bolboretas e Todo é silencio, a última novela de Rivas que Cuerda está rodando en Galicia. Rivas falará tamén da antoloxía de relatos O máis estraño, que ven de presentar con Xerais.” No Culturgal 2011. Vía Redelibros.
Cee: sinatura de exemplares de O Crebanoces, por María Canosa
O 
sábado 24 de decembro, entre as 12:00 e as 13:00 horas, María Canosa estará na librería Trazos (Rúa A Pena, s/n.) de Cee para asinar exemplares da súa adaptación da obra O Crebanoces, ilustrado por David Pintor e editado por Pablo Zaera.
O noso estraño Nadal
“O 
Nadal xa se celebraba antes do nacemento de Cristo. San Nicolás andaba a repartir agasallos no noso país antes do que os Reis Magos. A orixe da Feira do Capón de Vilalba está no século IX. O solsticio de inverno coincidiu no seu día en Santa Lucía e non era raro que en datas de Nadal se visen máscaras de Entroido. Estas son algunhas das sorprendentes cuestións que amosa Antonio Reigosa en Trece noites, Trece lúas, un libro que quere darlle explicación a que celebramos exactamente nestas datas, e que amosa tradicións de noso que, nesta altura, han resultar estrañas a moitos. (…)” Vía Cultura Galega.
