Rosa Aneiros: unha literatura comprometida

EntrevistaRosa Aneiros de Carlos Loureiro a Rosa Aneiros en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Rosa, a túa necesidade de contar parece ser que lla debes a teu padriño…
– Rosa Aneiros (RA): Si. El era un gran contador de historias e sempre envexei a súa capacidade para crear un mundo novo a partir das palabras. Foi un auténtico mestre polo seu bo facer tanto na recreación de atmosferas como na articulación do ritmo do relato. Por iso sempre dixen que de grande quería ser pensionista, coma o meu padriño, e pasar as horas a contar contos. E cheguei a periodista, non hai tantas letras de diferenza…
– NG: Claro, pero o superestrato do xornalismo, da comunicación, tamén vai influír, ou non?
– RA: Non sei que foi antes, se o ovo ou a galiña. Se a necesidade de contar o mundo chegou da man dese que ti nomeas como superestrato do xornalismo ou, en cambio, chegou canda os contos do meu padriño. Tanto ten. Nunca me preocuparon as razóns de por que, talvez polo temor demasiado fundado de que, se atopo as razóns de por que escribo, daquela deixarei de facelo. Ten un aquel de misterio que me seduce á hora de narrar e sen el supoño que carecería de sentido… (…)
– NG: Resulta incomprensíbel que nestes intres onde a literatura galega de autoría feminina nada ten que envexar á literatura de autoría masculina aínda sigamos a falar de “literatura de muller” e non de “literatura masculina”, non cres?
– RA: Eu escribo literatura e, claro, por suposto, son unha muller. Iso condiciona profundamente a miña maneira de ver o mundo e, como tal, aparece reflectido na miña obra. Ademais, hai outras variantes que inflúen e, xunto co xénero, constitúen un amálgama indisoluble que determina o que escribo ou deixo de escribir: a lingua, a educación, a familia, a música, a propia literatura, o cinema, as amizades, a actualidade inmediata, a relixión, a procedencia social, o lugar das primeiras vivencias, a contorna, o ámbito laboral… Todo xunto e remexido fai de min o que son e o que escribo. Pero creo que a calquera persoa lle acontece o mesmo sexa home ou muller… Outra cousa é que por “literatura de muller” entendeses a miña vontade de visibilizar as mulleres, esas que tantas veces permanecemos invisibilizadas e menosprezadas polo discurso do poder e non tanto polo xénero da autoría…
– NG: Es quen de te meter nunha trama narrativa e esqueceres o compromiso? E ao mellor reincidindo no anterior, poderá unha obra literaria acadar o cualificativo de “universal” porque sexa válida para conectar coa realidade de calquera sociedade do mundo?
– RA: Creo que toda obra aspira a ser universal na medida en que conta algo íntimo do ser humano. Nese sentido, todas as obras van alén das circunstancias inmediatas para nos narrar algo de nós mesmas que vai alén das fronteiras do visible. E engadiría que sempre existe compromiso na literatura: polo que escribes e, tamén, polo que non. As palabras non escritas tamén definen a quen renuncia a elas.
– NG: A vida é a base da túa escrita, da túa necesidade por escribires. Que tería que ocorrer para deixares de narrar?
– RA: Sempre puxen a vida por diante da escrita, a pesar de seren indisociables en certa maneira. Por tanto, sempre antepoñería a vivencia por riba do tempo para escribir. E hai moitas circunstancias polas que podería ter que deixar de narrar. Non é algo que me preocupe. A vida debe ter os seus prazos, os seus tempos, o seu propio ritmo. Pero, ademais da vida, é a propia escrita quen determina os seus prazos. Para min cada obra é a última non sentido de que non sei se vou escribir máis, ben porque a vida tropece comigo ou porque sinta que non teño nada máis que dicir… Vivir cada texto como se non houbese outro fai que cada un deles sexa especial e único. Quen sabe o que sucederá mañá? Se cadra, non teño nada máis que contar… (…)”

Inma López Silva: “A experiencia vital é a que nos nutre como artistas”

EntrevistaInma-López-Silva-685x1024 de Carlos Loureiro a Inma López Silva en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Desde logo que ser profunda estudosa de teatro nada ten que ver coa arte escénica -ti mesma recoñeces que non posúes talento escénico- pero xamais te viches participando na posta en escena dalgunha obra teatral?
– Inma López Silva (ILS): Coma case todos os nenos, fixen teatro escolar, claro, e o meu contacto coa Profesión escénica condúceme, cada vez máis, a ter propostas de participación no lado creativo, si. Seguramente en breve me anime, pero non como actriz.
– NG: Por que cres que pasa máis desapercibido o gran momento que está a pasar o noso teatro, cando menos a nivel de produción? Claro que o de ser levado á escena xa é outro cantar…
– ILS: En xeral, o teatro non é unha arte maioritaria en Galicia, e sobre ela pesa, dunha maneira tremenda, a forte filoloxización dos discursos que dan moita máis importancia á literatura. Evidentemente, o teatro galego non é a súa literatura dramática, que ten os seus propios problemas, e o lado escénico, que realmente o define, sufriu dunha forma moi notábel esta crise noxenta. Mais a profesión teatral galega está afeita a resistir, malia todo. Esa Profesión teatral a miúdo constrúe os seus propios textos para traballar en escena, adaptados ás súas necesidades, circunstancias e intereses artísticos, que non sempre coinciden cos dos nosos dramaturgos. Quizais por iso hai unha certa distancia entre produción dramatúrxica e produción escénica. (…)
– NG: E xa metidos en materia desta última obra [Maternosofía], como xurdiu a idea da súa escrita? Foi realmente unha reacción de rebeldía persoal contra unha circunstancia considerada universalmente como ligada á muller -incluso na propia literatura- ou máis ben contra algo co que non acreditabas persoalmente -ti mesma falas da túa carencia de sentimento maternal-?
– ILS: Un pouco das dúas cousas. Xa antes de empreñar, consideraba que había moito que dicir e que reflexionar desde o feminismo sobre o asunto da maternidade, tan chea de mitos e de falsos amigos para nós. Entre eses falsos amigos estaba o asunto do “instinto maternal”, sobre o que eu tiña unha hipótese cuxa comprobación experimentei en carne propia a través do embarazo. Por iso Maternosofía ten ese ton de alegato e, ao mesmo tempo, de confesión e de declaración de amor pois, no fondo, quizais o que nos empeñamos en ver como un rol non é máis ca unha forma de experimentar o amor…
– NG: Sabemos que ti es unha muller profundamente concienciada coa liberación feminina… Puido ter que ver tamén este pensamento para a concepción desta obra?
– ILS: Si, por suposto. Quería escribir un ensaio feminista e pareceume un formato idóneo. (…)”

Manuel Núñez Singala: como querer ser escritor serio e non conseguilo?

EntrevistaManuel Núñez Singala de Carlos Loureiro a Manuel Núñez Singala en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Con menos de vinte anos sae da túa pluma O achado do castro: premios, recoñecementos, representacións aquí e fóra… Que supuxo para ti esta obra, un xa referente do noso teatro contemporáneo?
– Manuel Núñez Singala (MNS): A ver, as cousas non son tan así, tan explosivas, todo foi ocorrendo moito máis a modo. O achado do castro foi unha peza escrita para o grupo de teatro do Instituto de Bacharelato de Vilalba no que eu estudaba e co que xa levaramos a escena un par de obras miñas anteriores. Foi unha peza escrita moi cedo, é certo, con dezanove anos. Como montaxe teatral tivo un éxito moi limitado: dúas representacións, unha para o centro, outra para o público xeral no ano 1983, e aí quedou, gardada nun caixón ata catro anos despois, cando a recuperei, corrixín e pasei a limpo para enviala a un premio de teatro. Corría o ano 1987 e gañou o Premio Xiria de Creación Teatral, de Cangas, mandeina daquela, por recomendación dun dos membros do xurado, a unha editorial que aceptou publicala. Pero pasaron outros catro anos máis, e cando xa case me esquecera dela, un día atopeina no escaparate dunha libraría e, claro, entrei e merquei un exemplar, estou a falar xa do ano 1991. A partir de aí o éxito foi vindo de vagar, cun incremento constante nas vendas do libro e das montaxes teatrais, en Galicia e fóra, algo que por fortuna segue sucedendo aínda hoxe. (…)
– NG: Outra obra túa que acadou un forte éxito a todos os niveis, pero sobre todo a nivel do ensino, foi a túa Comedia bífida. Cando te decataches que para facer reflexionar sobre a situación do noso idioma tiñas que mesturar as túas dúas realidades persoais: o teatro e a normalización lingüística?
– MNS: A idea de facer unha obra de teatro na que se tratasen cuestións relacionadas coa lingua ocorréuseme moitos anos antes de que Comedia bífida fose unha realidade. Pero levoume moito tempo materializala nun texto final. Creo que foi o libro que máis tempo precisou para saír á luz, dende a idea inicial ata o momento en que puxen o punto final.
En Comedia bífida, e tamén en gran medida no meu último libro, Instrucións para tomar café, o humor funciona como lubricante, como excipiente para vehicular unha serie de ideas ou de opinións que doutro xeito poderían resultar máis ásperas. (…)”

Eli Ríos: Unha escritora contraria a todo tipo de etiquetas

EntrevistaEli Ríos de Carlos Loureiro a Eli Ríos en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): Xa estamos un tanto afeitos á precocidade na nosa literatura, algo que no teu caso parece que non é tal ou é que antes de vermos a túa obra xa esta tiña vida oculta?
– Eli Ríos (ER): Na vida acostumo estar en contra das etiquetas porque o único que fan é limitar a visión xeral do conxunto. Acontece que cando leo, por exemplo, un verso de Chus Pato non son quen de poñerlle unha idade. Non é moderna? Ou pola súa poesía non pasan os anos? Ou quizais é que ten un pacto co demo e sabe escribir nas diferentes “xeracións” poéticas polas que foi pasando?
A miña obra parte deste razoamento. De verdade que a quen lle importa algo cantos anos teño? Iso provócalle algunha incapacidade para ler? Precisamos de saber cal é o número do calzado de quen escribe para que un verso nos faga sentir? As obras poéticas, teñen como indicaches no comezo desta entrevista, unha data de publicación. Elas viven por si soas sen contar comigo. Desde que saen publicadas xa non son miñas, son da persoa que le.
– NG: Até os anos oitenta non comeza a se amosar claramente a temática erótica na nosa poesía, ao mellor por razóns sociais… Con todo, aínda hoxe non é algo que estea moi presente, salvando casos puntuais coma ti, Yolanda Castaño… Por que este espazo temático aínda non está tan presente se a fin de contas a poesía e a expresión íntima da persoa?
– ER: Hai moita poesía erótica pero non ten visibilidade. Por que? Imaxino que porque nos falta moito por normalizar. Falar de sexo se non é para algún chiste moi besta aínda produce escándalos. Xa nin che conto se é homosexual! Somos xente moi evolucionada cando falamos de smartphones ou computadores pero a educación xudeico-cristiá-ocidental-heteronormativa non a damos quitado de enriba. A min cústame comprender as persoas que se cren con dereito a entrar na túa casa, opinar sobre o que fas na túa cama e, por riba xulgar, se está ben ou mal. Igual, esas persoas que posúen a verdade universal- e que parece que ten máis peso que a dos demais- deberían facer visitas guiadas á súa cama e aló imos con cadernos tomar apuntamentos. E isto que parece un desvarío aplícase á poesía. Parece surrealista pero en pleno século XXI un poemario erótico de Verónica Martínez Delgado foi cualificado de “cocho”! E, mentres, non espiollemos todos os prexuízos morais desta educación a poesía erótica non terá un lugar normalizado nos estantes das bibliotecas e das librarías. (…)
– NG: Sabemos que nos teus baúis están agardando novos poemarios para veren a luz. Podes adiantarnos algo ou ben teremos que agardar ao resultado dalgúns premios poéticos?
– ER: 2014 foi un ano moi produtivo tanto a nivel de escrita como de recoñecemento pero hai que ser realistas: non se volve dar outra situación igual. Os premios teñen moitos factores que axuntan na decisión final. Date conta que non todos opinamos igual e poñer de acordo a catro, cinco ou seis persoas é complexo. E máis no nivel poético que temos aquí. Os textos que saíron nestes certames pasados non foi envialos e gañar. Non é así de sinxelo. Xa tiñan algún “non” para a súa publicación antes, xa foran a algún certame,… Coñezo moi pouca xente que se presente a un e gañe á primeira e esas persoas xa xogan noutra liga. Isto fai mellor ou peor un texto? Non. Simplemente que cando te presentaches había outro poemario mellor que o teu e iso sempre é un motivo de alegría porque sabes que, en breve, poderás ir á libraría e ler un libro que che faga sentir. Polo tanto, si tentarei que vexan a luz pero se non saen tampouco pasa nada que hai moita xentiña que non deixa esmorecer a poesía galega. (…)”

María do Cebreiro: poesía = verdade no sentido máis radical

EntrevistaMaría do Cebreiro de Carlos Loureiro a María do Cebreiro en Noticieiro Galego:
“(…) – Noticieiro Galego (NG): E por que a inclinación cara o apartado lírico a pesar da presenza ao teu redor tamén da narrativa en xeral, tanto para lectores e lectoras máis xoves coma para máis adultos?
– María do Cebreiro (MC): Podería aventurar que para min a poesía ten moito que ver coa verdade: non coa verdade experiencial ou vivencial, identificada coas cousas que nos pasan, senón coa verdade nun sentido máis radical, con aquilo que nos pon en xogo como persoas, fronte a nós mesmos e fronte a outros. Por outra banda, si que tiven algunhas ideas para facer novelas, pero até o de agora nunca callaron. Polo 2005 andaba escribindo algo de ciencia ficción que ía chamarse No land (isto dos títulos de libros que non existen é algo moi cunqueirián, pero ao tempo moi real). Logo comecei cun proxecto, unha caste de deconstrución da épica nacional, que se chamaría A guerra, título –e fragmentos- que logo foron dar ao libro de poemas que asinei hai dous anos con Daniel Salgado. E teño tamén escritas algunhas prosas, de corte máis intimista e conectadas co libriño O grupo, que pensaba titular A verdade. En todo caso, nunca vivín a literatura en termos de xéneros literarios, senón en termos dunha continuidade fluente da escrita que penso que me vai levar a onde me teña que levar en cada intre.
– NG: E tamén dicirmos que en ti conviven dous espazos literarios: o creativo e o crítico… Como se comportan estes dous espazos á hora de escribir?
– MC: Pois como dous cativos que teñen que estar moi caladiños para que a súa “nai” se concentre e escriba. Bromas á parte, o que quero dicir é que eses dous espazos en xeral son como vasos comunicantes, pero hai outras veces nas que é bo que estean xebrados, para que a enerxía de cada un deles poida traballar ao seu ritmo. En calquera caso, vexo fondas relacións entre algúns proxectos ensaísticos e outros poéticos. Por exemplo, hai un fío moi claro entre As terceiras mulleres e (nós, as inadaptadas) ou entre Fogar impronunciable e Non son de aquí. E na medida en que concibo a poesía como un xeito de coñecemento, ao cabo investigación e creación non me parecen territorios tan distantes.
– NG: Ben sabemos como anda o mundo editorial en Galiza, especialmente a nivel lírico… Xa podemos ver como moitos poemas teus andan a vogar pola rede… Está o futuro da nosa lírica na rede, incluso para ser máis coñecida a nivel internacional?
– MC: Non creo que só o da nosa lírica, senón que a difusión da literatura está a experimentar mudanzas decisivas a día de hoxe, que por suposto que afectan tamén (aínda que creo que non só) ao soporte no que se publica. Quizais non sexa tanto que nos esteamos a mover do mundo impreso ao dixital, porque ambos coñecen intensas transferencias mutuas. O máis interesante, ademais desas novas canles para a publicación dos poemas, é a emerxencia de pequenos selos editoriais onde atopan saída propostas novidosas que o terían moito máis difícil nun mundo monopolista, ou repartido entre só dúas grandes editoras. (…)
– NG: E claro, vendo o anterior, non podía ser doutra maneira de que en ti e na túa obra xermolase o compromiso feminista…
– MC: Creo que o fundamental é o meu compromiso co pensamento crítico. Iso leva de xeito natural cara a calquera tipo de cuestionamento, e mesmo cara ao cuestionamento dalgúns aspectos da tradición feminista, ou da súa articulación presente, cos que non sempre concordo. (…)”

A Estrada: presentación de Marxinados, de Pepe Carballude

O martes 20 de maio, ás 20:00 horas, no IES Manuel García Barros da Estrada, preséntase a novela Marxinados, de Pepe Carballude, publicada en Galaxia. No acto, xunto ao autor, participan Carlos Loureiro e Francisco Castro.

Santiago: xornada de celebración do XXV aniversario do Premio de Novela Manuel García Barros

O sábado 16 de novembro, ás 12:00 horas, na Cidade da Cultura (Centro de Emprendemento Creativo-Sala Camiño de Santiago), celébrase unha xornada de conmemoración do XXV aniversario do Premio de Novela Manuel García Barros. O programa é o seguinte:
– 12:00 h. Recepción de autoridades e invitados. Fotocall. Apertura con pezas musicais a cargo de Javier Otero.
– 12:10 h. Presentación do evento.
– 12:15 h. Proxección dun vídeo elaborado cos alumnos do IES Manuel García Barros da Estrada.
– 12:20 h. Intervención do alcalde da Estrada.
– 12:30 h. Nova peza musical (Javier Otero).
– 12:35 h. Breve semblanza de Manuel García Barros a cargo de Carlos Loureiro.
– 12:45 h. Intervención de Víctor F. Freixanes, director xeral da Editorial Galaxia.
– 12:55 h. Intervención do presidente da Real Academia Galega, Xesús Alonso Montero.
– 13:05 h. Intervención dun representante dos gañadores.
– 13:15 h. Nova peza musical (Javier Otero).
– 13:20 h. Peche a cargo do conselleiro de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria (ao comezo, entrega dunha placa conmemorativa aos familiares de Manuel García Barros e, ao remate, entrega de agasallo conmemorativo aos 25 autores gañadores).
– 13:35 h. Peche musical (Javier Otero).
– 13:40 h. Foto de familia.
– 13:50 h. Cocktail de despedida na cafetaría da Cidade da Cultura.

Anxos Sumai gaña o Premio de Novela García Barros, con A lúa da colleita

Desde Galaxia e Sermos Galiza:
“Hoxe fallouse na Estrada a XXV edición do Premio de Novela García Barros (Ken Keirades) que publicará, como é tradicional, a Editorial Galaxia. Nesta edición, resultou gañadora a obra de Anxos Sumai, A lúa da colleita.
Presentáronse un total de 21 novelas que tivo que avaliar un xurado composto por Inmaculada Otero Varela, Armando Requeixo Cuba, Luís Alonso Girgado, Carlos González de Lema Malvar e Carlos Loureiro Rodríguez (secretario).
A novela conleva, ademais da publicación na Editorial Galaxia, un premio de 9000 euros.
O xurado destacou que “é unha novela na que destaca o elaborado traballo de caracterización dos personaxes, nunha historia onde o cuestionamento da identidade e a alteridade se vencella coa memoria e o pasar do tempo. A trama propón fortes doses de intriga, simbolismo e unha arquitectura perfecta, de linguaxe moi visual, que arrastra os personaxes a finais inesperados, pero de implacable lóxica. Todo este mundo, moi cambiante, e recreado a través dunha prosa límpida, da depuración extrema que flúe limpa e imparablemente.”
Segundo se recolle en Sermos Galiza: “(…) Trátase dunha novela especial, de grande tensión narrativa” coméntanos, despois de anotar o grande esforzo que lle supuxo a escrita desta nova obra. “Transcorre nunha praia e é unha novela chea de luz, co mes de agosto e a Ría de Arousa como marco, na desenvocadura dun río. Está chea de sombras personais” afirma a escritora, feliz por un novo recoñecemento que se incorpora a súa sólida carreira narrativa. (…)”

Teresa González Costa gaña o I Premio Mome de Teatro Varela Buxán

Teresa González Costa gaña o I Premio Mome de Teatro Varela Buxán, convocado polo Museo do Moble e da Madeira da Estrada. O xurado, formado polo xerente do Mome, Xosé Luna, o profesor Carlos Loureiro e o lingüísta Valentín García, decidiuse por Madeira de gañador, unha obra que fala da transformación do protagonista e a identificación do individuo coa madeira, da que destacaron, segundo se recolle na acta, a súa “calidade literaria, o xogo escénico e a cohesión da obra dramática nunha única peza que amosa unha voz dramática anovadora”. A autora recollerá o vindeiro día 24 de xuño o galardón, dotado con 1.000 euros, unha figura en madeira de Manuel Fragoso e a publicación do texto.

María Canosa gaña o premio Avelina Valladares con Ronca o Mar

María Canosa Blanco é a gañadora do premio Avelina Valladares de poesía convocado polo Concello da Estrada. Así o decidíu o xurado do certame desta decimoquinta edición na que concorreron máis de vinte textos. Este estivo composto por Andrea Porto (gañadora da anterior edición deste certame poético), Xoán Andrés Fernández, Carlos Loureiro e María Dolores Araújo. Baixo o título de Ronca o Mar e presentado co lema Ardora, o traballo de María Canosa destacou, dacordo co xurado, pola súa “sonoridade, cohesión interna, unidade estilística, capacidade para evocar mundos e pola simboloxía empregada pola autora”. A entrega do primeiro premio do XV Avelina Valladares, dotado con 2.000 euros, terá lugar o próximo 17 de maio, coincidindo co Día das Letras, nos xardíns municipais. A tamén escritora Rosalía Morlán encargarase de ler o manifesto das Letras. Desde El Correo Gallego.