Arquivo da categoría: Narrativa

Compostela: actividades destacadas dos 13 e 14 de xuño na Feira do Libro 2020

Publicado o por

O 13 de xuño comeza a Feira do Libro de Santiago de Compostela (no Paseo Central da Alameda), organizada pola Federación de Librarías de Galicia, con horarios de 11:30 a 14:00 h. e de 17:30 a 21:00 h., cos seguintes actos literarios destacados dentro do seu programa para este fin de semana:

Sábado 13
– 10:20 h. Pregón de inauguración a cargo de María Solar.
– 13:00 h. María Solar asina Quokka Moka e o resto da súa obra.
– 18:00 h. Elba Pedrosa asina O que non sabías, publicado por Xerais.
– 19:00 h. Xosé A. Neira Cruz asina Veleno de tinta impresa e o resto da súa obra.
– 20:00 h. Alfredo Conde asina exemplares de Homes de ferro, publicado por Ézaro, e Un vento que pasa, publicado por Galaxia.

Domingo 14
– 12:00 h. Pere Tobaruela asina O asasinato da profesora de xeografía, publicado por Embora.
– 13:00 h. Carlos Labraña asina A pequena compaña, publicado por Embora.
– 19:00 h. Vicente Vázquez Vidal asina Os afluentes, publicado por Tulipa.
– 20:00 h. Xabier Ron e Irene Tomé asinan Os exilios que somos, publicado por Alvarellos.

Pura Salceda: “Quixen apartarme da aldea idílica virxiliana. Pequenos mundos tamén poden ser grandes infernos”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Pura Salceda en Praza:
“Pura Salceda volve á literatura en galego tras bastante tempo, desde A ollada de Astarté (Espiral Maior, 2007). E faino con O paxaro de nácara (Galaxia), unha novela de intriga, de paixóns, cun transfundo social relacionado coa historia da emigración e un ollar etnográfico, mais non exento de crítica, sobre a rural galego. A autora respondeu as nosas preguntas por correo electrónico.
– Praza (P): Comeza a novela coa volta dunha xornalista galega emigrada en Barcelona, Nélida, á súa aldea. Nesa primeira parte parece haber unha intención de retratar a vida na sociedade rural tradicional, con algunhas dinámicas en proceso de desaparición. Por que?
– Pura Salceda (PS): A novela pretende ser un fresco sobre as aldeas na Galicia contemporánea. É unha forma máis de non esquecemento deste período no que, en poucos anos, se pasou dunha vida rural moi arcaica a un mundo tecnolóxico. A xente da miña xeración, os do Baby boom, somos uns recolledores de ecos sobre o pasado, en boca dos pais e dos avós, que asemade tivemos que adaptarnos para non perder a carreira cos da xeración nativa dixital. Reflectir eses paradoxos é tamén explicarnos.
– P: En relación co anterior, escolles Feás, no concello de Boborás, para situar a historia. Por algún motivo especial?
– PS: Podería terme inventado un nome calquera, unha Vetusta máis ou un Macondo, pero Féas é a aldea dos meus pais, e nomeala como tal, á parte de darlle máis realismo á historia, é unha homenaxe a cantos viviron nela, un tributo ás raíces e tamén aos meus pais. Persoas que loitaron moitísimo para intentar mellorar as súas vidas e, en consecuencia, ás nosas.
Agora que acaba de falecer meu pai, alégrame saber que foi o primeiro libro que leu en galego e que o fixen feliz explicando as súas tribulacións. Foi un rapaz moi intelixente que non puido estudar e que sempre lle quedou esa espiña cravada. Dalgunha maneira é reivindicalo, como a tantos outros da súa xeración que padeceron a mesma inxustiza. (…)
– P: Había moito que non publicabas un libro en galego: desde A ollada de Astarté, quizais. Tes proxecto de seguir escribindo en galego?
– PS: Que non publique non quere dicir que non teña material en galego, sobre todo en poesía. Teño que revisar libros de poemas, a ver se poden ver a luz en breve. De todos os xeitos, coa poesía cada libro “escolle” a súa lingua. Segundo o tema, ou por que se escribiu, nace nunha lingua ou noutra: galego, catalán, ou castelán. Estou tamén escribindo outra novela en galego, totalmente distinta a esta.
Divírteme cambiar de temas e estilos (quen non se divirta escribindo, mellor que o deixe). Coa narrativa, á parte de Alicia en Penumbra. Historia de Perra Negra, que era unha novela escrita hai moito, como unha póla do libro de poemas Versos de perra negra, e que por iso se publicou en castelán, a miña intención é escribir narrativa só en galego. Evidentemente é unha escolla consciente. Éme máis doado escribir en castelán, que é a miña lingua boomer de escola, pero o galego necesita de todos nós, se nalgo pode un contribuír humildemente a ela. Para min, é un acto de amor.”

Xosé Ricardo Losada: “Os ‘non normais’, esa inmensa minoría, foron os que cambiaron o mundo”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Xosé Ricardo Losada Vicente en Praza:
“Xeila, unha adolescente intelixente e esperta, comeza a comportarse de forma moi estraña, pasando nunhas semanas da total submisión á máis aberta rebeldía contra os adultos. A súa afiada lingua devólvelles ademais aos pais ou aos profesores un espello de si mesmos que non quixeran ver. Disto vai A casa xunto ao volcán, (Galaxia), o novo libro de Xosé Ricardo Losada. Unha novela de aprendizaxe na que a protagonista decide perderse para, despois, encontrarse. Asumindo que parte da vida é o risco, a incerteza, o valor para saír do camiño familiar e socialmente trazado. Antes de descubrirnos a nós mesmos en vidas atrapadas no que de nós se agardaba, e sentidas como, en boa medida, perdidas.
– Praza (P): A novela está dedicada, entre outras persoas, a Andrea M. de Jesús e Ainara Calo, ex-alumnas súas, que lle deron a idea para esta historia. Pode contar un pouco máis de como nace un personaxe tan peculiar como o de Xeila?
– Xosé Ricardo Losada (XRL): Sempre crin necesario acercar a filosofía a un público cada vez máis amplo. E creo que a mellor (aínda que non única) forma é darlle un carácter narrativo. Na miña experiencia de profesor de Filosofía decateime de que Nietzsche é un autor que entusiasma os alumnos. Cando esas dúas ex-alumnas, que fracasaran no sistema educativo, me mandaron un correo contándome todo o que lle axudaran aquelas clases sobre Nietzsche a levar os malos momentos e a fortalecerse e a acabar superándoos, ocorréuseme a idea de Xeila.
– P: É unha novela de aprendizaxe -de transición á vida adulta- non pensada, seguramente, para adolescentes, mais que podería ser adecuada para eles. Pensou no posible lector/a deste libro, cando o escribía, desta maneira?
– XRL: Se o obxectivo que te marcas é acercar a filosofía á realidade cotiá, non queda outra que pensar no lector. Ese foi un dos grandes retos e a fonte das maiores dificultades na escrita. Quería un libro (e polo que me están comentando, conseguino) que puidese chegar aos adultos, pero tamén aos adolescentes. De aí que me agrade tanto iso que comentas na túa pregunta.
Aínda que a protagonista é unha adolescente que se move nun mundo de adolescentes, case pode dicirse que a novela do que realmente trata é do mundo dos adultos, pais e profesores, fundamentalmente. É nesa interpelación onde se move a novela. Tratándose de Nietzsche non podía ser doutra forma. O adolescente é máis pasado e futuro que presente. E esa é a razón, creo eu, de que a novela poida funcionar cuns e con outros. (…)
– P: Unha das dimensións da (auto)transformación de Xeila é a de xénero. Quere ser unha supermuller, superando o machismo de Nietzsche. E acaba enfrontándose con imposicións sociais como o amor romántico. Nada estraño nunha rapaza de hoxe mais, dalgún xeito, quixeches salientar esta dimensión? (Nese sentido, resulta curioso o contraste co personaxe de Lois, cunha lesbofobia, entre outros defectos, que non parece tanto de hoxe).
– XRL: A elección de Nietzsche como filósofo de referencia tiña moitos problemas. Recordemos que foi filósofo de cabeceira do nazismo. Recordemos que dixo frases realmente terribles sobre a guerra, as minorías, a igualdade e outros valores que hoxe consideramos básicos. Recordemos que moitos aínda cren que a súa filosofía é unha patoloxía.
Recordemos que exhibiu un machismo radical (aínda que sempre escolleu como interlocutoras mulleres intelixentes e con forte personalidade). É evidente que este aspecto tiña que quedar explicitamente superado na novela por Xeila. Pero non só por cuestións de xénero, senón tamén para transmitir a mensaxe de que non temos que aceptar os filósofos en bloque. Todos ofrecen ideas xeniais e ideas estúpidas.
Nun mundo como o actual, no que volven proliferar as persoas que cren que só a súa forma de ver e sentir e vivir o mundo é a correcta, condenando a millóns de persoas á infelicidade en nome dun Deus imaxinario, é obrigado reivindicar, cada vez que se poida, o dereito de todas as persoas maduras a buscar a felicidade e o pracer como lles pete, sempre, por suposto, en consonancia cos desexos, tamén maduros, dos seus interlocutores. Nesta novela non podía faltar, xa que é un fenómeno, como ti dis, moi actual, pero, precisamente por iso, é tamén moi actual o contrario, como comprobamos con frecuencia nos institutos. (…)”

“As estacións do lobo: entre a liberdade do salvaxe e a calor da manda humana”

Publicado o por

Artigo de Irene Pin en Nós Diario:
“Na recuperación progresiva das actividades vencelladas ao sector do libro, comezan a retornar algunhas das que se viron canceladas. Aínda que o libro As estacións do lobo (Xerais) se publicou en 2019, María Reimóndez tiña previstas varias presentacións que non se realizaron por mor da COVID-19. O venres resarciuse virtualmente nun evento organizado pola libraría Lila de Lilith, ás 18.30 horas a través da plataforma Zoom, mais no que non falará exclusivamente da obra, senón do chamado “ciclo dos elementos”, do que a novela constitúe a última achega. E non o fará soa, pois vai contar con convidadas de luxo para lle axudar a trasladar as múltiples voces que compoñen este universo ficcional interrelacionado e poliédrico. As súa parceiras forman parte, como confesa a Nós Diario a autora, da súa “manda dos afectos”. (…)
“A escolla foi algo que xurdiu de maneira moi orgánica”, conta Reimóndez, que manifesta ademais a súa preferencia polos proxectos colectivos. A idea de escribir este ciclo presentouse como un “desafío na escrita”, na procura dunha estreita complicidade coas lectoras, que poden ao tempo estabelecer as súas propias visións sobre este universo tecido con fíos delicados, no que cada novela funciona de maneira independente. Reimóndez parte orfa nesta concepción narrativa, non coñece como referente un proxecto parecido, aínda que lle teñen comentado que Almudena Grandes podería estar a desenvolver algo análogo.
O fío condutor metafórico da novela segue o proceso inverso de domesticación que deu paso do lobo ao can, esbozando un retorno ao salvaxe como vía para a liberación da protagonista. Así a historia rebélase contra a socialización da muller nunha “domesticación permanente”.
Xa En vías de extinción presentaba os cans como punto de partida que une as personaxes, explica Reimóndez, se ben afirma que ela é “máis de árbores”. Un comentario nada casual que agocha a transcendencia da relación coa natureza máis alá do animal, en construcións que desde a teoría converxen dalgunha maneira na escrita. Con influencia do posthumanismo ou a ecocrítica, Reimóndez procura distanciarse dos esencialismos do ecofeminismo -“unha corrente coa que teño discrepancias”, indica- e apunta máis cara aos feminismos ecoloxistas. Así, as preocupacións polos dereitos ambientais, dos humanos e non humanos -e dentro deles non só os animais- son temas que atravesan a súa obra, tamén fóra do ciclo, por exemplo, no último libro de Literatura Infantil e Xuvenil que saíu do prelo, A formiga destemida (Xerais, 2020), que se viu igualmente afectado pola emerxencia sanitaria.
Dentro do “ciclo dos elementos”, As estacións do lobo é o texto no que aparece de maneira máis evidente o amor como tema central ao que se enfronta a protagonista, unha tópica que se presenta “como construto social e patriarcal”, di Reimóndez. Así, hai un “desmantelamento da visión de parella e da familia sanguínea”, en favor da manda escollida e das outras formas nas que xorden tamén os afectos.”

Tabela dos libros. Xuño de 2020

Publicado o por

Desde o blogue Criticalia, de Armando Requeixo:
“Tras dous meses de ausencia por mor da crise vírica, a Tabela dos Libros retoma a súa andaina. Velaquí a lista de títulos que Francisco Martínez Bouzas, Inma Otero Varela, Mario Regueira, Montse Pena Presas e eu estimamos como os máis recomendables entre os publicados nas últimas semanas.”

Club das lerchiñas | Ledicia Costas

Publicado o por

Desde a Cidade da Cultura:
“A Cidade da Cultura botou a andar o selecto e divertido Club das Lerchiñas con creadoras ou fiadoras deses relatos que tanto nos prestan, deses que dá igual que sexas avoa, papá ou rapazada, porque te engaiolan independentemente da idade que teñas e non te soltan ata escoitar o de colorín colorado, dá este conto por rematado.
Cada sábado traerannos os seus contos desde o seu fogar ao noso, porque a narración oral ten esa maxia de non saber de lindes de tempo e de espazo; o que nos permite continuar a escoitar aínda as historias que lles contaban ás nosas tataravoas ou poder gozar neste necesario #quedanacasa de sesións de contacontos en liña axudadas por Internet e polas redes sociais (Facebook, Instagram e Twitter).
O sábado 6 de xuño a convidada é Ledicia Costas, autora viguesa que se dedica profesionalmente á literatura. O ámbito onde é máis prolífica é no da literatura infantil e xuvenil, con 15 obras publicadas. Ten libros traducidos a diversas linguas coma o coreano, italiano, búlgaro, romanés ou persa. É na súa faceta de escritora infantil e xuvenil onde acadou un maior recoñecemento.
Sinopse de Conexión Macarrón
A Espe e a Rino non lles gustan nada os paraugas, por iso agardaban debaixo dun tobogán a que parase de chover cando un señor fúnebre, con roupa, chapeu e paraugas negros, lles preguntou se querían que os acompañase á casa.
Díxolles que era Expósito e que vivía no seu mesmo edificio, no noveno andar. Todo nel lles pareceu sospeitoso: o sombreiro dáballe voltas sobre a cabeza, os seus ollos brillaban cunha potente luz branca, e nalgún momento confesou que tiña antenas.
Estaba claro que non era un «Expósito», era un extraterrestre! Que ían facer agora que coñeceran un extraterrestre de verdade?”

Manuel Portas: “Nutrirme de sensibilidades diferentes á miña, acirrar a miña creatividade, saborear a orixinalidade dos demais, iso é o que significa para min a literatura”

Publicado o por

Entrevista de Palabra de Gatsby a Manuel Portas:
“(…) – Palabra de Gatsby (PG): – Comecemos cunha idea forte. Que é para vostede a literatura?
– Manuel Portas (MP): Se tivese que facer unha definición ampla, eu diría que calquera mensaxe lingüística con vontade estética é literatura. A literatura está na vontade de quen escribe e nos ollos e nos ouvidos de quen le ou escoita. Se a defino desde un prisma máis persoal, a literatura é ese estela que me permite navegar por outros mundos, largando amarras e gozando dunha realidade, a literaria, máis alá da que me rodea. Nutrirme de sensibilidades diferentes á miña, acirrar a miña creatividade, saborear a orixinalidade dos demais, iso é o que significa para min a literatura.
– PG: Lembra cando comezou a escribir?
– MP: Supoño que, como todo o mundo, comecei a escribir ripios na mocidade. Axiña despertei ao compromiso coa lingua e iso levoume a centrar os meus intereses na sociolingüística, tanto na acción como na reflexión. Na acción, cando botamos a andar a Mesa pola Normalización e máis tarde na acción política e institucional. E na reflexión, cando preparei unha obra divulgativa, Língua e sociedade na Galiza, dada a carencia que había de visións de conxunto do que estaba a acontecer lingüísticamente no país. Con todo, nunca deixei de ser un lector voraz, nin sequera nos momentos máis intensos da actividade política, principalmente de narrativa. Despois, terminada esa etapa de maior acción social e política, bordeando os cincuenta, recuperei vellas querenzas e mergulleime na escrita creativa, cunha novela Denso recendo a salgado, centrada no mundo do narcotráfico que se desenvolveu nas rías e que a xente da miña xeración viviu na mocidade.
– PG: Como definiría o seu proceso creativo? Cal é a parte máis complicada?
– MP: Non creo que invente a roda se che digo que non teño unha pauta única para a creación. En xeral, todo comeza cun papel, con nomes, con monosílabos, con frechas, debuxos, esborranchando,… Cando xa teño problemas para lembrar que significaba unha frecha ou un ionterrogante, entón paso ás palabras, aos esquemas… e, a partir de aí, entro nas grandes decisións, quen a vai contar, que cores, que tonalidades.
– PG: Cal é o xerme de Cadencias (Xerais, 2020)?
– MP: Cadencias é un cadro impresionista a partir dun ménage à trois atípico. O triángulo amoroso preséntase de xeito fragmentario, como unha serie de fotos fixas cargadas de lirismo nas que a relación amorosa e o sexo aparecen idealizadas. O xerme, como non pode ser doutra maneira, nace do interese por ese topoi tan complexo como é o amor, a relación máis medular de todas as relacións humanas.vai ter esa voz, en que momento da historia comezo, cal é o final que pretendo. Despois, todo é atraizoar esa idea inicial. O máis complicado, cando parar. (…)”