Arquivos da etiqueta: Gilles Deleuze

Delas é o reino perdido

Publicado o por

A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) celebra a atinada decisión da Real Academia Galega de dedicarlle o Día das Letras Galegas de 2025 ás cantareiras e á poesía popular oral, toda vez que a nosa asociación leva moitos anos contribuíndo modestamente, na medida das súas posibilidades, á posta en valor e visibilidade desta importante manifestación da nosa literatura de tradición oral. Esta escolla constitúe, ao noso ver, unha oportunidade de repensar a concepción da creación literaria como tal, ampliando os seus marcos e expandíndoa a outras voces que lle dan forma á nosa psicoxeografía nacional e colectiva, actualizando a valiosa proposta do Día das Letras Galegas, formulada en 1963. Ao tempo, continúa con bo criterio a reivindicar e situar no centro as achegas fundamentais das mulleres á nosa literatura.


As coplas e cantigas da tradición oral galega agromaron espontaneamente nas fendas do capital, alleas a circuíto ningún, apegadas á vida cotiá, en delicados ecosistemas que teñen a súa cerna maiormente no rural. A palabra é un lume sen dono. O tempo, unha tristeza sen nome. E o canto, na tradición oral, axúdanos a sentir que vencemos o paso do tempo. Porque coa palabra cantada centramos a mirada sobre o mundo e dámoslle un sentido que non ten por si só. Ela é a gran broma bufa e abstracta que as persoas temos para burlármonos dos padecementos e da morte. E o canto aparece así naqueles espazos tradicionalmente considerados profanos á creación literaria, maiormente da man das mulleres das clases subalternas: na fin dun labor ou no seu descanso, nun fiadeiro, nunha feira, nunha romaría. Ou recollendo as redes do mar, traballando nunha conserveira ou entre as sabas molladas e o arrecendo a xabón dun lavadoiro… Está inscrito na vida e acompañou e acompaña o noso tránsito por ela.


Neste camiño conxunto a AELG vén desenvolvendo de xeito regular a través da súa Sección de Literatura de Tradición Oral –creada en 2007– diversos proxectos e iniciativas encamiñadas a recoller, conservar e divulgar a poesía popular oral e o noso patrimonio inmaterial. Un valioso traballo participado por un nutrido grupo de persoas, entre as que emerxen de maneira especial Antonio Reigosa e Isidro Novo, gravado e transcrito, dispoñíbel integramente na web da AELG. Testemuños impagábeis da xente maior dos lugares en todos os recunchos do país, dende o Baixo Miño á Mariña Lucense, dende a montaña de Ourense á Costa da Morte a través das Polafías, sesións de recollida oral abertas ao público; das Xornadas de tradición oral (polas que levan desfilado especialistas nas coplas, no Cancioneiro, nos roles da muller na tradición oral…) e que, dende hai 16 anos, se veñen celebrando puntualmente en Lugo e das que se derivan outros tantos libros de Actas dispoñíbeis na nosa web; da Gala dos Mestres e Mestras da Memoria, que distinguiu ao longo dos anos a cantareiras como Dolores Macías Pose (Mestra da Memoria 2010), Elba Requeijo Barro (Mestra da Memoria 2014), as Pandereteiras da Alén (Orosia e Alsira Gil Ramos e Ólida Diz Ramos, Mestras da Memoria 2017), as burelenses Batuko Tabanka (Mestras da Memoria 2020), Teresa dos Cucos (Mestra da Memoria 2021), musicólogas fundamentais como Dorothé Schubarth (Mestra da Memoria 2019) ou poetas populares como Luz Fandiño (Mestra da Memoria 2018). Tamén, a través doutras actividades como os Faladoiros, a Escola de Narración Oral, A Letra das Festas e unha inxente serie de publicacións e unidades didácticas.


As coplas e cantigas das cantareiras, que celebraremos nestas Letras Galegas de 2025, conteñen, si, unha intención informativa: a contemplación da paisaxe, a evocación dun amor ou unha amizade, un conflito, unha mágoa, unha chanza ou unha perda, unha inesperada ledicia… Pero non só. É o relato da complexidade dos sentimentos e as relacións humanas, afiado pola tensión musical que contén o canto, a harpa do vento. Moitas destas pezas, por desgraza, perdéronse. Pero afortunadamente consérvanse moitas outras, transmitidas a través de varias xeracións de mulleres. Trátase, daquela, dun acto consciente, colectivista e xeneroso, aberto e plural. Elas subliman o seu carácter casual, transcéndeno e adquiren tamén categoría literaria e artística. Pasan a incorporarse entón ao inconsciente colectivo e fixan parte da identidade dun pobo. Transitan así da tradición oral ao que Malraux, segundo Deleuze, define esencialmente como arte. O que resiste o paso do tempo.


Delas é, como no Romance de Gerinaldo recollido por Dorothé e que cantaba a Concepción do Courel, o reino perdido.

Cantemos.

Lois Pérez, Vogal de Literatura de Tradición Oral.

Cesáreo Sánchez, presidente, en representación do Consello Directivo.

Entrevista a Alberte Momán en Cosmoversus

Publicado o por

Entrevista de Marcos A. Palacios a Alberte Momán para Cosmoversus:
“(…) – Cosmoversus (C): Na túa literatura móveste entre a prosa e a poesía. Tamén o artigo.
– Alberte Momán (AM): Cando escribo busco fórmulas que me permitan distanciarme das etiquetas. De feito, as últimas críticas que recibín dos meus dous últimos libros de poemas trataban aos textos como relatos breves. Non me gusta limitar os conceptos a un canon, a unha estrutura ríxida ou a unha suposta universalidade definida, en gran medida, por criterios extra literarios. Dende o meu punto de vista, a arte, neste caso literaria, debe posuír un importante compoñente de experimentación e a autoría debe correr o risco de equivocarse coa fórmula empregada. A conquista do bestseller, na miña opinión, consiste en eliminar da literatura todo o risco e, por tanto, aumentar a distancia entre o libro como produto de mercado e a arte.
En canto ao artigo, é algo que tento evitar. É certo que na miña bitácora persoal opino sobre diferentes acontecementos ou, simplemente, reflexiono sobre temas de actualidade, pero iso débese máis á miña responsabilidade como individuo político, que a unha necesidade real de escribir artigos. Debido á miña profesión, como enxeñeiro técnico agrícola, en ocasións pídenseme artigos técnicos sobre a miña especialidade, as emendas cálcicas. Son artigos que realizo como obriga e cos que non sempre me sinto cómodo.
Noutras ocasións, sinto a necesidade de mostrar os motivos polos que escribo, ou definir aspectos que nos meus libros non se esclarecen, por exemplo a relación entre o concepto de micro novela psycobilly e a socioloxía.
– C: Moitas das túas novelas teñen unha compoñente fetichista e sadomasoquista. Herdanza dalgún gusto literario ou cinéfilo?
– AM: Durante a adolescencia lin a Sade, Lautréamont, Apollinaire, antes de dedicarme ao dadaísmo e o surrealismo posterior. Teño que recoñecer que, naquel momento, non comprendín a magnitude daquelas obras. Centrábame en partes rechamantes que coincidían coa miña necesidade de chamar a atención por medio da provocación. O que, desde un punto de vista político, non demostraba máis que un baleiro ideolóxico, moi propio das distintas subculturas ou culturas urbanas de diferentes épocas, non de todas, por suposto. Co tempo, coñecín a Leopold Sacher-Masoch e, con el, un ensaio de Deleuze sobre o sadismo e o masoquismo, o que marcou definitivamente o meu interese polo tema. Non tanto sobre o que sucede nas sesións de bdsm, senón nos motivos que levan ás persoas a realizar determinadas prácticas. Hai xa algúns anos, empecei a frecuentar diferentes foros, procurando testemuños que me axudasen a comprender as motivacións últimas na realización de determinadas prácticas.
Até o momento, non cheguei a ningunha conclusión, pero gústame relacionar estas prácticas coa tendencia decadente das relacións sociais que se centran na cousificación e a sexualización destas, como alivio do mal que provoca a frustración diaria. Unha alternativa a esta tendencia sería centrar a atención nunha sociedade politicamente activa que cuestione o seu papel dentro da estrutura. Unha sociedade crítica sería insostible para o sistema, polo que o estado, como brazo armado dos lobbies económicos, desvía a atención cara a outros aspectos máis asépticos da vida social. (…)”

Compostela: presentación de Precariedade e performatividade, de Beatriz Hauser, e Acontecemento e desexo, de Sören Hauser

Publicado o por

O venres 30 de decembro, ás 20:00 horas, na Libraría Couceiro de Santiago de Compostela (Praza de Cervantes, 6), Estaleiro Editora e Proxecto Derriba presentan as súas últimas monografías sobre filosofía contemporánea: Precariedade e performatividade, sobre Judith Butler, e Acontecemento e desexo, sobre Gilles Deleuze, coa presenza de Beatriz Hauser (Beatriz Blanco, autora do libro de Butler) e Sören Hauser (Abraham Rubín, autor do libro de Deleuze). Os libros sobre Butler e Deleuze son, ademais, o antepenúltimo e o penúltimo dos traballos que publicará Estaleiro Editora antes da súa disolución, programada para comezos de 2017 e que se selará cunha tradución do poeta catalán Pau Gener, de inminente publicación.